عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
Download
Report
Transcript عوامل موثر بر اعتبار و پايايي
روش های جمع
آوری اطالعات
فكر كنيد
انواع روش های گردآوری داده ها کدامست؟
زمان توضيح روش های جمع
آوری اطالعات در پروپوزال
بعد از شناختن دقیق متغیرها و تعریف عملیاتی از متغیرها باید به دقت
شیوه جمع آوری اطالعات را شرح داد.
باید صحیح ترین و دقیق ترین اطالعات را با سریعترین ،معتبرترین و
ارزانترین روش ممکن جمع آوری نمود.
اهميت
در بيشتر پژوهشها مهمترين هدف ،مطالعه تغيیرات (توزيع ،تاثیر ،ارتباط)
است.
بنابراين،گردآوري داده ها نيازمند ابزار مناسب و به کارگیري متناسب آن است
تا از دخالت عوامل خواسته و ناخواسته جلو گیري شود.
روشهاي جمع آوري
اطالعات
استفاده از اطالعات و مستندات موجود
مشاهده
مصاحبه
پرسشنامه
بيشترين روش امروزي مورد استفاده در پژوهشهاي انساني
استفاده از اطالعات و
مستندات موجود
بانکهای اطالعات کاغذی ،الکترونیکی منطبق بر اهداف تحقیق یا
بانکهایی که با اهداف مجزا از هدف تحقیق جمع آوری می شود.
روش سریع و کم هزینه ای است که البته ممکن است دقت آن کم
باشد و یا برای دستیابی به اطالعات نیاز به گرفتن مجوزهای بسیار
سخت از مراجع مرتبط باشیم.
بررسی مستندات موجود
مزايا
ارزان
سريع
گسترده
معايب
كم بودن دقت و صحت اطالعات
عدم امكان دستيابي به همه متغیرهاي مورد نظر
محدوديت در دستيابي به اطالعات به دليل امنيت و يا معذوريتهاي اخالقي
مشاهده
اطالعات بدست آمده در آزمایشگاهها به وسیله ابزارها و وسايل آزمايشگاهي
و یا از طریق
مشاهده حوادث و اتفاقات اطراف که می تواند به اشکال زیر باشد(معمول در مطالعات
کیفی استفاده می شود).
مشاركتي یعنی مشاهده گر یکی از اعضای تیم و یا گروه مورد مطالعه باشد.
نيمه مشاركتي یعنی مشاهده گر جزو تیم و یا گروه مورد مطالعه نیست ولی در ارتباط
با موضوع می باشد.
ا
غیر مشاركتي که مشاهده گر کامال مستقل از فرایند مورد مطالعه می باشد.
هر یک از اشکال مشاهده می تواند به صورت مخفیانه باشد و یا به شکل آشکار
در کل روش مشاهده روش ی وقت گیر ،دشوار و پرهزینه است ولی در بسیاری موارد دقیقترین اطالعات ممکن را ارایه می
دهد.
مصاحبه
ساختار يافته :بر اساس قوانین و اصول از قبل تنظیم شده
نيمه ساختار يافته :اصول کلی مصاحبه مشخص شده است ولی
مصاحبه گر می تواند در بعض ی موارد مانند توالی مطالب و یا مدت زمان
مصاحبه تا حدودی تاثیر بگذارد.
غیر ساختار يافته :اهداف مصاحبه از قبل تعیین شده است ولی شیوه،
مدت ،توالی و سایر مشخصات مصاحبه توسط مصاحبه گر تعیین می
شود.
عوامل موثر بر نتايج
مصاحبه
مصاحبه كننده
مصاحبه شونده
محيط مصاحبه
شيوه مصاحبه
Use
existing questionnaires
As an inspiration
Don´t need to re-invent the wheel
Have been tested
BUT: adapt to present situation!
Questionnaire
to
needs
to
adapted
study
population
Know the respondents
occupation
sensitive issues
education
ethnic group
language
be
نکات مهم در تنظيم
پرسشنامه
اهداف پژوهش
13
متغیر ها محتواي اصلي پرسشنامه را تشکيل مي دهند.
در تنظيم آن به خصوصيات و توانايي درک پاسخ دهنده ،سطح سواد
توجه کنيد.
نحوه تجزيه و تحليل اطالعات
موارد استفاده
ازپرسشنامه
14
شناخت جمعيت از نظر باورها ،شيوه زندگي ،رفتارها ،نگرشها
زياد بودن افراد مورد بررس ي
فاصله جغرافيايي زياد و دسترس ي مشکل
تاثیر حضور پژوهشگر بر پاسخها
پرسشنامه
یعنی جمع آوری اطالعات از طریق سوال از نمونه ها
مزاياي پرسشنامه
سرعت
ارزان بودن
وسعت اطالعات جمع آوري شده
معايب پرسشنامه
افراد بي سواد
پرشدن توسط ديگران
شيوه پر نمودن پرسشنامه
پستي
حضوري
اينترنتي
خود ايفا بودن يا نبودن پرسشنامه
انواع سواالت
باز openکه می تواند کوته پاسخ و یا تشریحی باشد.
بسته close
نيمه بسته semi-close
جور كردني matching
رتبه گذاري rank list
سوالت تصویری در مقابل سوالت متنی
Advantages of open questions
not directive
detailed and unexpected answers possible
> allow exploration of issues to generate
hypotheses
useful for exploring knowledge and attitudes
qualitative research
focus groups
trawling questionnaires
Disadvantages of open questions
interviewer bias
time-consuming
coding problems
difficult to analyse
difficult to compare groups
Advantages of closed questions
Straightforward response
Simple
Quick
Less discrimination against less verbally
expressive people
Easy to code, record, analyse
Easy to compare
Easy to report
Disadvantages of closed questions
restricted number of possible answers
Possible loss of additional information
Compromise
insert field
“others,
if yes specify : __________”
Examples
for
closed
2 - What is your age in years?
questions
___ years
3 - How long have you stayed at Lazareto? ___ days
4 - What is your sex (gender)?
Male
Female
5 - Did you go swimming on 4 October 2010?
Yes
No
Don’t know
Closed questions: Checklist
14 - Which of the following beaches have you visited during
your stay in Menorca?
Lazareto beach
Cala’n Porter
Rafalet
Macarella
Sa Mesquida
Checklist
14 - Which of the following beaches have you visited during
your stay in Menorca?
Lazareto beach
Yes
No
Don´t know
Cala’n Porter
Yes No
Don´t know
Rafalet
Yes No Don´t know
Macarella
Yes No Don´t know
Sa Mesquida
Yes No Don´t know
Rating scale
15 –
How
often
did
you
see
during the past weeks?
Always Sometimes Seldom
Mornings
Lunchtime
Evenings
jellyfish
Never
Rating scale
Numerical
16 - How severe was your pain after you were stung?
(please circle)
1 2 3 4 5 6 7
Not painful at all
Very painful
Analogue
17- How severe is your pain (put the tick on the line)
0
10
عدد درد
((VAS
این روش به صورت یک خط کش 0تا 10سانتی متریست با دو نقطه در دو انتهای خط به عنوان
کمترین و بیشترین عدد درد.
بر اساس شدت دردی که در بیمار احساس می شود نقطه ای بر رو ی خط مشخص می شود که فاصله
آن تا ابتدای خط برابر با عدد درد بیمارست .
به علت امکان اشتباه درتحلیل عدد درد بیماران ،از اندازه گیری عدد درد در فواصل مختلف
زمانی استفاده می شود.
Likert Scale
Rensis Likert, 1903-1981
Psychometric scale
Five (or more) ordered response levels
18 – Jellyfish also have the right to swim in the
Mediterranean sea
I strongly disagree
I disagree
I neither agree or disagree
I agree
I strongly agree
مراحل طراحي پرسشنامه
تنظيم نمودار مفهومی
تهيه بانك سوالت
گزينش سوالت مهم
اعتبارسنجي و پايايي سنجي
تنظيم فرم نهايي پرسشنامه
اهداف پرسشگري
جمع آوري اطالعات پايه
آگاهي سنجي
نگرش سنجي
سنجش عملکرد
بايد ابعاد سه گانه (آگاهي ،رفتار و عاطفي پوشش داده شود)
رفتارسنجي مانند سوال در خصوص عادات تماشای تلویزیون و یا فعالیت
بدنی
نمودار درختي
يعني تقسيم نمودن موضوع به زيرشاخه هايي كه ارتباط مفهومي داشته باشند.
مثال :بررس ي تمایل افراد به فعالیت بدنی
عوامل دموگرافیک
عوامل جسمی
سن
جنس
سطح تحصیالت
شغل
بیماری های همراه
عوامل فرهنگی ،اجتماعی ،اقتصادی
دسترس ی به مکانهای مناسب برای ورزش
وضعیت اقتصادی
محل سکونت
كار عملي
می خواهیم براي ارزيابي میزان تمايل مردم به مصرف نوشابه های گازدار
پرسشنامه اي طراحي کنیم .به نظر شما نمودار درختي مناسب براي اين
پرسشگري چگونه بايد باشد؟
تهيه بانك سواالت
بايست تا حد امكان تعداد سوال زيادي منطبق بر نمودار مفهومی طراحي
گردد و سپس با يك سري روشهاي علمي مهمترين و معتبرترين سوالت از
بانك گزينش و در پرسشنامه نهايي وارد گردد.
گزينش سواالت برتر
روشهاي مفهومي و ذهني
نظرخواهي از افراد صاحب نظر
انجام پايلوت
روشهاي آماري و محاسباتي
ليكرت
مراحل طراحي پرسشنامه
اعتبار ظاهري :face validityآیا درک پاسخ دهنده از سوالت با
منظور محقق یکی است و آیا شکل ظاهری سوالت جذاب است؟
اعتبار محتوا :content validityآیا همه مطالبی که باید سوال می
شده است در پرسشنامه آمده و آیا مطالب اضافه ای که مرتبط به
اهداف نباشد در پرسشنامه وجود دارد؟
اعتبار سازه : construct validityآیا از نظر مفهومی با پرسشنامه
های مشابه متناظر و مترادف است و نتایج آنها با هم همخوانی دارد؟ یا
نتایج با سایر عواملی که در تحقیقات قبلی به آنها اشاره شده است
مرتبط است؟
ساختار پرسشنامه
سه بخش مستقل با ماهيت متفاوت
َ
* شناسنامه :هويت پرسشنامه است.شامل محل اجرا ،عنوان طرح تحقيقاتي،
تاريخ و شماره پرسشنامه
بخش دستورالعمل يا راهنمايي
اهداف پژوهش ،انتظارات از پاسخ دهنده ،آزاد بودن پاسخدهي ،محرمانه ماندن اطالعات ،تاکيد بر
اهميت پاسخ افراد ،نحوه باز گرداندن
* اطالعات شناسنامه اي
* بدنه اصلي
*کنترل :نام و امضاي بررس ي کننده و تاريخ
طراحي پرسشنامه
متغیرها نقطه آغاز هستند.
پرسشها واضح و کو تاه
با هر سوال هر بار تنها يک نکته مطرح شود.
عدم القاء پاسخ
انواع پرسشها
باز
چند گزينه اي( صحيح غلط و)...
مقياسهاي نگرش( ليکرت و )...
سوالت کنترل کننده سوالت حساس قبلي
تا حد امکان کوتاه
روايي و پايايي
انجام پيش آزمون
Coding
Answers can be pre-coded
Quicker and easier data entry
Examples:
Male
Female
Don’t know
Lazareto beach
Harbour
Es Castel
Mahón
1
0
9
1
2
3
4
Ill
Not ill
Don’t know
1
0
9
مفهوم پايايي(تکرار
پذيری) و اعتبار(روايی)
پايايي ( :)reliability or precisionمیزان ثبات در پاسخها را نشان
مي دهد.
اعتبار ( :)validity or accuracyمیزان صحت اطالعات را نشان مي
دهد.
پايايي يا ثبات ()reliability
در صورت تكرار يك اندازه گیري تا چه میزان مقادير سنجيده شده به
يكديگر نزديك هستند.
ا
اگر دو مرتبه از يك فرد به فاصله چند دقيقه و در شرايط كامال يكسان
فشارخون گرفته شود تا چه میزان مقادير به يكديگر نزديك هستند؟
اگر به فاصله چند روز از يك فرد در خصوص تعداد ساعات مشاهده تلويزيون
سوال شود آيا اعداد بيان شده به يكديگر نزديك هستند؟
روايی يا اعتبار ()validity
مقدار سنجيده شده چه میزان به واقعيت نزديك است؟
اندازه گیري فشارخون با يك كاف كوچك هرچند ممكن است پايا باشد ولي
معتبر نيست.
سوال در خصوص بعض ي موضوعات خاص ممكن است پايا باشد ولي معتبر
نباشد.
میزان درآمد شما در ماه چقدر است؟
در هفته چند ساعت كتاب مي خوانيد؟
چه میزان سيگار كشيدن را مضر مي دانيد؟ (به خصوص اگر از افراد سيگاري پرسيده
شود)
چند مرتبه فرزندتان را كتك زده ايد؟
عوامل موثر بر اعتبار و
پايايی
شيوه طراحي سوالت:
ا
كدام سوال احتمال معتبرتر است؟
در سال گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
در ماه گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
در دو روز گذشته چند بار سردرد داشته ايد؟
اگر بخواهيم در خصوص بستري در بيمارستان سوال كنيم فكر مي كنيد بهترين
بازه زماني چقدر است؟
عوامل موثر بر اعتبار و
پايايي
نوع سوالت و گزينه ها
بعض ي مواقع گذاردن گزينه باعث سوگیري پاسخها مي شود .لذا در اين
مواقع سوالت كوته پاسخ ارجح هستند.
گزينه های سوال گاه با مفهوم سوال همخواني ندارد.
چه اندازه رفتار پزشکان با بيماران مناسب است؟
بسيار خوب ،خوب ،نمي دانم ،بد ،بسيار بد
بسيار خوب ،خوب ،تاحدودي خوب ،بد ،بسيار بد
بسيار خوب ،خوب ،نيمه مطلوب ،بد ،بسيار بد
صحيح ،تا حدودي درست ،ميانه ،بد ،غیر مسولنه
راض ي ،تا حدودي راض ي ،كمي راض ي ،ناراض ي ،بسيار ناراض ي
موافقم ،تا حدودي موافقم ،بي نظرم ،مخالفم ،بسيار مخالفم
ا
هميشه ،اغلب اوقات ،گاهي اوقات ،بسيار كم ،ابدا
0،%25،%50،%75 ،%100
عوامل موثر بر اعتبار و
پايايي
ترتيب سوالت
سوال در مورد خصوصيات و مسايل حساس در ابتداي پرسشنامه اعتبار
سوالت بعدي را ممكن است به شدت كاهش دهد.
به هم ريختگي زياد و ارتباط مبهم سوالت ممكن است باعث مخشوش شدن
ذهن پاسخ دهنده شود.
گذاردن سوالت انگیزش ي در ابتداي پرسشنامه و همچنین مقدمه روشن و كامل
در ابتداي پرسشنامه و يا قبل از هر سوال ،اعتبار سوالت را افزايش مي دهد.
عوامل موثر بر اعتبار و
پايايي
مثال :كدام سوال معتبرتر است؟
نظرتان در خصوص رفتار دانشجويان با بيماران چيست؟
دانشجويان بايست بتوانند در طول دوره آموزش ی خود شيوه صحيح ارتباط
برقرار نمودن با بيمار را فرابگیرند و به شكلي منطقي با بيمار ارتباط برقرار كنند.
ارتباط بسيار نزديك با بيمار و يا ارتباطي يك طرفه و آمرانه مطلوب نيست و
باعث مي شود كه بيمار به خوبي به پزشك خود اعتماد نكند .با توجه به اين
توضيحات فكر مي كنيد شيوه ارتباط دانشجويان با بيماران چگونه است؟
عوامل موثر بر اعتبار و
پايايي
فرد پرسشگر
شكل ظاهري ،موقعيت اجتماعي ،اخالق و رفتار
آيا پاسخهاي دريافت شده توسط پرسشگران زن و مرد برابر است؟
آيا پاسخ داده شده توسط بيمار به استاد معتبرتر است يا به دانشجو؟
آيا پاسخ بيمار به دانشجويي كه مرتب است و خود را معرفي مي كند دقيقتر است يا به
دانشجويي كه لباس چروكيده و یا چهره اي نامرتب دارد؟
به نظر شما سن پرسشگر و سواد وي در دريافت پاسخها تاثیر دارد؟
عوامل موثر بر اعتبار و
پايايي
شرايط پرسشگري در يك محيط متناسب و آرام
سوال در خصوص كيفيت تدريس استاد در زمان امتحان ؟؟
پرسشگري از مردم در هنگام رانندگي و پشت چراغ قرمز؟؟
هنگام گردش در پارك
سوال از همراه بیمار در مورد کیفیت خدمات بیمارستان
در هنگام بستری
پس از ترخیص
کدام معتبر است؟
عوامل موثر بر اعتبار و
پايايي
شكل ظاهري پرسشنامه
تعداد صفحات و تعداد سوالت
رنگ كاغذ
فونت مورد استفاده
آرايش متن
بكار بردن كلمات ملموس و مورد استفاده در فرهنگ مربوطه
دقت در عدم استفاده از كلمات منفي به صورت مكرر در جمله
نحوه سنجش پايايي
Temporal stability
Form equivalence
Retest with a reasonable gap
Parallel tests
Internal consistency
the coefficient of test scores obtained from a
single test or survey (Cronbach Alpha, KR20,
Spilt-half).
شيوه سنجش اعتبار
پرسشنامه
براي سنجش اعتبار بايد gold standardداشت كه در مورد
ا
پرسشگري تقريبا در اكثر موارد وجود ندارد.
آيا نظرات كارشناسان را مي توان مالك قرار داد و به عنوان نوعي
gold standardدانست؟
در صورت مثبت بودن پاسخ شايد يك راه ،درخواست از كارشناسان
براي نظر دادن به كيفيت تك تك سوالت و يا گروه سوالت است.
شيوه سنجش اعتبار
پرسشنامه
به اين شكل كه حدود 5تا 10نفر كارشناس به كيفيت سوالت امتياز داده و
سپس امتيازات آنها با يكديگر جمع زده و ميانگین گیري مي شود.
به نظر من نظرات تنها يك كارشناس خبره اگر دقيق و موشکافانه پرسشها را
وارس ی کند با ارزشتر از جمع نظرات تعداد زيادي كارشناس است كه يا دقيق
جواب ندهند و يا با موضوع آشنا نبوده اند.
دکتر علی اکبر حقدوست
شيوه سنجش اعتبار
پاسخها
مصاحبه با پاسخ دهندگان و تعيین میزان دقت پاسخ مكتوب آنها
مقايسه پاسخها با نتايج gold standardدر صورت وجود
گذاردن check questionsو حذف پاسخهاي غیر دقيق و
همچنین تعيین میزان خطاهاي موجود در پاسخها به عنوان شاخص ي از
اعتبار پاسخها
تفاوت نظرات و نگرشها
نظرات سطحي ترين ليه تفكرات ،استنباطها ،ادراكات و برداشتهاي افراد است.
ا
ليه هاي عمیقتر به ترتيب نگرشها ،ارزشها و نهايتا شخصيت افراد است.
سوال
با پرسشگري و پرسشنامه تا چه حد مي توان به عمق ذهنيات افراد وارد شد؟ جواب
آن است که اگر دقیق و کارشناسانه پرسشنامه طراحی و اجرا شود حداکثر می توان تا
سطح نگرشها وارد شد.
حصارها چه هستند؟
حصارها دليل و منطق ذهني افراد است كه باعث مي شود افراد نظرات
و نگرشهاي متفاوتي داشته باشند و یا به سوالت غیر واقعی پاسخ دهند.
حصار شرم
حصار prestige
حصار .....
چگونه حصارها را مي
توان شكست؟
غیر شخص ي نمودن سوالت
چه میزان به حقوق بيماران احترام مي گذاريد؟
چه میزان پزشكان به حقوق بيماران احترام مي گذارند؟
گذاشتن راه فرار
گاه به دليل خستگي مفرط انسان نمي تواند خود را كنترل نمايد ،اين خستگي
مفرط در كار پزشكي بسيار ديده مي شود كه گاه باعث مي شود ايشان بر خالف
ميل خود به حقوق بيماران احترام لزم را نگذارند .شما چه میزان به اين دليل و
يا دليل ديگر ممكن است حقوق بيماران را رعايت نكنيد؟