Transcript مراقبت های بارداری

‫در مورد بهداشت روانی ازدواج و کیفیت و شرایط داشتن خانواده ای‬
‫سالم‪ ،‬در نظر گرفتن موارد زیر اهمیت دارد ‪:‬‬
‫‪ -1‬خصوصیت جسمی و روانی زن و شوهر‬
‫‪ -2‬کیفیت سازگاری زن و شوهر‬
‫‪ -3‬شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده های زن و شوهر‬
‫‪ -4‬روابط زن و شوهر از نظر جنس ی‬
‫‪ -5‬تعداد فرزندان در خانواده‬
‫‪ -6‬گرایش به آرمانهای اخالقی‪ ،‬اجتماعی و تربیتی والدین‬
‫‪ -7‬روابط اقتصادی و اجتماعی خانواده با دیگران‬
‫‪ -8‬روابط فرزندان با دیگر اعضاء خانواده‬
‫مراقبت قبل از بارداري‪:‬‬
‫‪ ‬مجموعه اي از خدمات مراقبتي است كه به ارزيابي‬
‫خطرات موجود براي باردار شدن مي پردزد و با ارائه‬
‫آموزش ها و انجام اقدامات درماني و مداخالت‬
‫دارويي در زمينه بهبود سالمت زن تالش مي كند‪.‬‬
‫‪ ‬هدف از اين خدمات ايجاد يك بارداري بدون خطر‬
‫‪،‬حفظ و تامين سالمت مادر و جنين وي مي باشد‬
‫مراقبت پیش از بارداری‬
‫نوع مراقبت‬
‫زمان‬
‫مراقبت پیش از بارداری‬
‫مصاحبه و تشکیل یا‬
‫بررس ی پرونده‬
‫معاینه بالینی‬
‫مشخصات و شرح حال‬
‫اندازه گيری قد و وزن‬
‫سابقه بارداری و زایمان‬
‫قبلی‬
‫آزمایشها یا بررس ی‬
‫تکمیلی (ارجاع)‬
‫آموزش و مشاوره‬
‫ایمن سازی و مکمل‬
‫های غذایی‬
‫بهداشت فردی‪ ،‬روان‪،‬‬
‫تغذیه‪ ،‬فعالیت‪ ،‬مصرف‬
‫واکسن کزاز‪ ،‬سرخجه و‬
‫هموگلوبين و هماتوکریت دارو‪ ،‬دخانیات‪ ،‬مواد‬
‫هپاتیت در صورت نیاز‬
‫مخدر و بهداشت محیط‬
‫کار مادر‬
‫تعیين اندکس توده بدنی تعیين گروه خون و ‪Rh‬‬
‫‪--‬‬
‫‪--‬‬
‫سابقه یا ابتال به بیماری‬
‫فشار خون‬
‫قند خون‬
‫‪--‬‬
‫توصیه به مصرف‬
‫اسید فولیک از سه ماه‬
‫پیش از بارداری‬
‫سابقه خانوادگی‬
‫معاینه فيزیکی‬
‫کامل ادرار‬
‫‪--‬‬
‫‪--‬‬
‫سؤال در مورد مصرف‬
‫دارو یا حساسیت‬
‫دارویی‬
‫‪--‬‬
‫‪VDRL‬‬
‫پاپ اسمير‬
‫‪--‬‬
‫‪--‬‬
‫راهنمای مراقبت پیش از بارداری‬
‫عناوین‬
‫بیماری زمینه ای و سوء تغذیه‬
‫مشاغل سخت و سنگين‬
‫تأثیر بر بارداری‬
‫تأثير بر بارداری با توجه به نوع بیماری متفاوت است‬
‫افزایش احتمال تولد نوزاد کم وزن‪ ،‬زایمان زودرس‬
‫توصیه واقدام‬
‫ویزیت متخصص مربوطه‬
‫آموزش در مورد نحوه فعالیت در زمان بارداری و در‬
‫بارداری و در صورت امکان تغیير شغل‬
‫فاصله بارداری کمتر از ‪ 2‬سل‪ ،‬بارداری پنجم و باالتر‬
‫افزایش احتمال چسبندگی جفت‪ ،‬آتونی‪ ،‬آنمی‪،‬‬
‫زایمان زودرس‪ ،‬نوزاد کم وزن‪ ،‬جفت سرراهی‬
‫سن زیر ‪ 18‬سال و باالی ‪ 35‬سال‬
‫افزایش احتمال پره اکالمپس ی‪ ،‬آنمی‪ ،‬زایمان سخت‪،‬‬
‫سخت‪ ،‬زایمان زودرس‪ ،‬نوزاد کم وزن‪ ،‬دیابت‪ ،‬جفت‬
‫دیابت‪ ،‬جفت سرراهی‪ ،‬ناهنجاری جنين‬
‫مشاوره تنظیم خانواده‬
‫اندکس توده بدنی غيرطبیعی‬
‫احتمال زایمان زودرس‪ ،‬کاهش رشد جنين‪ ،‬افزایش‬
‫افزایش دیابت بارداری‪ ،‬پره اکالمپس ی‪ ،‬جنين درشت و‬
‫درشت و سزارین‬
‫آموزش جهت تصحیح عادات غذایی و نزدیک شدن‬
‫شدن به نمایه طبیعی‬
‫مصرف سیگار و مواد مخدر‪ ،‬مصرف دارو‬
‫افزایش احتمال آنمی‪ ،‬سقط‪ ،‬تأخير رشد جنين‪،‬‬
‫نوزاد کم وزن‪ ،‬مرگ جنين‪ ،‬دکوملان‪ ،‬زایمان زودرس‪،‬‬
‫زودرس‪ ،‬پارگی کیسه آب‪ ،‬پره اکالمپس ی‪ ،‬دیابت‪،‬‬
‫دیابت‪ ،‬آلودگی به هپاتیت و ایدز (در مصرف مواد‬
‫مواد مخدر تزریقی)‪ ،‬اثرات نوزادی‪ ،‬سپتی سمی‪،‬‬
‫سمی‪ ،‬شکاف کام‪ ،‬خونریزی داخل مغزی‪،‬‬
‫هیپوگلیسمی و سایر عوارض ناش ی از داروهای‬
‫داروهای غيرمجاز‬
‫مشاوره تنظیم خانواده‬
‫ آموزش جهت ترک سیگار و مواد مخدر‬‫ ارجاع به پزشک جهت ترک‬‫‪ -‬مصرف دارو مطابق نظر متخصص مربوطه‬
‫مراقبت های بارداری‬
‫اهداف مراقبتهای دوران بارداری‬
‫‪ -1‬ارتقاء حفظ و نگهداری سالمت مادران در دوران بارداری‬
‫‪ -2‬ایجاد رفاه برای مادران باردار در طول دوران بارداری و ایجاد نقاهت کوتاه مدت و بی‬
‫خطر بعد از زایمان طبیعی‬
‫‪ -3‬کاهش ميزان ابتال و مرگ و مير در مادر و کودک‬
‫‪ -4‬کاهش عوارض دوران بارداری‪ ،‬کاهش سقط جنين و تولد نوزادان ‪ LBW‬و پره‬
‫ماچور‬
‫‪ -5‬پیش بینی عوارض بارداری و پیشگيری از آنها‬
‫‪ -6‬تشخیص موارد اورژانس و پرخطر و توجه مخصوص به آنها‬
‫‪ -7‬طرح ریزی چگونگی انجام مراقبتهای دوران بارداری‪ ،‬فاصله ویزیت ها بستگی به ميزان‬
‫سالمتی مادر و جنين و نیاز آنها به مراقبتهای بیشتر (حتی بستری شدن) دارد‬
‫‪ -8‬تسهیل زایمانها‪ ،‬افزایش تعداد تولدهای زنده و سالم که عاری از هرگونه عالئم‬
‫مادرزادی باشد‬
‫‪ -9‬برطرف کردن اضطراب و ترس همراه با زایمان‬
‫‪ -10‬آماده نمودن زن باردار برای زایمانی سالم و دوره ی بعد از زایمان‬
‫‪ -11‬متوجه کردن مادران به ضرورت تنظیم خانواده‬
‫‪ -12‬کمک و دادن آگاهی های الزم به مادران و پدران برای پرورش یک کودک سالم‬
‫در اولين مراجعه گرفتن شرح حال کامل‪ ،‬انجام معاینات فيزیکی و آزمایشات اولیه‬
‫اهمیت دارد‪.‬‬
‫پس‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫هدف از انجام مراقبتهای دوران بارداری )‪ (Prenatal Care‬کمک‬
‫به تولد نوزادی سالم با حفظ سالمتی مادر می باشد‪.‬‬
‫چون سالمتی مادر‪ ،‬جنين و نوزاد تا حد زیادی وابسته به سالمتی والدین‬
‫در دوران قبل از بارداری است لذا امروزه مراقبتهای دوران پیش از‬
‫بارداری یکی از اجزای مکمل مراقبتهای دوران بارداری محسوب می گردد‪.‬‬
‫بعالوه طی انجام این گونه مراقبتها باید به سالمتی کل خانواده نه تنها از‬
‫نظر موضوعات و مشکالت پزشکی و فيزیکی بلکه از نظر روانی –‬
‫اجتماعی و محیطی توجه خاص مبذول گردد‪.‬‬
‫پس از گرفتن شرح حال و انجام معاینات فيزیکی (قد‪ ،‬وزن‪ ،‬فشار خون‬
‫و درخواست آزمایشات) باید در ارتباط با زمان معاینات بعدی‪ ،‬بهداشت‬
‫فردی و مشکالت دوران بارداری توضیحات و آموزش الزم داده شود‬
‫زمان معاینات بعدی در دوران بارداری‬
‫مراقبت اول ‪ :‬هفته ‪ 6-10‬بارداری‬
‫مراقبت دوم ‪ :‬هفته ‪ 16-20‬بارداری‬
‫مراقبت سوم ‪ :‬هفته ‪ 26-30‬بارداری‬
‫مراقبت چهارم ‪ :‬هفته ‪ 31-34‬بارداری‬
‫مراقبت پنجم ‪ :‬هفته ‪ 35-37‬بارداری‬
‫مراقبت ششم تا هشتم ‪ :‬هفته ‪ 38-40‬بارداری‬
‫شناسایی افراد در معرض خطر ‪:‬‬
‫‪ -1‬وزن کمتر از ‪ 45‬کیلوگرم‬
‫‪ -2‬قد کمتر از ‪ 145‬سانتیمتر‬
‫‪ -3‬سن کمتر از ‪ 18‬و بیشتر از ‪ 35‬سال برای حاملگی های اول‬
‫‪ -4‬سن باالی ‪ 35‬سال در هر حاملگی بخصوص اگر سیگاری باشد‬
‫‪ -5‬رنگ پریدگی شدید‬
‫‪ -6‬سابقه تولد نوزاد با وزن کم )‪(LBW‬‬
‫‪ -7‬تاریخچه مرده زایی‬
‫‪ -8‬حاملگی پنجم به بعد‬
‫‪ -9‬سابقه دوقلویی و چند قلویی‬
‫‪ -10‬سابقه هپاتیت یا هپاتیت فعلی‬
‫‪ -11‬سابقه ناسازگاریهای خونی‪ ،‬بیماریهای عفونی مادر‪ ،‬پره اکالمپس ی و اکالمپس ی‪ ،‬سزارین‪ ،‬خونریزی قبل از‬
‫زایمان‪ ،‬تهدید به سقط‬
‫‪ -12‬سابقه زایمان زودرس و دیررس‬
‫بهترين سن بارداري ‪ 20-30‬سالگي است ‪.‬‬
‫بارداري در سنین زير ‪ 18‬سال و باالی ‪ 35‬سال احتمال تولد نوزاد کم وزن ‪ ،‬زايمان‬
‫زودرس ‪ ،‬فشارخون حاملگي ‪ ،‬ديابت ‪ ،‬آنمي ‪ ،‬ناهنجاري جنيني و زايمان سخت را افزايش‬
‫مي دهد ‪.‬‬
‫حاملگي بيش از ‪ 3‬بار احتمال بروز عوارض دوران بارداري و زايمان را افزايش مي‬
‫دهد ‪.‬‬
‫مناسب ترين زمان جهت انجام خدمات درماني دندانپزشکي به مادران باردار سه ماهه دوم‬
‫بارداري است ‪.‬‬
‫هایده هدایتی –کارشناس ارشد مامایی‬
‫بهداشت فردی مادر باردار ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫رژیم غذایی‬
‫خواب و استراحت‬
‫ورزش‬
‫کار و تفریح‬
‫مسافرت‬
‫استحمام‬
‫پوشاک‬
‫اجابت مزاج {پیشگيری از بواسير (هموروئید)}‬
‫فعالیت جنس ی‬
‫مراقبت از پوست پستان و شکم‬
‫مراقبت از دندانها‬
‫اعتياد ‪ ،‬مصرف سیگار‪ ،‬الکل و مواد مخدر‪ ،‬اشعه ‪X‬‬
‫واکسیناسیون‬
‫ایمونيزاسیون‬
‫زنان سنين باروري بويژه زنان باردار‬
‫‪ ‬در دوران بارداري به علت رشد جفت ‪ ،‬جنين و افزايش حجم خون مادر و مقابله با‬
‫خونريزي بعد از زايمان ‪ ،‬نياز به آهن افزايش مي يابد ‪ .‬بنابراين کم خوني در زنان‬
‫باردار باعث ضعف و ناتواني بدني ‪ ،‬افزايش خطر مرگ و مير مادر به هنگام زايمان ‪،‬‬
‫افزايش خطر تولد نوزاد کم وزن ‪ ،‬نارس و سقط جنين مي شود ‪.‬‬
‫‪ ‬بارداري هاي مکرر بخصوص با فاصله کم موجب تخليه ذخاير آهن بدن‬
‫مادر مي شود‬
‫‪ ‬حاملگي بيش از ‪ 3‬بار احتمال بروز عوارض دوران بارداري و زايمان را‬
‫افزايش مي دهد‬
‫تغذیه‬
‫چهار گروه اصلی غذایی ‪:‬‬
‫‪ -1‬نان و غالت‬
‫‪ -2‬میوه و سبزی‬
‫‪ -3‬گوشت‪ ،‬تخم مرغ‪ ،‬حبوبات و مغزها‬
‫‪ -4‬گروه شیر و لبنیات‬
‫مصرف مکمل ها ‪:‬‬
‫اسید فولیک‬
‫آهن‬
‫مولتی ویتامین‬
‫تغذيه ‪:‬‬
‫ويتامین ث‬
‫کلسيم‬
‫آهن‬
‫پروتئین‬
‫فوليک اسيد‬
‫گل کلم‬
‫شیر‬
‫زردآلو‬
‫گوشت قرمز بدون‬
‫چربي و مرغ‬
‫اسفناج‬
‫کلم ‪ ،‬فندقي ‪ ،‬کلم‬
‫پيچ‬
‫پنیر کم چربي‬
‫اسفناج‬
‫ماهي‬
‫نوعي گل کلم‬
‫گريپ فورت‬
‫کشک‬
‫جگر‬
‫تخم مرغ‬
‫بادام زميني‬
‫توت فرنگي‬
‫ماهي ساردين‬
‫گوشت قرمز‬
‫انواع مغزها مثل‬
‫گردو ‪ ،‬بادام ‪،‬‬
‫فندق‬
‫فندق‬
‫فلفل سبز و قرمز‬
‫ماست‬
‫گوشت ماهي‬
‫عدس‬
‫نان گندم‬
‫سيب زميني‬
‫نخود سبز‬
‫در خانم هايي که زمان مشخص ي را براي حاملگي خود در نظر دارند ‪،‬‬
‫مصرف اسيد فوليک از سه ماه قبل از بارداري تا پايان بارداري توصيه‬
‫مي شود ‪.‬‬
‫عالئم ابتالء به کم خوني فقر آهن‬
‫‪ ‬بسته به ميزان و شدت تخليه ذخاير آهن ‪ :‬رنگ پريدگي دائمي زبان و مخاط داخل لب و پلک چشم‬
‫‪ ‬سردرد‬
‫‪ ‬بي اشتهايي ‪ ،‬تهوع‬
‫‪ ‬خستگي زودرس‬
‫‪ ‬سياهي رفتن چشم ‪ ،‬سرگيجه‬
‫‪ ‬بي تفاوتي‬
‫‪ ‬خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها‬
‫‪ ‬و در مراحل پيشرفته تر ‪ :‬تنگي نفس همراه با تپش قلب و تورم قوزک پا‬
‫توصيه ها جهت پيشگيري از کم خوني فقر آهن‬
‫* در برنامه غذايي خود از غالت و حبوبات جوانه زده استفاده کنيد ‪ .‬جوانه‬
‫زدن غالت و حبوبات باعث افزايش جذب آهن به ميزان تقريبا ‪ 2‬برابر مي‬
‫شود ‪.‬‬
‫* در برنامه غذايي روزانه خود از مواد غذايي آهن دار مثل گوشت قرمز –‬
‫مرغ ‪ -‬ماهي – تخم مرغ – سبزيجات مثل جعفري و اسفناج و حبوبات‬
‫مثل عدس و لوبيا استفاده نماييد ‪.‬‬
‫* همراه با غذا در ساالد ‪ ،‬شامل گوجه فرنگي – کاهو – کلم – فلفل سبز‬
‫دمله اي و يا سبزيجات تازه ( سبزي خوردن ) و بعد از غذا ميوه جات‬
‫بخصوص مرکبات که حاوي ويتامين ث مي باشد استفاده نماييد ‪.‬‬
‫ويتامين ث جذب آهن غذا را افزايش مي دهد‬
‫‪ ‬اگر حتي مقدار کمي گوشت به غذاهاي گياهي اضافه‬
‫کنند ‪ ،‬جذب آهن افزايش پيدا مي کند ‪.‬‬
‫‪ ‬در برنامه غذايي کودکان و نوجوانان خود از انواع‬
‫خشکبار مثل توت خشک – برگه آلو – انجير خشک‬
‫– کشمش و ‪ ...‬که منابع خوبي از آهن مي باشند به‬
‫عنوان ميان وعده استفاده کنند‬
‫‪ ‬هنگام استفاده از سويا ‪ ،‬مقدار کمي گوشت به آن‬
‫اضافه کنند تا آهن آن بهتر جذب شود ‪.‬‬
‫ناراحتی های شایع دوران بارداری ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تهوع و استفراغ‬
‫سوزش سردل‬
‫پیکا‬
‫افزایش بزاق دهان‬
‫خستگی‬
‫تنگی نفس‬
‫کمردرد‬
‫واریس‬
‫یبوست (هموروئید)‬
‫افزایش ترسحات واژینال‬
‫عالئم خطر دوران بارداري‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫خونريزي يا هر گونه لکه بيني‬
‫آبريزش‬
‫سردرد مداوم‬
‫تاري ديد و سرگيجه‬
‫تب و لرز‬
‫ورم صورت و دست ها‬
‫استفراغ هاي شديد و مداوم ( و يا خوني )‬
‫درد زير شکم يا درد مشابه درد قاعدگي و يا درد پهلوها‬
‫افزايش ناگهاني وزن‬
‫سوزش ادرار‬
‫زردي‬
‫ضايعات پوستي مانند ضايعات بيماري آبله مرغان ‪ ،‬سرخجه و ‪...‬‬
‫کاهش حرکات جنین در نيمه دوم بارداري ( بخصوص ماه هاي آخر )‬
‫‪‬‬
‫درد و ورم یک طرفه ساق و ران‪ ،‬عفونت و درد شدید دندان‬
‫در صورت تزريق واکسن سرخجه بهتر است ‪ ،‬سه ماه فرد باردار نشود ‪.‬‬
‫اختالل ژنتيکي در يکي از والدين يا ناهنجاري در يکي از بستگان درجه يک‬
‫زوجین موجب افزايش میزان سقط جنین ‪ ،‬بروز ناهنجاري هاي جنيني‬
‫مي گردد ‪.‬‬
‫مصرف سيگار و دخانيات ‪ ،‬الکل و اعتياد به مواد مخدر و داروهاي مخدر‬
‫موجب افزايش احتمال کم خوني ‪ ،‬سقط ‪ ،‬تأخیر رشد جنین ‪ ،‬نوزادان کم وزن‬
‫‪ ،‬زايمان زود رس و مرگ جنین و ‪ ...‬مي شود ‪.‬‬
‫هایده هدایتی –کارشناس ارشد مامایی‬
‫يکي از ‪ 3‬علت مرگ و مير مادران باردار ‪ ،‬فشار خون حاملگي است ‪.‬‬
‫افزايش وزن ناگهاني مادر به ميزان يک کيلوگرم يا بيشتر در مدت يک هفته‪ ،‬از عالئم خطر‬
‫دوران بارداري است ‪.‬‬
‫با کنترل فشار خون ‪ ،‬وزن و بررس ی آزمایش ادرار می توان از خطر اختالالت فشار خون‬
‫حاملگی پیشگيری نمود‪.‬‬
‫هایده هدایتی –کارشناس ارشد مامایی‬
‫بهداشت روان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پدر و مادر شدن از مراحل مهم زندگی است‪ .‬در دوران بارداری‪ ،‬خلق و‬
‫خو‪ ،‬روحیات‪ ،‬روابط خانوادگی و مسئولیت های پدر و مادر تغییر می‬
‫کند و نحوه سازگاری آنها متفاوت است‪ .‬زمانی که نوزاد متولد می شود‬
‫احساس واقعی « والدین شدن » در پدر و مادر ایجاد می شود‪.‬‬
‫آمادگی برای مادر شدن‬
‫آمادگی برای پدر شدن‬
‫آمادگی سایر اعضای خانواده‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫زوجین باید بدانند که این‬
‫واکنش های روانی طبیعی‬
‫است و به تدریج برطرف می‬
‫شود‪.‬‬
‫همچنین ممکن است این‬
‫تغییرات در بارداری اول و‬
‫بارداریهای بعدی متفاوت‬
‫باشد‪.‬‬
‫بهداشت روانی حاملگی‬
‫• در آغاز حاملگی فرد نگرانی هایی در ارتباط با پذیرش باروری ‪،‬سالمت جسمی‪،‬از‬
‫دست دادن تناسب اندام و تغیير در نقش های خانوادگی و اجتماعی دارد که‬
‫باعث بروز اضطراب می گردد‪.‬‬
‫• ترس از درد زایمان ‪،‬ترس از مرگ‪،‬ترس از پیامدهای اقتصادی آبستنی‪،‬ترس از بی‬
‫کفایی در اجرای وظایف مادری ‪،‬بيزاری حاصل از دست دادن استقالل و‬
‫جذابیت‪ ،‬بيزاری از نوزاد آینده به عنوان رقیب در عشق عاطفه شوهر نيز از‬
‫عوامل اضطراب زای این دوره است‪.‬‬
‫• با پیشرفت حاملگی و احساس هیجان آور و لذت بخش حرکات جنين توسط‬
‫مادر (ماه چهارم) ‪ ،‬غالبا“ این احساسات باعث خشنودی می گردد‪.‬‬
‫مراقبتهای حین زایمان ‪:‬‬
‫اهداف مراقبت خوب به هنگام زایمان عبارتند از ‪:‬‬
‫‪ ‬انجام زایمان بدون عفونت باشد‬
‫‪ ‬زایمان با حداقل آسیب برای مادر و کودک باشد‬
‫‪ ‬آماده بودن برای روبارویی با عوارض ی مانند‬
‫طوالنی شدن زایمان‪ ،‬خونریزی پس زایمان‪ ،‬تشنج‬
‫و ‪...‬‬
‫‪ ‬مراقبت از کودک پس از زایمان‪ ،‬احیاء‪ ،‬مراقبت از‬
‫نظر هیپوترمی‬
‫‪ ‬مراقبت حين زایمان را می توان در منزل یا‬
‫بیمارستان انجام داد‬
‫گرفتن شرح حال و معاینه ‪:‬‬
‫شرح حال ‪ :‬سوابق بارداریها‪ ،‬بیماریها‪ ،‬مصرف دارو‪،‬‬
‫وضعیت بارداری فعلی‬
‫معاینات ‪ :‬وزن‪ ،‬فشار خون‪ ،‬درجه حرارت‪ ،‬نبض‪،‬‬
‫تنفس‪ ،‬ارتفاع رحم‪ ،‬صدای قلب جنين‪ ،‬بررس ی‬
‫وضعیت لگن‬
‫آزمایشات معمول بارداری ‪ :‬آزمایشات خون و ادرار از‬
‫نظر وجود بیماریهایی مانند کم خونی‪ ،‬عفونت‪،‬‬
‫بیماریهای کلیوی‪ ،‬هپاتیت‪ ،‬دیابت و بیماریهای‬
‫آميزش ی‪ BG- Rh ،‬در دو نوبت هفته ‪ 6-10‬و‬
‫هفته‪26-30‬بارداری‬
‫سونوگرافی ‪ :‬در دو نوبت هفته‪ 16-20‬و هفته ‪31-34‬‬
‫بارداری جهت بررس ی وضعیت جنين و‪...‬‬
‫زايمان‬
‫به منظور ترويج زايمان طبيعي با استفاده از روش هاي کنترل درد زايمان ‪ ،‬مادر باردار بايد از‬
‫هفته ‪ 20‬بارداري در کالس هاي آمادگي برای زايمان شرکت کند ‪.‬‬
‫با شروع فاز فعال زايمان ‪ ،‬مادر مي تواند در هر وضعيتي که راحت است قرار بگیرد‪.‬‬
‫سزارين نسبت به زايمان طبيعي ‪ ،‬تلفات باالي نوزادان و مادران را به دنبال دارد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫آنچه مسلم است‪ ،‬آزادي مادر در انتخاب‬
‫وضعيتهايي كه در آنها احساس راحتي‬
‫بيشتري‬
‫مي نمايد‪ ،‬سبب مي گردد‬
‫كه بر توانائي وي جهت تحمل دردهاي‬
‫زايماني افزوده شده و وي از كنترل بيشتري‬
‫كه بر روي جسمش داشته‪ ،‬احساس‬
‫رضايت وخشنودي نمايد‪ .‬همچنین‪ ،‬عدم‬
‫محدوديت مادران منجر مي گرددكه آنها‬
‫وضعيتهاي زايماني مختلفي را به تناوب به‬
‫كار برده و در حین زايمان به حالت چمباتمه‬
‫و يا نشسته قرار گیرند‬
‫مشاوره بعد از زايمان‬
‫مشاوره بعد از زایمان جهت بررس ی عالئم خطر ‪،‬استفاده از یکی از روشهای پیشگیری از بارداری و انجام معاینات‬
‫مادر حداقل سه هفته بعد از زایمان باید آغاز گردد‪.‬‬
‫عالئم خطردر بعد از زایمان عبارتند از‪:‬‬
‫تب و لرز‬
‫خونريزي بيش از میزان قاعدگي در هر زمان و يا ادامه خونريزي بيشتر از حد لکه بيني بعد از ده روز‬
‫درد و ورم ناحيه بخيه ها‬
‫هر گونه درد ‪ ،‬قرمزي و تورم پستان ها‬
‫ملس توده يا درد و تورم و خروج ترشحات چرکي از محل بخيه ها‬
‫خروج ترشحات چرکي و بد بو از مهبل‬
‫درد زير دل يا درد ساق پا‬
‫بي اختياري دفع ادرار و مدفوع ‪ ،‬درد يا سوزش هنگام ادرار کردن و تکرر ادرار‬
‫افسردگي شديد‬
‫سر گيجه و رنگ پريدگي‬
‫مراقبتهای پس زایمان ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مراقبتهای پس از زایمان شامل مراقبت از‬
‫مادر و نوزاد می باشد که به آن‬
‫‪ Perinatology‬می گویند‪.‬‬
‫الف) مراقبت از مادر ‪:‬‬
‫مراقبت پس از زایمان باید ‪ 3‬بار (مراقبت‬
‫اول ‪ 1-3‬روز‪،‬مراقبت دوم ‪10-15‬روز و‬
‫مراقبت سوم ‪42-60‬روز پس از زایمان)‬
‫اهداف مراقبت پس از زایمان ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫پیشگيری از عوارض دوره پس از زایمان (تب‬
‫نفاس ی‪ ،‬ترومبوفلبیت‪ ،‬خونریزی و ‪)...‬‬
‫بازگشت سریع مادر به وضعیت سالمتی‬
‫مطلوب از نظر جسمی و روانی (مراقبتهای‬
‫مرحله چهارم زایمان)‬
‫اطمینان از کافی بودن تغذیه کودک از پستان‬
‫مادر (تغذیه انحصاری با شير مادر به مدت ‪6‬‬
‫ماه)‬
‫ارائه خدمات تنظیم خانواده (فاصله گذاری‬
‫بين بارداریها)‬
‫آموزش بهداشت به مادر و خانواده او‬
‫عالئم خطر پس از زایمان‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫خونریزی بیش از حد قاعدگی یا دفع لخته‬
‫درد و سوزش و ترشح از محل بخیه ها‬
‫درد شکم و پهلوها‬
‫افسردگی شدید‬
‫سوزش یا درد هنگام ادرار کردن‬
‫خروج ترشحات بدبو از مهبل‬
‫درد و تورم و سفتی پستانها‬
‫تب و لرز‬
‫درد و ورم یک طرفه ساق و ران‬
‫زايمان طبيعي‪،‬شیردهي‬
‫نحوه مراقبت مادر در موقع درد و زايمان بر تغذيه با‬
‫شیر مادر و مراقبت نوزاد مؤثر است‬
‫ب) مراقبت از نوزاد ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مراقبت از نوزاد هم به تخصص مامایی و‬
‫هم به تخصص کودکان نیاز دارد‪.‬‬
‫اولين هدف از بهداشت نوزاد ‪ :‬رعایت‬
‫برقراری بهداشت جسمی از نظر تنفس‪،‬‬
‫ادرار‪ ،‬مدفوع‪ ،‬تزریق ویتامين ‪ ،K‬مراقبت‬
‫از بند ناف و پوست می باشد‪.‬‬
‫نوزادان در ساعت اول تولد در اوج هوشياري هستند و اولین تماس مادر و نوزاد بالفاصله بعد از زايمان‬
‫آثار رواني بسيار خوبي در هر دو بوجود مي آورد ‪.‬‬
‫زنان با اولین تماس با نوزادان خود لذتي بي نظیر و باور نکردني را تجربه مي کنند و پدران اغلب در اين لذت سهيم‬
‫مي شوند ‪.‬‬
‫مکيدن پستان مادر توسط نوزاد موجب ترشح هورمون اکس ي توسین در خون مادر مي شود ‪ ،‬اين هورمون موجب حالت‬
‫سرخوش ي ‪ ،‬کاهش درد و افزايش احساس عشق مادر نسبت به کودک مي شود ‪.‬‬
‫آموزش‬
‫هایده هدایتی –کارشناس ارشد مامایی‬
‫اولين هدف شناسایی کودکان در معرض خطر است ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫فاصله تولد کمتر از دو سال‬
‫تولد نوبت ‪ 5‬به بعد‬
‫کاهش وزن زمان تولد‪ ،‬زایمان زودرس‪ ،‬دوقلویی‪ ،‬محدودیت‬
‫رشد داخل رحمی‬
‫فقدان یکی از والدین‬
‫پارگی کیسه آب‪ ،‬ابتال مادر به یکی از بیماریهای عفونی‬