Transcript Tla 223 1. Hafta

TLA223
TIBBİ MİKROBİYOLOJİ III
Öğr. Gör. Eda GÜNEŞ
HAFTALAR
KONULAR
1
Gram pozitif kokları identifiye etme
2
Gram negatif kokları identifiye etme
3
Gram pozitif sporlu basillerin laboratuar tanısını yapma
4
Gram pozitif sporsuz basillerin laboratuar tanısını yapma
5
Küçük gram negatif basillerin laboratuar tanısını yapma
6
Küçük gram negatif basillerin laboratuar tanısını yapma
7
Enterobacteriaceae grubu bakterilerin laboratuar tanısını yapma
8
Enterobacteriaceae grubu bakterilerin laboratuar tanısını yapma
9
Enterobacteriaceae grubu bakterilerin laboratuar tanısını yapma
10
Non fermenterlerin laboratuar tanısını yapma
11
Anaerop bakterilerin laboratuar tanısını yapma
12
Zorunlu hücre içi bakterilerin laboratuar tanısını yapma
13
Spiroketlerin laboratuar tanısını yapma
14
Spiroketlerin laboratuar tanısını yapma
1. HAFTA
GRAM POZİTİF KOKLAR
 Hücre
duvarının moleküler özelliklerine göre
bakteriler: koklar, basiller,spiraller olmak zere
ayrılırken; gram boyasına göre ayrımda ise gr
pozitif (mor renkte görülen), gr negatif (pembe
renkte) olarak ikiye ayrılır.
 Boyanma özellikleri mikroorganizmanın
ayrılarak tedavisinde kullanılacak ilacın seçimi
için önem arz eder.
 Başlıca gr pozitif koklar tablo 1.de verilmiştir.
Gram pozitif koklar
Stafilokoklar
Staphylococcus aureus, S. epidermidis, S.
saprophyticus ...vb
Streptokoklar
Streptococcus pyogenes, S. pneumoniae,
S.agalactiae …vb
Enterokoklar
Enterococcus faecalis, E. faecium
Diğer gram pozitif
koklar
Gram Pozitif Koklar Bakterilerin Kaynağı Ve Bulaşmaları
Bulaşma
Kaynak
Etken
İnsa
n
Hayv
an
Çevre
Dışkı/
Ağız
Solunu
m
Doğrud
an
Nozokomi
yal
Staphylococ
cus
epidermidis
+
-
-
-
+
+
+
S.
saprophyticu
s
+
-
-
-
-
+
-
S. aureus
Micrococci
Streptococcu
s
Pyogenes
S. agalactiae
S.
zoopepidemi
cus
+
+
±
+
+
+
+
+
-
+
-
-
+
±
+
-
-
-
+
+
+
+
-
-
-
+
+
-
+
+
-
+
±
-
-
Açıklama
Metisiline
dirençli
suşlar
hastanede
önemlidir
Pastörize
edilmemiş
sütlerle
salgın
Gram Pozitif Kokların Tanımlayıcı Özellikleri
Etken
Staphylococcus
epidermidis
Gram
Kanlı Agarda
Kültür
Biyokimyasal
Diğer Testler
+ kok
Soluk koloni
Katalaz +
Koagulaz –
Mannitol +
+ kok
Soluk koloni
Katalaz +
Koagulaz –
Mannitol +
+ kok
Sarı koloni
Katalaz +
Koagulaz +
+ kok
Sarı/ turuncu
koloni
Katalaz +
Koagulaz –
Basitrasine
duyarlı
+ zincir kok
Beta hemolitik
Katalaz -
Basitrasine
duyarlı
+ kok
Beta hemolitik
Katalaz -
CAMP +
+ kok
Beta hemolitik
Katalaz -
Lancefield grup
C
S. saprophyticus
S. aureus
Micrococci
Streptococcus
Pyogenes
S. agalactiae
S.
zoopepide
micus








Hareketsiz, sporsuz, kuruluğa ve yüksek tuz
konsantrasyonuna dayanıklı, doğada yaygın olarak bulunan
fakültatif anaerop mikroorganizmalardır.
İnsanda başlıca; deri, nazofarinks, burun, vagen, rektumda
yaygın kolonizasyon gösterir.
İnsandan en sık izole edilen enfeksiyon etkenlerindendir.
Direk temas, hava yoluyla bulaşabilir.
Kanlı agar gibi basit besiyerlerinde18-24 saat içinde beyaz
veya altın sarısı pigmentli S tipi koloniler oluşturrlar.
Kanlı agarda kolonileri beta hemlitik veya nonhemolitik
olabilir, ancak alfa hemolitik oluşturmazlar.
Katalaz enzimi üretmeleri bu bakterileri katalaz üretmeyen
streptokoklardan ayırır.
Koagulaz enzimi üremeleri de kendi içlerinde koagulaz
pozitif (S. aureus) ve koagulaz negatif (S. epidermidis ve S.
saprophyticus) olarak ayrılmalarını saglar.
Gram Pozitif Koklar İnfeksiyonlar
Etken
Stafilakoklar
S.epidermidis
S.saprophyticus
S.aureus
Ana İnfeksiyon
Az Görülen
İnfeksiyo
n
İmmün yetersizliklerde
bakteremi
Üriner sistem
enfeksiyonları
Furonkül, impetigo, yara
enfeksiyonları,
osteomiyelit,
septisemi
Pnömoni,
endokardit
, toksik
şok
sendromu,
besin
zehirlenm
esi
Aşı
Kuluçka
Dönemi
Bulaşıcılık
Süresi
Yok
-
-
Yok
-
-
Yok
-
-
Klinik örneklerde kimi zaman kontaminandır
Microkoklar
Streptokoklar
a) betahemolitikler
S.pyogenes grup A
S.agalactiae grup B
S.zooepidemicus grup C
Tonsillit, impetigo,
sellülit, kızıl
Neonatal sepsis
Bakteremi
Puerperal
sepsis,
erisipel,
septisemi
Yok
1-3 gün
-
Puerperal
sepsis,
osteomiye
lit
Yok
-
-
Yok
-
-
Bu bakteriler daha önceden kolonize olmaları veya
taşıyıcı el kolonizasyonu sayesinde hasta kaynaklı veya
sağlık personelinden burun taşıyıcılığı ile gerçekleşir.
 Bakterinin virülans faktörleri ve konak savunması
arasındaki ilişki sonucu enfeksiyonlara neden olur.
 İçerdiği çeşitli virülans faktörleri ile stafilakoklar
arasında en patojenidir.
Enfeksiyonları:
1. İnvazif enfeksiyonları sonucu oluşan hastalıklar (deri
enfeksiyonları, bakteriyemi, endokardit, pnömoni,
osteomiyelit, enfetif artrit)
2. Enfeksiyon olmadan toksininin neden olduğu hastalıklar
(toksik şok sendromu-ekzotoksin ile, besin zehirlenmesienterotoksin ile, haşlanmış deri sendromuepidermolitik toksin)

Staphylococcus aureus
 Şüpheli
örnekten izole edilen bir bakterinin
tanımlanabilmesi için;
1. sıklıkla üzüm salkımına benzer gram pozitif
kokların görülmesi,
2. Katalaz,
3. Koagulaz enzimlerinin tespiti
4. Kanlı garada altın sarısı pigment
oluşturması
5. Beta hemoliz yapması
* Hazır kit, otomatizer sistemler ve moleküler
yöntemler de kullanılmaktadır.
S. aureus mannitol tuzlu agarda
Kendini sınırlayan lokalize bakterinin çoğunda
antibiyotiğe gerek yoktur.
 Şiddetli enfeksiyonların lokalize lezyonlar insizyon
ve drenajı ile sisitemik antibiyotik uygulaması
gerekir.
 Günümüzde çoğu Staphylococcus aureus suşu (%95)
penisilinaz (beta laktamaz) üretimi ile penisilin
G’ye dirençlidir. Ayrıca bir kısım suşta metisilin
dirençli hale gelişmiştir (MRSA).Nadir olarak
glikopeptid antibiyotiklere yüksek dirençli tipler de
bulunmaktadır.
 Son yıllarda protein ribozom inhibitörleri
kullanılmaktadır.

Staphyococcus antibiyogramı
 Korunma
amacı ile etkin bir aşı yoktur.
 El yıkamak ve enfeksiyonun kontrolünün temel
presiplerine uymak en etkili korunma
yöntemidir.
 Yeni doğan, yoğun bakım, nöroloji, beyin
cerrahi ve hemodiyaliz servislerinde MRSA
suşlarının kolonizasyonuna engel olunmalıdır.
 Kolonizasonun kaldırılmasında en sık ilaç
uygulanan mupirosindir.
Koagülaz negatif stafilakoklar içinde en sık
rastlananıdır.
 Deri florasında en sık bulunurlar ve flora üyesi
oldukları için enfeksiyon yerinden alınan alınan
örneklerde sıklıkla kontaminan olarak bulunur.
 Vücutta bulunan yabancı cisimler S.
epidermidis’in ürettiklei polisakkari yapıdaki
biyofilm tabakasının kolayca tutunmasını
sağlarlar.
 Bakteriyem, damar içi katater enfeksionları,
peritonit oluştura bilirler.
 Tanısını koymak oldukça güçtür.

S.epidermidis
Örnekten izole edilen bir suşun
tanımlanabilmesi için;
1. Gram pozitif kokların görülmesi,
2. Katalaz pozitif,
3. Koagulaz negatif
4. Kanlı agarda tebeşir beyazı renginde
pigment
*Hazır kit, otomatizer sistemler ve moleküler
yöntemler de kullanılmaktadır.
 Bu
suşlarda da metisilin direnç saptanmıştır
(MRSE).
 Beta lakam grubu antibiyotikler etkisizdir.
• Vücutta bulunan yabanı cisimler
üzerinde kolonizasyonu
engellenmelidir.
sarı S.aureus ve beyaz S.epidermidis kolonisi
 Ürolojik
sistem epitel dokularına tutunma
eğilimi fazla, diğer sistem doku ve
hücrelerine yapışma özelliği daha düşüktür.
 Stafilakoklar arasında en azla idrar yolu
enfeksiyonu oluşturan türdür.
 Üreaz enzimi üretir, bu özelliği mesane
mukozasına tutunmasını kolaylaştırır.
 Sistitin sık rastlanan etkenidir.
 Koagulaz negatif, novobiosin’e dirençlidir.
 Tedavisinde penisilin G kullanılır.






Hareketsi, sporsuz, dış ortam koşulları ve kuruluğa dayanıklı,
aynı eksen üzerinde bölünerek ikisi bir arada veya sıvı
ortamda üretildiklerinde zincir şeklinde, çoğu fakültatif
anaerop mikrorganizmalardır.
Katalaz negatiftirler.
Bir kısmı normal flora üyesi,bir kısmı saprofit ve bir kısmı
insan için önemli patojendir.
Kanlı agarda koloni etrafında hemolitik farklılıklar
oluştururlar.
Alfa hemolitikler (eritrositlerin hemoglobinini etkileyerek
yeşilimsi zon), beta hemolitikler 8eritrositlerin tümünü
eriterek şeffaf zon), gama hemolitik (non- hemoliz
oluşturmayanlar) olarak ayrılırlar.
Hücre duvarındaki gruba özgü antijenler (C karbonhidrat)
farklılığına dayanarak serolojik gruplarına göre de
sınıflandırılırlar.
Gram Pozitif Koklar İnfeksiyonlar
Etken
b)
Ana
İnfeksiy
on
Az
Gö
rül
en
İnfeksiy
on
Pnömon,
atitis
media,
diş
çürükler
i
Menenjit
,
septisem
i,
Subakut
Bakteriy
el
andokar
dit
c) grup D
streptokok
lar
Enterococcus
faecalis S.
bovis
Üriner sistem
enfeksiyonları
,
Yara
enfeksiyonları
,
karın içi
abseler,
endokardit,
bakteremi
Baktere
mi
endokar
dit
Diğer
streptokok
lar S.
milleri
İntraabdomin
al
sepsis, yara
enfeksiyonları
,
beyin absesi
alfahemoli
tikler
S.pneumo
niae
S.viridans
-
Aşı
Kuluçk
a
Dönemi
Bulaşıcı
lık
Sü
res
i
Var
Yok
-
-
Yok
Yok
-
-
Yok
-
-
Gram Pozitif Koklar Bakterilerin Kaynağı Ve Bulaşmaları
Bulaşma
Kaynak
Etken
İnsa
Hayva Çevr
n
n
e
Dışkı/Ağ
ız
Solunu
m
Doğruda
n
Nozokomiya
l
Streptococcus
pneumoniae
+
-
-
-
+
-
-
+
-
-
-
±
+
-
+
-
-
-
-
+
+
+
+
-
-
-
+
-
+
-
-
-
-
+
+
S. viridans
Enterococcus
faecalis
S. bovis
S. milleri
Gram Pozitif Kokların Tanımlayıcı Özellikleri
Etken
Gram
Kanlı Agarda
Kültür
Biyokimyasal ve
Diğer Testler
Streptococcus
pneumonia
e
+ diplokoklar
Alfa hemlitik
Optokine duyarlı, safrada erime +
+ kok
Alfa hemlitik
Optokine dirençli, safrada erime -
+ kok
Değişken
hemoliz
MacConkey besiyerinde üreme,
litmus süt testi +
+ kok
Değişken
hemoliz
% 6.5 NaCl besiyerinde üremez
+ zincir kok
Küçük Beta
hemolitik
V-P testi +
S. viridans
Enterococcus
faecalis
S. bovis
S. milleri




A grubu beta hemolitiktir.
Boğaz, deride kolonize olur.
Akut faranjit, deri ve sistemik enfeksiyonlar, akut
romatizmal ateş (ARA), akut glomerulonefit (AGN), kızıl,
impetigo, erizipel (yılancık), sellülit, nekrotizan fasiit.
Streptolizin O (SO- oksijene duyarlıdır, kolesterol varlığında
inhibe olur, insan için imunojendir ve O antikorlarının
oluşumuna sebep olur –ASO- titresinin yüksek olması 3-4
afta içinde geçirilmiş faringeal enfeksiyonu gösterir. Deri
enfeksiyonlarında ASO yükselmez) ve streptolizi S (SSoksijene dayanıklıdır, antijen özellik göstermez,solunum
yoluyla bulaşır, virülans faktörü olan M proteini taşır,
fagositoza ve intraselüler olarak ödürmeye direçlidirler, M
proteini taşımayanlar hastalık yapmazlar) iki farklı
hemolizin üretirler.
Farenjit dışındaki hastalıklarda;
 Gram boya ile lökositler ve zincir yapmış gr + koklar
 Üst Solunum yolu ve ağız florasında birçok streptokok
olmasından dolayı gr boyaması yapılmaz.
 Spesifik antjenlerin saptanması
 Kanlı agarda beta hemoliz zonu
 Basitrasine duyarlı e trimetoprim-sulfametoksazole
dirençli
 Serolojik tanıda ASO ve deride enfeksiyon sonrası
ükselen anti-Dnaz B antikor tarama testi


Kızılda döküntüleri solduran Schultz carlton reaksiyonu
ve kızılgeçirip geçirmediğini saptayan Dick testi
 Penisilin
G
 Alerjisi olanlarda alternatif antibiyotik
eritromisindir.
• İzolasyon
• Havalandırma
• Temizli ve hijyen kurallarına uyma













Genellikle pnömoni olarak adlandırılır.
Birbirlerine bakan yüzeyleri düz, diğer uçları sivri, mum alevi yada lanset
görünümlü, ikili bazen tek veya kısa zincir halindedir.
Katalaz -, hareketsiz, sporsuz, kapsülldür.
Fakültatif anaerop, %5-102u CO2’li ortamda üremeleri artar.
Kanlı agarda renksiz, küçük yuvarlak, mukoid kolonileri alfa hemoliz
yapar. Bazen beta hemolizde yapabilir.
Koloniler bekletilirse orta bölümü çukurlaşır.
Kapsül önemli bir virülens faktörü olup al tiplendirmede rol oynar.
Nazofarinksin normal florasında bulunurken üst-alt solunum yolu
epitelinde hasarla hastalık yapar.
Solunum yolu viral enfeksiyonundan sonra hastalık etmenidir
Öksürükle ve yakın temasla kalabalık yaşam koşullarında risk oluştururlar.
Taşıyıcılık: mevsim, çevre şartı ve yaşa öre değişir.
Yeni doğanlar, 2 yaşına kadar bebekler, 65 yaş üstü yaşlılar, orak hücreli
anemi hastaları ve dalağı alınmış olanlar risk grubundadır.
Menenjit, akut bateriyel pnömoni, otitis media..vb. hastalıklara neden
olur.
Boyama ile lanset görünümlü kapsüllü gr + diplokokların
görülmesi,
 Hemoglobini parçalayarak Yeşil pigmentli pnömolizin
üretir (kanlı agarda yeşil zonlu koloni)
 Çukulata agarda koloni etrafında sarı-yeşil zon
 Katalaz -,
 alfa hemoliz,
 Optokin duyarlılığı
 Safra tuzlarında erime özelliği
 Kapsül şişme veya Quellung reaksiyonu (antikorun
kapsüle bağlanarak mikropesipitasyonla kapsülün
kırıcılığını değiştirip şişkin görünesi)

Beta laktam antibiyotiklere duyarlı
 Penisiline direnç gösteri bakteriden diğerine
aktarabilen
 MİK önemli olup 3.kuşak sefalosporinler ve
vankomisin

• Aşılama (polisakkarit karışım içeren
pneumo-23 *2 yaş altı çocuklarda etkili
değildir, taşıyıcı protein taşıyan Prevnar
* çocuklara uygulanmaktadır )
B
grubu olarak bilinir
 Rektum ve vagen florasında bulunur.
 Anneden bebeğe geçerek neonatal
enfeksiyonlara neden olur,diabet, karaciğer
yetmezliği, steroid kullanımı enfeksiyona
yatkınlığa zemin hazırlar.
 Yeni doğan enfeksiyonları, genital sistem
enf., deri yumuşak dok enf., kemik eklem
enf., menenjit…vb.
 Kan,
beyin, omurilik sıvısı, idrar gibi steril
örneklerde izolasyon ve enf. Tanısı.
 Vajinal ve rektal sürüntüler selektif besiyerine
ekilerek koyun kanlı agarda gri beyaz koloni
etrafındadar bir beta hemoliz zonu
 Gr + kok
 Katalaz –
 CAMP testi +
 Basitrasin ve trimetoprim-sulfametoksazole
dirençlidir.
 Penisilin
G
 Allerjisi olanlarda glikopeptidler
• Doğumdan en az 4 saat önce yüksek doz
penisilin/ampisilin
• Kapsüler aşılar
D
grubu antiserumla reaksiyon verebilen C
karbonhidrat içerirler.
 Tek, çift veya kısa zincir halinde gr
+koklardır.
 Kanlı agarda alfa hemoliz, non hemolitik,
nadiren beta hemoliz oluşturur.
 Dış ortam koşullarına, fiziksel kimyasal
etkenlere dayanıklıdır.
 Esas konakları insan ve hayvan
gastrointestinal istemdir. Normal barsak
florasının öneli kısmını oluşturur.
 İnsan
dışkısında en sık görülür.
 Personel ve çevreden enfekte olur
 Üriner sistem, bakteriyemi, endokardit,
menenjit, yenidoğan sepsisi, intraabdominal
enfeksiyonlar ve yara enf. neden olur.
 Katalaz
-,
 Pirolidonil arilamidaz (PYR) testi +
 %40’lık safralı ortamda eskülini hidroliz edebilen
 %6,5’lik NaCl içeren besiyerinde üreyebilen
 Optokin ve basitrine dirençli
 E. faecalis penisilin ve ampisiline E. faecium‘den
daha dirençlidir. E. faecium vankomisin dirençlidir
(VRE).
 Penisilin
vea ampisilin,
 Penisilin direnci olanlarda vankomisin veya
teikoplanin
 Allerjisi olanlarda glikopeptidler
• Hastaları saptama
• İzolasyon ve korunma yöntemleri
 Mikrokoklar
 stomatokoklar









1.Martinko, J. M., 2010. Brock Mikroorganizmaların biyolojisi.
Palme yayıncılık.
2.Altındiş, M., 2010. Hemşireler için mikrobiyoloji, Nobel tıp
kitap evleri.
3.Shears, P., Hart, T., 2001. Tıp mikrobiyolojisi renkli atlası.
Nobel tıp kitap evi.
4.Ustaçelebi, Ş., 1999. Temel ve Klinik Mikrobiyoloji. Güneş
kitapevi Ltd.Şti. Ankara.
5.Bilgehan, H., 1987. Temel Mikrobiyoloji Ve Bağışıklık Bilimi,
Barış Yayınları.
6.Çotuk, A., 2008. Genel Mikrobiyoloji Laboratuar Yöntemleri,
Nobel Tıp Kitap Evi.
7.Arda, M., 2000. Temel Mikrobiyoloji, Medisan Yayınları, Ankara.
8.Özçelik, S., 1998. Genel Mikrobiyoloji, Süleyman Demirel
Üniversitesi Yayınları, Isparta.
9.Temiz, A., 1994. Genel Mikrobiyoloji Uygulama Teknikleri, Şafak
Matbaacılık Ltd.Şti. Ankara.
Bu ders sunumu taslak şeklinde
hazırlanmış olup, fikri mülkiyet
ve telif hakları henüz müracaat
aşamasındadır.