Transcript Didaktika

Didaktika
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Lënda e studimit – teorisë së mësimit
Nocionet themelore
Teoritë e mësimnxënies
Llojet e të nxënit
Mësimdhënia e bazuar në parimet e edukimit global
Mësimdhënia e integruar
Mësimdhënie e bazuar në projekte
Mësimdhënia hulumtuese dhe zbuluese
Planifikimi i mësimit sipas strukturës ERR
Disiplina dhe menaxhimi i klasës
Lënda e studimit
 Didaktikos
= mësim, aftësim
 Shkathtësi e përgjithshme për të mësuar
cdo kë për cdo gjë. (Komenski)
 Teoritë e përgjithshme dhe të vecanta për
mësimin.
 “Studion mësimin si veprimtari me karakter
të posaqëm shoqëror dhe ligjshmëritë
edukative arsimore si fenomene
edukologjike”
Nocionet themelore











Mësimi,
Arsimi,
Edukata
Mësimdhënie,
Nxënie,
Planprograme,
Nxënës,
Mësimdhënës,
Shkollë,
Mjete mësimore
Metodologji etj.
Edukata

Sipas Durkheimit: “..Veprim që ka për objekt të shkaktojë
te fëmija një numër gjendjesh fizike, intelektuale e morale
në përputhje me kërkesat e shoqërisë politike në përgjithësi
dhe të mjedisit shoqëror në të cilin bën pjesë”.

Sipas LIEN: “Konsiston në favorizimin e zhvillimit sa më të
plotë të sjelljeve të cdo njeri, si qenie individuale dhe si
pjestar i një shoqërie ku mbretron solidariteti. Edukimi
është i pandashëm nga zhvillimi shoqëror ai përbën një nga
forcat përcaktuese të këtij zhvillimi. Qëllimi i edukimit dhe
metodat e tij duhet të rishikohen vazhdimisht në përputhje
me masën që shkenca dhe përvoja rritin njohjen tonë për
fëmijën, për njeriun dhe për shoqërinë”.
Teoritë e mësimnxënies
 Teoria
bihevioriste
 Teoria kognitiviste
 Teoria socialkognitive
Teoria bihevioriste



Të nxënit është ndryshimi në sjellje në një situatë të
vecantë. (ëatson, Thorndaik dhe Skiner).
Janë përqëndruar vetëm në sjelljet e vëzhgueshme dhe
ndryshimet në sjellje.
Refuzojnë konceptet e të menduarit dhe emocionet,
përderisa ato nuk mund të vëzhgohen drejtpërdrejti.
 Kushtëzimi klasik (përgjithsimi, dallueshmëria,
zhdukja)
 Konektionizmi (gatishmëria, ushtrimi, efekti)
 Kushtëzimi operant (veprim në tre akte: a – b – c ),
proces i të nxënit (stimul – reagim) si rezultat i
ndryshimit të sjelljeve
Teoria kognitiviste
 është
proces i brendshëm që nuk mund të
vëzhgohet drejtpërdrejt.
 Ndryshimi ndodhë në aftësinë e personit
për të reaguar në një situatë të veqantë.
 Ndryshimi në sjellje (të nxënit) është
vetëm një rfleksion i ndryshimit të
brendshëm. (Piazhe, Anderson, Bruner,
Osjubel dhe Gleizer)
Teoria socialkognitive

Urë ndërlidhëse ndërmjet dy teorive të para.
(Albert Benduras).
 Kanë zgjeruar pikpamjet e bihevioristëve duke
përfshirë edhe ngjarje të brendshme të
pavëzhgueshme, si synimet, besimet, mendimet
etj. (Neobihevioristët). Sipas tyre:
 Të nxënit është është një ndryshim i brendshëm
në një person, formimi i lidhjeve të reja ose
potenciali për reagimetë reja.
Llojet e të nxënit
 Të
nxënit aktiv
 Të nxënit ndërveprues
 Të nxënit në bashkëpunim
 Teoria e proccesimit të informacionit
 Metakognicioni
Të nxënit aktiv





Të nxënit e plotë dhe të frytshëm
Të mendosh për atë që mëson.
Ta zbatosh atë në situata jetësore.
Ta përdorësh si bazë për të nxënë më tej.
Të vazhdosh tëo nxënësh në mënyrë të pavarur.



Faza e parashikimit
Faza e ndërtimit të njohurive
Faza e përforcimit
Faza e parashikimit
( Evokimi)
 Nxitja
e njohurive ekzistuese
 Vlerësimi i njohurive paraprake
 Përcaktimi i qëllimeve të nxënies
 Përqëndrim i vëmendjes në temë
 Të kuptohet konteksti në të cilin do të
vendosen idetë e reja
Faza e ndërtimit të njohurive
(Realizimi i kuptimit)







Të krahasojë atë që pritej me atë që është
arritur.
Rishikimi i parashikimeve dhe parashikimet e
reja.
Identifikimi dhe unifikimi i pikave kryesore.
Disiplinimi dhe rishikimi i mendimit vetjak.
Përgjithsimi i problematikës së materialit të
parashtruar.
Gjetja e lidhjeve vetjake me nxënjen.
Ngritjen e pyetjeve të mëtejme për nxënjen.
Faza e përforcimit
(Reflektimi)
 Përmbledhja
e ideve kryesore.
 Interpretimi i ideve.
 Diskutimi i mendimeve.
 Reagimet vetjake.
 Vërja në provë e ideve.
 Vlerësimi i arritjeve të nxënësve.
 Bërja e pyetjeve të mëtejme.
Të nxënit në bashkëpunim
Karakterisitikat:
 Puna në grupe tëo vogla
 Përqëndrimi në detyra që duhet tëo kryhen.
 Bashkëpunimi dhe komunikimi në grup.
 Caktohen përgjegjsitë individuale në mësim.
 Sigurohet kompaktësia dhe drejtimi i grupit.
 Rritë aftësitë mësimore, drejtuese dhe sociale të
nxënësve.
Të nxënit në bashkëpunim
Karakterisitikat dalluese:
 Ndërvartësia pozitive.
 Komunikimi i drejtpërdrejt.
 Përgjegjsia individuale.
 Zhvillimi i shprehive sociale.
 Vlerësimi i grupit.
Përfitimet:
 Përmison të kuptuarit e përmbajtjes së lëndës
 Nxitë aftësitë vendimmarrëse të nxënësit.
 Krijon mjedis të të nxënit aktiv.
 Rritë besimin e nxënësit në vetvete.
 Vlerëson mënyrat e ndryshme të të nxënit.
 Rritë suksesin e secilit dhe të grupit
Teoria e proccesimit të informacionit

Përceptimi shqisor
 Vëmëndja (Klar 1978)





Kontrolli i vëmendjes
Përqëndrimi i vëmendjes tek detyra
Planifikimi i drejtimit të vëmendjes
Kontrolli i vëmendjes në punë
Kujtesa afatshkurtër (Keis 1978)
 Kujtesa afatgjatë
 Reflektimi
Metakognicioni



Njohuri rreth të menduarit.
Donëld Meikenbom “Vetëdije e njerëzve për makinën e
tyre kognitive dhe mënyra e punës së kësaj makinerie”
Njohuritë metakognitive




Kontrollimi i rrugëve i tëo menduarit për zgjidhjen e problemeve,
Përcaktimi i metodave për tëo zgjidhë detyrën
Zbatimi i strategjive për arritjen e suksesshme të qëllimit
Përvojat metakognitive


Vetëdijësimi që të mendojmë për të menduarit tonë, monitorimi i
kujdesshëm i përpjekjeve metakognitive.
Siguria apo pasiguria që ndien për ndonjë qështje që trajtohet