دانلود(بخش 2)
Download
Report
Transcript دانلود(بخش 2)
كاربردهاي پوياي يهاي سيستم
System Dynamics Applications
مروري كوتاه بر کاربردهای پویای یهای سیستم در گذشته
کاربردهای پویاییهای سیستم در گذشته را میتوان در پنج دستة عمده مطابق جدول
زیر طبقهبندی کرد.
– کاربردهای جهانی و ملی
– کاربردهای بخشی
– کاربردهای صنعتی عام
– کاربردهای مدیریت سازمان
– کاربردهای متفرقه
کاربردهای جهانی و ملی
– «پویاییهای جهان» ( )World Dynamicsاثر فورستر( )1971که
متغیرهایی چون جمعیت ،صنعتی شدن ،منابع طبیعی ،غذا ،ازدحام
جمعیت را به یکدیگر مرتبط میسازد و نظریهای مقدماتی در مورد
انسان در اکولوژی جهانی ارائه میکند.
– «مطالعۀ کلوپ رم» توسط «میدوز و دیگران» ( )1972که به
متدلوژی مدلسازی جهانی می پردازد و به اثر«حدود رشد» منجر می
شود .این آثار و مطالعات در کنار سایر مطالعات چالش برانگیز ،از
جذابیت زیادی در نزد افکار عمومی برخوردار بودند.
کاربردهای جهانی و ملی (ادامه)
– «مدل پویاییهای سیستم در زمینه توسعه اقتصاد و ملی برای جامعهای
صنعتی» (فورستر )1973
– «مطالعۀ چرخههای اقتصادی» (ماس )1975
– مدل MITاز اقتصاد ایاالت متحده.
کاربردهای بخشی
– مدلهای پویاییهای سیستم در بخشهای اقتصادی مختلف از قبیل
مسایل شهري ،انرژی ،حمل و نقل ،آموزش ،دفاع ،محیط زیست،
...توسعه یافته است.
– در بین این بخشها ،مدلهای توسعه یافته در زمینههای شهری و
انرژی از گستردگی بیشتری برخوردارند.
– «پویاییهای شهری» نوشته فورستر ( )1968به کیفیت زندگی
در شهرها میپردازد.
کاربردهای بخشی (ادامه)
– وی در این اثر موضوعاتی از قبیل جمعیت ،خانه سازی،
منابع طبیعی ،سرمایهگذاری،آلودگی و ،...را در ایجاد یک
مدل از سیستمهای شهری به منظور شبیهسازی انتقال از
حالت رشد به تعادل ،مدنظر قرار داده است.
– این مدل به روشنی رفتار خالف شهود سیستمهای اجتماعی
را نمایان میسازد و به این طریق نیاز به مدلسازی پویاییهای
سیستم را برای برنامهریزی ،توجیه میکند.
کاربردهای بخشی (ادامه)
– آثار مهم دیگر در این زمینه توسط افرادی چون «آلفرد» (،)1976
«ماس» ( )1974و «شرودر»« ،سوئینی» و «آلفرد» ( )1975انجام
شده است.
– یک مدل پویاییهای سیستم برای برنامهریزی بلند مدت در راهآهن
توسط «گاتشاک» طراحی شده استGottshalk (1982) .
– «آندرسون» در سال 1983از روش پویاییهای سیستم برای بررسی
سیاستهای مختلف مالی در بخش آموزش استفاده كرد.
کاربردهای صنعتی عام
– کاربردهای متعددی از متدلوژی پویاییهای سیستم را می توان در مدلسازی
صنایع مختلف در سطحی عام و ژنریک مشاهده کرد .برای مثال می توان به
مدل های پویاییهای سیستم در صنایع کاغذسازی ،شیمیایی ،استخراج ذغال
سنگ ،الکترونیک ،سیمان ،چای و ،...اشاره کرد.
– «شارپ» در سال 1982پروژهای را توصیف میکند که به ساخت مدل
پویاییهای سیستم در کنار مدل سیستمهای کنترل مربوط به چرخه
سرمایهگذاری بعنوان راهنمایی برای برنامه ریزی استراتژیک در صنعت
شیمیایی بریتانیا میپردازد.
کاربردهای صنعتی عام (ادامه)
– «وولستنهوم» با کمک مسایل مربوط به صنعت استخراج ذغال سنگ،
کاربردی از پویاییهای سیستم در زمینه سیستمهای مهندسی سخت که در
تقابل کامل با کاربردهای معمول پویاییهای سیستم که عمدتا در زمینه
سیستمهای اقتصادی و اجتماعی (که جزو سیستمهای نرمتر هستند) ،را
نشان میدهد.
– چندین مطالعه صنعتی عام نیزدر حوزه صنعت چای ،صنعت آلومینیوم،
بازار سهام و ...انجام شده است.
كاربردهاي مديريتي پوياييهاي سيستم
ویژگيهای مسائل مدیریتی سازگار با پویای یهای سیستم
ویژگيهاي مهم مسائل مدیریتی سازگار با رویکرد مدلسازی پویاییهای سیستم را
میتوان به طور خالصه در ذیل برشمرد:
–
–
–
–
–
–
–
مسائلی که مرتبط با مضامین سیاستها و خط مشیها هستند.
مسائلی که دارای ابهام هستند و از ساخت یافتگی ضعیفی برخوردارند.
مسائلی که میتوانند آثار و تبعات بلند مدت در پی داشته باشند.
مسائلی که ممکن است بازخورهای از مراتب باالتر داشته باشند.
مسائلی که از درجه غیرخطی باالیی برخوردار هستند.
مسائلی که در سطوح مختلف با تأخیرات و خاصیتهای تشدیدی درگیر هستند.
مسائلی که در آنها پویاییهای سیستم از اهمیت حیاتی برخوردارند.
ویژگيهای مسائل مدیریتی سازگار با پویای یهای سیستم
–
–
–
–
–
–
–
مسائلی که آگاهی دربارة سیستم کامل نباشد.
مسائلی که در آنها دادهها به آسانی در دسترس نباشد.
مسائلی که در آن افراد مختلفی درگیر هستند.
مسائلی که رفتار آنها با گذشت زمان دچار تحول میشود.
مسائلی که نیازمند تحلیل در حد کیفی و یا کیفی و کمی هستند.
مسائلی که در آغاز با دیدگاههاي چندگانه درگیر هستند ولی تعارضی در کار
نیست.
مسائلی که نیازمند شرح و تفسیر رفتار سیستم دارند و نیازی به راه حلهای
تجویزی وجود نداشته باشد.
نك ته
– پارادایم پویاییهای سیستم میتواند برای حل انواع دیگر مسائل مدیریتی
با واسط قرار دادن سایر متدلوژیهای مدلسازی گسترش پیدا کند.
– همچنین استفاده از پویاییهای سیستم در مسائل مدیریتی را ميتوان
بعنوان تمرین یادگیری از دیدگاه مهارتهای مدیریتی مورد توجه قرار
داد.
مهارتهاي مديريتي
– مهارت فنی ،توانایی استفاده از تکنیکها ،رویهها و ابزارها در یک
زمینه مشخص است.
– مهارت انسانی ،توانایی برقراری ارتباط ،ایجاد انگیزه و رهبری است.
– مهارت ادراکی (ذهني) ،توانایی برنامهریزی ،هماهنگی و
یکپارچهسازی فعالیتهاست .توانایي دیدن و درك «تصویر بزرگ»
(.)Big Picture
– مهارت طراحي ،مهارت در حل مشكالت و طراحي راهحل اجرایي
براي مشكالت
مهارتهاي مديريتي
مديريت ارشد
– مهارتهای ادراکی در سطح مدیریت ارشد سازمان ،نقش غالب و اصلی را
بازی میکنند ،بنابراین استفاده از پویاییهای سیستم در حل مسائل این سطح
بسیار اثربخش است.
– بعضی از ویژگیهای مدیر ارشد عبارتند از :
– توانایی انتزاع ،مفهومسازی ،سازماندهی و یکپارچهسازیایدههای
متفاوت در قالب چارچوب مرجع منسجم.
– تحمل ابهام :توانایی مقاومت در برابر ابهام و پیچیدگی تا زمانی که
مسائل روشن شوند.
– هوش :توانایی انتزاع در کنار کاربرد.
– قضاوت :توانایی شناخت زمان اقدام.
مديريت ارشد (ادامه)
)– Strategy Dynamics (Kim Warren
– متدلوژی پویاییهای سیستم در مراحل مختلف برنامهریزي استراتژیك
مفید است.
– بحث و مناظره در زمینه مأموریت و اهداف استراتژیك به تعیین
استراتژي منتهی میشود.
– زمانی که استراتژیها توسط مدلهای پویاییهای سیستم شبیهسازی شوند
میتوان نقصها و ناسازگاریهای اهداف و استراتژیها را نشان داد.
برنامهريزي استراتژيك
مأموریت
اهداف راهبردی
تعیین استراتژي
برنأمهریزی پرتفلیو
فرايند برنامهريزي استراتژيك
بررسي محيط خارجي
•
•
•
•
•
•
•
•
•
عوامل اقتصادي
عوامل سیاسي و قوانین دولتي
عوامل اجتماعي ،فرهنگي و ملي
بینآللمللي و منطقهاي
رقبا
مشتریان و بازار
تكنولوژي
تإمیم كنندگان
اعتباردهندگان
شناسايي عوامل استراتژيك
•فرصتها
•تهدیدها
اجراي استراتژي
تعريف مجدد
ارزيابي وضعيت موجود
•
•
•
•
•
•
•
•
چشمانداز
مأموریت
آهداف
ا ستراتژيها
چشمانداز
مأموریت
آهداف
ا ستراتژيها
بررسي محيط داخلي
•
•
•
•
•
•
•
مدیریت
بازاریابي
وضعیت مالي
توانایيهاي فني و تكنولوژي
سیستمها و روشها
فرهنگ سازماني
نیروي انساني
شناسايي عوامل استراتژيك
نقاط قوت
نقاط ضعف
فرموله كردن استراتژي
• مشاركتي
• SBU
• استراتزي هاي وظیفه اي
تغييرات استراتزيك:
•ساختار
•فرهنگ
•MIS
•HRM
•مالي
•بازاریابي
•سبك رهبري
•و غیره
مسائل مديريت ارشد براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
– تدوین استراتژیها
– شرایط نامساعد سازمانی
(بیماری سازمانی)
– هدفگذاری
– برنامهریزی سیاستها
– برنامهریزی پورتفلیو
– برنامهریزی سازمان مادر
– تأثیر سیاستهای دولت
– نوسازی
– طراحی سناریوها
– سیاست سرمایهگذاری
– مدیریت محیط رقابتی
– متنوع سازی
– مدیریت بر مبنای هدف
)(MBO
– خرید شرکتهای جدید /ادغام با
دیگر شرکتها
– تحلیل SWOT
مديريت مياني
– نقش مدیریت میانی بیشتر کنترل و هماهنگی فعالیتهای سازمانی است.
– از آنجایی که مدیر میانی باید با مدیران ارشد و عملیاتی در ارتباط
باشد ،لذا مدیران این سطح باید با برنامهریزی استراتژیك و نیز
عملیاتی آشنا باشند.
– برنامههای تاکتیکی که در سطح مدیریت میانی انجام میشود،
ارتباطدهنده برنامههای راهبردی و برنامههای عملیاتی هستند.
مديريت مياني (ادامه)
مسایل مدیریت میانی با تحلیل و تدوین سیاستها در حوزه های وظیفهای
مختلف و نیز طراحی و توسعه سیستمهای اطالعاتی و کنترلی برای
پشتیبانی مدیریت ،در ارتباط است.
مدلهای پویاییهای سیستم با مفهومسازی موضوعات مهم حوزههای
وظیفهای احتمالی دخیل در یک مسأله مدیریتی مشخص در یک واحد
وظیفهای ،میتوانند در سطح مدیریت میانی مرزهای وظیفهای را از میان
بردارند.
مديريت مياني (ادامه)
– مثال :در زمان مدلسازی جریان در سیستم مالی با استفاده از
متدلوژی پویاییهای سیستم ،مدیر ممکن است سیاستهای
موجودی ،تولید و بازاریابی را نیز مدنظر قرار دهد.
– مدلهای پویاییهای سیستم با وادار ساختن مدیران به یادگیری
و درک مسایل حوزههای وظیفهای دیگر از طریق رویکردی
رسمی به عنوان وسیلهای برای یکپارچهسازی سازمان عمل
میکند.
مسائل مديريت مياني براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
–
–
–
–
–
–
–
–
–
مسأله مدیریتی /موضوع
سیاست بازاریابی
سیاست تبلیغات
سیاست توزیع
سیاست تأمین مالی و استقراض
سیاست سرمایهگذاری میان
مدت
سیاست تولیدی
سیاست موجودی
برنامهریزی بهرهوری
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
سیاست منابع انسانی
سیاست استخدام
سیاست آموزش
سیاست ارتقای کارمندان
ناپایداری سطح اشتغال
نوسانات تولید
سوددهی نزولی
کنترل تأخیرات
تحلیل و طراحی سازمانی
تحلیل و طراحی DSS, MIS
مديريت عملياتي
– از آنجایی که مدیران عملیاتی بیشتر با اجرا و پیادهسازی سیاستها
درگیر هستند ،از تناسب کاربرد پویاییهای سیستم در این سطح از
مدیریت کاسته میشود.
– با این حال ،زمینههایی نیز وجود دارد که حتی مدیران عملیاتی نیز با
کارکرد برنامهریزی درگیر هستند.
– برخی از این زمینهها عبارتند از برنامهریزی تولید ،برنامهریزی
مواد ،برآورد تقاضا و ...که میتوان از متدلوژی پویاییهای سیستم در
آنها استفاده کرد.
مديريت عملياتي
– مسایل عملیاتی بیشتر ساختیافته هستند و معموال به راه
حلهای هنجاری نیازمند هستند.
– متدلوژیهایی بر پایه تفکر سیستمهای سخت و پارادایم
بهینهسازی از تناسب بیشتري در این سطح برخوردارند.
– متدلوژی پویاییهای سیستم بیشتر میتواند به منظور ایجاد
«خردهجهانها» و محیط یادگیری برای مدیران عملیاتی به
کار گرفته شود تا درک آنها نسبت به عملکرد سیستم بهبود
مسائل مديريت عملياتي براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
– مسأله مدیریتی /موضوع
– برآورد تقاضا
– برنامهریزی تولید
– زمانبندی و بارگذاری
– برنامهریزی مواد
– برنامهریزی و کنترل کیفیت
– ارسال سفارشات
– جایگزینی سفارشات
مسائل مديريت وظيفهاي براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
مسائل مديريت وظيفهاي براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
مدیریت بازاریابي
– پخش محصوالت جدید
– قیمتگذاری
– تبلیغات
مسائل مديريت وظيفهاي براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
مدیریت مالي
–
–
–
–
تأمین مالی
سرمایهگذاری
تقسیم سود سهام
ظرفیت
مسائل مديريت وظيفهاي براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
مدیریت عملیات
–
–
–
–
–
–
برنامهریزی محصول
برنامهریزی فرآیند
برنامهریزی بهرهوری
برنامهریزی کیفیت
برنامهریزی تولید ادغامی
برنامهریزی مواد
مسائل مديريت وظيفهاي براي كاربرد پوياي يهاي سيستم
مدیریت منابع انساني
–
–
–
–
–
–
–
–
استخدام
گزینش
ارتقاء
آموزش
توسعه
ارزیابی
پویایيهای گروهی
رفتار سازمانی
مدلسازي پوياي يهاي سيستم
System Dynamics Modeling
مدل پوياي يهاي سيستم
سیستم دنیاي واقعي به
– مدل پویاییهاي سیستم ،همانند هر مدل دیگر نمایشي از
ِ
منظور مطالعة رفتار سیستم ،تحت شرایط آزمایشي مخلتف است.
معمول ارتباطي يعني كلمات ،گرافيك و رياضيات ،براي نمايش سيستم بهره
– اين مدل از هر سه شيوهي
ِ
ميگيرد.
اجزاي سازنده مدلهاي پوياي يهاي سيستم
– متغیرها
– ابزارهاي نموداري
– معادالت
– ساختار بازخوري و رفتار پویا
– تأخیرها
ماهيت متغيرها
متغيير سطح
متغيرهاي سطح انباشت و يا تجميع يك جريان در طول زمان را نشان ميدهند.
متغيرهاي سطح را ميتوان در هر نقطه از زمان اندازهگيري كرد.
ً
اصوال در يك سيستم با توجه به نوع زیر سیستم که می تواند فیزیکی و یا اطالعاتی باشد ،دو نوع متغیر سطح وجود دارد.
زير سيستم فيزيكي با جريان منابع فيزيكي مرتبط است ،مانند مواد ،پول ،نيروي انساني ،سفارشات و . ...زماني كه اين
جريانها انباشته ميشوند ،مبین« سطوح فيزيكي» هستند.
متغيير سطح
زير سيستم اطالعاتي در سرتاسر سيستم با اطالعات سروكار دارد و موجوديتهاي فيزيكي مختلف را به يكديگر متصل ميكند.
زماني كه متوسط يك جريان فيزيكي در طول يك دوره زماني گرفته ميشود ،اين مقدار متوسط يك «سطح اطالعاتي» است.
مثال :اگر فروش با يك نرخ معين صورت پذيرد ،اين نرخ ميتواند با ميانگينگيري هموار شود .و بعنوان متغير«متوسط فروش»
براي كنترل سيستم مورد استفاده قرار گيرد .متغير «متوسط فروش» يك متغير«سطح اطالعاتي» است.
متغيير نرخ
متغيرهاي نرخ در يك سيستم همان «متغيرهاي تصميم» هستند كه توسط ساختار سياستها و استراتژیهای سیستم تعيين
ميشوند.
متغيرهاي نرخ به صورت جريانهاي ورودي و خروجي يك متغير سطح هستند و بنابراين تصميميكه در قالب متغيرهاي نرخ
اتخاذ ميشود ،متغيرهاي سطح و يا اطالعات در مورد سيستم را تحت تاثیر قرار ميدهد.
متغيرهاي نرخ را نميتوان در يك لحظه از زمان اندازهگيري كرد و بايد مقدار انها را در يك بازة زماني مشخص اندازهگيري كرد.
متغيير كمكي
اين متغيرها از لحاظ تئوري ،اختياري هستند.
متغيرهاي كمكي ساختار ظريف و دقیق سياستها را تعريف ميكنند.
بعبارت ديگر ،ارتباطاتی که معرف يك متغير نرخ هستند ،با متغيرهاي كمكي بصورت دقيق و با جزئيات كامل نمايش داده
ميشوند.
اگر اين متغيرها حذف شوند ،جزئيات ساختار سياستها در مدل ،بصري و شفاف نخواهد بود .بنابراين ،متغيرهاي كمكي
باعث ميشوند كه مدل پوياي يهاي سيستم قابل فهمتر گردند.