Transcript Slayt 1
Şizofreni
Bölüm 11
1
2
Klinik Belirtiler
Pozitif belirtiler
Biçimsel düşünce bozukluğu
Konuşmada düzensizlik (organizasyon
boz.)
Konuşmada dağınıklık (düşüncelerde
kopuk)
Çağırışımlar gevşek (bir konuda kalma
güç)
Sf.274 (örnek diyaloglar okunabilir)
3
Pozitif Belirtiler-Sanrılar
Gerçeğe aykırı algılar-içgörüsüzlük
Schneideryen sanrılar
Dışsal bir şeyden gelen beden duyumları
Aklına yerleştirilme
Düşüncelerin yayınlanması
Düşüncelerin çalınması
Duyguların kontrol edilmesi
Davranışların dışsal yönlendirilmesi
İtkilerin dayatılması
Sf.275’deki örnekler okunabilir
4
Pozitif Belirtiler-Varsanı ve Diğer
Algı Bozuklukları
Varsanı: Dışsal bir
uyaran olmadığı halde
duyusal yaşantıların
olması
% 74 işitsel varsanı
5
Negatif Belirtiler
Avolisyon-istek ve enerjinin azalması
Enerji azlığı
Günlük faaliyet azlığı
Kendine bakımın düşmesi
6
Negatif Belirtiler
Alogi-Düşünce ve Konuşma Fakirliği
Örnek (sf.276)
7
Negatif Belirtiler
Anhedoni-Haz Alamama
Haz alma yaşantısının yokluğu
8
Negatif Belirtiler
Duygulanım küntlüğü
Hemen hiçbir uyarıcı duygusal tepkiye yol açmaz.
Boş bakabilir
Yüz kasları sarkık, gözleri cansızdır
Araştırma: Film izleme; normallere göre duygu miktarı
aynı; fizyolojik uyarılma daha fazla.
9
Negatif Belirtiler
Asosyallik
Sınırlı arkadaşlık
Sınırlı sosyal beceri
Sosyalliğe ilgi azlığı
1
0
Diğer Belirtiler
Katotonik hareketsizlik
Mum esneklği
Uygunsuz duygulanım
1
1
Kavramın Tarihçesi
Dementia paraecox (erken bunama)
Kraepelin----zihinsel zayıflık
Bleuler
Erken başlangıç şart değil/bunama????
Şizofreni terimini önermiş
1
2
DSM-IV
Şizofreni
Şizoafektif bozukluk (duygu durum boz. ortak tablo)
Belirtiler en az 6 ay sürmeli
Prodromal devre (aktif evre öncesi)
Rezidüel devre (aktif evre sonrası)
1
3
DSM-IV-Alt Tipler
Dezorganize şizofreni
Konuşma dağınık
Duygulanım düz veya değişken
Gülme ve ağlama nöbetleri
Davranışlar düzensiz (ayağına kurdele bağlamak)
Hijyen geriler, dış görünüş tamamen ihmal edilir.
1
4
DSM-IV-Alt Tipler
Katotonik Şizofreni
Motor belirtiler—hiç hareketsiz----çok hareketli
Tepkisiz olsalar da olanları kaydedebilirler
Durmadan dolaşıp anlamsızca konuşabilir
1
5
DSM-IV-Alt Tipler
Paranoid şizofreni
Büyüklenme sanrıları
Kıskançlık sanrıları
Etkilenme sanrıları
Kavgacı, ajite, şiddete yönelimlidirler
Daha dikkatli ve konuşkandırlar
Düşünce süreçleri parçalanmamıştır
1
6
DSM-IV-Alt Tipler
Alt tipler arasında binişmeler yaygındır, ayırt
etmek zordur-----
Ayrışmamış tip
Rezidüel tip (tanı ölçütlerin tam değil ama bazı
göstergeler devam ediyor)
1
7
DSM-IV-Alt Tipler
Son dönem çalışmalar 3 boyutun varlığına işaret
ediyor:
Pozitif
Negatif
Düzensiz (davranış ve konuşma)
1
8
Oluş nedenleri
Kalıtım Araştırmaları
Aile araştırmaları
İkiz araştırmaları
Evlat edinme araştırmaları
1
9
Aile Araştırmaları
Tek ebeveyn--risk %12.5-13.8
Her iki ebeveyn--risk %35-46
2
0
İkiz Araştırmaları
Çift yumurta ikizleri--%10-14
Tek yumurta ikizleri--%61-65
2
1
Evlat Edinme Araştırmaları
Ana-babası şizofren olan ve başka ailede
yetişen çocukların şizofreni spektrum
bozukluk gösterme oranı yüksek
bulunmuştur.
2
2
Sonuç:
Genetik risk kanıtlanmıştır.
Tek başına neden değildir.
Geçişin türü ve biçimi
aydınlatılamamıştır.
Polijenik kalıtımsal geçişi savunanlar
vardır.
6. 8. ve 10. kromozomlar üzerinde
durulmaktadır.
2
3
Biyokimyasal Faktörler
Dopamin Varsayımı
Nöroleptik---DA2 reseptörü ilişkisi
DA2’nin yoğun gözlenmesi
Açıklık kazanmamış, varsayım yetersiz kalmış
2
4
Noradrenalin
Artışa dikkat çekilmiş ancak kanıtlanamamış.
2
5
Serotonin ve Glutamat
Uzun süre
araştırılmış ancak
bulgular çelişkilidir.
2
6
Sonuç
Çok sayıda biyokimyasal araştırmaya karşın;
hala önerilen varsayımlar kanıtlanmamış ve
gelişme sağlanamamış.
(Kety’nin radyo örneği---marker’lara yönelme)
2
7
Beyinde Yapısal ve İşlevsel
Bozukluklar
Gri cevherde, sulkuslarda
Ön beyin korteksinde
Orbitofrontal, Mesiotemporal beyin dokusunda
eksilmeler
3 ventrikülde büyüme ve genel beyin oylumunda
küçülme
2
8
Doğum Travması, Virüsler
Öncesi, sırası, sonrası beyin travmalarında risk
artıyor
Enflüenza virüsü (henüz aydınlatılamadı)
2
9
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
Şizofreni nöro-gelişimsel bir bozukluk mu?
3
0
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
Girdi ayarlamasında yetersizlik
Fazla girdinin ayrıştırılamaması
Depolanarak gerektiğinde kullanılamaması
3
1
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
Son yıllarda nörofizyolojik temelli
bilgi işleme öne çıkmıştır.
Örn. eyleme yönelik bir isteğin
başlatılması ve eyleme
geçirilmesinde bozukluluk
Yani “fronstriatal” bir patoloji---frontal
lob yetmezliği
3
2
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
P-50-P300
Eksiklik sendromu
Duygulanımda
kısıtlanma; duygusal
tepkilerde azalma
Konuşmada
fakirleşme (alogia)
İstekli eylem ekisikliği
Zevk alamama
(anhodenia)
3
3
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
Bilişsel-ölçüm (cognitive dysmetria)
Frontal lobda küçülme
Talamusun algıları süzme ve ayıklama işlevinde
bozukluk
Prefrontal korteks ve serebellum arasındaki devrede
bozukluk
3
4
Psikolojik Stres ve Şizofreni
3
5
Psikolojik Stres ve Şizofreni
Sosyal sınıf ve şizofreni
Düşük SED-----Yüksek
oranda şizofreni
Yorumlamak güç???
3
6
Psikolojik Stres ve Şizofreni
Sosyojenik hipotez
Aşağılayıcı muamele görme
Düşük eğitim düzeyi
Fırsat eşitliğinin olmaması
Daha fazla stres faktörü
Gebelik döneminde kötü
beslenme
3
7
Psikolojik Stres ve Şizofreni
Sosyal eleme kuramı
Şehrin fakir bölgelerine kayma
Sosyal baskının az olacağı
yerlere kaçma
3
8
Psikolojik Stres ve Şizofreni
Sonuç
Araştırmalar her zaman desteklememekte
Dohrenwend ve ark. (1992)
Sosyal sınıf önemli bir stres kaynağı olmakla
beraber etkisinin nasıl olduğu bilinememektedir.
3
9
Aile ve Şizofreni
Şizofrenojenik anne
Diğerlerinin duygularına karşı duyarsız
Aşırı koruyucu
Cinselliğe karşı katı
Yakınlıktan korkan
Sonuç: Araştırmalardan destek gelmemiş
4
0
Aile ve Şizofreni
Gözlenen örüntü
Yüksek düzeyde çatışma
İletişimde tutarsızlık
Neden-sonuç???
Şizofren bir çocuğa sahip olmanın doğurguları mı???
4
1
Aile ve Şizofreni
YÜKSEK DUYGU DIŞA VURUMUEXPRESSED EMOTION –eleştirel ifadelerolan ailelerde
%58 hastaneye geri dönüş
Hem neden sonuç ilişkisi hem de
döngüsellik olabilir
4
2
Yüksek Risk Faktörleri
Bazı çalışma sonuçları:
Negatif belirtiler---hamilelik, doğum
komplikasyonu
Pozitif belirtiler---aileden ayrılma, kuruma
yerleştirilme
4
3
Şizofreni Tedavileri
Şok ve psikocerrahi
EKT düşük etki, vazgeçilmiş
Prefrontal lobotomi—
(saldırganlık azalmış ancak
zihinsel becerilerde
azalmaya neden olmuş; yeni
ilaçların saldırganlığı
azalmasıyla birlikte terk
edilen bir yöntem olmuş!)
4
4
İlaç tedavileri
Antipsikotikler
Fenotiazin
Ekstrapiramidal yan etkiler
Tardiv diskinezi
Klorpromozin, Risperidon
Daha az motor işlev. Yan etkisi
Negatif belirtiler üzerinde etkili
Ancak bağışıklık sistemi bozulabiliyor
4
5
Psikolojik Tedaviler
Psikodinamik tedavi
Sullivan—yavaş, tehdit edici olmayan bir ilişki
kurabilmek
Göz temasını zorlamamak, güven, destek
Sabırlı ilişki
Hafif düzeyde vakalar için olabilir, hatta Sullivan ve
diğer analistlerin vakaları DSM-IV’deki şizofreni
ölçütünü karşılamıyor!!!
4
6
Aile Tedavisi
Hasta ve ailenin katıldığı terapi
oturumları
Olumlu/olumsuz duyguları, eleştirel,
aşırı koruyucu tarzın
Yapıcı, empatik, sorunları birlikte
çözücü
4
7
Davranış tedavisi
Günlük yaşam becerileri
Sosyal beceriler
Rol oynama
4
8
Bilişsel tedavi
Tek başına davranışçı tedavilerden
yarar gözlenmiş, ancak bilişsel
müdahalenin önemi ortaya çıktığı
için Bilişsel Davranışçı bir program
çok daha yararlı olabilir