Transcript پاور پوینت شبکه ارجاع - معاونت بهداشتی و مرکز بهداشت استان

‫طرح شبكه و سيستم ارجاع در ايران‬
‫مركز مديريت شبکه‬
‫عصمت جمشيدبيگي‬
‫‪ 15‬آذر ‪1393‬‬
‫اصول طراحی شبكه و سيستم ارجاع (ادامه)‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪‬‬
‫تناسب َ‬
‫كمي نيروي انساني ارائه كننده خدمات با حجم كار مورد انتظار‬
‫که الزمه اش‪:‬‬
‫تعيين حجم كار مورد انتظار يعني تعريف دقيق وظايف و‬
‫تعيين متوسط بازده كار كاركنان است‬
‫تناسب آموزشها با نيازهاي اجرايي با ضرورت‪:‬‬
‫تعيين دقيق دانش و مهارت مورد نياز هر رده‬
‫درگير شدن مراكز آموزش ي در ارائه خدمات و ارتباط مستقيم آنها با‬
‫جامعه‬
‫بومي بودن نيروهاي مستقر در واحدهاي محيطي ارائه دهنده خدمات‬
‫همه اين اصول‪ ،‬مستلزم سرمايه گذاريهاي هنگفت است‪ .‬بايد طوری‬
‫برنامه ريزی کرد تا خدمات به بهايي در دسترس مردم قرار گيرد كه براي‬
‫فرد‪ ،‬خانواده و جامعه قابل پرداخت باشد‪.‬‬
‫اصول طراحی شبكه و سيستم ارجاع (ادامه)‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫دو روش بکارگرفته شد‪:‬‬
‫خدمات ادغام يافته ‪Integrated System‬‬
‫‪Referral System‬‬
‫نظام ارجاع‬
‫هردو روش فوق در کاهش قيمت تمام شده و بهای خدمت تاثير می گذارد که مستلزم‬
‫اقداماتی است به قرار زير‪:‬‬
‫تعيين بسته های خدمت‬
‫سطح بندی خدمات در بين رده های مختلف نيروی انسانی گروه پزشکی دقيق دانش‬
‫و مهارت مورد نياز هر رده‬
‫به اين ترتيب استفاده از خدمات تخصص ي فقط با درخواست پزشك عمومي‬
‫صورت می گيرد‪ ،‬اين رويه عالوه بر صرفه جويي در منابع مالي‪ ،‬همچنين موجب‬
‫ميگردد تا حداقل نكات زير روشن و مشخص شود ‪:‬‬
‫در كجا و به چه تعداد پزشك عمومي الزم است؛‬
‫كدام تخصص‪ ،‬در كجا و به چه تعداد ضرورت دارد‪.‬‬
‫اصول طراحی شبكه و سيستم ارجاع (ادامه)‬
‫‪ ‬اگر براي پذيرش بيماران اين نظم را قبول كنيم‪ ،‬نظامي برقرار مي شود‬
‫كه مثل حلقه هاي زنجير در توالي و ارتباط با هم قرار گرفته اند ‪:‬‬
‫پزشك متخصص ‪ ‬پزشك عمومي ‪ ‬كارمند غيرپزشك = مراجعات پزشكي‬
‫‪ ‬در اصطالح مي توان گفت‪:‬‬
‫‪ .1‬كارمند غير پزشك سطح اول‪،‬‬
‫‪ .2‬پزشك عمومي سطح دوم و‬
‫‪ .3‬پزشك متخصص سطح سوم اين نظام را تشكيل مي دهند‪.‬‬
‫‪ ‬به اين سطح بندي خدمات‪ ،‬نظام ارجاع گويند‪.‬‬
‫اصول طراحی شبكه و سيستم ارجاع (ادامه)‬
‫‪.I‬‬
‫•‬
‫•‬
‫‪.II‬‬
‫‪.III‬‬
‫نبايد نظام ارجاع را ساده يا فقط مبتني بر صرفه جويي تلقي كرد‪ ،‬بلكه براي‬
‫برقراري نظام ارجاع‪ ،‬پيش نيازهاي خاص ي ضرورت دارد‪:‬‬
‫شن ننناخت علمن نني و دقين ننق پدين ننده و تنظ ن ننيم آن توسن ننط عا ن ننان صن نناحب صن ننالحيت بن ننه‬
‫صورت زنجيره اي مرتبط به طوري كه ‪:‬‬
‫مالكها و معيارهايي كه براي تشخيص خدمات خاص هر سطح تعيين مي گردد از‬
‫نظر علمي معتبر و از نظر عملي قابل اجرا و از نظر اجتماعي قابل قبول باشد ‪.‬‬
‫مهارت الزم براي انجام خدماتي كه براي هر سطح منظور مي شود به طور مشخص‬
‫از مهارتهاي سطوح بعدي متفاوت باشد‪.‬‬
‫سطوحي كه براي ارجاع منظور مي شوند مهيا و كاركنان آنها براي وظايف خاص‬
‫خويش آموزش يافته باشند‪.‬‬
‫قابليت پذيرش الزم در جامعه مبتني بر قبول و اعتماد مردم به كارآيي اين نظام‬
‫فراهم گردد‪.‬‬
‫اصول طراحی شبكه و سيستم ارجاع (ادامه)‬
‫در غياب تامين اين پيش نيازها توسل به ارجاع شبيه آكروباس ي نسنجيده اي خواهد‬
‫بود كه آدمي به اميد دستهاي گيرنده همكارش‪ ،‬حلقه آكروبات را رها سازد‪ .‬سرنوشت او‬
‫در غياب دستان تواناي گيرنده‪ ،‬جز سقوط نخواهد بود‪ .‬به دليل اين حساسيت‪ ،‬در‬
‫جريان تكامل تدريجي خدمات شبكه هاي بهداشتي درماني كشور زماني كه ضرورت‬
‫افزودن خدمتي جديد به خدمات شبكه فراهم مي آيد‪ ،‬با دقت و پس از تجربه و آزمون‬
‫مكرر تصميم به تعميم آن خدمت در شبكه هاي بهداشت و درمان كل كشور گرفته مي‬
‫شود‪.‬‬
‫شبكه بهداشت و درمان کشورمان‪ -‬در مفهوم كلي خود – تمام امكانات دولتي بهداشت‪،‬‬
‫درمان و توانبخش ي كشور را در بر مي گيرد‪ .‬در يك طرف آن‪ ،‬ساده ترين واحدهاي‬
‫بهداشتي و در سوي ديگر‪ ،‬باالترين مراجع فوق تخصص ي و اختصاص ي كشور قرار‬
‫دارد‪ .‬در اين مرحله اصطالح شبكه بهداشتي درماني در مقياس هر شهرستان بكار مي‬
‫رود‪.‬‬
‫سطوح مختلف ارائه خدمت در نظام شبكه سالمت‬
‫• سطح اول شامل مراكز بهداشتي درماني روستايي و شهري (مراکز سالمت‬
‫جامعه)‪.‬‬
‫خانه هاي بهداشت و پایگاههای بهداشت روستايی زيرمجموعه مراكز‬
‫بهداشتي درماني روستايي را تشكيل مي دهند كه البته در نظام ارجاع براي‬
‫مواردي كه برنامه مشخص ي وجود دارد‪ ،‬اولين واحد ارائه دهنده خدمت به‬
‫روستاييان محسوب مي شوند‬
‫• سطح دوم شامل مركز سالمت شهرستان و بيمارستان شهرستان‬
‫• سطح سوم شامل مركز سالمت استان يا دانشگاه علوم پزشكي و‬
‫بيمارستان تخصص ي‬
‫ساختار‪ :‬تركيب و آرايش منابع‬
‫• سطح بندي‪:‬‬
‫استقرار منابع در جايي كه منجر به بيشترين استفاده از آنها و بيشترين دسترس ي‬
‫به خدمات شود‪.‬‬
‫• ادغام‪:‬‬
‫بكار گيري يك درونداد در برنامه هاي مختلف تندرستي‬
‫‪Output‬‬
‫‪Service Process‬‬
‫‪Material‬‬
‫‪Machine‬‬
‫‪Client‬‬
‫‪Man‬‬
‫‪Input‬‬
‫ويژگي هاي مهم نظام شبكه بهداشت و درمان كشور‪:‬‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫آزمودن اوليه و رفع عيوب‬
‫تدوين مبانی نظر‬
‫تهيه دفترچه هاي طرح گسترش‬
‫برخورداری از حمايت سياس ی‪ ،‬در طراحی و اجرا‬
‫محاسبه نيروی انسانی‬
‫بهورز‬
‫سطح بندی‪/‬ادغام خدمات‪:‬ارزش ها‬
‫– ‪ -‬نظام ثبت و گزارش داده ها‪ :‬پرونده خانوار زيج حياتی‬
‫كاري كه براي سطح بندي خدمات بايد انجام مي گرفت‪:‬‬
‫• تهيه دفترچه هاي طرح گسترش شبکه هر شهرستان‬
‫تاکيد بر شهرستان‬
‫استفاده از با تجربه ها‬
‫کوچگران‬
‫فاصله های منطقی‬
‫نيروی انسانی‬
‫توجه به جمعيت‬
‫تکيه بر واقعيت ها‪ ،‬مسير طبيعی‬
‫منظور داشتن رشد جمعيت‬
‫پرهيز از اسراف‬
‫حجم در خور توجه نقش بازی‬
‫نتيجه ‪ :‬آماده شدن طرح ها‬
‫ارزش هاي سطح بندي خدمات ‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫مشخص شدن وظايف‬
‫پيش گيری از تکرار وظايف مشابه درسطوح متفاوت‬
‫امکان پذيری برآورد حجم خدمت‬
‫منطقی شدن برنامه تربيت نيروي انساني‬
‫کميت‬
‫محتوا‬
‫• تجهيزات‬
‫• ابزارهای ثبت و گزارش داده ها‬
‫• تعيين تکليف ادغام برنامه ها در شبکه‬
‫مدت‬
‫سطوح ارائه خدمات شبکه بهداشتی درمانی دانشگاهی و نظام ارجاع‬
‫بيمارستان تخصص ی ( آموزش ی)‬
‫بيمارستان عمومی شهرستان‬
‫مرکز بهداشتی درمانی ( شهری ‪ /‬روستايي)‬
‫پايگاه بهداشت (شهر)‬
‫روستای‬
‫قمر‬
‫خانه بهداشت ( روستا اصلی )‬
‫روستای‬
‫قمر‬
‫روستای‬
‫قمر‬
‫خانه بهداشت‬
‫سطح‬
‫اول‬
‫روستایی‬
‫فرم ارجاع فوری و غیر فوری‬
‫ارجاع غیر فوری‬
‫شماره پرونده‬
‫ارجاع فوری‬
‫شماره پرونده‬
‫مرکز بهداشتی‬
‫درمانی روستایی‬
‫دفترچه روستایی‪ -‬فرم ارجاع‬
‫سطح‬
‫دوم‬
‫کلینیک تخصصی‪-‬‬
‫بیمارستان شهرستان‬
‫دفترچه روستایی‪ -‬فرم ارجاع‬
‫سطح‬
‫سوم‬
‫کلینیک فوق تخصصی‪-‬‬
‫بیمارستان‬
‫ساير خصوصيات نظام شبكه بهداشت و درمان كشور‪:‬‬
‫‪‬ارائه خدمات در سطوح مختلف ( سطح بندی خدمات و منابع )‬
‫‪‬ارائه خدمات بصورت ادغام یافته‬
‫‪‬سطح بندی منابع برای جمعیت های تعریف شده‬
‫‪‬خدمات برنامه ریزی شده و با استاندارد های روشن و تعریف‬
‫شده‬
‫خدمات سطح اول‬
‫• ارتقاء سالمت‪ ،‬پيشگيري و درمانهاي اوليه‪ ،‬ثبت‬
‫اطالعات در پرونده سالمت و ارجاع و پيگيري‬
‫بيماران از عمده خدمات اين سطح را تشكيل مي‬
‫دهند‪ ،‬كه در چهارچوب خدمات واحد پزشك‬
‫خانواده‪ ،‬تجويز دارو و درخواست انجام خدمات‬
‫پاراكلينيك شكل مي گيرند‪.‬‬
‫خانه و پایگاه بهداشت‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫محيطي ترين واحد ارائه خدمات به جمعيت روستايي (خانه بهداشت) و به جمعيت‬
‫شهری (پايگاه بهداشت) در نظام شبكه هاي بهداشتي درماني كشور است‪.‬‬
‫عمده خدماتی که دراين واحدها ارائه می شوند عبارتند از‪:‬‬
‫درمان ساده عالمتی بيماريهايي که برای آنها برنامه مشخص تعريف شده است‬
‫ارجاع بيمارانی که برای درمان آنها برنامه خاص اين واحد وجود ندارد‬
‫مراقبت و ارائه خدمات پيشگيری و درمانی به گروههای جمعيتی تعريف شده‬
‫(نوزادان‪ ،‬کودکان‪ ،‬مادران‪ ،‬جوانان‪ ،‬ميانساالن و سا ندان)‬
‫تعيين نيروي انساني مورد نياز هر واحد‬
‫الف _ خانه بهداشت‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫تا ‪ 1500‬نفر جمعيت ‪ ‬يك بهورز زن ‪ +‬يك بهورز مرد‬
‫براي جمعيت كمتر از ‪ 1500‬نفر‪ ،‬مي توان بازاي دو خانه بهداشت مجاور‪ ،‬يك‬
‫بهورز مرد مشترك در نظر گرفت‪.‬‬
‫براي جمعيت از ‪ 1501‬تا ‪ 2500‬نفر ‪ ‬دو بهورز زن ‪ +‬يك بهورز مرد‬
‫براي جمعيتهاي بيشتر از ‪ 2500‬نفر ‪ ‬بهتر است دو خانه بهداشت در نظر گرفته‬
‫شود و بهورز مرد را مشترك بين دو خانه بهداشت قرار داد‪.‬‬
‫•‬
‫اگر تعداد روستاهاي تحت پوشش خانه بهداشت از ‪ 6‬قريه بيشتر و مسير و فاصله‬
‫روستاها به گونه أي باشد كه بازديد از ‪ 2‬روستا يا بيشتر در يك روز ميسر نگردد‪،‬‬
‫مي توان يك بهورز مرد به كاركنان خانه مزبور اضافه كرد‪.‬‬
‫•‬
‫•‬
‫تعيين نيروي انساني مورد نياز هر واحد‬
‫ب _ پايگاههاي بهداشت‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫پرسنل استاندارد يك پايگاه بهداشت شهري يا روستايي با جمعيت ‪ 12000‬نفر‪:‬‬
‫‪ 1 ‬نفر‬
‫ماما‬
‫كاردان يا كارشناس بهداشت خانواده (مراقب سالمت) ‪ 3)2( ‬نفر‬
‫كاردان يا كارشناس بيماريها (مراقب سالمت) ‪1 ‬نفر‬
‫خدمتگزار ‪ 1 ‬نفر‬
‫كاردان يا كارشناس بهداشت محيط يا حرفه اي برحسب شرايط منطقه (البته در مناطق‬
‫حاشيه و شهر ‪ 20‬تا ‪ 50‬هزار نفر اين افراد در مرکز سالمت جامعه قرار می گيرند)‬
‫در مراکز سالمت جامعه افرادی مانند تغذيه‪ ،‬سالمت روان‪ ،‬و در صورت ضرورت‬
‫دندانپزشک و پاراکلينيک اضافه می شوند‪.‬‬
‫خدمات سطح دوم‬
‫• خدمات درمان تخصص ي سرپايي يا بستري كه در‬
‫اختيار ارجاع شدگان از سطح اول قرار مي گيرند و با‬
‫ارائه بازخورد نتيجه از سطح دوم به پزشك خانواده‬
‫ارجاع كننده‪ ،‬او را از نتيجه كار خويش مطلع مي‬
‫سازند‪ .‬خدمات تخصص ي سرپايي‪ ،‬خدمات بستري‪،‬‬
‫تجويز دارو و درخواست انجام خدمات پاراكلينيك از‬
‫فعاليت هاي اين سطح هستند‪.‬‬
‫مراكز بهداشتي درماني روستايي و شهری‬
‫‪‬تنها واحد پزشكي دولتي مستقر در مناطق روستایي‬
‫یا شهری هستند كه به وسیله پزشك اداره مي‬
‫شوند‪.‬‬
‫‪‬این واحدها ضمن نظارت بر فعالیت واحدهای تابعه‬
‫(خانه و پایگاه بهـداشت) و هدایت كاركنان آنها‪،‬‬
‫نیازهاي درماني تخصصي وبستري جمعیت تحت‬
‫پوشش خود را از طریق ارجاع وارتباط با‬
‫بیمارستان شهرستان تامین مي كنند‪.‬‬
‫ارائه خدمات در مراکز بهداشتی درمانی‬
‫‪‬پذیرش بیماران سر پایی ارجاع فوری‬
‫‪‬معاینه‪ ،‬تشخیص و درمان درحد پزشک عمومی‪،‬‬
‫تجویز دارو‪ ،‬و ارائه دارو در حدود داروهای موجود‬
‫‪‬بسته به وضعیت بیمار‪ ،‬ارجاع فوری و غیر فوری‬
‫به مراجع تخصصی‬
‫تعيين نيروي انساني مورد نياز هر واحد‬
‫پ _ مركز بهداشتي درماني روستايي‪:‬‬
‫نيروي انساني معمول يك مركز بهداشتي درماني روستايي با توجه به اجراي برنامه پزشك خانواده و مراجعنات‬
‫درماني ارجاعي از خانه هاي بهداشت تابعه‪ ،‬نظارتها و … عبارتست از‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫يك نفر پزشك بازاي جمعيتي حدود ‪ 3500‬تا ‪ 5000‬نفر‬
‫يك نفر دندانپزشك يا بهداشتكار دهان و دندان‬
‫يك نفر كاردان يا كارشناس علوم آزمايشگاهي‬
‫يك نفر دارويار يا نسخه پيچ‬
‫يک نفر پرستار يا بهيار‬
‫دو نفر كاردان يا كارشناس سالمت خانواده (باتوجه به تعداد خانه بهداشت تحت پوشش)‬
‫درصورت وجود اماكن عمومي و واحدهاي صنعتي قابل قبول براي خدمت يك نيروي انساني مي توان يك‬
‫كاردان يا كارشناس بهداشت محيط و حرفه اي در نظر گرفت (بازای هر ‪ 10000‬نفر)‬
‫يك نفر ماما بازاي هر دو پزشك خانواده موجود در اين مركز‬
‫يك نفر راننده‬
‫يك نفر سرايدار‪/‬خدمتگزار‬
‫تعداد و نوع نيروهاي فوق برحسب جمعيت تحت پوشش تغيير مي كند‪.‬‬
‫تعيين نيروي انساني مورد نياز هر واحد‬
‫ت _ تسهيالت زايماني‪:‬‬
‫به عنوان ضميمه مركز بهداشتي درماني روستايي و نظر به خصلت خدمات اين‬
‫واحد‪ ،‬كار آن بايد شبانه روزي باشد و نفرات زير را الزم دارد‪:‬‬
‫ماما ‪ 4 ‬نفر‬
‫•‬
‫راننده آمبوالنس ‪ 2 ‬نفر‬
‫•‬
‫خدمتگزار ‪1 ‬نفر‬
‫•‬
‫كاردان يا كارشناس بهداشت خانواده و بهيار يا پرستار زن مركز روستايي‬
‫برحسب ضرورت با اين واحد همكاري مي كنند‪.‬‬
‫مراكز بهداشتي درماني روستايي داراي تسهيالت زايماني قاعدتا" بايد شبانه‬
‫روزي باشند تا در هنگام فوريتهاي زايماني بتوان از همكاري پزشك و ساير‬
‫پرسنل آن بهره برد‪.‬‬
‫تعيين نيروي انساني مورد نياز هر واحد‬
‫ث _ مركز بهداشتي درماني شهري‪:‬‬
‫با توجه به وظايف مراكز بهداشتي درماني شهري و حجم كار آنها‪ ،‬بازاي هر‬
‫‪ 12000‬نفر جمعيت شهري تحت پوشش هر مركز‪ ،‬نيروي انساني زير الزم‬
‫است‪:‬‬
‫‪‬‬
‫دونفر پزشك براي ارائه خدمات پزشكي و سرپرستي ساير افراد شاغل در مركز‪ ،‬نظارت بر واحدهای تابعه و قبول‬
‫ارجاعات‬
‫يك نفر پرستار براي ارائه خدمات پرستاري و در صورت لزوم نسخه پيچي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫يك نفر کاردان پذيرش و مدارك پزشكي‪ .‬براي حدود ‪ 150‬مراجعه پزشكي و ‪ 50‬مراجعه دندانپزشكي‬
‫يك نفر ماما براي گذاشتن آي يو دي‪ ،‬انجام پاپ اسمير‪ ،‬مراقبتهاي ويژه زنان باردار و موارد پيچيده تنظيم خانواده‬
‫سه نفر كاردان يا كارشناس بهداشتي با گرايش بهداشت خانواده‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫يك نفر كاردان يا كارشناس بهداشتي با گرايش مبارزه با بيماريها‬
‫يك نفر خدمتگزار‬
‫برحسب شرايط محل ازنظر وجود اماكن عمومي يا بافت صنعتي و وجود بازار و ‪ ...‬مي توان يك كاردان يا كارشناس‬
‫بهداشت محيط و حرفه اي براي يك يا چند مركز بهداشتي درماني شهري درنظر گرفت‬
‫برحسب شرايط محل ازنظر فعاليت بخش خصوص ي در زمينه خدمات دارويي‪ ،‬آزمايشگاهي و راديولوژي بايد تصميم‬
‫گرفت‪ .‬اگر اين خدمات در محل موجود نباشند بايستي مركز بهداشتي درماني شهري اين خدمات را ارائه دهد و در اين‬
‫صورت‪ ،‬كاردان يا كارشناس آزمايشگاه و راديولوژي هم به پرسنل اضافه خواهندشد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫تعيين نيروي انساني مورد نياز هر واحد‬
‫ج _ مراكز بهداشتي درماني شبانه روزي‪:‬‬
‫در مناطق شهري يا روستايي كه در گلوگاه جمعيتي حدود ‪ 20000‬نفر و با فاصله حداقل نيم‬
‫ساعت با خودرو تا نزديكترين بيمارستان يا واحد درماني قرار داشته باشند‪ ،‬مراكز بهداشتي‬
‫درماني موجود به شبانه روزي تبديل مي شوند‪.‬‬
‫براي مناطق شهري بايد اين مراكز در مركز بخش باشند‪.‬‬
‫‪ ‬اين گونه مراكز بايد دو اتاق بستري موقت براي بيماران (زن و مرد) عالوه بر اتاق فوريتهاي‬
‫پزشكي داشته باشند و بازاي هر ‪ 10000‬نفر جمعيت به يك تخت بستري موقت (كمتر از ‪6‬‬
‫ساعت) نياز است‪.‬‬
‫• اين گونه مراكز به يك دستگاه آمبوالنس براي انتقال بيماران به نزديكترين بيمارستان نياز‬
‫دارند و اين‪ ،‬غيراز آمبوالنس واحد تسهيالت زايماني ضميمه مركز (درصورت وجود) است‪.‬‬
‫نيروي انساني استاندارد مراكز بهداشتي درماني شبانه روزي‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫براي پوشش ساعات عصر و شب مراكز شبانه روزي‪ ،‬نفرات زير به كاركنان مركز معمول‬
‫اضافه مي گردند به طوريکه تعداد کل پرسنل درمانی (پستهای زير) به ‪ 4‬نفر برسد‪:‬‬
‫‪ 3‬نفر‬
‫پزشك عمومي‬
‫‪ 2‬نفر‬
‫داروساز يا دارويار‬
‫‪ 4‬نفر‬
‫بهيار يا پرستار‬
‫كاردان يا كارشناس علوم آزمايشگاهي ‪ 2‬نفر‬
‫‪ 2‬نفر‬
‫كاردان يا كارشناس راديولوژي‬
‫‪ 1‬نفر‬
‫کاردان پذيرش‬
‫‪ 2‬نفر (اگر‬
‫نگهبان و خدمتگزار‬
‫سرايدار بود ‪ 1‬نفر کافيست)‬
‫‪ 2‬نفر‬
‫راننده (تکنيسين فوريتها)‬
‫خدمات قابل ارائه در مراكز بهداشتي درماني معمولي‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫جمع آوري‪ ،‬كنترل و دسته بندي اطالعات و آمار مربوط به خود مركز و‬
‫واحدهاي تابعه‬
‫كنترل و پيگيري اجراي برنامه هاي بهداشتي درماني اوليه‬
‫كمك در اجراي پژوهشها‬
‫معاينه بيماران ارجاع شده و پذيرش شده‬
‫كنترل كمي و كيفي كمكهاي درماني اوليه‬
‫دريافت درخواستها و فهرست نيازمنديهاي تداركاتي واحدهاي تابعه‬
‫نظارت بر واحدهاي تابعه و دهگردش ي‬
‫ايجاد همكاريهاي بين بخش ي و شركت در جلسات با حضور ساير ارگانها‬
‫خدمات قابل ارائه در مراكز بهداشتي درماني شبانه روزي‪:‬‬
‫عننالوه بننر خنندمات تعريننف شننده مراكننز بهداشننتي درمنناني يننك شننيفته باينند خنندمات‬
‫زير توسط اين مراكز شبانه روزي ارائه گردد‪:‬‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫خدمات دارويي‬
‫خدمات آزمايشگاهي‬
‫خدمات تصويربرداري تشخيص ي‬
‫مشاوره ها‬
‫انجام جراحيهاي كوچك و سرپايي‬
‫فوريتهاي پزشكي‬
‫درصورت نبود واحد تسهيالت زايماني‪ ،‬تجهيزات اوليه براي انجام زايمان در‬
‫شرايط اضطرار بايد فراهم گردد‪.‬‬
‫ادامه خدمات قابل ارائه در مراكز بهداشتي درماني شبانه روزي‪:‬‬
‫در اتاق بستري موقت بايد دو گونه بيمار تحت مراقبت قرارگيرند‪:‬‬
‫مي رسند‬
‫– بيماراني كه با انجام اقداماتي در كمتراز ‪ 6‬ساعت به وضعيت ‪stable‬‬
‫و قابل ترخيص شدن هستند‪ .‬مثل انجام سرم تراپي براي بيمار مبتال به اسهال حاد‬
‫– بيماراني كه بايد به وضعيت ‪ stable‬برسند تا قابل انتقال به نزديكترين بيمارستان‬
‫باشند‪ .‬مثل افراد با خونريزي شديد كه بايد خونريزي متوقف شده و وضعيت بيمار‬
‫‪ stable‬گردد و سپس اعزام شود‪.‬‬
‫خدمات سطح سوم‬
‫• خدمات فوق تخصص ي سرپايي يا بستري که در‬
‫اختيار ارجاع شدگان از سطوح اول و دوم قرار مي‬
‫گيرند و بازخورد الزم را براي سطح ارجاع كننده‬
‫فراهم مي سازند‪ .‬در اين سطح نيز خدمات فوق‬
‫تخصص ي‪ ،‬تجويز دارو و درخواست انجام خدمات‬
‫پاراكلينيك صورت مي گيرند‪.‬‬
‫مركز بهداشت استان‬
‫(دانشگاه‪/‬دانشکده)‬
‫بيمارستانهاي تخصص ي‬
‫كامل و اختصاص ي‬
‫سطح سوم‬
‫مركز بهداشت شهرستان‬
‫بيمارستانهاي عمومي‬
‫سطح دوم‬
‫سطح اول‬
‫مركز بهداشتي درماني شهري‬
‫پايگاههای بهداشت تابعه‬
‫مركز بهداشتي درماني روستايي‬
‫خانه‌هاي بهداشت تابعه‬
‫اصول بنيادی نظام ‪ PHC‬ايران‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫اصول حاكم بر نظام شبكه بهداشتي درماني كشور‪:‬‬
‫برقراري عدالت اجتماعي‬
‫همكاري بين بخش ي‬
‫مشاركت مردمي‬
‫استفاده از تكنولوژي مناسب‬
‫عدالت اجتماعي‬
‫مشاركت مردمي‬
‫همکاری بين بخش ی‬
‫تكنولوژي مناسب‬
‫اصول‪PHC‬‬
‫وضعيت تعداد واحدهاي ارائه دهنده خدمت پس از بازنگري سال ‪87‬‬
‫نام واحد‬
‫تعداد واحد براساس‬
‫طبق طرح‬
‫فعال‬
‫‪18336‬‬
‫‪17267‬‬
‫پايگاه بهداشت روستايي‬
‫‪157‬‬
‫‪121‬‬
‫مركز بهداشتي درماني روستايي‬
‫‪2641‬‬
‫‪2383‬‬
‫پايگاه بهداشت شهري‬
‫‪4534‬‬
‫‪3677‬‬
‫مركز بهداشتي درماني شهري‬
‫‪2387‬‬
‫‪2263‬‬
‫مركز رفرانس‬
‫‪111‬‬
‫‪84‬‬
‫خانه بهداشت‬
‫ادامه وضعيت تعداد واحدهاي ارائه دهنده خدمت پس از بازنگري سال ‪87‬‬
‫نام واحد‬
‫تعداد واحد براساس‬
‫طبق طرح‬
‫فعال‬
‫مركز بهداشتي درماني شبانه روزي درجه ‪ 1‬شهري‬
‫‪184‬‬
‫‪146‬‬
‫مركز بهداشتي درماني شبانه روزي درجه ‪ 2‬شهري‬
‫‪323‬‬
‫‪266‬‬
‫‪16‬‬
‫‪12‬‬
‫‪74‬‬
‫‪67‬‬
‫‪97‬‬
‫‪65‬‬
‫مركز بهداشتي درماني شبانه روزي درجه ‪ 1‬روستايي‬
‫مركز بهداشتي درماني شبانه روزي درجه ‪ 2‬روستايي‬
‫پايگاه قرنطينه مرزي‬
‫مركز بهداشت شهرستان‬
‫‪374‬‬
‫وضعیت جمعیتی کشور‌‪:‬‬
‫جمعیت کل کشور‪77.857.000 :‬‬
‫جمعیت کل روستایی‪21.444.000 :‬‬
‫جمعیت کل شهری‪56.413.000 :‬‬
‫جمعیت حاشیه نشين‪8.500.000 :‬‬
‫جمیت کالن شهر ها‪21.548.716 :‬‬
‫نفر‬
‫نفر‬
‫نفر‬
‫نفر‬
‫نفر‬
‫‪40‬‬
‫وضعیت واحد های ارائه خدمت در نظام شبکه موجود کشو ‌ر‪:‬‬
‫تعداد مراکز بهداشتی ودرمانی روستایی‪2423 :‬‬
‫‪2350‬‬
‫تعداد مراکز بهداشتی ودرمانی شهری‪:‬‬
‫تعدادپایگاه بهداشت غيرضميمه شهری‪1913 :‬‬
‫‪17638‬‬
‫تعداد خانه های بهداشت‪:‬‬
‫‪41‬‬
‫ضرورت بکارگيری نظام ارجاع‪:‬‬
‫‪ ‬نظننام ارجنناع عننالوه بننر ايننن كننه راهنني بننراي برخننورداري سننهلتر نيازمننندان‬
‫واقعنني از امكانننات بهداشننتي درمنناني كشننور بشننمار منني رود‪ ،‬وسننيله اي‬
‫بننراي توزيننع عادالنننه منننابع بهداشننتي و گننامي در مسننير عنندالت اجتمنناعي‬
‫است‪ .‬به راستي بدون چنين روش ي ‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫–‬
‫–‬
‫چگونه مي توان منابع بهداشتي و درمانی را طوري هدايت كرد كه‬
‫وسيعترين گروههاي مردم از خدمات ممكن در كشور برخوردار شوند؟‬
‫چگونه مي توان مشخص كرد كه‪:‬‬
‫كجا و به چه تعداد تخت بيمارستاني الزم است؟‬
‫تربيت نيروي انساني و توزيع تخصصهاي مختلف گروه پزشكي تابع چه‬
‫روندي بايد باشد؟ و ‪...‬‬
‫ضرورت بکارگيری نظام ارجاع‪:‬‬
‫‪ .3‬چه وقت و چگونه مي توان نياز واقعي را تشخيص داد يا رسيدن به تعادل‬
‫نسبي را تعريف كرد؟‬
‫‪ ‬اگر از نظام ارجاع استفاده نشود و طبق برنامه فعلی عمل شود‪ ،‬جز‬
‫اين چاره اي خواهيم داشت كه هدف را از روي ميزانهاي متداول‬
‫اين يا آن كشور اقتباس كرده و نسجيده مسابقه اي براي دستيابي‬
‫به اين ميزانها بگذاريم؟‬
‫‪ ‬بنابراين‪ ،‬مناسب ترين استراتژي برای اجراي نظام ارجاع‪ ،‬برنامه‬
‫پزشك خانواده است‪.‬‬
‫متشكرم و موفق باشيد‬