Transcript ilkyardım-giriş

İLKYARDIM
VE
ÖNEMİ
Öğr. Gör. Nilgün MUTLU AKSOY
AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ ANTALYA SAĞLIK
YÜKSEKOKULU
• Nerede?
• Neleri kullanarak?
• Ne kadar süre ile?
BİYEM
Temel İlkyardım
2
SB ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNE GÖRE
İLK YARDIM;
Herhangi bir kaza yada yaşamı tehlikeye
düşüren bir durumda sağlık görevlilerinin
tıbbi yardımı sağlanıncaya kadar hayatın
kurtarılması yada durumun daha kötüye
gitmesini önleyebilmek amacıyla olay
yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın
mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız
uygulamaları, ifade etmektedir
Resmi Gazete Tarihi: 11.05.2000 Resmi Gazete Sayısı: 24046
http://www.saglik.gov.tr/TSHGM/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6A
A849816B2EF689E677AE487704B
İLK YARDIM;
Yaşamı tehlikeye düşüren herhangi bir
durumda sağlık görevlilerinin yardımı
sağlanıncaya kadar kaza geçiren ya da
hastalanan kişiye olay yerinde ve mevcut
imkanlardan yararlanarak yapılması
gereken hayat kurtarmaya, durumun
kötüleşmesini önlemeye ve iyileşmesini
sağlamaya yönelik geçici ve ilaçsız
uygulamalardır.
SB ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİNE GÖRE
Acil Yardım;
Acil sağlık hizmetleri konusunda özel
eğitim görmüş ekipler tarafından, tıbbî
araç ve gereç desteği ile olay yerinde ve
hastaneye nakil sırasında verilen
hizmetlerin bütününü, ifade etmektedir
Resmi Gazete Tarihi: 11.05.2000 Resmi Gazete Sayısı: 24046
http://www.saglik.gov.tr/TSHGM/BelgeGoster.aspx?F6E10F88
92433CFFAAF6AA849816B2EF689E677AE487704B
İLKYARDIMIN AMACI
İlkyardımın temel amacı yaşamı
tehdit eden esas nedenleri
ortadan kaldırmaktır.
BİR BAŞKA İFADE İLE
İLKYARDIMIN AMACI
* YAŞAM KURTARMAK
* DURUMUN KÖTÜLEŞMESİNİ
ÖNLEMEK
* İYİLEŞMEYE
KATKIDA BULUNMAK
İlkyadımın Temel
Uygulamaları
Korumak Bildirmek Kurtarmak
K.
B.
K.
BİYEM
Temel İlkyardım
8
Koruma
Olay yeri değerlendirmesi
• İlkyardımcı kaza yerinde var olan ve
oluşabilecek tehlikeleri görüp
• Hem kendi hem de yaralıların yaşamını
koruyucu güvenlik önlemlerini almalıdır.
BİYEM
Temel İlkyardım
9
Bildirme
Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir
şekilde 112 ye bildirilmedir.
BİYEM
Temel İlkyardım
10
Kurtarma-Müdahale
• Olay yerinde hasta / yaralılara müdahale
• Hızlı ancak sakin ve kendinden emin bir
şekilde yapılmalıdır.
BİYEM
Temel İlkyardım
11
İLKYARDIM NEDEN
ÖNEMLİDİR?
Türkiye’de her yıl trafik
kazaları sonucunda yaklaşık
6.000-6.500 kişi olay yerinde
ölmekte, 150.000 kişi
yaralanmaktadır.
İLKYARDIM NEDEN
ÖNEMLİDİR?II
Türkiye’de kalıcı sakatlanmaların ve
ölümlerin büyük çoğunluğu panik ve
kargaşanın hakim olduğu ilk
dakikalarda ve yanlış müdahale ve
karga tulumba taşıma sırasında
gerçekleşmektedir.
İLKYARDIM’DA ZAMAN ÇOK
ÖNEMLİDİR,
Özellikle yaralanmalı trafik kazalarında;
Ölümlerin %10 unun ilk 5 dakikada (bu
vakaların %18-25’i yeterli müdahale ile
kurtarılabilecek vakalardır),
%50'sinin ise ilk 30 dakikada meydana
geldiği değişik çalışmalarla saptanmıştır.
Trafik Kazaları
Trafik Kazaları
Türkiye de ulusal
düzeyde ölüme neden
olan
ilk 20 hastalık içinde
erkeklerde 8.
kadınlarda 14. sırada
yer almaktadır
Kaynak: UHY-ME Çalışması, Türkiye
Trafik Kazaları
Erkeklerin % 2.6’sının
Kadınların ise % 1.2’ sinin
ölüm nedeni olmaktadır.
Kaynak: UHY-ME Çalışması, Türkiye
İLKYARDIM’DA ZAMAN ÇOK
ÖNEMLİDİR II
Kaza yerinde ilk beş dakikada
uygulanacak etkili bir
ilkyardım ölümleri azaltmak ve
sakatlıkları önlemede
önemlidir.
İLKYARDIM’DA KAYBEDİLEN HER
ZAMAN DİLİMİ ÖLÜM ORANINI
ARTIRMAKTADIR.
Bu nedenle en etkili yardım ilk 30
dakikada yapılmalıdır. Bu süre
içerisinde ortamda her zaman sağlık
personeli bulunamayacağına göre
olaydan etkilenen ya da ortamda
bulunan kişilerin yapacakları bilinçli
ilkyardım uygulamaları son derece
önemlidir
İLKYARDIM’DA KAYBEDİLEN HER
ZAMAN DİLİMİ ÖLÜM ORANINI
ARTIRMAKTADIR.
Beyin dokusunun da oksijensizliğe azami
4 - 6 dakika dayanabileceği
düşünüldüğünde zaman süresinin önemi
DAHA DA NET ORTAYA
ÇIKMAKTADIR.
İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması
Gereken Özellikler I
 Özel “ilkyardım eğitimi” almış
olmalı,belirli zaman aralıkları ile sınava
tabii tutularak bilgi ve becerilerini
güncellemelidir,
 Oturduğu ve çalıştığı yerleşim biriminin
özelliklerini, ulaşım olanaklarını ve sağlık
kuruluşlarının yerlerini ve özelliklerini
bilmelidir,
İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması
Gereken Özellikler II
 Birey olarak kendini sağlıklı, zinde
tutmaya yönelik sağlık alışkanlıkları
edinmelidir(dengeli beslenme, spor
yapma, bağımlılıklarının olmaması…)
 Sakin, dengeli, olgun, dikkatli,
soğukkanlı olmalı ve paniği önlemeli,
 Hiçbir zaman kendi can güvenliğini
tehlikeye atmamalı,
İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması Gereken
Özellikler III
 Daima yavaş, anlaşılır ve açık olarak
konuşmalı ve sürtüşmelere meydan
vermemeli,
 Beden dilini bilmeli, göz iletişimi kurabilmeli,
yanlış yorumlanabilecek mimik ve
davranışlardan kaçınmalı, kişiler arası
ilişkilerinde saygılı olmalı,
 İlkyardım yapacağı ortamda sakinliği ve
sessizliği sağlamalı,
İlkyardımı Yapan Kişide Bulunması Gereken
Özellikler IV
 Doğru bilgi-beceri ve davranış kazanmış olmalı,
 Davranışları hızlı ancak bilinçli, sıralı ve ölçülüdür,
 Güvenli ve kararlı konuşma tarzı ile çevredekileri
de gerektiğinde örgütleyerek yardım alır,
 Duyguları ve ortamın etkisi ile değil, bilgileri ve
tarafsız bir değerlendirme yaparak karşısındakinin
ilkyardım gereksiniminin olup olmadığına karar
verir,
 Sağlık personeli olay yerine geldiği anda, onun
yardımcısı durumuna geçmelidir.
İlk Yardımın Aşamaları :
1. Güvenlik tedbirlerini almak (Tedbir)
2. Kazazedeye İYİMİSİNİZ ? diye sormak.
3.“İlkyardım için eğitildim size yardım edeceğim”
4. Kazazedenin hangi çeşit ilk yardıma ihtiyacı
olduğuna hızlı ve güvenli bir şekilde karar
vermek. ! Pozisyon (Tanı)
5. Gerekli ilkyardım uygulamalarını hastanın
genel durumunu ve öncelik sırasını
değerlendirerek uygulamak (A B C…….). Bu
arada çevrede yardımcı olabilecek kişileri
yönlendirmek (Tedavi)
İlk Yardımın Aşamaları6. Haberleşmeyi sağlamak (Telekominikasyon),
7. Öncelikle taşınacak yaralıları belirlemek ve
hazırlamak (Triaj),
8. Kazazedeleri uygun pozisyonda taşımak
(Transportasyon),
10. Uygun bakım şartları sağlanıncaya kadar
kazazedeye refakat etmek ve çapraz
enfeksiyondan kaçınmak (el yıkama,eldiven,
temastan mümkün olduğunca kaçınma)
İlk Yardımın 6 aşaması (6T)
1.Olay yeri güvenlik önlemlerinin alınması
(Tedbir)
2.Olaya maruz kalanları değerlendirme
(Tanı)
3.Gerekli ilk yardım uygulanması (Tedavi)
4.Haberleşmenin sağlanması
(Telekominikasyon)
5.Hasta ya da yaralıların sevkteki
önceliğine göre ayrılması (Triaj)
6.Usulüne uygun taşınmanın sağlanması
(Transportasyon)
İlkyardımda öncelikle, hayati önem
taşıyan, ilkyardımın ABC' si
olarak adlandırabileceğimiz:
Airway (Hava yolu)
Breathing (Solunum)
Circulation (Dolaşım) üzerine
odaklanmalıdır.
İlkyardımda öncelikle,
*Hayati önem taşıyan, ABC' den sonra
* Kanamanın durdurulması
* Şoka engel olmak için gerekli tedbirlerin alınması
* Kırık tespiti (Atelleme) sağlanması
* Yaranın dış etkilerden korunması
* Vücut ısısının normal tutulması
*Haberleşmenin sağlanması
*Hasta yada kazazedenin uygun pozisyonda süratle
sevk edilmesi
Ve tüm bu işlemleri yaparken hastaya verilmesi
gereken pozisyonun korunması ve sürekli
değerlendirme yapılması önemlidir
ÖN DEĞERLENDİRME
UYARMA
ŞOK
HAVA YOLU
KANAMA
SOLUNUM
DOLAŞIM
SEKONDER DEĞERLENDİRME
BAŞ VE YÜZ
BOYUN
GÖGÜS
KARIN
GENİTAL
EKSTREMİTELER
SIRT BÖLGESİ
Türkiye de acil yardım gerektiren
her durumda telefon
haberleşmesi 112 acil telefon
numarası üzerinden
gerçekleştirilir
Haberleşme olay yada kaza
mümkün olduğu kadar hızlı bir
şekilde ücretsiz olan
bildirilmelidir
112’
ye
Haberleşmede; Yeterli ve Doğru Yere
Mesaj Vermek önemlidir
• Kazanın meydana geldiği yerin açık ne net
bildirimi, adresi,
• Aranılan telefon numarası,
• Kazanın oluş şekli ya da olayın ne olduğu,
• Araçların hasar durumu,
• Yaralıların sayısı,
• Yaralıların genel durumları,
• Ve gereksinim duyulan diğer teknik araçlar
bildirilmelidir
Haberleşmede; 112 merkezindeki
görevlilerin tüm sorularına net
şekilde yanıtladıktan sonra
telefon kapatılmalı ve bu
telefonun meşgul edilmemesi ne
özen gösterilmelidir
İLKYARDIM GEREKTİREN DURUMLAR
Yaralanmalar
Kanamalar
Burkulmalar, Kırıklar, Çıkıklar
Sıcak ve güneş çarpmaları
Elektrik çarpmaları
Boğulmalar
Zehirlenmeler
Bayılmalar, Şok ve Koma
Kulak, Boğaz, Göz, ya da Buruna yabancı
cisim kaçmaları
Kaza felaket doğal afetler….
Araçlarda bulundurulması zorunlu yardım
malzemeler;
Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m) 2 Adet
Hidrofil gaz steril (10x10 cm 50´lik kutu) 1 Kutu
Üçgen sargı 3 Adet
Antiseptik solüsyon (50 ml) 1 Adet
Flaster (2 cm x 5 m) 1 Adet
Çengelli İğne 10 Adet
Küçük makas (paslanmaz çelik)1 Adet
Esmark bandajı 1 Adet
Turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden) 1 Adet
Yara bandı 10 Adet
Alüminyum yanık örtüsü 1 Adet
Tıbbı eldiven 2 Çift
El feneri 1 Adet