Transcript نامگذاری سیستماتیک در پزشکی

‫ نامگذاری سیستماتیک در پزشکی‬O
SNOMED O
)systematized nomenclature of medicine( O
‫‪ O‬کالج پاتولوژیست های آمریکا در سال ‪1977‬‬
‫توسعه گسترده ای را تحت عنوان (فهرست اسامی‬
‫منظم در پزشکی) منتشر نمود که دومین ویرایش‬
‫آن در سال ‪ 1982‬و سومین ویرایش آن در سال‬
‫‪ 1995‬انجام پذیرفت‪.‬‬
‫هدف ‪SNOMED‬‬
‫‪SNOMED O‬‬
‫‪ O‬جدیدترین و جامع ترین فهرست اسامی در حوزه بهداشتی می باشد‬
‫که دارای ساختار سلسله مراتبی و چند محوریست و به عنوان یک‬
‫نامگذاری جامع طب بالینی به منظور ذخیره سازی و یا بازیابی صحیح‬
‫پرونده مراقبت های بالینی در پزشکی انسان و دامپزشکی طراحی‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪ O‬ساختار‪: SNOMED‬‬
‫‪ SNOMED O‬یک سیستم سلسله مراتبی و چند محوریست‪ ،‬یک‬
‫بیماری تحت نام ارگان قرار گرفته و ممکن است یک کد توپوگرافی‬
‫و یک کد مورفولوژی به آن اختصاص یابد‪.‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫ساختار سومین ویرایش‪: SNOMED‬‬
‫ویرایش سوم ‪ SNOMED‬بر اساس ‪ 7‬محور می باشد که شامل‪:‬‬
‫توپوگرافی‪ -‬مورفولوژی‪ -‬اتیولوژی‪ -‬عملکرد‪ -‬بیماری – اقدامات‬
‫پزشکی‪ -‬شغل‪ ،‬جهت مقایسه و سنجش داده ها‬
‫ساختار آخرین ویرایش ‪:SNOMED‬‬
‫آخرین ویرایش ‪ SNOMED‬با ‪ 11‬محور همچنین می تواند با‬
‫استفاده از ترکیب موسوم به کدهای هم کناری مفاهیم پزشکی را با‬
‫هم ترکیب نموده ومفاهیم پیچیده تری به وجود آورد‪.‬‬
‫‪ O‬در ‪ SNOMED‬امکان استفاده از یک کد ترکیبی وجود دارد که خود‬
‫‪ SNOMED‬به عنوان پیش فرض در نظر گرفته است در عین حال‬
‫امکان کد دهی به تمام جزییات آن وجود دارد‪.‬‬
‫‪ O‬غالبا چندین روش برای بیان کد یک مفهوم معتبر وجود دارد با این‬
‫وجود این موارد همیشه معنی دار نمی باشند‪.‬‬
‫‪ 11‬محور‪: SNOMED‬‬
‫محور‬
‫‪T‬‬
‫‪M‬‬
‫تعریف‬
‫توپوگرافی‬
‫ریخت شناسی‬
‫توصیف‬
‫مقوالت آناتومیک‬
‫تغییرات یافت شده در سلول ها‪ ،‬بافت ها و اعضا‬
‫‪L‬‬
‫‪C‬‬
‫‪F‬‬
‫‪J‬‬
‫‪D‬‬
‫‪P‬‬
‫ارگانیسم زنده‬
‫شیمیایی‬
‫کارکرد‬
‫شغل‬
‫تشخیصی‬
‫اقدام پزشکی‬
‫باکتری ها و ویروس ها‬
‫داروها‬
‫عالیم و نشانه ها‬
‫مقوالت توصیفی شغل‬
‫مقوالت تشخیصی‬
‫اقدامات اداری تشخیصی و درمانی‬
‫‪A‬‬
‫عوارض فیزیکی‪،‬نیروها و فعالیت ها‬
‫وسایل و فعالیت های همراه با بیماری‬
‫‪S‬‬
‫زمینه اجتماعی‬
‫شرایط اجتماعی روابط مهم موجود در پزشکی‬
‫‪G‬‬
‫عمومی‬
‫پیوندهای دستوری و وابسته های وصفی‬
‫‪ O‬ویژگی ‪:SNOMED‬‬
‫‪ O‬سه کاراکتر یا ‪ 7‬مشخصه ماهیت ‪ SNOMED‬را تشکیل‬
‫می دهد و آن را از لیست ساده کدها و واژگان ساده پزشکی‬
‫متمایز می کند این ویژگی ها عبارتند از‬
‫‪ O‬الف) ساختار سیستماتیک‬
‫‪ O‬ب) چند محوری‬
‫‪ O‬ج) واژگان کنترل شده‬
‫نامگذاری سیتماتیک پزشکی اصطالح شناسی‬
‫‪:SNOMED-RT‬‬
‫‪ O‬وجود کدهای مختلف در صورتی که طریقه تشخیص نویسی پزشک‪،‬‬
‫مختلف بود منجر به ایجاد‪ SNOMED-RT‬شد از ‪SNOMED-‬‬
‫‪ RT‬بیشتر جهت استخراج اطالعات آماری استفاده می شود و به‬
‫طور کلی واژه های معادل را به یک واژه ارجاع می دهد‪.‬‬
‫‪ O‬بیش از ‪340‬هزار واژه در ‪ SNOMED-RT‬وجود داردد که با هم‬
‫روابط روشنی دارندد و از نظر کاربردی نیز با یکدیگر مرتبط اند‪.‬‬
‫‪ O‬ویژگی ‪ SNOMED‬این است که در نظر دارد برای هر واژه ای که‬
‫پزشک استفاده می کند کد داشته باشد اما هر کدام از این واژه ها کد‬
‫یکسانی دارند ولی با ارقام اضافی جدا می شوند‪.‬‬
‫هدف‪: SNOMED-RT‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫تحلیل نتایج‬
‫پژوهش های کاراور هزینه‬
‫دستورالعمل های کاربردی پایگاه دانش‬
‫مقایسه برنامه های مراقبت بهداشتی‬
‫نامگذاری سیستماتیک پزشکی‪ -‬اصطالحات بالینی‬
‫‪:SNOMED-CT‬‬
‫‪ O‬یک پزشک عممی در انگلیس سیستمیی به عنوان ‪ Read codes‬تهیه‬
‫کرده است که در واقع یک تزاروس است که توسط مرکز کد گذاری و‬
‫طبقه بندی خدمات بهداشت ملی انگلیس ایجاد شده است این سیستم برای‬
‫کد گذاری و توصیف تشخیص و همچنین برای کدگذاری و توصیف‬
‫تمام واژه هایی که برای توصیف وضعیت بیمار استفاده می شود(مثل‬
‫‪ )SNOMED‬به کار برده می شود‪.‬‬
‫‪ O‬هدف از‪Read codes‬‬
‫اصطالحات را شامل شود‪.‬‬
‫‪ O‬نکته‪ :‬چون دیدگاه سیستم ‪ Read codes‬مشابه ‪ SNOMED-RT‬بود‬
‫دو سیستم را با هم ادغام نموده و ‪ SNOMED-CT‬را به وجود آوردند‪.‬‬
‫ایجاد یک ترمینولوژی بود که همه‬
O SNOMED-RT + CTv3 = SNOMED-CT
‫‪ O‬هدف‪: SNOMED-CT‬‬
‫‪ O‬هدف ‪ SNOMED-CT‬ارتقای مراقبت از بیماران از طریق توسعه‬
‫سیستم هایی است که به طور صحیح به ثبت اطالعات مربوط به‬
‫مراجعات آنان به مراکز درمانی می باشد‪.‬‬
‫‪ O‬حق مالکیت آکادمیک ‪ SNOMED-CT‬در زمان ایجاد رسمی‬
‫‪ IHTSDO‬به شرکت‪ SNOMED SDO‬واگذار شد‪.‬‬
‫‪ O‬ساختار‪: SNOMED-CT‬‬
‫‪ O‬این ترمینولوژی از اجراء زیر تشکیل شده است‪:‬‬
‫‪ )1 O‬تنه اصلی یا هسته شامل‪ :‬الف) مفاهیم ب) توصیفات ج)‬
‫ارتباطات‬
‫‪ )2 O‬سایر اجزاء که شامل‪ :‬الف) مجموعه مراجع ب) مجموعه نقشه‬
‫بندی‬
‫‪ O‬کاربرد‪: SNOMED-CT‬‬
‫‪ O‬اطالعات مناسب شرط ضروری ارائه اثر بخش خدمات مراقبتی‬
‫بوده و تبادل امن و مناسب اطالعات بالینی به منظور تضمین‬
‫تداوم درمان بیمار در زمان ها‪ ،‬موقعیت ها و نزد ارائه دهندگان‬
‫مختلف از ضروریات محسوب می شود‪.‬‬
‫‪ SNOMED-CT O‬فوندانسیون مبتنی بر استانداردی برای انجام‬
‫این عملکردها و وظایف فراهم می کند در این صورت سیستم‬
‫های اطالعات می توانند از مفاهیم‪ ،‬ساختارهای سلسله مراتبی و‬
‫ارتباطات به عنوان نقطه مرجع مشترک استفاده نماید‪.‬‬
‫سلسله مراتب‪: SNOMED-CT‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫یافته های بالینی‬
‫نیروهای فیزیکی‬
‫اقدامات درمانی‬
‫رویدادها‬
‫ماهیت های قابل مشاهده‬
‫محیط یا موقعیت های جغرافیایی‬
‫ساختارهای بدن‬
‫زمینه اجتماعی‬
‫ارگانیسم‬
‫وضعیت با زمینه مشخص‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫‪O‬‬
‫ماده‬
‫مرحله بندی یا شاخص ها‬
‫فراورده های دارویی‬
‫شیء فیزیکی‬
‫نمونه‬
‫ارزش های شناساگر‬
‫مفهوم خاص‬
‫ارتفکت پرونده‬
‫مفهوم پیوند‬
‫‪- 1‬یافته های بالینی‬
‫مفاهیم این سلسله مراتب در نتیجه ی مشاهده و ارزیابی و قضاوت حاصل‬
‫شده اند و هر دو مقوله یافته ها وحاالت بالینی طبیعی و غیر طبیعی را در‬
‫بر میگیرد‬
‫مثال ‪:‬‬
‫خلط شفاف‬
‫صداهای طبیعی تنفس‬
‫وضعیت بد بدن‬
‫تب‬
‫راش‬
‫این سلسله مراتب مشتمل بر زیر سلسله مراتب بیماری است‬
‫‪.2‬اقدامات‬
‫مفاهیم اقدامات فعالیت های انجام شده در زمینه مراقبت را‬
‫بازنمایی میکنند‬
‫مثالهایی ازمفاهیم اقدامات‬
‫خارج سازی سوند‬
‫تزریق داخل وریدی استروئید‬
‫خارج سازی آپاندیس‬
‫عکس مچ دست چپ‬
‫‪.3‬ماهیت قابل مشاهده‬
‫مفاهیم در این سلسله مراتب به عنوان نمایش دهنده یک سوالی‬
‫که می تواند پاسخ یا نتیجه ای در پی داشته باشد در نظر‬
‫گرفته میشود‬
‫برای مثال ‪:‬رنگ ناخن یک ماهیت قابل مشاهده است که پاسخ‬
‫آن مثال ناخن سیاه یافته خواهد بود‬
‫‪.4‬ساختار بدن‬
‫مفاهیم ساختار بدن شامل ساختارهای آناتومیکی طبیعی وغیر‬
‫طبیعی است‬
‫ساختارهای آناتومیکی طبیعی می توانند موضعی از بدن که‬
‫درگیر بیماری است یا تحت اقدام در مانی قرار گرفته است را‬
‫مشخص میکند مثل ساختار رحم‬
‫‪.5‬ارگانیسم‬
‫این سلسله مراتب شامل ارگانیسم های مهم در پزشکی ودامپزشکی است‬
‫ارگانیسم ها همچنین در مدل سازی علل بیماری ها در ‪SNOMED-CT‬استفاده میشود این‬
‫مفاهیم جهت گذارش دهی بهداشت عمومی علل وضعیت ها و حاالت قابل توجه و نیز در‬
‫پروتکل های مبتنی بر شواهد استفاده می شود‪.‬‬
‫زیر سلسله مراتب ها‬
‫‪ ‬حیوان‬
‫‪ ‬میکرو اورگانیسم‬
‫‪ ‬گیاه‬
‫مثال هیی از مفاهیم اورگانیسم‬
‫• استرپتوگوکوس پایوژنز‬
‫• باسیلوس آنتراسیس‬
‫‪ -7‬ماده‬
‫شامل مفاهیمی است که برای ثبت اطالعات ترکیبات شیمیایی‬
‫فعال دارو ها ‪،‬موادغذایی ‪،‬آلرژن ها‪،‬واکنش های نامطلوب یا‬
‫مسمومیت ها به کار می روند‬
‫زیر سلسله مراتب مواد‬
‫‪ ‬موادموجود در بدن‬
‫‪ ‬مواد موجود در رژیم غذایی‬
‫‪ ‬موادتشخیصی‬
‫‪ .7‬فراورده های دارویی‪ /‬بیولوژیکی‬
‫این سلسله مراتب جدا از سلسله مراتب ماده است و به منظور‬
‫شفاف نمودن تمایز فراورده ها یا محصواللت دارویی با‬
‫ترکیبات شیمیایی به عنوان سلسله مراتب سطح باال معرفی‬
‫می شوند‬
‫‪ -8‬نمونه‬
‫مفاهیم سلسله مراتب نمونه ماهیت هایی که معموال از بیمار‬
‫جهت بررسی و آزمایش گرفته می شود را باز نمایی میکنند‪.‬‬
‫این مفاهیم می توانند توسط ویژگی هیی که طبیعی یا غیر‬
‫طبیعی بودن ساختارهایی از بدن را تعریف کنند‪.‬‬
‫مثال‬
‫• نمونه پروستات به دست آمده از طریق بیوپسی‬
‫• نمونه سنگ‬
‫• نمونه سیتولوژیک مایع موجود در بطن مغزی‬
‫‪ -9‬شیء فیزیکی‬
‫شامل اشیا طبیعی و ساخته بشر است یکی از کاررد هی آن‬
‫مدل سازی اقداماتی است که از این وسایل استفاده می کنند‬
‫مثال‬
‫• فیلتر ورید یا شریان وناکاوا‬
‫• ونتیالتر پشتیبانی از فشار‬
‫• کلیه مصنوعی‬
‫• ایمپلت‬
‫‪ -10‬نیروهای فیزیکی‬
‫مفاهیم این بخش نیروهای فیزیکی که نقشی را در مکانسیم‬
‫های آسیب و جراحت ایفا می کنند بازنمایی می کنند‬
‫مثال‬
‫• اکسیداسیون شدید خود به خودی‬
‫• اصطکاک‬
‫‪-11‬رویداد‬
‫شامل مفاهیمی که رخدادها رابازنمایی می کنند‬
‫مثال‬
‫• سیل زلزله‬
‫• آدم کشی‬
‫‪-12‬محیط و موقعیت های جغرافیایی شامل مفاهیمی است که‬
‫انواع مختلف محیط ها همچون کشورها‪،‬ایالت ها‪،‬بخش ها‬
‫و‪ ...‬رادر بر میگیرد‬
‫مثال‬
‫• بخش توانبخشی (محیط)‬
‫• واحد مراقبت های ویژه(محیط)‬
‫• جزایرغناری(موقعت جغرافیایی )‬
‫‪ .13‬زمینه اجتماعی‬
‫شامل وضعیت ها و شرایط اجتماعی مهم و تآثیر گذار بر‬
‫سالت است‬
‫محتوای این سلسله مراتب می تواند بر وضعیت خانوادگی‬
‫‪،‬اقتصادی ‪،‬نژادی ‪،‬مذهبی ‪،‬شیوه زندگی را در بر بگیرد‬
‫‪ -14‬شاخص ها و مرحله بندی‬
‫این سلسله مراتب محتوی زیر سلسله مراتب های زیر است‬
‫‪ ‬شاخص های ارزشیابی‬
‫‪ ‬مراحل رشد تومور‬
‫مثال‬
‫• شاخص کومای گالسگو‬
‫• مرحله بندی رشد تومور‬
‫• شاخص هوش استانفورد‬
‫‪ -15‬مفهوم پیوند‬
‫شامل مفاهیمی است که جهت ایجاد پیوند مود استفاده قرار می گیرد‬
‫این سلسله مراتب دارای دو زیر سلسله مراتب است‬
‫‪ ‬بیانیه پیوند‬
‫‪ ‬ویژگی‬
‫زیر سلسله مراتب بیانیه پیوند امکان استفاده از مفاهیم ‪DNOMED-‬‬
‫‪CT‬را در استاندارد ‪HL7‬فراهم می کند‬
‫مثال‬
‫• علت دارد‬
‫• توضیح دارد‬
‫‪ -16‬ارزش های شناساگر‬
‫شامل مفاهیمی است که به عنوان ارزش هایی برای ویژگی‬
‫های ‪SNOMED-CT‬استفاده می شوند اما در جای دیگر‬
‫‪SNOMED‬وجود ندارند می باشد‬
‫‪ -17‬مفاهیم خاص‬
‫سلسله مراتب مفاهیم خاص آن مفاهیمی است که همان مفاهیم‬
‫غیر فعالی هستند که منسوخ شدند زیرگروه های این سلسله‬
‫مراتب شامل‬
‫‪ ‬مفاهیم ‪navigational‬‬
‫‪ ‬مفاهیم غیر فعال‬
‫‪ -18‬ارتیفکت پرونده‬
‫ماهیتی است که توسط شخص یا اشخاصی و با هدف فراهم‬
‫کردن اطالعاتی در مورد حوادث ‪،‬حاالت و امور برای افراد‬
‫ایجاد شدند‪ .‬به طور کلی پرونده ای مجازی است که مشتمل‬
‫بر عناصر اطالعاتی همچون کلمات‪،‬عبارات‪،‬جمالت‪،‬اعدادو‬
‫دیگر عناصر اطالعاتی است ‪.‬‬
‫مقبولیت ‪SNOMED-CT‬‬
‫‪ ‬جامع قابل درجه بندی و قابل انعطاف‬
‫‪ ‬دامنه وسیعی از موضوعات مرتبط با بهداشت و سالمت‬
‫‪ ‬این سیستم می تواندت جهت توصیف سوابق بهداشتی‬
‫فرد‪،‬جزئیات اقدامات درمانی و‪...‬استفاده گردد‬
‫ساختار جدول توصیفات‬
‫این جدول در رابطه با اصطالحات مختلفی است که برای نامیدن‬
‫یک مفهوم ‪SNOMED-CT‬استفاده می شود و فیلدهای آن شامل ‪:‬‬
‫‪ ‬شناسه توصیف‪ :‬شناسه منحصر به فرد توصیف است که کلید‬
‫اصلی جدول نیز می باشد‬
‫‪ ‬نوع توصیف‪:‬‬
‫یکی از سه نوع زیر است‬
‫نام کامال تخصصی‬
‫اصطالح ارجح‬
‫مترادف ها‬
‫‪ ‬کد زبان‪:‬به زبان خاص مورد استفاده مربوط می شود‬
‫ساختار جدول ارتباطات‬
‫این جدول محتوی ارتباطات این مفاهیم است که از طریق ترکیبی‬
‫از سه مفهوم به ترتیب زیر حاصل می شود‬
‫شناسه ارتباط ‪ :‬برای هر مجموعه مختلف یا ترکیب مختلفی از سه‬
‫مفهوم زیر منحصر به فرد بوده و کلید اصلی این جدول نیز می‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ ‬شناسه مفهوم اول‪ :‬شناسه اولین مفهوم در این ا رتباط‬
‫‪ ‬نوع ارتباط‪:‬می تواند یکی از سه نوع ارتباط تعریفی ‪ ،‬شناسه گر‬
‫‪،‬تاریخی یا مکمل باشد‬
‫‪ ‬شناسه مفهوم دوم‪:‬شناسه دومین مفهوم در این ارتباط است‬
‫‪ O‬تهیه کننده ‪ :‬سید رضا هاشمی‬
‫‪ O‬استاد راهنما ‪ :‬خانم غالمحسینی‬
‫‪ O‬منبع ‪ :‬کتاب ساماهن اهی دسته بندی اطالعات زپکشی‬