Transcript Slayt 1

Şizofreni
Bölüm 11
1
2
Klinik Belirtiler
 Pozitif belirtiler
 Biçimsel düşünce bozukluğu
 Konuşmada düzensizlik (organizasyon
boz.)
 Konuşmada dağınıklık (düşüncelerde
kopuk)
 Çağırışımlar gevşek (bir konuda kalma
güç)
 Sf.274 (örnek diyaloglar okunabilir)
3
Pozitif Belirtiler-Sanrılar
 Gerçeğe aykırı algılar-içgörüsüzlük
 Schneideryen sanrılar
 Dışsal bir şeyden gelen beden duyumları
 Aklına yerleştirilme
 Düşüncelerin yayınlanması
 Düşüncelerin çalınması
 Duyguların kontrol edilmesi
 Davranışların dışsal yönlendirilmesi
 İtkilerin dayatılması
 Sf.275’deki örnekler okunabilir
4
Pozitif Belirtiler-Varsanı ve Diğer
Algı Bozuklukları
 Varsanı: Dışsal bir
uyaran olmadığı halde
duyusal yaşantıların
olması
 % 74 işitsel varsanı
5
Negatif Belirtiler
 Avolisyon-istek ve enerjinin azalması
 Enerji azlığı
 Günlük faaliyet azlığı
 Kendine bakımın düşmesi
6
Negatif Belirtiler
 Alogi-Düşünce ve Konuşma Fakirliği
Örnek (sf.276)
7
Negatif Belirtiler
 Anhedoni-Haz Alamama
 Haz alma yaşantısının yokluğu
8
Negatif Belirtiler
 Duygulanım küntlüğü
 Hemen hiçbir uyarıcı duygusal tepkiye yol açmaz.
 Boş bakabilir
 Yüz kasları sarkık, gözleri cansızdır
Araştırma: Film izleme; normallere göre duygu miktarı
aynı; fizyolojik uyarılma daha fazla.
9
Negatif Belirtiler
 Asosyallik
 Sınırlı arkadaşlık
 Sınırlı sosyal beceri
 Sosyalliğe ilgi azlığı
1
0
Diğer Belirtiler
 Katotonik hareketsizlik
 Mum esneklği
 Uygunsuz duygulanım
1
1
Kavramın Tarihçesi
 Dementia paraecox (erken bunama)
 Kraepelin----zihinsel zayıflık
 Bleuler
 Erken başlangıç şart değil/bunama????
 Şizofreni terimini önermiş
1
2
DSM-IV
 Şizofreni
 Şizoafektif bozukluk (duygu durum boz. ortak tablo)
 Belirtiler en az 6 ay sürmeli
 Prodromal devre (aktif evre öncesi)
 Rezidüel devre (aktif evre sonrası)
1
3
DSM-IV-Alt Tipler
 Dezorganize şizofreni
 Konuşma dağınık
 Duygulanım düz veya değişken
 Gülme ve ağlama nöbetleri
 Davranışlar düzensiz (ayağına kurdele bağlamak)
 Hijyen geriler, dış görünüş tamamen ihmal edilir.
1
4
DSM-IV-Alt Tipler
 Katotonik Şizofreni
 Motor belirtiler—hiç hareketsiz----çok hareketli
 Tepkisiz olsalar da olanları kaydedebilirler
 Durmadan dolaşıp anlamsızca konuşabilir
1
5
DSM-IV-Alt Tipler
 Paranoid şizofreni
 Büyüklenme sanrıları
 Kıskançlık sanrıları
 Etkilenme sanrıları
 Kavgacı, ajite, şiddete yönelimlidirler
 Daha dikkatli ve konuşkandırlar
 Düşünce süreçleri parçalanmamıştır
1
6
DSM-IV-Alt Tipler
 Alt tipler arasında binişmeler yaygındır, ayırt
etmek zordur-----
 Ayrışmamış tip
 Rezidüel tip (tanı ölçütlerin tam değil ama bazı
göstergeler devam ediyor)
1
7
DSM-IV-Alt Tipler
 Son dönem çalışmalar 3 boyutun varlığına işaret
ediyor:
 Pozitif
 Negatif
 Düzensiz (davranış ve konuşma)
1
8
Oluş nedenleri
 Kalıtım Araştırmaları
 Aile araştırmaları
 İkiz araştırmaları
 Evlat edinme araştırmaları
1
9
Aile Araştırmaları
 Tek ebeveyn--risk %12.5-13.8
 Her iki ebeveyn--risk %35-46
2
0
İkiz Araştırmaları
 Çift yumurta ikizleri--%10-14
 Tek yumurta ikizleri--%61-65
2
1
Evlat Edinme Araştırmaları
 Ana-babası şizofren olan ve başka ailede
yetişen çocukların şizofreni spektrum
bozukluk gösterme oranı yüksek
bulunmuştur.
2
2
Sonuç:
 Genetik risk kanıtlanmıştır.
 Tek başına neden değildir.
 Geçişin türü ve biçimi
aydınlatılamamıştır.
 Polijenik kalıtımsal geçişi savunanlar
vardır.
 6. 8. ve 10. kromozomlar üzerinde
durulmaktadır.
2
3
Biyokimyasal Faktörler
 Dopamin Varsayımı
 Nöroleptik---DA2 reseptörü ilişkisi
 DA2’nin yoğun gözlenmesi
 Açıklık kazanmamış, varsayım yetersiz kalmış
2
4
Noradrenalin
 Artışa dikkat çekilmiş ancak kanıtlanamamış.
2
5
Serotonin ve Glutamat
 Uzun süre
araştırılmış ancak
bulgular çelişkilidir.
2
6
Sonuç
 Çok sayıda biyokimyasal araştırmaya karşın;
hala önerilen varsayımlar kanıtlanmamış ve
gelişme sağlanamamış.
 (Kety’nin radyo örneği---marker’lara yönelme)
2
7
Beyinde Yapısal ve İşlevsel
Bozukluklar
 Gri cevherde, sulkuslarda
 Ön beyin korteksinde
 Orbitofrontal, Mesiotemporal beyin dokusunda
eksilmeler
 3 ventrikülde büyüme ve genel beyin oylumunda
küçülme
2
8
Doğum Travması, Virüsler
 Öncesi, sırası, sonrası beyin travmalarında risk
artıyor
 Enflüenza virüsü (henüz aydınlatılamadı)
2
9
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
 Şizofreni nöro-gelişimsel bir bozukluk mu?
3
0
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
 Girdi ayarlamasında yetersizlik
 Fazla girdinin ayrıştırılamaması
 Depolanarak gerektiğinde kullanılamaması
3
1
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
 Son yıllarda nörofizyolojik temelli
bilgi işleme öne çıkmıştır.
 Örn. eyleme yönelik bir isteğin
başlatılması ve eyleme
geçirilmesinde bozukluluk
 Yani “fronstriatal” bir patoloji---frontal
lob yetmezliği
3
2
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
 P-50-P300
 Eksiklik sendromu
 Duygulanımda
kısıtlanma; duygusal
tepkilerde azalma
 Konuşmada
fakirleşme (alogia)
 İstekli eylem ekisikliği
 Zevk alamama
(anhodenia)
3
3
Bilgi İşlemede Bozukluk
Varsayımı
 Bilişsel-ölçüm (cognitive dysmetria)
 Frontal lobda küçülme
 Talamusun algıları süzme ve ayıklama işlevinde
bozukluk
 Prefrontal korteks ve serebellum arasındaki devrede
bozukluk
3
4
Psikolojik Stres ve Şizofreni
3
5
Psikolojik Stres ve Şizofreni
Sosyal sınıf ve şizofreni
 Düşük SED-----Yüksek
oranda şizofreni
 Yorumlamak güç???
3
6
Psikolojik Stres ve Şizofreni
Sosyojenik hipotez
 Aşağılayıcı muamele görme
 Düşük eğitim düzeyi
 Fırsat eşitliğinin olmaması
 Daha fazla stres faktörü
 Gebelik döneminde kötü
beslenme
3
7
Psikolojik Stres ve Şizofreni
 Sosyal eleme kuramı
 Şehrin fakir bölgelerine kayma
 Sosyal baskının az olacağı
yerlere kaçma
3
8
Psikolojik Stres ve Şizofreni
 Sonuç
 Araştırmalar her zaman desteklememekte
 Dohrenwend ve ark. (1992)
 Sosyal sınıf önemli bir stres kaynağı olmakla
beraber etkisinin nasıl olduğu bilinememektedir.
3
9
Aile ve Şizofreni
 Şizofrenojenik anne
 Diğerlerinin duygularına karşı duyarsız
 Aşırı koruyucu
 Cinselliğe karşı katı
 Yakınlıktan korkan
 Sonuç: Araştırmalardan destek gelmemiş
4
0
Aile ve Şizofreni
 Gözlenen örüntü
 Yüksek düzeyde çatışma
 İletişimde tutarsızlık
 Neden-sonuç???
 Şizofren bir çocuğa sahip olmanın doğurguları mı???
4
1
Aile ve Şizofreni
 YÜKSEK DUYGU DIŞA VURUMUEXPRESSED EMOTION –eleştirel ifadelerolan ailelerde
 %58 hastaneye geri dönüş
 Hem neden sonuç ilişkisi hem de
döngüsellik olabilir
4
2
Yüksek Risk Faktörleri
 Bazı çalışma sonuçları:
 Negatif belirtiler---hamilelik, doğum
komplikasyonu
 Pozitif belirtiler---aileden ayrılma, kuruma
yerleştirilme
4
3
Şizofreni Tedavileri
 Şok ve psikocerrahi
 EKT düşük etki, vazgeçilmiş
 Prefrontal lobotomi—
(saldırganlık azalmış ancak
zihinsel becerilerde
azalmaya neden olmuş; yeni
ilaçların saldırganlığı
azalmasıyla birlikte terk
edilen bir yöntem olmuş!)
4
4
İlaç tedavileri
 Antipsikotikler
 Fenotiazin
 Ekstrapiramidal yan etkiler
 Tardiv diskinezi
 Klorpromozin, Risperidon
 Daha az motor işlev. Yan etkisi
 Negatif belirtiler üzerinde etkili
 Ancak bağışıklık sistemi bozulabiliyor
4
5
Psikolojik Tedaviler
 Psikodinamik tedavi
 Sullivan—yavaş, tehdit edici olmayan bir ilişki
kurabilmek
 Göz temasını zorlamamak, güven, destek
 Sabırlı ilişki
 Hafif düzeyde vakalar için olabilir, hatta Sullivan ve
diğer analistlerin vakaları DSM-IV’deki şizofreni
ölçütünü karşılamıyor!!!
4
6
Aile Tedavisi
 Hasta ve ailenin katıldığı terapi
oturumları
 Olumlu/olumsuz duyguları, eleştirel,
aşırı koruyucu tarzın
 Yapıcı, empatik, sorunları birlikte
çözücü
4
7
Davranış tedavisi
 Günlük yaşam becerileri
 Sosyal beceriler
 Rol oynama
4
8
Bilişsel tedavi
 Tek başına davranışçı tedavilerden
yarar gözlenmiş, ancak bilişsel
müdahalenin önemi ortaya çıktığı
için Bilişsel Davranışçı bir program
çok daha yararlı olabilir