Transcript مورفولوژی
Echinococcus granulosus مورفولوژی: اندازه کرم بالغ معموال کمتر از یک سانتیمتر است.یک اسکولکس 3،تا 5بند و دو ردیف قالب دارد،یک یا دو بند ابتدایی نابالغ،بند ماقبل آخر بالغ،بند انتهایی بارور است.منفذ تناسلی به طور نامنظم در کناره های بند به بیرون راه می یابد خصوصیات کیست هیداتید کروی است و از دو الیه تشکیل شده است: :Laminated layerالیه کوتیکولی شفاف،فاقد گرانول :Germinal layerکه کپسولهای زایارا بوجود می آورد. کیسه های زایا که به الیه زایا متصل است . کیسه های کوچکی به نام کپسول های جوانه ای که پروتواسکولکس ها را ایجاد می کند. حفره درونی که پر از مایع هیداتیداست. کیست استریل عفونت کیست به وسیله باکتری یا میکروب باعث از بین رفتن خاصیت الیه زایا می شود(.الیه زایا ندارد). Hydatid sand چرخه زندگی متالشی شدن بندهای بارور در روده سگ ودفع تخم بامدفوع سگ خوردن تخم ها توسط میزبان واسط(انسان،گوسفند)..... آزاد شدن جنین شش قالبه در دئودنوم استقرار الروها در کبد()%76 بلعیده شدن امعاﺀ و احشاﺀ آلوده به مرحله الروی انگل توسط سگ و تبدیل شدن به کرم بالغ اپیدمیولوژی اکینوکوکوس گرانولوزوس در بیشتر کشورهای پرورش دهنده گاو و گوسفند شایع است. کرم بالغ اکینوکوکوس گرانولوزوس انگل شایع سگ سانان ایران است و از سگ،گرگ،شغال و روباه گزارش شده است. موارد فراوانی از درگیری اعضای مختلف انسان مثل کبد،ریه،طحال به مرحله الروی انگل از نمامی استان های ایران گزارش شده است. میزبان و مخازن حیوانی سگ میزبان نهایی معمول انگل است. گوسفند،گاو،خوک،شتر،اسب و سایر گیاهخواران وحشی میزبانان واسط انگل به شمار می روند. انتقال: انسان میزبان واسط تصادفی مرحله الروی انگل است که با بلع تصادفی تخم های انگل همراه با علوفه و آب آلوده و یا تنفس تخم ها به مرحله الروی مبتال می شود. بیماریزایی و نشانه های بالینی در کیست های کبدی ممکن است استاز صفراوی و کوالنژیت دیده شودکه کوالنژیت ممکن است در اثر عفونت ثانویه و به دنبال پاره شدن کیست های درون مجاری صفراوی ایجاد می شود. شکل کیست های ریوی به دلیل اسفنجی بودن بافت ریه کروی تر از انواع کبدی است.کیست های ریوی معموال داخل کپسولی هستند و در اثر پاره شدن کیست ها ممکن است پروتواسکولکس ها را درون خلط یافت. حدود %3از کیست ها در بافت مغزی و طناب نخاعی تشکیل می شوند.اندازه کیست های بافت عصبی کوچکتر است و بیشتر کیست های مغزی در ماده سفید مغز دیده می شوند. کیست های استخوانی 1تا %2از موارد را شامل می شود،کند رشد بوده،به دلیل عدم تحریک بافت میزبان ،دیواره ای در اطراف آنها تشکیل نمی شود. کیست های کبدی معموال منفرد هستندو حدود %50موارد در لوب راست کبد درگیر می شود.دوره کمون بیماری حدود 5سال است ولی در کیست های مغز یا چشم این زمان کمتر است. در هیداتیدوز ریوی،پاره شدن کیست ها منجر به شوک و در نهایت مرگ در اثر ادم ریوی می شود. اگر کیستی پاره شود،عالیم آلرژیک مانند خارش و کهیر دیده می شود. تشخیص نشانه های وجود یک تومور کند رشد همراه با ائوزینوفیلی در بیماران ساکن مناطق اندمیک مطرح کننده هیداتیدوزاست. پروتواسکولکس یا قالب انگل ممکن است پس از پاره شدن کیست های ریوی در خلط مشاهده شوند. استفاده از اشعه ایکس و اولتراسونوگرافی هماگلوتیناسیون غیر مستقیم،ایمونوفلورسانس الیزا،الیزای نقطه ای پونکسیون کیست و دیدن اسکولکس ها تشخیص را قطعی می کند درمان جراحی،خصوصا زمانی که کیست ها بزرگ بوده ودر مغز یا قلب قرار دارند. آلبندازول(روزانه با دوز 10میلی گرم به ازای هر کیلوگرم) مبندازول(روزانه با دوز 50میلی گرم حداقا 3ماه) پیشگیری و کنترل جلوگیری از مصرف امعاﺀ و احشاﺀ آلوده توسط سگ ها درمان سگ های صاحب دار با یک داروی ضد کرم مناسب از بین بردن سگ های ولگرد آموزش بهداشت وشستن دستها پس از تماس با بدن سگ Echinococcus multilocularis کرم بالغ اکینوکوکوس مالتی لوکوالریس از کرم بالغ اکینوکوکوس گرانولوزوس کوچکتر است،چرخه زندگی آن مشابه گرانولوزوس است با این تفاوت که کرم های بالغ عمدتا در روده روباه قطبی و روباه قرمز وگاهی سگ و گربه یافت می شود و میزبان واسط آن گونه های مختلف جوندگان است. مرحله الروی عمدتا در کبد انسان رشد می کند و مراحل بالغ در روده گوشتخواران وحشی،خصوصا روباه،یافت می شود. اپیدمیولوژی این گونه بیشتر در مناطق قطبی دیده می شود،ولی مواردی از آلودگی انسان از اروپا،آسیا،سیبری و همچنین ایران گزارش شده است. روباه قطبی و روباه قرمز مهمترین میزبانان نهایی هستند.جوندگان نیز میزبانان طبیعی این گونه به شمار می روند.انسان میزبان تصادفی مرحله الروی انگل است . این گونه دارای چرخه وحشی است،افرادی که با گوشتخواران وحشی سروکار دارند،بیشتر به انگل مبتال می شوند. کرم بالغ از روباه های قرمز استان اردبیل گزارش شده است. میزبان واسط در این مناطق جونده ای به نام میکروتوس سوسیالیس است. مواردی از آلودگی به مرحله الروی انگل از استان های اردبیل و آذربایجان شرقی گزارش شده است. بیماریزایی و نشانه های بالینی عفونت انسان با مرحله الروی اکینوکوکوس مالتی لوکوالریس خطرناکترین و کشنده ترین عفونت کرمی است. بافت میزبان قادر به احاطه کردن کیست نیست و کیست به طور فزاینده ای رشد می کند. در انسان کیست های آلوئوالر بیشتر در کبد دیده می شود. در اغلب موارد انسانی کیست فاقد الیه زایا است و پروتواسکولکس تشکیل نمی شود. . درون کیست را ماده ژالتینی پر کرده،بعضی مواقع کیست متاستاز می دهد وممکن است کیست های ثانویه در اعضای مختلف تشکیل شود. انگل،پارانشیم کبد،مجاری صفراوی و عروق خونی را از بین می بردو عالیمی شبیه انسداد مجاری صفراوی دیده می شود. هپاتومگالی،اولین نشانه بیماری است . در 15تا 20درصد موارد ائوزینوفیلی بیش از %5وجوددارد درمان درمان های طوالنی مدت با البندازول و مبندازول مانع رشد انگل می شود. تشخیص و پیشگیری مانند اکینوکوکوس گرانولوزوس می باشد. مورفولوژی: کوچکترین و شایع ترین سستود آلوده کننده انسان تنها سستودی که میزبان واسط ندارد. طول کرم 2سانتیمتر و تعداد بندها 150تا 200عدد است. اسکولکس دارای 4بادکش ،یک روستلوم و یک ردیف قالب است(.قالب های آچاری شکل) بندهای بالغ ذوزنقه ای شکل و دارای 3بیضه بزرگ ، تخمدان 2قسمتی و رحم کیسه ای شکل است. سوراخ تناسلی در کناره جانبی بند به طور منظم قرار دارد. بندهای بارور آخر قبل از خروج از بدن متالشی شده و در نتیجه تخم ها با مدفوع کامالً مخلوط می شوند . تخم: بیضی شکل ،کرم یا بی رنگ دارای 2غشاء و جنین شش قالبه غشاء داخلی در دو طرف کمی ضخیم تر بوده و منشاء 4تا 8رشته قطبی است. حساس به گرما و خشکی بالفاصله پس از دفع آلوده کننده است. سیر تکاملی: بندهای بارور با دیواره نازک در کولون پاره شده و تخم ها با مدفوع دفع می شوند.تخم ها از طریق دست ،اشیاء ،تماس مستقیم با فرد آلوده و دهان وارد بدن می شود .در روده اونکوسفر از تخم خارج شده و در جدار مخاط روده نفوذ کرده به الرو سیستی سرکوئید تبدیل می شود.این الرو مجددا به مجرای روده باز گشته و طی 3هفته به کرم بالغ تبدیل می شود. بیماریزایی: در صورتی که تعداد کرم زیاد باشد عالئمی چون اسهال، استفراغ ،بیخوابی ،بی اشتهایی ،خارش بینی و نشیمن گاه و کهیرو در نقص ایمنی سندرم هایپر -اینفکشن بروز می کند. در آلودگی های شدید ،اسهال خونی-بلغمی ،درد شکم و تحریکات عصبی بروز می کند.ائوزینوفیلی تا %16مشاهده شده است. امکان خودآلودگی داخلی نیز وجود دارد. اپیدمیولوژی: بیماری بیشتر در مناطق گرمسیری و در کودکان 6-10سال مشاهده می شود.عفونت در مهد کودک ها و مدارس شایع است. حداکثر آلودگی به این کرم در ایران در خوزستان و در قسمتی از مازندران مشاهده شده است. تشخیص: آزمایش مدفوع به روش فلوتاسیون polarfilament و دیدن تخم انگل حاوی درمان: پرازی کوانتل و نیکلوزامید پیشگیری و کنترل : رعایت بهداشت فردی و تغذیه مناسب از بین بردن موش ها Hymenolepis feraterna انگل طبیعی موش و رت با میزبان های واسط کک و سوسک آرد می باشد .این کرم در واقع واریته ای از هایمنولپیس نانا است که عالئمی شبیه به هایمنولپیس نانا ایجاد می کند. Hymenolepis diminuta (Rat tape worm) مورفولوژی : نام دیگر آن کرم نواری موش صحرایی و شهری است .شبیه به هایمنولپیس نانا ولی کمی از آن بزرگتر است.اندازه کرم 20-60سانتیمتر ،دارای 800-1000پروگلوتید 4 ،بادکش کوچک ،اسکولکس مکعبی شکل با روستلوم کوچک و فاقد قالب است. تخم: بزرگترین تخم در بین سستودها ( 60-80میکرون) میانی دانه دار و الیه داخلی نازک و بی رنگ) حاوی جنین شش قالبه رسیده فاقد فیالمنت قطبی (برخالف نانا) دارای 3الیه (الیه خارجی زرد و ضخیم ،الیه میانی دانه دار و الیه داخلی نازک و بی رنگ ) سیر تکاملی : بندهای بارور در داخل بدن میزبان نهایی متالشی شده و تخم با مدفوع دفع می شود .تخم توسط میزبان واسط بندپا خورده شده ،جنین از آن خارج شده و به الرو سیستی سرکوئید دم دار تبدیل می شود.آلودگی در موش و انسان (اتفاقی) در اثر خوردن کک های آلوده ایجاد می شود و بدین وسیله سیستی سرکوئید در روده موش و انسان به کرم بالغ تبدیل می شود. بیماریزایی : شبیه به هایمنولپیس نانا است .گاهی بیمار از بی اشتهایی و درد در ناحیه معده شکایت می کنند .عالئم عصبی به دلیل هضم مواد حاصله از متابولیسم کرم ممکن است ایجاد شود. اپیدمیولوژی تعداد کرم در بدن انسان معموأل یک عدد و حداکثر 19عدد می باشد.در ایران یک مورد آلودگی در مشهد و 5مورد در میناب گزارش شده است. تشخیص مشاهده تخم کرم در مدفوع درمان پرازی کوانتل نیکلوزامید پیشگیری و کنترل سم پاشی با د.د.ت در اطراف النه موش ها جهت از بین بردن کک ها از بین بردن موش ها Diplidiom caninom مورفولوژی نام دیگر آن کرم نواری سگ یا سستود خیاری شکل است. اندازه کرم 10-70سانتیمتر است.اسکولکس لوزی شکل و بر روی آن 4بادکش و 7ردیف قالب قرار دارد .بندهای رسیده دارای دو سری اندام تناسلی نر و ماده است .منفذ تناسلی در کناره جانبی بند و در هر دو طرف بند قرار دارد .تعداد بیضه ها 100-300عدد است .در حفره رحم کپسول های تخم وجود دارد و درون هر کپسول 8-15تخم وجود دارد. بند بارور بند بالغ کروی و به قطر 25تا 60میکرون بوده ،نسبت به خشکی و گرما و سرمای شدید بسیار حساس هستند .تخم ها به صورت تجمعی دفع می شوند. سیر تکاملی : کرم بالغ در روده سگ و گربه زندگی کرده و بند های بارور که حاوی کپسول تخم می باشند ،معموأل به صورت چند تایی و یا تک تک از استروبیال جدا و به خارج دفع می شود .تخم ها در محیط آزاد شده و توسط میزبانان واسط مانند کک سگ ،کک گربه کک انسان و شپش سگ خورده شده ،در روده حشره جنین قالبدار (اونکوسفر) آزاد شده و با ورود به گردش خون به الرو سیستی سرکوئید تبدیل می شود.هر گاه حشره به طور تصادفی توسط انسان یا حیوان خورده شود ،سیستی سرکوئید در روده میزبان به کرم بالغ تبدیل می شوند. بیماریزایی بیماری به نسبت شدید در کو دکان تظاهر پیدا می کند. عالئم بالینی به صورت اسهال شدید ،آلرژی ،تب ،کهیر ،ائوزینوفیلی ،خارش مقعد و ندرتأ تشنج بروز می کند اپیدمیولوژی اکثر بیماران را اطفال کمتر از 3سال که با سگ و گربه تماس نزدیک دارند ،می باشند .آلودگی سگ و گربه در تهران و گرمک در آذربایجان گزارش شده ولی مورد انسانی در ایران گزارش نشده است. تشخیص : مشاهده کپسول تخم یا بند در مدفوع درمان : پرازی کوانتل پیشگیری و کنترل : درمان سگ ها و گربه های خانگی با داروهای ضد کرم عدم تماس کودکان با سگ و گربه آلوده Diphyllobothrium Latom مورفولوژی دی فیلوبوتریوم التوم بزرگترین سستود آلوده کننده انسان است.طول این کرم به 3تا 10متر می رسدو ممکن است تا 4000بند داشته باشد.در هر بند،منفذ رحمی وجود دارد که تخم ها ازطریق آن به بیرون راه می یابند.منفذ تناسلی در بادکش این گونه در سطح شکمی قرار دارد.اسکولکس فاقد است وانگل بااستفاده از دو شیار مکنده به نام بوتریدی که به روده میزبان می روی اسکولکس قرار دارند چسبد.تخمها بیضی شکل،دارای پوسته ضخیم ودریچه دار هستند.اندازه تخم ها58-76و هنگام دفع فاقد جنین می باشند. کرم بالغ در روده باریک و معموال در قسمت ایلئوم زندگی می کند. تنها کرمی است که روزانه حدود یک میلیون تخم دفع می کند. تخم دی فیلوبوتریوم التوم چرخه زندگی تخم ها پس از ورود به آب در عرض 12روز تا چند هفته،درون آنها الرو مژه داری به نام“کوراسیدیوم“ تشکیل می شود.کوراسیدیوم ÷س از خروج از تخم وارد بدن سخت پوستان از جنس دیاپتوموس وسیکلوپس می شود.سپس در حفره بدن سخت پوست به پروسرکوئید تبدیل می شود.اگر سخت پوست حاوی پروسرکوئید توسط ماهی آب شیرین خورده شود،الرو با عبور از دیواره روده ماهی در عرض 4ساعت در عضالت و بافت های پیوندی به الرو پلروسرکوئید تبدیل می شود.میزبان نهیی با خوردن ماهی حاوی الرو پلروسرکوئید به انگل مبتال می شود. چرخه زندگی دی فیلوبوتریوم التوم اپیدمیولوژی تخمین زده می شود در سراسر جهان حدودا 20میلیون نفر به این انگل مبتال هستند.این سستود در اروپا(فنالند،روسیه،لهستان)،آسیا(ژاپن،شمال شرقی روسیه) و آمریکا یافت می شود. دیفیلیوبوتریوم التوم در سگ،کربه و خرس دیده شده،به استثنای سگ سایر حیوانات نقشی در انتقال بیماری به انسان ندارند. ”زارشی از آلودگی به این انگل در ایران وجود ندارد. بیماریزایی و نشانه های بالینی مهمترین اثرپاتولوژیک دیفیلوبوتریازیس،آنمی است که ناشی از رقابت انگل و میزبان برسر جذب ویتامین12است در محل چسبیدن اسکولکس به دیواره روده،پرزهای روده دچار آتروفی می شوند. انسداد مکانیکی روده در اثر حضور کرم می تواندباعث ایجاد ناراحتی های گوارشی،تهوع،استفراغ،اسهال و کاهش وزن شود. در مراحل اولیه عفونت ممکن است ائوزینوفیلی تا %25وجود داشته باشد. تشخیص یافتن تخم های انگل در مدفوع در پاره ای از موارد بندهای پیر به همراه مدفوع به خارج دفع می شود که به این حالت بندریزی کاذب گویند. وجود شکل خاص رحم ،رحم گل سرخی شکل درمان: پرازیکوانتل داروی اختصاص ی در درمان دی فیلوبوتریازیس است. نیکلوزامید بی تیونول پیشگیری و کنترل درمان افراد آلوده دفع صحیح مدفوع انسان ازبین بردن میزبانان واسط ایجاد تغییر در عادات غذایی زندگی شوق رسیدن به همان فردایی است که نخواهد آمد… تو نه در دیروزی و نه در فردا… ظرف امروز پر از بودن توست…