Transcript ดาวน์โหลดที่นี่ - กรมตรวจบัญชีสหกรณ์

ระเบียบ และคาแนะนากรมตรวจ
่
บัญชีสหกรณ์เกียวก
ับการเงินการ
บัญชี
ว ันที่ 22 พฤษภาคม 2555 (ส่วนที่
สิรวิ รรณ เกิดผล
2)
1
นักวิชาการตรวจสอบบัญชีชานาญ
การ
สานักมาตรฐานการบัญชีและการ
สอบบัญชี
่ ยวข้
่
กฎหมาย ระเบียบ ทีเกี
องกับ
สหกรณ์
พระราชบัญญัตส
ิ หกรณ์ พ.ศ. 2542
่
1
แก้ไขเพิมเติ
ม พ.ศ. 2553
ระเบียบ คาแนะนา
นทส./กตส.
ข้อบังคับของสหกรณ์
2
ระเบียบของสหกรณ์
4
มติทประชุ
ี่
ม
5
3
2
พ.ร.บ. สหกรณ์ พ.ศ. 2542 แก้ไข
่
เพิมเติ
ม พ.ศ. 2553
มาตรา 65
่
 บันทึกรายการเกียวก
ับเงินสดในวันที่
เกิดรายการ และ
่ เกียวก
่
บันทึกรายการทีไม่
ับเงินสด
ภายใน 3 วัน
่ ดรายการ
นับแต่วน
ั ทีเกิ
3
ส่วนนา
• กาหนดเวลาทาการร ับจ่ายเงิน
• กาหนดผู ร้ ับผิดชอบในการร ับ - จ่าย และเก็บ
ร ักษาเงิน
• การจัดทาเอกสารหลักฐาน และการบันทึก
หมวด 1
หมวด 2 การร ับ
รายการ
จราับเงิน
เงิน
• การออกใบเสร็
จร ับเงิน
• ใบเสร็
การจัดท
• การร ับเงินของ
ใบเสร็จร ับเงิน
สหกรณ์
• การควบคุม
• กาหนดเงื่อนไขใน
ใบเสร็จร ับเงิน
ใบเสร็จร ับเงิน
• การยกเลิก
• การนาเงินสดและ
ใบเสร็จร ับเงิน
4
หมวด 3 การ
จ่ายเงิน
• การจ่ายเงินของสหกรณ์
• หลักฐานการจ่าย
• กาหนดผู ม
้ อ
ี านาจอนุ มต
ั ิ
จ่ายเงิน
หมวด 4 การเก็บร ักษาเงินและ
เอกสารสาคญ
ั
่
• กาหนดวงเงินสดทีเก็บร ักษาในมือได้ในแต่ละ
วัน
• การตรวจสอบรายการเงินสดในสมุดบัญชี
เปรียบเทียบกับเงินสดในมือ
• การเก็บร ักษาเงินสด เอกสารการเงิน สมุด
บัญชี ฯลฯ
5
ระเบียบนายทะเบียนสหกรณ์
ว่าด้วย การตัดเงินสดขาดบัญชี
ของสหกรณ์และกลุ่มเกษตรกร พ.ศ.
2546
คาแนะนากรมตรวจบัญชีสหกรณ์
่ วิธป
่
เรือง
ี ฏิบต
ั ท
ิ างบัญชีเกียวกับ
เงินสดขาดบัญชี/เงินสดเกินบัญชี
พ.ศ. 2546
6
่
้ ทางบัญชี
เงินสดทีตรวจนั
บ ณ วันสินปี
เงินสดขาด
หรือวันตรวจนับ
บัญชี
มีจานวน น้อยกว่า เงินสดคงเหลือตาม
บัญ
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ - กรณี
มชี
ี
ผู ร้ ับผิดชอบ
1. ให้ผูร้ ับผิดชอบชดใช้เงินสดขาดบัญชี
2. ถ้าผู ร้ ับผิดชอบยังไม่ได้ชดใช้ทน
ั ที
- จัดทาหลักฐานร ับสภาพความผิด ณ วัน
ตรวจนับเงินสด
- ให้มห
ี ลักประกันการใช้คน
ื มู ลค่าไม่
น้อยกว่าเงินสดขาดบัญชี
้ั นลู กหนี เงิ
้ นสดขาดบัญชี
- ตงเป็
7
้ั นลู กหนี เงิ
้ นสด
 ตงเป็
้ นสดขาดบัญชี
ขาดบั
Dr. ลูญกชี
หนี เงิ
xx
Cr. เงินสด
xx
คาดว่าไม่สามารถชาระคืนได้
้ั าเผือ
่
(ตงค่
ฯ เต็มจานวน)
้
้ นสดขาด
Dr. หนี สงสัยจะสู ญ - ลู กหนี เงิ
บัCr.
ญชีค่าเผือหนี
xx
่
้
้ นสด
สงสั
ย
จะสู ญ – ลู กหนี เงิ
ขาดบัญชี
xx
้ ญลู กหนี เงิ
้ นสดขาดบัญชี
 ขอตด
ั หนี สู
ปฏิ บ ต
ั ิต ามระเบี ย บ นทส. ว่ า ด้ว ยการตัด
้ ญจากบัญชี
จาหน่ ายหนี สู
้
8
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ – กรณี ไม่ม ี
ผู ร้ ับผิดชอบ
1. โอนเงินสดขาดบัญชีออกจากบัญชีเงิน
สด Dr. เงินสดขาดบัญชี
xx
Cr. เงินสด
xx
2. กรณี คน
้ หาสาเหตุทท
ี่ าให้เกิดเงินสดขาด
บัญชีพบ
Dr. ........... (ระบุบญ
ั ชีตามเอกสารการ
จ่ายเงิน)
xx
Cr. เงินสดขาดบัญชี
9
้ั าเผือเงิ
่ นสดขาดบัญชี และค่าเสียหายจาก
3. ตงค่
้ ญบัชี
เงินณ
สดขาดบั
วันสินปี
ญชี ในกรณี
 ค้นหาสาเหตุทท
ี่ าให้เกิดเงินสดขาด
บัญชีไม่พบ
 หาผู ร้ ับผิดชอบเงินสดขาดบัญชี
ไม่ได้
่ ดจากเงิน
สหกรณ์ตอ
้ งร ับภาระค่าใช้จา
่ ยทีเกิ
้ั านวน
สดขาดบัญชีทงจ
Dr. ค่าเสียหายจากเงินสดขาดบัญชี
Cr.xx
ค่ า เผื่อเงิ น สดขาดบัญ ชี
xx
10
ตวั อย่
10
ก.พ.
x
1
สหกรณ์
ถ
ู
ก
โจรกรรมเงิ
น
สด
าง
18,000.- บาท
้ ยังไม่สามารถหา
ได้แจ้งความแล้ว ณ วันสินปี
ผู ร้ ับผิดชอบได้
10 ก.พ. x1
18,000.18,000.31 มี.ค. x1
18,000.-
Dr. เงินสดขาดบัญชี
Cr. เงินสด
Dr. ค่าเสียหายเงินสดขาดบัญชี
่ นสดขาดบัญชี
Cr.
ค่
า
เผื
อเงิ
18,000.ให้เปิ ดเผยข้อมู ลในหมายเหตุประกอบงบการเงิน
ว่า .........
สหกรณ์ได้มก
ี ารดาเนิ นการไปแล้วอย่างไร กับกรณี
เงินสดขาดบัญชี
11
ต่อมาหาผู ร้ ับผิดชอบได้ และ
ได้ร ับชดใช้คน
ื
้ั นลู กหนี เงิ
้ นสดขาดบัญชี
1. ตงเป็
้ นสดขาดบัญชี
Dr. ลู กหนี เงิ
xx
Cr. จเงิ
นสดขาดบัญชี
2. ร ับรู ้รายได้
ากการหา
่ นสดขาดบัญชี
ผู ร้ ับผิ
xx
Dr.ดชอบได้
ค่าเผื
อเงิ
xx เงิ นสดขาดบัญชีได้ร ับชดใช้
่ ร ับชดใช้คน
3. เมือได้
ื xx
Cr.
Dr.
xx
Cr.
xx
เงิ น สด/เงิ น ฝากธนาคาร
ลู กหนี ้เงิ นสดขาดบัญชี
12
ไม่สามารถหาผู ร้ ับผิดชอบได้
่ นอน
เป็ นทีแน่
ดาเนิ นการขอตัดเงินสดขาดบัญชี
ปฏิบต
ั ต
ิ ามหลักเกณฑ ์ วิธก
ี าร และเงื่อนไขที่
กาหนด
ระเบียบ นทส. ว่าด้วยการต ัดเงินสดขาดบัญชีฯ
พ.ศ.
2546์ 1 :(ข้ดอาเนิ
7) นการ
หลั
กเกณฑ
่ ด ่
จนถึงทีสุ
่
เพือให้ได้มาซึงหลั
กฐานในการหา
ผู ร้ ับผิดชอบชดใช้
หรือดาเนิ นการติดตาม ทวงถาม
่ ดแล้ว
จนถึงทีสุ
้ั าเผือเงิ
่ นสดขาดบัญชีเต็ม
หลักเกณฑไม่
์2 ส
: ามารถเรี
ตงค่
ยกให้ผูร้ ับผิดชอบ
่
จานวนทีจะขอต
ัดแล้
ชดใช้
ได้ว
ก่อนการขออนุ มต
ั ต
ิ ัดบัญชี
13
่
่ จารณา
วิธก
ี าร : เสนอทีประชุ
มใหญ่เพือพิ
อนุ มต
ั ต
ิ ัดเงินสดขาดบั
ญชี
่
จานวนเงินสดทีขออนุ มต
ั ต
ิ ด
ั บัญชี
้
คาชีแจงพร
้อมหลักฐาน และการดาเนิ นการหา
ผู ร้ ับผิดชอบ
เหตุผลในการขอตัดบัญชี
ความเห็นของคณะกรรมการดาเนิ นการ
่ การต ัดเงิน
กาหนดวาระการประชุมใหญ่ เรือง
สดขาดบัญชี
่
อ แจ้งเป็ นหนังสือให้สมาชิก /
 สรุปเรืองโดยย่
ผู แ
้ ทนสมาชิก
ทราบก่อนการประชุมใหญ่ไม่น้อยกว่า 7 วัน
โดยมีขอ
้ มู ลตามข้างต้นแนบท้าย
14
่
เงื่อนไข : ทีประชุ
มใหญ่มม
ี ติอนุ มต
ั ิ
ด้ว ยคะแนนเสีย งเกิน กว่ า กึ่งหนึ่ งของ
่
สมาชิกDr.
ทีมาประชุ
่ ม นสดขาดบัญชี
ค่าเผือเงิ
Cr.
บันทึกรายงาน
การประชุม
xx
xx
เงิ น สดขาดบัญ ชี
“ การอนุ มตั ติ ัดเงินสดขาดบัญชี เป็ นเพียง
้
การปฏิบต
ั ท
ิ างบัญชีเท่านัน
่ ทธิเรียกร ้องจากผู ต
มิได้เป็ นการระงับซึงสิ
้ อ
้ ง
ร ับผิดชอบต่อสหกรณ์
แต่อย่างใด”
15
เงินสดขาดบัญชีเนื่ องจากการ
ปั ดเศษสตางค ์
 จ่ายเงินมากกว่ารายจ่ายจริงที่
นาไปบันทึกบัญชี
่ ายเกินไป
บันทึกจานวนเงิ
น
ที
จ่
่
Dr. ค่าใช้จา
่ ยอืน
เป็ นค่าใช้xx
จา
่ ย
Cr. เงินสด
xx
16
เงินสดเกิน
บัญชี
้ ทาง
่
บ ณ วันสินปี
เงินสดทีตรวจนั
บัญชี หรือวันตรวจนับ
มีจานวนมากกว่าเงินสดคงเหลือตาม
บัญชี
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ - กรณี ไม่
ทราบสาเหตุ
 ปร ับปรุงบัญชีเงินสดให้มจ
ี านวนเท่ากับ
่ เงินสดบได้
เงินสดที
Dr. ตรวจนั
xx
Cr. เงินสดเกินบัญชี
xx
17
วิธป
ี ฏิบต
ั ิ - กรณี คน
้ หาสาเหตุทท
ี่ าให้
เกิดเงินสดเกินบัญชี
 ค้นหาสาเหตุพบ
Dr. เงินสดเกินบัญชี
xx
Cr. …... (ระบุบญ
ั ชีตามเอกสารการร ับ
เงิน)
xx
 ค้นหาสาเหตุไม่พบ
ให้คงบัญชีเงินสดเกินบัญชีไว้จนกว่าจะพ้นอายุ
ความเรียกร ้องสิทธิ ์
่ นอายุความแล้วไม่มผ
์ ยกร ้อง ให้
เมือพ้
ี ู ใ้ ช้สท
ิ ธิเรี
Dr.
เงิ
น
สดเกิ
น
บั
ญ
ชี
่
โอนเป็ นรายได้อน
ื
xx
Cr.
xx
ร า ยไ ด้ อ ื่ น
18
เงินสดเกินบัญชีเนื่ องจากการ
ปั ดเศษสตางค ์
 ได้ร ับเงินมากกว่ารายร ับจริงที่
นาไปบันทึกบัญชี
่ ร ับเกินมา
บันทึกจานวนเงินทีได้
Dr. เงิน่ สด
เป็ นรายได้xx
อน
ื
Cr. รายได้อน
ื่
xx
19
คาแนะนากรมตรวจบัญชีสหกรณ์
่
่
เรือง
วิธป
ี ฏิบต
ั ท
ิ างบัญชีเกียวกับ
เงินลงทุน พ.ศ. 2544
20
่
หลั
ก
ทร
ัพย
์ที
สหกรณ์
ถอ
ื ไว้ โดยมี
เงิน
่
วั
ต
ถุ
ป
ระสงค
์ที
จะได้
ร ับ
ลงทุน
ประโยชน์ในรู ปของรายได้ หรือ
 นาเงินไปลงทุ
น บันทึน
่ กด้วยราคา
ผลตอบแทนอื
Dr. เงินลงทุน
Cr. เงินสด/เงินฝาก
ธนาคาร
้ /
งบดุล – แยกเป็
น เงินลงทุนระยะสัน
ทุน
เงินลงทุนระยะยาว
หมายเหตุประกอบงบการเงิน – แสดง
รายละเอียด
่ ่ในความ
แยกเป็ น เงินลงทุนทีอยู
21
การนาเงินไป
ลงทุ
น
้ นลงทุน บวก ค่า
รายจ่
ราคาทุ
น ายซือเงิ
นายหน้า
ค่าธรรมเนี ยม
การร ับผลตอบแทนจาก
ค่าภาษี
การลงทุน
อากร
้ เ
ร ับรู ้รายได้จากการลงทุนเป็ น ดอกเบีย
22
การตีราคา & การปร ับมู ลค่าเงินลงทุน
้ ทางบัญชี
ณ ว ันสินปี
อยู ่ในความต้องการ
ของตลาดหลักทร ัพย ์
ไม่อยู ่ใ
ของตล
มู ลค่ายุตธ
ิ รรม
มู ลค่ายุตธ
ิ รรม ราคาทุน
ปร
่
นทึกบัญชี “ ค่าเผือการปร
ับมู ลค่าเงินลงทุน ” กบ
่ งไม่เกิดขึน
้ ”
“ กาไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุนทียั
่ าหน่ า
***ร ับรู ้เป็ นรายได้ หรือ ค่าใช้จา
่ ยเมือจ
23
้
การปร ับมู ลค่าเงินลงทุน ณ วันสิน
ทางบัญ
1.ปีราคาทุ
นชี> มู ลค่ายุตธ
ิ รรม
่
(ส่วนตากว่
าทุน/ผลขาดทุนจากเงิน
่ งกไม่
้
ลงทุนDr.
ทียั
เกิด
ขึน)
าไร
(ขาดทุ
น) จากเงินลงทุนที่
้
ยังไม่เกิดขึน
่
Cr. ค่าเผือการปร
ับมู ลค่าเงิน
2. ราคาทุ
ิ รรม
ลงทุนน < มู ลค่ายุตธ
(ส่วนเกินทุน/ผลกาไรจากเงินลงทุนที่
้ าเผือการปร
่
ยังไม่เกิDr.
ดขึน)
ค่
ับมู ลค่าเงินลงทุน
Cr. กาไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุน
่ งไม่เกิดขึน
้
ทียั
้ นบัญชีพก
ตังเป็
ั ไว้จนกว่าจะจาหน่ ายเงินลงทุนได้ จึง
ร ับรู ้เป็ นรายได้/ค่าใช้จา
่ ย
24
• สหกรณ์ลงทุนถือหุน
้ 500 หุน
้ หุน
้
ละ 100 บาท
• 31ราคาทุ
ธค.54น หุน
้ มีราคาตลาด
150
50,000
บาท บาท
ต่อหุน
้
มู ลค่ายุตธ
ิ รรม
75,000
บาท
่
Dr. ค่าเผือการปร
ับมู ลค่าเงินลงทุน
ผลต่าง
25,000
25,000
่
บาท
Cr.
ก
าไร(ขาดทุ
น
)จากเงิ
น
ลงทุ
น
ที
ยั
ง
ไม่
่
ค่าเผื้ อการปร ับฯ - แสดงเป็ นรายการ
เกิดขึน
25,000
ปร ับมู ลค่าเงินลงทุน
กาไร(ขาดทุน)ฯ - แสดงรายการใน25
การ
ลงทุน
ตรา
ตราสารทางการเงิ
น
สาร
่ จการออกให้แก่ผู ้
ทีกิ
ทุอระดมเงิ
่น
ถือเพื
นทุน
โดยผู ถ
้ อ
ื มีความ
ผู กพันในฐานะ
เจ้าของกิจการ
้ ส่วนได้เสีย/
รวมทังมี
หุน
้ สามั
ญ ์สินและ
สิทธิในทร
ัพย
หุน
้ บุรม
ิ สิทธิ
รายได้
ข
องกิ
จ
การ
ใบสาคัญแสดงสิทธิในหุน
้
ตรา
ตราสารทาง
สาร
่ กหนี ้
การเงิ
น
ที
ลู
้
หนี
้
ออกให้กบ
ั เจ้าหนี
่
เพือแสดงสิ
ทธิท ี่
้
เจ้าหนี จะได้
ร ับ
ผลตอบแทน
่ าหนดไว้
พันธบัตร
ร ัฐบาลก
ตามที
้้ ๆ
หุน
้ กูน
เอกชน
ในตราสารนั
26
ตลาดตรา
สารหนี ้
ตลาด
่ าการซือ้
ตลาดที
ท
แรก
ขายเฉพาะตราสาร
้ ผู
่ อ
หนี ที
้ อกเปิ ดขาย
้ั
เป็ นครงแรก
้
้
ซือตราสารหนี
จาก
องค ์กรหรือบริษท
ั
เป็ นผู อ
้ อกโดยตรง
ตลาด
ตลาดที
รอง มี่ การ
่
เปลียนมื
อของตรา
้
สารหนี ระหว่
างผู ้
ลงทุนด้วยกัน
้ มี
่ การ
ตราสารหนี ที
้
ซือขายผ่
านตลาด
แรกมาแล้ว 27
การเปรียบเทียบการลงทุน
รายการ
1. สิทธิเรียกร ้อง
ตราสารหนี ้
สู งกว่าผู ถ
้ อ
ื ตราสารทุน
ตราสารทุน
่
ตากว่
าผู ถ
้ อ
ื ตราสารหนี ้
2. ความเป็ นเจ้าของ
ไม่มส
ี ท
ิ ธิออกเสียงในการ มีสท
ิ ธิออกเสียงในการ
ประชุม / ต ัดสินใจในการ ประชุม / ต ัดสินใจในการ
ดาเนิ นงาน
ดาเนิ นงาน
3. ผลตอบแทน
ค่อนข้างสม่าเสมอ
้
รู ปดอกเบีย
4. อายุของตราสาร
อายุจาก ัด
ใน ไม่สม่าเสมอ
รู ปเงินปั นผล
ใน
อายุไม่จากัด
28
องค ์ประกอบของตราสารหนี ้
่
1. มู ลค่าทีตราไว้
(Par Value)
่ ก
มู ลค่าทีผู
้ ูต
้ อ
้ งจ่ายชาระคืนให้กบ
ั ผู ถ
้ อ
ื ตราสาร
้ อครบก
่
หนี เมื
าหนด
้
าตัว๋
2. อต
ั ราดอกเบียหน้
(Coupon
Rate)
้ ผู
่ ก
อ ัตราดอกเบี
ยที
้ ูม
้ ภ
ี าระต้องจ่ายให้กบ
ั ผู ถ
้ อ
ื
้
ตราสารหนี ตามงวดเวลา
้
3. งวดการจ่ายดอกเบียหน้
าตัว๋
(Coupon
Frequency)
้ั
้ อปี
จานวนคร
งของการจ่
ายดอกเบียต่
้
ขึนอยู
่กบ
ั ข้อกาหนด
29
องค ์ประกอบของตราสารหนี ้
4. วันครบกาหนดไถ่ถอน
(Maturity
Date)
้ ผู อ
วันหมดอายุ
ของตราสารนัน
้ อกต้องจ่ายคืน
้ ่ นเงินและดอกเบีย
้
ทังต้
5. ชือผู อ
้ อก
่ อ
่
(Issuer)
ชือผู
้ อกตราสาร ซึงอยู
่ ใน
้
สถานะผู
ก
้
ู
้
/
ลู
ก
หนี
6. ประเภทของ
ตราสาร
่ ประเภทของ
ข้อมู ลทีระบุ
้
ตราสารหนี
7. ข้อสัญญา
(Covenants)
ข้อปฏิบต
ั ิ / งดเว้นการปฏิบต
ั ต
ิ าม
30
ประเภทของตราสารหนี ้
๋
พั
น
ธบั
ต
ร
ตั
ว
ร
ัฐบาล
/
องค
์กรภาคร
ัฐ
ประเภทผู อ
้ อก
เงิ
เอกชน
หุน
้ คลัง
กู
้
้
่
จ่
า
ยดอกเบี
ยประจ
าตามงวดที
ก
าหน
้
ารจ่ายดอกเบีย
้
่
จ่ายดอกเบียทบต้
นเมือครบก
าหนดไ
หุ
น
้
กู
ด
้
อ
้
ยสิ
ท
ธิ
หุน
้ กู ้
หุน
้ กู ้
สิทธิเรียกร ้อง
หุน
้
หุน
้
ไม่ดอ
้ ยสิทธิด้อยสิทธิ
บุรม
ิ สิทธิสามัญ
หุน
้ กู ไ้ ม่ดอ
้ ยสิทธิ
หุ
น
้
กู
ม
้
ห
ี
ลั
ก
ประกั
น
สิทธิเรียกร ้อง
หุน
้ กู ไ้ ม่มห
ี ลักประกัน
31
การบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหน
และตราสารทุน
มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 105
้
ญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหนี และตราส
ตราสาร
หนี ้
่
สัญญาทีแสดงว่
าผู อ
้ อกตราสารมีภาระผู กพัน
้
ทังทางตรงและ
่
่
ทางอ้อมทีจะต้
องจ่ายเงินสด / สินทร ัพย ์อืน
ให้แก่ผูถ
้ อ
ื ตราสาร
่ กาหนดไว้โดย
ตามจานวนและเงื่อนไขทีได้
การบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหน
และตราสารทุน
ร ัพย ์ / เงินลงทุนในความต้องการของตลาด
้
 มีการซือขายในตลาดซื
อ้

กาหนดมู
ิ รรมได้
ขายคล่
อง ลค่ายุตธ
้

อ-ขาย
มีการ
ทันราคาขาย/ราคาเสนอซื
ที
เผยแพร่ทเป็
ี่ นปั จจุบน
ั ในตลาดหลักทร ัพย ์
่ อ
แห่งประเทศไทย/ตลาดหลักทร ัพย ์อืนต่
สาธารณชน
การบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหน
และตราสารทุน
้ จะถื
่
ตราสารหนี ที
อจน
ครบก
าหนด
่ จการมีความตังใจแน่
้
 เงินลงทุนทีกิ
วแน่
่
และมีความสามารถทีจะถื
อไว้จนครบ
กาหนดไถ่
ราคาทุ
นต ัดถอน
้ ได้
่ มาหรือ
จ
าหน่ราคาทุ
าย นของตราสารหนี ที
้ั
่
่ ายคืนและ
โอนมาตงแต่
เริมแรกหั
กเงินต้นทีจ่
บวกหรือหักค่าตัดจาหน่ ายสะสมของส่วน
่ ัตรา

การตั
ดจาหน่ านยส่
ว่ นต่างต้ับมู
องใช้
ธ
ิ อ
ีตรา
ต่างระหว่
างราคาทุ
เริมแรกก
ลค่าวที
่ ผลไม่แตกต่าง
่ จริง หรือวิธอ
้ แท้
ี นที
ื่ ให้
ยที
ดอกเบี
ไว้
้ ่
การบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหน
และตราสารทุน
้ ่
วิธอ
ี ัตราดอกเบียที
แท้จริง
้ แท้
่ จริง ซึงเป็
่ น
 วิธห
ี าอ ัตราดอกเบียที
่
อ ัตราคงทีตลอดอายุ
ของตราสารหนี ้
้ ่
อ ัตราดอกเบียที
แท้จริง
่ าให้มูลค่าปั จจุบน
ั ของ
 อ ัตราคิดลดทีท
่
กระแสเงินสดทีจะได้
ร ับในอนาคตเท่ากับ
ราคาตามบัญชีของตราสารหนี ้
การบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหน
และตราสารทุน
ารจัดประเภทเงินลงทุน
้ กชนิ ดและตราสารทุนทีอยู
่ ่ในความต้องการขอ
นี ทุ
่ า
 หลักทร ัพย ์เพือค้
่
 หลักทร ัพย ์เผือขาย
้ จะถื
่
 ตราสารหนี ที
อจน
ครบกาหนด
่ อยู ่ในความต้องการของตลาด
าสารทุนทีไม่
่
 เงินลงทุนทัวไป
การบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหน
และตราสารทุน
แสดงรายการเงินลงทุนในงบดุลและการร ับรู ้ม
่ าและเผือขาย
่
หลักทร ัพย ์เพือค้
(ตราสาร
้
่ ่ในความ
หนี และ
ตราสารทุนทีอยู
ต้องการของตลาด)
่
่ อยู ่ใน
เงินลงทุนทัวไป
(ตราสารทุนทีไม่
ความต้องการของตลาด)
้ จะถื
่
ตราสารหนี ที
อจนครบกาหนด
มู ลค่ายุตธ
ิ รรม
ราคาทุน
ราคาทุนตัด
จาหน่ าย
้
การแสดงรายการเงินลงทุนอาจเป็ นเงินลงทุนระยะสันหรื
อ
37
ระยะยาวก็ได้แล้วแต่กรณี
้ จ
่
การบันทึกบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหนี ที
ถือจนครบกาหนด
่ งกว่ามู ล
กรณี ลงทุนด้วยราคาทีสู
่
้
ค่
า
ที
ระบุไว้
ใ
นตราสารหนี
1. บันทึกเงินลงทุนด้วยจานวน
้
่
้
Dr.
บั
ญ
ชี
ต
ราสารหนี
เงินทีจ่ายซือ
เงินสด/เงิน
...Cr.
(ระบุบัชญ
อ)
ื่ ชี...
ฝากธนาคาร
้ ับตามงวดระยะเวลา
2. บันทึกดอกเบียร
่ าหนด และให้ต ัดจาหน่ ายส่วนเกิน
ทีก
่ เงิน
Dr. ม
บัญ
จากการได้
าซึชีงเงิ
นสด/เงิ
ลงทุนน
้ ับ ... (ระบุ
ฝากธนาคาร
Cr. บัญชีดอกเบียร
้
บั
ญ
ชี
ต
ราสารหนี
...
้
ตราสารหนี )...
38
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี - กรณี ลงทุนซือ้
สู งกว่ามู ลค่า
้ น
วันที่ 7 ม.ค. 54 สหกรณ์ ก จ่ายเงินสดซือหุ
้ กู บ
้ ริษท
ั
ปตท. จากัด (มหาชน) ราคาซือ้ 416,000 บาท มู ลค่า
้ 12 % ต่อปี
หุน
้ กู ท
้ ตราไว้
ี่
400,000 บาท อ ัตราดอกเบีย
กาหนดจ่ายทุกวันที่ 31 ธ ันวาคม ราคายุตธ
ิ รรมของหุน
้
่ เงิธ.ค.
้ 420,000
กู ้ ณ
วันที31
คือยร
และสหกรณ์
ได้
ว.ด.ป.
นสดร ับ 2555ดอกเบี
ับ
ส่วนเกินมู
ลค่าฯ
ราคาตามบั
ญชี
จาหน่
ายหุน
้ กู ว้ ันที่ 1 ก.พ. 2555 ในราคา 450,000
7 ม.ค. 54
416,000.00
บาท
31 ธ.ค. 54
48,000
45,676.80
2,323.20
413,676.80
31 ธ.ค. 55
48,000
45,421.71
2,578.29
411,098.51
31 ธ.ค. 56
48,000
45,138.61
2,861.39
408,237.12
31 ธ.ค. 57
48,000
44,824.43
3,175.57
405,061.55
31 ธ.ค. 58
48,000
44,475.75
5,061.55
400,000.00
39
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
การคานวณ
้ ับ
ดอกเบียร
มู ลค่าหุน
้ กู ้
400,000
้
คู ณ อ ัตราดอกเบีย
12.00 %
้ ับ
ดอกเบียร
48,000
40
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
้ ับตามอ ัตราดอกเบียที
้ แท้
่ จริง หาข้อมู ลได้
ดอกเบียร
้
จากอ ัตราดอกเบียในตลาดเงิ
นทุน หรืออาจคานวณได้
โดยใช้สูตรดังนี ้ ( ให้ผลไม่แตกต่างอย่างมีสาระสาคัญ)
R + ( F-P )
n
YTM =
( F+P
2
)
้
YTM = อ ัตราผลตอบแทนจากวันซือจนถึ
ง
้ อนับในแต่ละปี
R
=าหนดไถ่
ดอกเบีถยร
วันครบก
่
F
= Face Value / ราคาทีระบุไว้
ใน
้
P
=
ราคาซื
อขายในตลาด
พันธบัตร
้
่ อจนถึ
้
n
= ระยะเวลาตังแต่
ว ันทีซื
งวัน
ครบกาหนดไถ่ถอน
้
∴ อ ัตราดอกเบียร ับ =
41
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
้ น
7 ม.ค. 54 บันทึกการจ่ายเงินซือหุ
้ กู บ
้ ริษท
ั
ปตท.
จากั
Dr.
บัญ
ชีหดน
ุ ้ (มหาชน)
กู บ
้ ริษท
ั ปตท. จากัด
(มหาชน)
416,000
Cr. บัญชีเงิน
สด
416,000
้ ับ และตัด
31 ธ.ค. 54 บันทึกดอกเบียร
จาหน่
มู ลค่า ฯ
Dr. าบัยส่
ญว
ชีนเกิ
เงินน
สด
48,000
Cr.
บัญชีหน
ุ ้ กู บ
้ ริษท
ั ปตท. จากัด
้ ับหุน
บัญชีดอกเบี
ยร
้ กู ฯ้
(มหาชน)
2,323.20
45,676.80
42
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
31 ธ.ค. 54 หุน
้ กู ม
้ รี าคายุตธ
ิ รรม 420,000
บาท
ราคาตามบัญชี 31 ธ.ค. 54
413,676.80 บาท
หัก ราคายุตธ
ิ รรมของหุน
้ กู ฯ้
420,000.00 บาท
่ งไม่เกิดขึนในงบ
้
เกิ
ด
ผลต่
า
ง

ก
าไร(ขาดทุ
น
)ที
ยั
ผลต่าง (ราคาตามบัญชี<มู ลค่ายุตธ
ิ รรม)
ดุล แสดงส่วนของทุน
6,323.20 บาท
43
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
่ งไม่เกิดขึน
้ ดังนี ้
บันทึกบัญชีผลกาไรทียั
่
ับมู ลค่าเงินลงทุนในตราสาร
Dr. บัญชีคา
่ เผือการปร
้ 6,232.20
หนี
Cr. บัญชีกาไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุน
้ ยั
่ งไม่เกิดขึน
้
6,323.20
ในตราสารหนี ที
การเปิ ดเผยหมายเหตุ
น : หุน
1.ประกอบงบการเงิ
นโยบายการบัญชี
้ กูบ
้ ริษท
ั ปตท. จาก ัด(มหาชน)
แสดงด้วยราคาทุนตัดจาหน่ าย
1 ก.พ. 55 จาหน่ ายหุน
้ กูบ
้ ริษท
ั ปตท. จาก ัด (มหาชน) ใน
ราคา 450,000 บาท
สหกรณ์ตอ
้ งคานวณกาไร (ขาดทุน) จากการจาหน่ ายหุน
้ กู ้
ฯ และโอนปิ ดบัญชี
44
่ ยวข้
่
้ั
ทีเกี
องก ับหุน
้ กู ท
้ งหมด
ได้แก่ บัญชีกาไร(ขาดทุน)จาก
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
การคานวณ
่ ร ับจากการจาหน่ ายหุน
ผลตอบแทนทีได้
้ กู ้
450,000.00 บาท
หัก ราคาตามบัญชี 31 ธ.ค. 54
413,676.80 บาท
เกิดาผลต่
าง  กาไรจากการจ
ายหุน
้ กูบ
้ ริษญ
ท
ั ชี
่ ร ับาหน่
ผลต่
ง (ผลตอบแทนที
ได้
> ราคาตามบั
ปตท. จากัด (มหาชน)
36,323.20 บาท
45
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
่ งไม่เกิดขึน
้ ดังนี ้
บันทึกบัญชีผลกาไรทียั
Dr. บัญชีเงินสด
450,000
บัญชีกาไร (ขาดทุน) จากเงินลงทุน
้ ยั
่ งไม่เกิดขึน
้
ในตราสารหนี ที
6,323.20
Cr. บัญชีหน
ุ ้ กู บ
้ ริษท
ั ปตท. จากัด(มหาชน)
่
413,676.80
บัญชีคา
่ เผือการปร
ับมู ลค่าเงินลงทุนในตรา
้
ก
าไรจากการจ
าหน่ ายเงินลงทุน
สารหนี
6,323.20
36,323.20
46
้
การบันทึกบัญชีสาหร ับเงินลงทุนในตราสารหนี ท
จะถือจนครบกาหนด
่ ากว่
่
กรณี ลงทุนด้วยราคาทีต
ามู ล
่
้
ค่
า
ที
ระบุไว้
ใ
นตราสารหนี
1. บันทึกเงินลงทุนด้วยจานวน
้
้
่
Dr.
บั
ญ
ชี
ต
ราสารหนี
เงินทีจ่ายซือ
เงินสด/เงินฝาก
...Cr.
(ระบุบัชญ
อ)
ื่ ชี...
ธนาคาร้
2. บันทึกดอกเบียร ับตามงวดระยะเวลา
่ าหนด และให้ต ัดจาหน่ ายส่วนลด
ทีก
่ เงิน
Dr. ม
บัญ
จากการได้
าซึชีงเงิ
นสด/เงิ
ลงทุนนฝาก
้
บั
ญ
ชี
ต
ราสารหนี
...
ธนาคาร
้ ับ ... (ระบุ
ญชีดอกเบียร
(ระบุCr.
ชอ)
ื่ บั...
47
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี - กรณี ลงทุนซือ้
่
ตากว่
ามู ลค่า
วันที่ 17 ส.ค. 54 สหกรณ์จา
่ ยเงินสดซือ้
พันธบัตรธนาคารแห่งประเทศไทย
ปี 2554
ราคาซือ้ 19,986,179.80 บาท มู ลค่าพันธบัตรที่
้
ตราไว้ 20,000,000 บาท อ ัตราดอกเบีย
้
้ ับ
่ ลค่าฯ ย
3.40625
%
ต่ับ อปี กดอกเบี
าหนดจ่
ายดอกเบี
ปี ละ 2ญชี
ว.ด.ป.
เงินสดร
ยร
ส่วนตามู
ราคาตามบั
้ั คือ 16 ก.พ. และ 16 ส.ค. ครบกาหนดไถ่
คร
ง
17 ส.ค. 54
19,986,179.80
ถอน 16 ส.ค.
56 343,960.16
16 ก.พ. 55
340,625
3,335.16
19,989,514.96
16 ส.ค. 55
340,625
344,017.55
3,392.55
19,992,907.51
16 ก.พ. 56
340,625
344,075.94
3,450.94
19,996,358.45
16 ส.ค. 56
340,625
344,135.33
3,641.55
20,000,000.00
48
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
การคานวณ
้ ับ
ดอกเบียร
มู ลค่าพันธบัตร
20,000,000
้
คู ณ อ ัตราดอกเบีย
3.40625 %
้ ับ
ดอกเบียร
681,250
้ ปี ละ 2 ครง้ั (681,250 /2)
หาร งวดจ่ายดอกเบีย
49
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
้ ับตามอ ัตราดอกเบียที
้ แท้
่ จริง หาข้อมู ลได้
ดอกเบียร
้
จากอ ัตราดอกเบียในตลาดเงิ
นทุน หรืออาจคานวณได้
โดยใช้สูตรดังนี ้ ( ให้ผลไม่แตกต่างอย่างมีสาระสาคัญ)
R + ( F-P )
n
YTM =
( F+P
2
)
้
ง
YTM = อ ัตราผลตอบแทนจากวันซือจนถึ
้
R
=
ดอกเบี
ยร
วันครบกาหนดไถ่ถอนับในแต่ละปี ่
F
= Face Value / ราคาทีระบุไว้ใน
้
P
พันธบัต=
ร ราคาซือขายในตลาด
้
่ อจนถึ
้
n
= ระยะเวลาตังแต่
ว ันทีซื
งวัน
ครบกาหนดไถ่ถอน
50
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
้ ับตามอ ัตราดอกเบียที
้ แท้
่ จริง หาข้อมู ลได้จาก
ดอกเบียร
้
อ ัตราดอกเบียในตลาดเงิ
นทุน หรืออาจคานวณได้โดยใช้
สู ตรดังนี ้ ( ให้ผลไม่แตกต่างอย่างมีสาระสาคัญ)
อ ัตราผลตอบแทน
้
จากว ันซือจนถึ
งว ัน
ครบกาหนดไถ่ถอน
340,625 + (20,000,000 4
=
19,986,179.80 )
( 20,000,000 +
2
19,986,179.80)
้ ับ =
∴ อต
ั ราดอกเบียร
1.72099 %
51
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
้ ับตามอ ัตราดอกเบียที
้ แท้
่ จริง =
 อ ัตราดอกเบียร
้
3.441987
% ายส่วนลดมู ลค่าคงเหลือทังหมดใน
 ให้ต ัดจาหน่
งวดสุ
ด
ท้
า
ย
17 ส.ค. 54 บันทึกการจ่ายเงินซือ้
พันบั
ธบั
Dr.
ญตชีรพน
ั ธบัตรธนาคารแห่งประเทศไทย
19,986,179.80
Cr.
บัญชีเงินสด/เงินฝากธนาคาร
19,986,179.80
้ ับ และตัด
16 ก.พ. 55 บันทึกดอกเบียร
จาหน่
Dr. าบัยส่
ญว
ชีนลดมู
เงินสดลค่า ฯ
340,625.00
บัญชีพน
ั ธบัตรฯ
้ ับพันธบัตรฯ
Cr. บัญชีดอกเบียร
3,335.16
52
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
้ ับ และตัด
16 ส.ค. 55 บันทึกดอกเบียร
Dr. าบัยส่
ญว
ชีนลดมู
เงินสดลค่า ฯ
จาหน่
บัญชีพน
ั ธบัตรฯ
340,625.00
้ ับพันธบัตรฯ
Cr. บัญชีดอกเบียร
3,392.55
344,017.55
้ ับ
16 ก.พ. 56 และ 16 ส.ค. 56 บันทึกดอกเบียร
และตัดจาหน่ ายส่วนลดมู ลค่า ฯ เช่นเดียวกับ
่ านมา โดยใช้จานวนดอกเบียร
้ ับและ
งวดทีผ่
ส่การเปิ
วนลดมู
ลค่าตัดจาหน่ ายตามตารางแสดงการ
ดเผยหมายเหตุ
้
ค
านวณดอกเบี
ยร
ับนธบัตรธนาคารแห่งประเทศไทย แสดง
ประกอบงบการเงิ
น
1. นโยบายการบัญชี : พั
53
ต ัวอย่างการบันทึกบัญชี (ต่อ)
ณ วันที่ 31 ธ.ค.
้ น
55
สมมุตวิ า
่ มู ลค่ายุตธ
ิ รรมของพันธบัตรนี เป็
19,990,000.00
บาท
่ งไม่
Dr. บัญชีกาไรขาดทุนจากเงินลงทุนทียั
้ 2,907.51
เกิ
ด
ขึ
น
่
Cr. บัญชีคา
่ เผือการปร
ับมู ลค่าเงินลงทุน
2,907.51
( 19,990,000 – 19,992,907.51 )
54
่
ข้อมู ลเพิมเติ
มคาแนะนาระเบียบ
นายทะเบียนสหกรณ์
1. www.cad.go.th
55
่
ข้อมู ลเพิมเติ
มคาแนะนาระเบียบนาย
ทะเบียนสหกรณ์
2. ห้องสมุดกรมตรวจบัญชีสหกรณ์
3. สภาวิชาชีพบัญชี www.fap.or.th
4. สานักมาตรฐานการบัญชีและการ
สอบบัญชี
56
LOGO
57
58
สิรวิ รรณ เกิดผล
กลุ่มมาตรฐานการบัญชี
สานักมาตรฐานการบัญชีและ
การสอบบัญชี
กรมตรวจบัญชีสหกรณ์
โทร. 3407
Email : [email protected]
59