Transcript Biber gazı maruziyetinde acil müdahale ve ilkyardım uygulamaları

Biber gazı maruziyetinde
acil müdahale ve
ilkyardım uygulamaları
OLAĞANDIŞI DURUMLARDA SAĞLIK

AFET ORGANİZASYONU

TRİAJ- START

İLK YARDIM- CPR

DİĞER ACİL TIBBİ MÜDAHALELER


ATELLEME, KAFA TRAVMALARI, KANAMAKESİLERE MÜDAHALE, ASY, BRONKOSPAZMSOLUNUM İRRİTANLARI VB.
KAYITLAMA, 112, TTB, BASIN VE DEVLET İLE İLETİŞİM,
ATT-PM, HEMŞİRE, SM YÖNETİMİ...

SANİTASYON, BULAŞICI HST. (PARK :-)

PSİKOLOJİK DESTEK, REHABİLİTASYON

DİĞER: MORG, KORUNMA
İlkyardım
Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda
sağlık görevlilerinin tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar
hayatın kurtarılması yada durumun daha kötüye gitmesini
önlemek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç gereç olmaksızın
mevcut araç ve gereçlerle ilaçsız uygulamalardır.
Acil Yardım
İlkyardım'a ek olarak basit veya gelişmiş tıbbi araç ve gereçlerden
de yararlanarak yaşam kurtarıcı ileri müdahalelerin
yapılması.
Toplumsal Kargaşa Kontrol
Ajanları

 Göz yaşartıcı
gazlar
 Tazyikli
su/kimyasal
 Plastik mermi /
gaz kapsülü
 Darp / cop vb.
 ASY
 Diğer: araç
çarpması,
düşmeler vb.
OC (Oleoresin Capsicum)


Capsaicin

Substance P

Yağda çözünür

Etki süresi ortamdan
uzaklaşıldığında
yaklaşık 30 dakika

“Pepper spray”
CS (chlorobenzylidene-malonitrat)
 toz -mikropartiküller
 Suda yüksek oranda
çözünür
 Gaz fişeği,
elbombası
 Etki süresi: birkaç
saat
www.ttb.org.tr/kutuphane/bibergazi.pdf

Asıl metin stillerini
düzenlemek için
tıklatın

Asıl metin stillerini
düzenlemek için
tıklatın
İkinci düzey
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey

Asıl metin stillerini
düzenlemek için
tıklatın

Asıl metin stillerini
düzenlemek için
tıklatın
İkinci düzey
İkinci düzey
Üçüncü düzey
Üçüncü düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
Dördüncü düzey
Beşinci düzey
Klinik Belirti ve Bulgular






Gözlerde ağrı, batma ve yanma, gözyaşı salgısında
artış, geçici körlük, seyrek olarak korneada aşınma
Ağız ve burunda yanma
Gazın solunmasına bağlı burun akıntısı, hapşırma,
boğulma hissi, nefes almada zorluk
Hassas havayolu hastalıklarında
bronkokonstruksiyon
Maruz kalan deride kızarıklık ve eritem, maruz
kalım uzun sürerse vezikül ve bül oluşumu
Panik ve motor kontrolün kaybı
Klinik Belirti ve Bulgular
Soluma ile maruz kalındığında;

Apne, bradikardi, aort kan basıncında bifazik iniş
çıkışlar, bronkokonstriksiyon, solunum yolları
mukozasında ödem, pulmoner ödem, takipne,
hipotansiyon gibi kompleks kardiyopulmoner etkiler

Yüksek dozlarda kardiyak aritmi yapabilir

CO2 retansiyonu


Karbonmonoksit oranlarında artış (kapsül/kanisterin
yanmasına bağlı?)
Komorbid hastalıklar önemli: Astım, KOAH, KAH !



CS’ye maruz kalındığında su ile temas deri
bulgularını alevlendirir, bu nedenle hafif alkali
bir solüsyon kullanılabilir (%6 sodyum
bikarbonat, % 3 sodyum karbonat, % 1
benzalkoniumklorid).
Beta-agonist ve KST inhale ettirilebilir
OC-30 dak, CN ve CS'de birkaç saat etki var
(komplikasyon gelişmediyse)
Göz Yaşartıcı Gazlarda İlkyardım
CS

 Alan güvenliğini sağla (rüzgarı kullan)
 Kişisel korunma (eldiven, önlük, maske)
 Yağlı kremlerden kaçın
 Dekontaminasyon

Kıyafetler

Gözler için soğuk hava (saç kurutma makinası)

sabun/bebek şampuanı
Alkali solüsyonlar (%50-%50 sıvı antasit, %6 veya
%3 sodyum bikarbonat, %1 benzalkonyum
klorür, süt?)
Göz Yaşartıcı Gazlarda İlkyardım
OC

 Alan güvenliğini sağla (rüzgarı kullan)
 Kişisel korunma (eldiven, önlük, maske)
 Yağlı kremlerden kaçın
 Dekontaminasyon

Kıyafetler çıkarılmalı

Bol su veya SF ile yüz ve gözler yıkanabilir.
Oğuşturulmamalıdır.

Bitkisel yağlar kullanılabilir.

Yağ bazlı temizleyiciler

Limon? Sirke? Sabun? Şampuan?
Göz Yaşartıcı Gazlarda Müdahale

 Bilinç durumu
 A-B-C
 Sekonder yaralanmaları
gözden geçir
 Bronkokonstriksiyon için
bronkodilatörler

direkt spreyden çok
aerochamber veya
inhalasyon-nebulizatör
cihazları daha etkilidir
TANI: Fizik Muayene
Hastalığın ve atağın ağırlık derecesine göre değişir.
Oskültasyon normal olabileceği gibi, inspiryum ve
ekspiryumda ronküs olabilir.
Ağır atak sırasında sessiz akciğer, hiperinflasyon,
siyanoz, taşikardi, yardımcı solunum kasları kullanımı
bulunabilir.
Ciddi Astım Belirtileri
•Uzun cümleler şeklinde konuşamama, sessiz akciğer
• Beklenen FEV1<%40 ya da beklenen PEF’in<%40
• O2 saturasyonu (SpO2) < %90-92, PaO2<60 mmHg,
PaCO2>45 mmHg
• Yardımcı solunum kaslarının kullanımı (interkostal, SK
çekilme, BKS)
• Pulsus paradoksus
• uzun süre supin yatamama
• Siyanoz ve soğuk terleme, bilinç bulanıklığı, ajitasyon ya da
konfüzyon
• Hipotansiyon ya da bradikardi
TANI: Solunum Fonksiyon Testleri
 Erken



Reverzibilite
Orta derecede hava yolu obstrüksiyonu olan
hastalarda tanıya yardımcıdır.
FEV1, FVC veya PEF ölçümlerinden sonra hastaya kısa
etkili beta-2 agonist (400g: 4 puf salbutamol) inhale
ettirilir.
15-20 dk sonra ölçümde FEV1başlangıca göre %12
veya 200ml, PEF %20 artmışsa test pozitif kabul edilir.
PEFmetre kullanımı
İbre sıfıra getirilir
Hastaya derin bir nefes alması söylenir
PEFmetreyi ağzına alıp hızla üflemesi
söylenir
Aynı işlem 3 kere tekrarlanıp en yüksek
değer kaydedilir
Hava yolu obstrüksiyonu ve reverzibilitesi (FEV1 /FVC, FEV1,
PEF)
Tedavide ana maddeler:
- Oksijen: GD kötü ise 8-10 L/dak.
- Hızlı etkili Beta agonistler: • Salbutamol: 2.5–5
mg 20 dakikada bir 3 kez ardından gereğinde veya
10-15 mg/saat sürekli inhalasyon.
- Antikolinerjikler: • ipratropium bromür
- Sistemik Steroidler: 1 mg/kg Prednizolon
Olgu: 21 yaşında Y. T.-1
Y. T., toplumsal bir olay sırasında polisin kapalı ortamda
uyguladığı gazı 2-3 dakika solumak zorunda kalmış,
bu maruziyet sonrasında fenalaşmıştır.
Çevredeki sağlıkçılar tarafından güvenli bir ortama
alınmıştır. Arkadaşı Y.T.'nın çocukluğunda astım
benzeri krizleri olduğunu ve kısa bir süre tedavi
aldığını, ama uzun süredir herhangi bir kriz durumu
olmadığını belirtiyor. Daha önce böyle yoğun gaz
solumamış.
Olgu: 21 yaşında Y. T.-2
Soru: Ne yapacağız?
Amaç: Odaklanmış hızlı değerlendirme ile hastanın
temel sorunu ve bunu dönüştürebilecek ek
etmenleri belirleyelim, olası en kısa zamanda
olgunun yaşamsal riskini ortadan kaldırıp
rahatlatacak bir tedavi uygulayalım.
Olgu: 21 yaşında Y. T.-3
1. Acil değerlendirme (fizik bakı): Bu tür ortamlarda araç-gereçle
müdahale olanağımız olmadığından solunum sayısı, cilt rengi ve
bilinç durumuna bakarak hızlı değerlendirme yaparız.
- Dakikada 20'nin üzerinde solunum sayısı (15 saniyede 5'in
üzerinde olmasına bakmak acil koşullarda pratik yol olabilir)
solunum zorluğu anlamına gelecektir.
- Dudak ve parmak uçlarında morluk olması da önemli bir bulgudur.
- Uzun cümleler halinde değil kısa kelimelerle konuşabilmesi de
solunumun zor olduğunu gösterir.
- Cilt renginin beyaz-kül rengi olması kan kaybı-şok durumunu
gösterir.
- Bilinç değerlendirmesi için basit komutlara uyması (ör. kolunu
kaldırması) yeterlidir.
Olgu: 21 yaşında Y. T.-4
İlk yaklaşım: Temel sorunun biber gazı
maruziyetine ikincil üst ve alt solunum
yolları tahrişi, olası astmatik kriz
düşünülmektedir. Öncelikle hastanın ek
yaralanmadan korunarak güvenli bir
ortama, temiz havaya çıkarılması
gereklidir.
Olgu: 21 yaşında Y. T.-5
İlaç tedavisi: İlk yaklaşımdaki uygulama hastayı
birkaç dakika içinde rahatlatmazsa salbutamol
spray uygulaması gerekebilir. Eğitim gerektiren
bir uygulama olduğundan zorlukla
karşılaşılabilmektedir. Derin nefes alma anında
çekilmesi uygundur, ancak şiddetli kriz anında
derin nefes/inspiryum olmadığından ilacın
etkinliği de düşmektedir.
Olgu: 21 yaşında Y. T.-6
Hava odacığı (aerochamber) kullanımı etkinliği
artırır, ancak dış ortam ve toplumsal olay
koşullarında pratikliği düşüktür. Uygulama
yapılabiliyorsa 2 kez üst üste (2 puff) uygulanıp
birkaç dakika hasta dinlendirilerek etkisi
beklenmelidir.
Her hastaya uygun ilaç dozu yoktur, hasta özelinde
değerlendirilmelidir.
Olgu: 21 yaşında Y. T.-7
İzlem: Hastada ilaç etkisi, yakınmaların ve
bulguların iyileşmesini izlemek yaşamsaldır.
Solunum sayısının yetişkinde <20’nin altına
inmesi, kalp atımının yetişkinde 60 ila 100/dak
olması, bilincin her zamanki durumuna dönmesi
iyileşmeyi gösterir.
Riot control agents: the tear gases CN, CS and OC-a medical review.
J R Army Med Corps. 2013 Dec.

Tahriş etkisi CN > CS > OC

Olguyu temiz havaya çıkarmak öncelikli

Semptom bazlı destek tedavisi ön planda

Gecikmiş kontakt dermatitte sistemik KST

Çoğunlukla ciddi bulgular beklenmez.
ASTIMDA ATAK AĞIRLIĞI
HAFİF
ORTA
AĞIR
HAYATI TEHDİT
EDEN
Konuşma
Cümleler
Kısa cümleler
Kelimeler
Bilinç
Huzursuz olabilir
Çoğunlukla huzursuz
Çoğunlukla huzursuz
Solunum hızı
Artmış
Artmış
>30/dk
Yardımcı solunum
kasları
Genellikle YOK
Genellikle VAR
Genellikle VAR
Torakoabdominal
paradoks sol.
Hışıltılı solunum
Ekspirasyon
sonunda
Belirgin
Belirgin
Sessiz akciğer
Nabız
<100/dak
100-120/dak
>120 dak
Bradikardi
PEF
>%80
%60-80
<%60
SaO2
>%95
%95-91
<%91
PaCO2
<45 mmHg
<45 mmHg
>45 mmHg
Çok huzursuz
/Konfüzyon
ASTIM ATAK TEDAVİSİ
İlk Tedavi:
Oksijen (SaO2> %90 tutacak biçimde)
İnhale kısa etkili β2 agonist (SABA), ilk 1 st içinde 20 dk ara ile 4-8 puf
1 saat sonra değerlendirme (FM, PEF, SaO2 ve gerekirse diğer testler)
Ağır atak
PEF <%60
Ciddi yakınmalar
İlk tedaviye yanıtsız
Tedavi
Oksijen
Kısa etkili beta agonist/antikolinerjik
Sistemik steroid
IV Magnesium
Orta atak
PEF %60-80
Orta düzeyde yakınmalar
Tedavi
Oksijen
Kısa etkili beta agonist/antikolinerjik
4-8 puf saat başı
Oral steroid
1-2 saat sonra değerlendirme
İYİ YANIT
KISMİ YANIT
Evde Tedavi
Hastaneye yatır
YANITSIZ
Yoğun Bakıma Yatır
Plastik mermi

Göze girmiş ise de alanda vb çıkarılmaz.

Ameliyathane ortamında çıkarılmalı



Gözü koruyarak (gerekirse kapatarak)
hastaneye götürülür.
Herhangi bir yerden dışa aktif kanama varsa
bası uygula
Bisturi, bıçak vb ile kalıntıları çıkarmaya
çalışma.
 Komplikasyonların tedavisi

Hipertansiyon – taşikardi (panik?)

Anksiyolitikler

Akut koroner sendrom

Pulmoner ödem

Alerjik reaksiyonlar


Antihistaminik, Steroid
Gecikmiş reaksiyonlar (günler-aylar sonra)
 Teşekkürler
 Soru-katkı?
 [email protected]