Transcript Bowman Kapsülü

Bowman Kapsülü
Bowman kapsülü nefronun fincan şeklindeki ağız
kısmıdır. Aralarında boşluk bulunun iki katlı epitel
hücrelerden oluşur. Dış duvarı basit ve düz epitel
hücreler ile kaplıdır. İç duvarı oldukça farklıdır.
• Ayaklı hücre anlamına gelen ve podosit olarak isimlendirilen
özel epitel hücrelerden meydana gelmiştir.
• Hücre gövdesinden uzanan birincil dallanmalar ağ şeklindeki
dallanmalara ayrılır ve pedisel denilen küük ayaklarda son
bulur pediseller birbirlerine öyle yakın paketlenmiştir ki
aralarında sadece dar yarıklardan bir aralık uzanır bu aralığı
filtrasyon yarıkları denir. Ancak bu yarıklar sadece açık
aralıklar değildir.
• Diyafram denilen bağ doku liflerinden ince bir örgü vardır. Bu
diyafram basınç altında yarıkların genişlemesinin önleyerek
geçirgenliğinin korunmasını sağlar.
Glomerulus
İdrar üretiminde ilk aşama plazmanın glomerulusta
filtrasyonudur. Glamerular kılcal damarları kaplayan
endotel hücreler deliklidir. Vücutta bulunan çoğu kılcal
damarda olduğu gibi hücreler arasında küçük boşluklar
bulunur. Bowman boşluğunu kaplayan epitel hücreler
ayak çıkıntıları sayesinde birbirleriyle kenetlenirler bu
ayak çıkıntılarının arasında moleküler bir filtre görevi
gören ve 20nm’den daha büyük çaplı moleküllerin
bowman boşluğuna geçmesine izin vermeyen bir
filtrasyon diyaframı bulunur.
Glomerulusu oluşturan kılcal damar
kümesi,birinin,yumruğunu bir balona itmesi gibi
bowman kapsülünün içine itilmiş gibidir ve
bowman kapsülünün iki epitel tabakası arasında
oluşan boşluğa bowman boşluğu denir. Buna
göre glomerulus, afferent ve efferent arterioller
ile bunlar arasındaki kılcal damar yumağından
ibaret bir yapıdır. Glomerulus kılcal damarların
en önemli özelliği iki arteriol arasında
bulunmalarıdır. Böyle bir yapı vücudun başka
hiçbir yerinde yoktur.
Proksimal Tübül
Böbreklerde tübülleri döşeyen tek katlı kübik epitel hücreleri
salgılama ve emme işlevini yürütür. Mikrovillusların oluşturduğu
fırça kenarlı serbest yüzeyleri emilim yüzeyini arttırır. Tübülün
bu bölümü önce bükülür sonra düzelerek medullaya doğru girer.
Proksimal tübüllerin düz parçası medullada yer alır aniden daralır
ve ince duvarlı inen henle kulbu ile birleşir.
Henle Kulpu
Henle kulpu proksimal tübül ile distal tübül arasında
bulunan geçiş parçası olup medullada yer alır. Bu inen
henle kulbu böbreğin medullasına doğru iner sonra
keskin bir dönüş yaparak yukarı çıkar ve kortekse tekrar
girer. İnen henle kulpunun yassı hücreleri çıkan henle
kulpundan aniden kübik epitel hücrelere değişir her
nefronun çıkan henle kulpu glomerulusa afferent ve
efferent arteriollerin arasına dönerek glomerulus ile
temas kurar.
Tübül duvarının epitel hücreleri çekirdek
sayısında bir artış gösterir. Bu kalınlaşan
hücresel kütleye macula densa denir. Macula
densanın hemen yanındaki afferent arteriolün
hücrelerinde de bazı değişiklikler olur bu değişen
hücrelere juxtaglomerular hücreler denir ve bu
hücreler renin denilen hücreleri salgılar. Macula
densadan sonraki tübüler yapı distal kıvrımlı
tübül olarak devam eder.
Distal Tübül
Henle kulpunun yukarı doğru çıkan kısmı kalınlaşır ve
düz olarak glomerulus yakınına kadar ilerler burada
henle kulpu sona erer ve distal tübül başlar. Başlangıç
bölgesi glomerulusun afferent ve efferent arteriollerine
temas eder ve burada tübül hücreleri histolojik
değişikliğe uğrar distal tübül iki arteriol arasında
prizmatik hücrelerden oluşan macula densayı meydana
getirir. Distal tübül kortekste toplayıcı tübüllere
bağlanır. Toplayıcı borular iç medullaya girer burada
tekrar birleşir ve pelvise girer.
Toplayıcı kanallar
Toplayıcı kanallar sadece ürenin taşınmasında
işlev görürler ve idrar burada herhangi bir
değişikliğe uğramaz. Toplayıcı kanallar böbreğin
medullasında bulunur. Proksimal tübül ve distal
tübül ise böbreğin korteksinde yer alır.
Nefron Tipleri
Nefron yapıları tüm nefronlar için geçerli isede
nefronun yapısı böbrek içinde bulunduğu yere bağlı
olarak farklılık gösterir.Nefronlar glomerulusların
korteksteki yerine göre sınıflandırılırlar. Glomerulusları
korteksin dış kısmında yerleşmiş olanlara yüzeysel
kortikal nefronlar denir. Midkortikal nefronlarda
glomeruller korteksin ortasında
yerleşirler.Jukstamedullar nefronlarda glomerulus
korteks-medulla birleşkesinde yerleşir. Bu 3 nefron tipi
arasındaki en belirgin fark henle kulbunun
uzunluğundadır.
Nefronların yaklaşık %20-30’u kadarını
glomerulleri korteksin derin kısımlarında
medullaya yakın bölgede yerleşmiştir. Bu
nefronlara jukstamedüller veya jukstaglomerüler
nefronlar adı verilir. Bütün jukstamedüller
nefronların henle kulbu uzundur ve medullanın
derinlerine kadar inerler.
Jukstaglomerüler Aygıt
Bütün nefronlarda renal korpüskülün damar
kutbunda afferent ve efferent kan damarının girip
çıktığı glomerulus bölgesidir. Distral renal
tübülün damar kutbuna yakın bulunduğu ve
jukstaglomerüler aygıt denilen özel bir yapıyı
oluşturduğu kısımdır. Bu yapı glomerulusa renin
hormonu yardımıyla kan akışını ve kan basıncını
düzenler.
Jukstaglomerüler aygıt,jukstamedüller nefron ile
karıştırılmamalıdır. Her jukstaglomerüler aygıt 3
hücre tipinden oluşmuştur:
1. Macula densa
2. Jukstaglomerüler hücreler
3. Glomerüler dışı hücrelerdir
Böbreğin yapısı:
1. Renal piramit (pyramides renales, Malpighi piramitleri)
2. Interlobar arter (a. interlobaris)
3. Renal arter (a. renalis)(Böbrek Atardamarı)
4. Renal ven (v. renalis)(Böbrek Toplardamar)
5. Renal hilus (böbrek hilusu, hilum renale)
6. Renal pelvis (pelvis renalis)
7. Üreter
8. Minör kaliks (idrarın toplanıp pelvise geçtiği oluşum)
9. Renal kapsül (capsula fibrosa renalis)
10. Alt pol (inferior pol, extremitas inferior)
11. Üst pol (superior pol, extremitas superior)
12. Interlobar ven (v. interlobaris)
13. Nefron
14. Renal sinüs(dokuların arasında bulunan boşluklar)
15. Majör kaliks(idrarın toplanıp pelvise geçtiği oluşum)
16. Renal papilla (Böbrek Uzantısı)
17. Renal column (columna renalis, Bertin sütunları)
Böbrek Kan Dolaşımı
• Aorta abdominalis(Ana atardamardarın karın boşluğundaki kesimi)nden
• A. Renalis (Böbrek atardamarı)ayrılır.Renal arter,hilusa gelince 5 adet
• A.segmentalis(Dallanma)segmental dala ayrılır.Böbrek atardamarı
medulladaki piramiler arasında dallanarak
• A. İnterlobaris(Ara lop)i oluşturur.Korteks ve medulla hizasında yan
tarafa kıvrılarak bir kavis
• A. Arcuata(kavis) şeklinde uzanırlar.A.Arcuata korteks ve medulla
sınırında dallanıp
• A. İnterlobularis(Ara lopçuklar)ı oluşturur.İnterlobüler arterde çok sayıda
afferent arteriollere bölünür. Bunlarda Bowman kapsülüne girip
glomerulusu oluşturur.Burdaki kan
• Vas afferens (Merkeze ileten)le glomerulustan ayrılır ve
• Vas deferens(Götüren)la kılcal damarlara verilir.
• V. İnterlobularis(Lopçuklar)
• V. İnterlobaris (Loplar)
• V. Renalis(Böbrek toplardamar)kan buraya akıtılır.Piramidler arasından
inen toplar damar tek bir toplar damar olarak böbreğin hilumundan böbreği
terk eder ve
• V. Cava inferior (Ana toplardamar)a boşaltılır.
• Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim…
Cansu TUNALI
307020131003