İnhalasyonel zehirlenmeler

Dr Hamit Işıkalp Pratisyen Hekim Tekirdağ Devlet Hastanesi Acil Servis

İnhalasyonel zehirlenmelerde Kitlesel maruziyet

 Psikolojik etkilenenler, fiziksel etkilenenlerin 5-15 katı !     Epidemik histeri Kitlesel psikojenik hastalık Kitlesel sosyojenik hastalık Geçici durumsal rahatsızlık

İnhalasyonel zehirlenmelere yaklaşım

 Kimyasallarla oluşan ciddi zehirlenmede – Mental durum değişikliği – Bilinç durum değişikliği – Solunumsal yetersizlik – Kalp – dolaşım sorunları – Konvülziyon görülebilmektedir.

Zehirlenmelere yaklaşım

 Destekleyici bakım  Zehir emiliminin önlenmesi  Zehir atılımının sağlanması  Antidot verilmesi  Tekrar maruziyetin önlenmesi

Tekrar maruziyetin önlenmesi

 Erişkinlerin eğitimi  Çocukların korunması  Düzenleyici kurum-birimlerin haberdar edilmesi  Psikiyatriye yönlendirme

• Yangın dumanı – Karbonmonoksit – – – – – Siyanid Hidrojen sülfid Nitrojen dioksid Fosgen Diğerleri • • • • Asit – alkali buharları Hidrokarbonlar Pestisidler – Herbisidler – – İnsektisidler Rodentisidler Kargaşa kontrol ajanları

Asit – alkali buharları

Asit – alkali maddelere örnekler

           Hidroklorik asit, Sülfürik asit, Nitrik asit, Hidroflorik asit, Sodyum hidroksit, Potasyum hidroksit, Amonyum, Lityum, Kalsiyum hidroksitler, Sodyum hipoklorit, Potasyum permanganat örnek verilebilir.

Asit – alkali maddelere örnekler

 Yüzey temizleyiciler – Fayans temizleyiciler – Tuvalet temizleyiciler – Yüzme havuzu temizleyicileri  Leke – boya çıkartıcılar  Batarya – pil kimyasalları

Asit – alkali buharları

   Klor Nitrik asit Hidroklorik asit   Amonyak Sodyum hipoklorit

Klor - kloramin

 Asit ve alkalilerin karıştırılması sonucu – Amonyak ile hipoklorit – Sülfürik asit ile hipoklorit  Endüstiyel kullanım sırasında  Kazalarda, sızıntılarda (Urfa – Suruç)

Asit – alkali buharları - Etkileri -

 Tüm havayolu etkilenebilir.  Önemli olan; – Yoğunluk, – Maruziyet süresidir.

Asit – alkali buharları - Belirti ve bulguları -

         Öksürük Göğüste – farinkste yanma hissi Laringeal ödem – tıkanıklık Dispne Göğüs ağrısı Hemoptizi Bronkospazm Akciğer ödemi Akciğerde epitel dökülmesi ve konsolidasyon

Asit – alkali buharları - Belirti ve bulguları -

Akciğer belirti – bulguları, saatler sonra ortaya çıkabilir

Asit – alkali buharları - Tanı -

 Kesin tanı yöntemi yoktur.  Anamnez önemli yer tutar.  Diğer kimyasallardaki gibi özgün koku olmayabilir.

Asit – alkali buharları - Tedavi -

 Destekleyici tedavi uygulanır.  Yumuşatıcılar  Bronkodilatör  Nemlendirilmiş oksijen

Hidrokarbonlar (uçucular)

   Petrol ürünleri Halojenli hidrokarbonlar Aromatik hidrokarbonlar

Hidrokarbonlar

 Genel özellikleri – Düşük dozda MSS uyarıcıdırlar – Yüksek dozda MSS baskılayıcıdırlar – Akciğerleri tahriş ederler – Sindirim sistemini tahriş ederler

Petrol ürünleri - örnekleri -

        Petrol Petrol etheri Nafta Kerosen Benzin Motor yağları Katranlar Turpentin

Petrol ürünleri - örnekleri -

      Çakmak gazları, Fener gazları – yağları Boya incelticiler Çözücüler Leke çıkarıcılar Kayganlaştırıcı yağ ve jeller

Petrol ürünleri - belirti ve bulgular -

        Öfori Bulantı Kusma Ataksi Heyecan Bilinç kaybı Koma Nöbetler       Özgün koku Nistagmus Aritmi Solunum baskılanması Beyin ödemi Akciğer ödemi

Halojenli hidrokarbonlar - örnekleri -

     Karbon tetraklorür Etil klorür Kloroform Trikloroetilen Metilen klorid

Halojenli hidrokarbonlar - belirti ve bulguları -

        MSS baskılanması Başağrısı Bulantı Kusma Karaciğer işlev bozukluğu Böbrek işlev bozukluğu Koma Ani ölüm

Aromatik hidrokarbonlar - örnekleri -

   Toluen Benzen Ksilen       Çözücüler Boyalar Tutkallar Cilalar Boya çıkarıcılar Benzin

Aromatik hidrokarbonlar - belirti ve bulgular -

      Öfori Sersemlik Halsizlik Başağrısı Bulanık görme Titreme       Ataksi Konfüzyon Eksitasyon Nöbet Solunum baskılanması Koma

Hidrokarbonlar - Tanı -

 Kesin tanı yöntemi zordur.  Anamnez önemli yer tutar.  Özgün kokuları olabilir.

Hidrokarbonlar - Tedavi -

 Destek tedavisi – Yeterli ventilasyon – Sıvı desteği – Elektrolit anormalliklerinin düzeltilmesi  Nöbetler için diazepam  Aritmi tedavisi (epinefrin k.e.)  Böbrek yetmezliğine dikkat  Metilen klorid - CO

Pestisidler

 Herbisidler  İnsektisidler  Rodentisidler

Herbisidler

 Klorofenoksiler  Dioksinler Furanlar Bipridiller  Parakuat Dikuat Üre içerenler

Klorofenoksiler

 Dioxin  Furan  2,4-diklorofenoksiasetik asid (2,4-D)  4-kloro-2metilfenoksiasetik asid MCPA  2,4,5-triklorofenoksi asetik asid (2,4,5-T)  2,3,7,8-tetraklorodibenoz-p-dioxin (TCDD)

Bipiridiller

 Parakuat  Dikuat

Parakuat

 İnhalasyonla alınmasa bile akciğerde birikir.  Reaktif oksijen türlerine dönüştürülür.  Böbrek ve karaciğere de hasar verir.  Zehirlenmeleri gerçek bir acil durumdur.

Parakuat -tedavi-

Oksijen tedavisi kontrendikedir. Terapotik hipoksi hedeflenir

İnsektisidler

 Organofosforlar  Karbamatlar  Klorlu hidrokarbonlar

Organofosfor zehirlenmeleri

 Diazinon  Orten  Malatiyon  Paratiyon  Klorprifos  Tabun  Sarin  Soman  VX

Organofosfor zehirlenmeleri

 Kolinerjik bulgular – Hipersalivasyon – Hipersekresyon Özellikle önemli, tedaviyi yönlendirir.

Organofosfor zehirlenmeleri -tedavi-

 Arındırma çok önemli  Destek tedavisi önemli  Antidot uygulanmalı – Atropin – Pralidoksim – Diazepam

Klorlu hidrokarbonlar

 Diklordifeniltrikloroetan (DDT)  Destek tedavisi  Atropin – epinefrinden sakınmalı  Hipertermi görülebilir  Cilde yağlı maddeler sürülmemeli

Rodentisidler

 Çok zehirliler – SMFA sodyum monofloroasetat – MNFA N-metil-N-(1-naftil floroasetamid) – Floroasetamid (bileşik 1081) – Striknin – Talyum sülfat – Çinko fosfid – Elemental fosfor – Arsenik – ANTU (alfa-naftil-tiyoüre) – Kolekalsiferol  Az zehirliler – warfarin

Özel durumlar

 Polimer dumanı ateşi  Metal dumanı ateşi  Silo doldurucusu hastalığı

Kargaşa kontrol ajanları

  Göz yaşartıcı ajanlar – CS – OC – CN – CNC – CNS – CNB – BBC – CR Kusturucu ajanlar

Göz yaşartıcılar

 İstenmeyen etkileri vardır. – Yanık, – Ciltte duyarlanma, – Korneal hasar, – Akciğer ödemi gelişebilir.

Göz yaşartıcılar

    Doğrudan cilde temas, Doğrudan göze temas, Kapalı yerde maruziyet, Uzun süren maruziyet tehlikeli !

 Önceden akciğer hastalığı olanlar bronkospazm açısından risklidir.

Teşekkürler

