Transcript Sunum
KALICI ORGANİK KİRLETİCİLER Stockholm Sözleşmesi Yapılan Faaliyet ve Çalışmalar Bursev DOĞAN ARTUKOĞLU Şube Müdürü V. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Kimyasallar Yönetimi Dairesi Başkanlığı Nisan 2014 Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar Bakım Ürünleri (kozmetikler, parfümler (~300), saç boyaları, UVfilters) Tıbbi Ürünler antibiyotikler, betabloker, anti-epileptikler, analjezikler) Sanayi Kimyasalları ( ~ 80 000 kayıtlı) (n=???) İnsan Sağlığı ve Çevre Yüzey aktif maddeler, deterjanlar (~ 800 madde) ~ 50 000 ürün, ~ 2 900 etken madde İletişim Pestisitler (herbisitler, insektisitler, fungucitler…) ~ 1 004 etken madde kayıtlı) Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim İstenerek üretilen ve kullanılan > 65 000 000 ticari kimyasal madde (Chemical Abstracts Service) ~ 309 000 kimyasal (düzenleme kapsamında + kayıtlı) Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim ~5.7 milyon ton kirletici salınımı (büyük bir kısmı kalıcı biyobirikimli veya toksik kimyasallar) ~970 000 ton (bilinen veya olası kanserojen) ~857 000 ton ( üremeye/gelişim üzerine toksik ) (UNEP Chemicals, 2012) Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim «Tehlikeli Madde» toksik, kalıcı ve biyolojik birikim yapabilen madde ve madde grupları ve buna denk düzeyde kaygıya yol açan diğer maddeler yada madde grupları. Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Kalıcı Organik Kirleticiler (KOKlar) POPs = Persistent organic polutants Sentetik organik kimyasallar Kalıcı Uzun mesafeli taşınım -küresel kirleticilik potansiyeli Besin zincirinde organizmaların yağlı dokularında artan oranlarda birikme özelliği (biyoakümülasyon ve biyomagnifikasyon) Balık ve deniz memelilerinde çok yüksek oranlarda bulunma Akut ve kronik toksisite özellikleri H Cl C CCl3 Cl Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim İnsan sağlığı ve çevrenin KOK’ların olumsuz etkilerinden korumak www.pops.int Giriş Stockholm Sözleşmesi Sözleşmenin Durumu 22 Mayıs 2001 17 Mayıs 2004 179 Taraf (Nisan 2014) Yapılan çalışmalar İletişim Giriş Yapılan çalışmalar Stockholm Sözleşmesi İletişim Amaç - Kapsam Annex A Aldrin Chlordane Chlordecone (Yasaklama) Dieldrin Endrin Heptachlor Hexabromobiphenyl Hexabromodiphenyl ether and heptabromodiphenyl ether Hexachlorobenzene (HCB) Alpha hexachlorocyclohexane Beta hexachlorocyclohexane Lindane Mirex Pentachlorobenzene Polychlorinated biphenyls (PCB) Technical endosulfan and its related isomers Tetrabromodiphenyl ether and pentabromodiphenyl ether Toxaphene Annex B (Kısıtlama) DDT Perfluorooctane sulfonic acid, its salts and perfluorooctane sulfonyl fluoride Annex C (Azaltım) Polychlorinated dibenzo-p-dioxins (PCDD) Polychlorinated dibenzofurans (PCDF) Pentachlorobenzene Polychlorinated biphenyls (PCB) Pestisit Sanayi Kimyasalı Hexachlorobenzene (HCB) Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim KOK Kullanım Alanı CAS No. Aldrin Termitleri, çekirge, mısır kök solucanı gibi zararlıları öldürmek için toprağa uygulanan bir pestisit CAS No: 30-9-00-2 Klordan Termitlerin kontrolü için geniş bir alanda kullanılmış ve tarım mahsüllerinin zararlılardan korunması için uygulanan bir insektisit. CAS No: 57-74-9 DDT En çok bilinen KOK türü, 2. Dünya Savaşı sırasında askerleri ve sivilleri sıtma, tifo gibi vektörlerden yayılan hastalıklardan korumak için kullanılmıştır. Hala bazı yerlerde sıtmadan korunmak için sivrisineklere uygulanmaktadır. Tekstil bitkilerine zarar veren insektler ve termitler üzerinde kullanılmış olup aynı zamanda insektlerden kaynaklı hastalıkların kontrolünde ve tarım yapılan topraklardaki zararlılar üzerinde de uygulaması vardır. Bu kimyasal grubu kasıtsız üretim sonucu oluşmaktadır. Kontrolsüz yanmalarda ve bir takım pestisitlerin üretimininde ortaya çıkarlar. Bir takım metallerin geri dönüşümünde ve kağıt beyazlatma gibi faaliyetlerden de ortaya çıkabilir. Dioksinler araba egzozu, tütün dumanı, kömür ve odun dumanında da bulunur. Pamuk ve tahıl gibi bitkilerin yapraklarına sıkılan bir insektisittir.Farelerin, tarla farelerinin ve küçük kemirgenlerin kontrolünde de yer alır. CAS No: 50-29-3 Dieldrin Dioksin Endrin 60-57-1 Birçok farklı CAS numarasına sahiplerdir 72-20-8 Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim KOK Kullanım Alanı CAS No. Furan Bu maddeler de dioksin ile benzer ve birçoğu aynı olan farklı prosesler ve PCB üretimi sonucu kasıtsız olarak üretilirler. Atık yakma tesisleri ve otomobillerden salındıkları da gözlemlenmiştir. Furanlar yapısal ve toksik özellikleri olarak da dioksinlere benzerdirler. Gıda bitkilerini etkileyen mantar gibi maddelerin öldürülmesinde kullanımıştır. Ayrıca dioksin ve furanlar gibi yan ürün olarak da birtakım kimyasalların üretilmesinde ortaya çıkmaktadır. Bu insektisitise daha çok karınca türü böceklere uygulanır. Ayrıca alev geciktirici olarak da plastik, lastik ve elektrik ekipmanlarında kullanılır. Daha çok endüstriyel olarak üretilen ve elektrik transformatörleri ve kapasitörlerinin içinde ısı alış verişi sıvısı olarak, boyalarda katkı malzemesi olarak, karbonsuz kopya kâğıtlarında ve plastiklerde kullanılan bir kimyasal grubudur. Esas itibarıyla toprakta yaşayan zararlıların ve termitlerin yok edilmesinde kullanılan bu madde, pamuk zararlıları, çekirgeler, diğer ekin zararlıları ve sıtma sivrisinekleri ile mücadele etmekte de kullanılmaktadır. Birçok farklı CAS numarasına sahiplerdir. Hekzaklorob enzen (HCB) Mireks Poliklorlu bifeniller (PCB) Heptaklor 118-74-1 2385-85-5 Birçok farklı CAS numarasına sahiplerdir CAS No. 72-20-8 Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim KOK Kullanım Alanı CAS No. Toksafen Bu insektisit ilacı kamfeklor da denilen, pamuk, mısır, meyve, fındık ve sebzelere uygulanmaktadır. Kene ve akarların üzerinde de uygulaması vardır. Eskiden insektisitolarak üretilmiş olup şimdi üretimi durdurulmuştur ancak Lindan üretiminde yan ürün olarak kasıtsız üretimi söz konusudur. Eskiden insektisitolarak üretilmiş olup şimdi üretimi durdurulmuştur ancak Lindan üretiminde yan ürün olarak kasıtsız üretimi söz konusudur. Sentetik olarak üretilen klorlu organik bir bileşiktir uzunca bir zaman tarımda pestisit olarak kullanılmıştır ama artık üretimi yapılmamaktadır. HBB endüstriyel bir kimyasaldır ve alev geciktirici olarak kullanılmıştır ancak son zamanlarda kullanımı ve üretimi gözlemlenmemiştir. Lindan ektoparazitlerle savaşma konusunda hem tarımda hem hayvancılıkta geniş çapta kullanılmaktadır. Son zamanlarda üretimi çok az yerde devam etmektedir. 8001-35-2 Alfa Hekzaklorosikl ohekzan Beta Hekzaklorosikl ohekzan Klordekon Hekzabromobi fenil Lindan 319-84-6 319-85-7 36355-01-8 36355-01-8 58-89-9 Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim KOK Kullanım Alanı CAS No. Ticari OktaBDE OktaBDE üretminin ana komponentleri olarak bilinen bu organik kimyasallar iş ekipmanlarının muhafazalarında alev geciktirici olarak kullanılmaktadır. Birçok farklı CAS numarasına sahiplerdir. Ticari PentaBDE Alev geciktirici olarak kullanılmaktadır. Pentakloro benzen Mantar ilacı, alev geciktirici olarak boyalarda ve kimyasal ara ürün olarak kullanılmıştır. Hala kimyasal ara ürün olarak kullanıldığı yerler bulunmaktadır ve yanma sonucu kasıtsız üretimi vardır. Kasıtsız ve kasıtlı üretimi vardır. Elektrik ve elektroniklerde, yangın söndürücülerde, fotoğraf görüntüleme, hidrolik sıvılarda ve tekstilde kullanılmaktadır. Birçok farklı CAS numarasına sahiplerdir. 608-93-5 PFOS, tuzları ve PFOSF Endosulfan aktif maddesi içeren bitki koruma ürünleri, ülkemizde Teknik Endosülfan ve yasaklanma tarihi olan 2009 yılına kadar tahıl, meyve, bağ, sebze, ilgili İzomerleri orman ürünleri ve seralarda böceklere karşı insektisit olarak kullanılmıştır. Birçok farklı CAS numarasına sahiplerdir. 959-98-8 33213-65-9 Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Çalışma Prensibi KOKların üretimini, kullanımını, ithalat ve ihracatını yasaklamak veya kısıtlamak İstenmeden üretilen KOKların salınımlarını azaltmak KOK emisyonlarının azaltılmasına yönelik BAT/BEP uygulamalarını teşvik etmek KOK stoklarının ve atıklarının ortadan kaldırılmasını sağlamak Yeni KOKların Araştırılmasını teşvik etmek Finansal ve teknik yardım mekanizması sağlamak Bilgi değişimini sağlamak Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Madde 3 4 5 6 7 8 15 16 İçerik İstenerek üretim ve kullanım Muafiyet İstenmeden yapılan üretim Atıklar Uygulama Planı Yeni kimyasalların listeye eklenmesi Raporlama Etkinliğin Değerlendirilmesi Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler KOKların ortadan kaldırılması/yasaklanması (md.3) Taraf Ülke; Ek A’da listelenen ve Ek A hükümlerine tabi olan kimyasal maddelerin üretimini, kullanımını, ve ithalatını ve ihracatını yasaklayacak ve/veya ortadan kaldırmak için gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Ek - A: listesinde yer alan kimyasalların üretim, kullanımının ortadan kaldırılması/yasaklanması Alpha hexachlorocyclohexane, Aldrin, Beta hexachlorocyclohexane, Chlordane, Chordecone, Commercial octabromodiphenyl ether, Commercial octabromodiphenyl ether, Dieldrin, Endrin, Heptachlor, Hexabromobiphenyl, Hexachlorobenzene (HCB), Lindane, Mirex, PCBs, Pentachlorobenzene, Endosulfan ve Toxaphene Özel Muafiyet Aldrin, Chlordane, Dieldrin, Heptachlor, HCB, Lindane, Mirex Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Ülkemiz- Mevcut Durum Ek - A: listesinde yer alan kimyasalların üretim, kullanımının ortadan kaldırılması/yasaklanması Alfa hekzaklorosiklohekzan, Aldrin, Beta hekzaklorosiklohekzan, Klordane, Klordekon, Ticari octabromodifenil ether, Ticari octabromodifenil ether, Dieldrin, Endrin, Heptaklor, Hexabromobifenil(HBB), Hexaklorobenzen (HCB), Lindane, Mirex, PCBs, Pentachlorobenzene, Endosülfan ve Toxaphene Özel Muafiyet - Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Ek - A Kısım II • PCB, Hekzabromobifenil ile (tetra-penta-hekza-hepta)bromodifenileter üretimin derhal durdurulması • PCB içeren ekipmanların kullanımının yasaklanması (2025) • PCB’li atıkların çevreye uyumlu yönetiminin sağlanması (2028) • (tetra-penta-hekza-hepta) bromodifenileter için istisnaların ortadan kaldırılması ve her bir taraf ülkenin (tetra-penta-hekza-hepta) bromodifenileter ya da içeren madde ihracatında o ülkenin sınır değerlerine uyması ve istisnalar taleplerini sekretaryaya bildirmesi, • Uluslararası taraflar konferansına 5 yılda bir ilerleme raporlarının verilmesi Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Ülkemiz- Mevcut Durum • PCB kullanılan teçhizatın tespiti, etiketlenmesi ve 2025 itibarıyla kullanımdan kaldırılması • 2028 itibarıyla PCB'lerin ortadan kaldırılması Poliklorlu Bifenil ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakknda Yönetmelik, R.G.: 27 Aralık 2007, No:26739 Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Ülkemiz- Mevcut Durum • PBDE’leri içeren veya içerme ihtimali olan müstahzarın geri dönüşümü çevreye uyumlu yapılması Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Yönetmeliği, Atık Elektrik ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği • PBDE’lerin ülke içinde satışına izin verilen seviyeden fazla içeren müstahzarın ihracatının durdurulması Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımlarının Sınırlandırılması Yönetmeliği • PBDE’lerin muafiyet talebinin Sekretarya'ya yapılması ? Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Ek - B (Kısıtlama) Taraf Ülke; Ek B’de listelenen ve Ek B hükümlerine tabi olan kimyasal maddelerin üretimini, kullanımını, ve ithalatını ve ihracatını kısıtlayacaktır. Listede mevcut: DDT, PFOs Üretimi ve kullanımı yasak (kabul edilebilir amaçlar dışında) Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar Ülkemiz- Mevcut Durum • DDT - 1978 yılında kısıtlandı, 1985 yılında yasaklandı • PFOS - ? İletişim Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Kasıtsız Üretilen KOKlara ilişkin önlemler (md.5) Taraf Ülke; Ek C’de listelenen kimyasal maddelerden kaynaklanan salıverilmelerinin en aza indirilmesi ve mümkünse tamamen yok edilmesi için gerekli önlemleri alacaktır. – Poliklorlu dibenzo paradioksinler (PCDD) – Poliklorlu dibenzo furanlar (PCDF), – Poliklorlu bifeniller (PCB), – Hekzaklorobenzen (HCB), – Pentaklorobenzen (PeCBz). Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Stok ve Atık KOKlara ilişkin önlemler (md.6) Taraf Ülke: KOK stoklarını belirlemek için strateji geliştirecek Stok ve Atık KOKların çevreye uyumlu yönetimini sağlayacak KOK içeren atıkların bertarafını uluslararası kurallara göre gerçekleştirecek KOKların yeniden kullanılmasını önleyecek şekilde geri dönüşüm gerçekleştiremeyecek Uluslar arası kuralları dikkate almadan sınır ötesi taşınmasına izin vermeyecektir. Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Uygulama Planı (md.7) Taraf Ülke Ulusal Uygulama Planı oluşturacak Sözleşme kapsamında yükümlülükler için göstergeleri sağlayacak Öncelikleri belirleyecek Ulusal Uygulama Planını güncelleyecektir. Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Yeni KOKların Belirlenmesi (md.8) Taraf Ülke Belirlenen prosedür ve kriterlere göre en zararlı maddeleri tanımlayacak Maddenin listeye eklenmesi için öneride bulunabilecektir. Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Genel Yükümlülükler (md.9, 10, 11) Taraf Ülke • Ulusal odak noktası atayacak, • Halkın bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi ve eğitiminin sağlanması için gerekli önlemleri alacak, • KOK’lar ve alternatifleri için izleme, araştırma ve geliştirme çalışmalarının yapılmasını sağlayacaktır. Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Finansal ve Teknik Yardım (md.9, 10, 11) • Gelişmekte olan ve geçiş ekonomisine sahip olan ülkeler teknik ve finansal yardım sağlanması, • İhtiyacı olan ülkelerde kapasite oluşturma ve teknoloji transferinin sağlanabilmesi için bölgesel ve alt bölgesel merkezler kurulması, • Gelişmiş ülkeler uygulama maliyetlerinin tamamını karşılamak için teknik yardım ve finansal kaynak sağlanmasıdır. Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Önemli maddeler Raporlama (md.15) • Genel Raporlama (4 yıl, Belirlenmiş format, Elektronik Sistem), • Özel Raporlama (DDT’nin Raporlanması (3 yılda bir), • Kasıtsız Üretilen KOKlar ve PCB’nin Raporlanması (5 Yılda bir) Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Ülkemiz- Mevcut Durum Raporlama (md.15) • Genel Raporlama ( 2014 ) • Kasıtsız Üretilen KOKlar ve PCB’nin Raporlanması ( 2015 ) Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar Yürütülen Projeler NIP Update Projesi (GEF-UNIDO) GEF Hibesi GEFProje ProjeHazırlama Hazırlama Hibesi (GEF-UNDP/UNIDO) (GEF-UNDP/UNIDO) IPA Projesi (AB-NIRAS Kons.) GEF Bertaraf ve Salınım Azaltım Projesi (GEF-UNDP/UNIDO) İletişim Giriş Stockholm Sözleşmesi İletişim Yapılan çalışmalar (AB-NIRAS Kons.) GEF Proje Hazırlama Hibesi (GEFUNDP/UNIDO) NIP Update Projesi (GEF-UNIDO) Kalıcı Organik Kirleticilere İlişkin Stockholm Sözleşmesi için hazırlanmış olan Ulusal Uygulama Planı (UUP)’nın güncellenmesi (yeni KOKları kapsayacak) Bileşenleri: I. II. III. IV. Koordinasyon mekanizması ve Bilinçlendirme Çalışması Yeni KOKların envanterinin çıkarılması ve ilk Ulusal Uygulama Planının Değerlendirilmesi Yeni KOKların Yönetiminin Değerlendirilmesi için Ulusal Kapasite ve Önceliklerin belirlenmesi Ulusal Uygulama Planı Hazırlanması ve Sunulması Proje kapsamında belirlenecek stratejiler ve öncelikler bu proje faaliyetleri ile uyumlu olacaktır. IPA Projesi Süresi: Ocak 2013- Mart 2014 Amacı: Hazırlanan UUP ve oluşturulan envanterler bu projede girdi olarak kullanılacaktır. GEF Bertaraf ve Salınım Azaltım Projesi (GEF-UNDP/UNIDO) Oluşturulan Envanterler bu projeye girdi olacaktır. Yürütülen Projeler Giriş Stockholm Sözleşmesi İletişim Yapılan çalışmalar Bileşenleri: IPA Projesi I. II. GEF Proje Hazırlama Hibesi III. IV. NIP Update Projesi V. VI. Pestisit ve PCB stoklarının bertarafı ve etkin yönetimi için çerçeve belirleme PCB yönetimi için gerekli destekleyici altyapı tanımı dahil olmak üzere ulusal PCB yönetim planı geliştirme sürecinin ayrıntılı kapsamlaştırılması İstenmeden üretilen KOK’lar için Ulusal Faaliyet Planı ve BAT/BEP konusunda teknik yardım için çerçeve belirleme, KOK ile kirlenmiş alanların yönetimi konusunda çerçeve belirleme, Kimyasallar Yönetiminde yasal ve kurumsal kapasite belirleme ve ihtiyaç analizi GEF Bertaraf ve Salınım Azaltım Projesi dokümanının hazırlanması Bu projenin her bir bileşeni için kapsam belirlenecek ve projenin başvuru dokümanı hazırlanmış olacaktır. GEF Bertaraf ve Salınım Azaltım Projesi çerçevesinde ülkemizde gerçekleştirilecek faaliyetlerin detaylandırılması ve kapsamının belirlenmesi Bu projenin SIA ve UUP Güncelleme kısımlarına veri sağlanacaktır. GEF Bertaraf ve Salınım Azaltım Projesi Süresi: Haziran 2013- Aralık 2014 Amacı: Bu projeye uzman desteği sağlanacak ve verilere ilişkin geri besleme ve detaylandırma yapılacaktır. Yürütülen Projeler Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim AB Kalıcı Organik Kirleticiler Tüzüğü’nün Türkiye’de uygulanması için teknik kapasite artırımı Bileşenleri: IPA Projesi GEF Proje Hazırlama Hibesi I. II. III. NIP Update Projesi Kalıcı Organik Kirleticiler Tüzüğünün Uygulanmasına Yönelik Kurumsal ve Teknik Kapasitenin Tanımlanması ve Güçlendirilmesi (Eğitim, Study visit, broşür, vs.) Türkiye’de KOK Tüzüğü’nün uygulanması için yasal adımların hazırlanması (LGA, SWOT, Taslak Yönetmelik, Vb.) Kalıcı Organik Kirleticiler Tüzüğünün ve Stockholm Sözleşmesinin Uygulamasının Ulusal ve Sektörel Etkilerinin Analiz Edilerek Belirlenmesi (RIA ve SIA) Projede hazırlanacak olan SIA, bu projenin uygulanmasına katkı sağlayacaktır. Süresi: Haziran 2013 - Haziran 2015 Amacı: Bu projenin faaliyetleri, teknik yardım bileşeninin (bileşen 5) belirlenmesine altlık oluşturacaktır. GEF Bertaraf ve Salınım Azaltım Projesi Bu projede elde edilen UUP, AB Tüzüğü nde bulunup Sözleşmede bulunmayan KOKları da kapsayacak şekilde güncellenecektir. Yürütülen Projeler Giriş Stockholm Sözleşmesi İletişim Yapılan çalışmalar IPA Projesi GEF Proje Hazırlama Hibesi NIP Update Projesi Süresi: Haziran 2013- Aralık 2014 Amacı: Mevcut KOK kalıntılarının ortadan kaldırılması, KOK’ların yönetilmesine ilişkin bir kapasite sağlanması,KOK faaliyetlerinin ulusal kimyasal yönetim esaslarına entegre edilmesi yoluyla insan sağlığı ve çevrenin korunması. Bileşenleri: I. Mevcut KOK stoklarının ve atıklarının ortadan kaldırılması II. Gelecekteki PCB stoklarının çevreyle uyumlu etkin yönetimi için planlama yapılması/kapasite geliştirilmesi III. İstenmeden üretilen KOK salınımlarının azaltılması IV. KOK’larla kontamine olmuş alanlar için yönetim kapasitesi oluşturulması V. KOK’lar ve etkin bir kimyasallar yönetimi için kurumsal/düzenleyici kapasitenin güçlendirilmesi Bu projenin eksiklerini tamamlayacaktır. GEF Bertaraf ve Salınım Azaltım Projesi Bu projenin eksiklerini tamamlayacaktır. Yürütülen Projeler Giriş Stockholm Sözleşmesi İletişim Yapılan çalışmalar Yürütülen Projeler 4 POPs Bertaraf FSP 3 POPs IPA Projesi 2 POPs Bertaraf PPG 1 NIP Güncelleme Projesi 1 2 3 2013 4 1 2 3 2014 4 1 2 3 2015 4 1 2 3 2016 4 1 2 3 4 2017 20 / 21 Giriş Stockholm Sözleşmesi Yapılan çalışmalar İletişim Bursev DOĞAN ARTUKOĞLU Şube Müdürü V. [email protected] Tel: 0 312 586 3050 Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Kimyasallar Yönetimi Dairesi Başkanlığı Nisan 2014