Transcript tahlil-amar - معاونت بهداشتی و مرکز بهداشت استان

‫به نام خدا‬
‫تحلیل کاربردی شاخص‬
‫های مرتبط با مدیریت‬
‫سالمت جامعه‬
‫اهداف آموزشی این دوره‬
‫انتظار می رود‪ ،‬شرکت کنندگان در پایان دوره ‪،‬بتوانند‪:‬‬
‫• در مورد هدف از تولید داده ها‪ ،‬قضاوت منطقی کنند‪.‬‬
‫• سطوح مختلف تصمیم گیری در نظام سالمت را‪،‬طبقه بندی‬
‫نمایند‪.‬‬
‫•مراحل تولید اطالعات را بر اساس سطوح تصمیم گیری در‬
‫نظام سالمت‪،‬سطح بندی نمایند‪.‬‬
‫•شاخص های شایع در مدیریت نظام سالمت را تولید کنند‪.‬‬
‫•شیوه های شایع در مقایسه شاخص های اصلی مدیریت نظام‬
‫سالمت را بدرستی بکار بگیرند‪.‬‬
‫مدل زنجیره ای‬
‫حاصل نهائی‬
‫اثر(پی آمد)‬
‫برونداد‬
‫فرآیند خدمت‬
‫مواد‬
‫نیروی‬
‫انسانی‬
‫گیرنده‬
‫خدمت‬
‫عناصر تشکیل دهنده مدل زنجیره ای‬
‫• درون‬
‫داد‪:‬عامل محیطی یا گیرنده خدمت که تحت تاثیر فرآیند خدمت تغییر می یابد‪.‬‬
‫• فرآیند خدمت‪:‬مجموعه فعالیت هائی که به منظور ایجاد یک تغییر تعریف شده بر‬
‫روی گیرنده خدمت یا عامل محیطی طراحی شده است‪.‬‬
‫• فرآیندهای پشتیبان‪:‬مجموعه فعالیت هائی که به منظور تامین منابع استاندارد برای‬
‫فرآیند خدمت ‪،‬طراحی شده است ‪.‬‬
‫• برونداد ‪:‬نتیجه مستقیم فرآیند خدمت که واجد تغییرات مقدماتی در جهت تبدیل به یک‬
‫تغییر نسبتا پایدار است ‪.‬‬
‫• پی آمد (اثر)‪:‬یک تغییر نسبتا پایداردر گیرنده خدمت که وقوع آن به معنای حل یک‬
‫مشکل سالمتی در یکی از سطوح پیشگیری در گیرنده خدمت است ‪.‬‬
‫• حاصل نهائی‬
‫وتوانائی در جامعه‬
‫‪:‬کاهش بار یک مشکل سالمتی در جامعه‪،‬افزایش امید به زندگی‬
‫مدل زنجیره ای‬
‫حاصل نهائی‬
‫اثر(پی آمد)‬
‫ارزشیابی‬
‫برونداد‬
‫فرآیند خدمت‬
‫گیرنده‬
‫خدمت‬
‫اهداف غائی نظام سالمت‬
‫)‪(PERFORMANCE GOALS‬‬
‫‪ – 1‬وضعیت سالمت مردم تحت پوشش‬
‫‪ – 2‬رضایتمندی شهروندان‬
‫‪ – 3‬حفاظت شهروندان در برابر خطرات‬
‫مالی‬
‫دسترسی به خدمات سالمت‬
‫دسترسی به خدمات سالمت‪،‬عبارت است از توانائی حصول خدمات‬
‫سالمتی در زمانی است که به آنها نیاز وجود دارد‪.‬کمبود دسترسی مناسب‬
‫برای میلیونها انسان‪،‬یک بحران در کشور ایاالت متحده امریکا است‪.‬‬
‫دسترسی به خدمات سالمت‪،‬دارای اجزای اصلی زیر می باشد‪:‬‬
‫الف )توانائی در پرداخت هزینه های خدمات سالمتی‬
‫ب)دسترسی به پرسنل ارائه کننده خدمات سالمتی وتسهیالتی که به محل‬
‫زندگی مردم نزدیک باشد‪.‬‬
‫ج) برای رفت و آمد در دسترس باشد‪.‬‬
‫د) از نظر فرهنگی ‪،‬قابل قبول باشد‪.‬‬
‫ر)دارای آنچنان ظرفیتی باشد که خدمات مناسب و کافی را در زمان‬
‫مناسب‪،‬فراهم سازد‪.‬‬
‫س) به زبان آن فردی که نیاز به کمک دارد‪ ،‬گفتگو گردد‪.‬‬
‫الف ) عدالت در دسترسی جغرافیائی‬
‫آیا شواهدی دال بر اینکه مداخالت انجام شده‪،‬منجر به کاهش فاصله بین ‪-‬‬
‫مناطق جغرافیائی مختلف دربعضی شاخص های زیر‪،‬بر حسب جنسیت‪،‬‬
‫سن‪،‬نژاد‪،‬وضعیت اجتماعی‪ -‬اقتصادی و وضعیت پوشش خدمات‪ ،‬شده است؟‬
‫ درصدی از مرگ هائی که بدون هرگونه مراقبت پزشکی‪ ،‬به وقوع پیوسته‬‫است‪.‬‬
‫ درصدی از مردم مناطق روستائی که برای دریافت خدمات سالمت الزم به‬‫طی کردن مسافتی بیش از یک ساعت هستند و یا در مناطق شهری‪،‬فاصله‬
‫مردم با مراکز ارائه دهنده خدمات سالمت بیش از نیم ساعت می باشد‪.‬‬
‫ امکان دریافت خدمات سالمت در همان روزی که به خدمت مزبور نیاز دارد‬‫در مراکز ارائه دهنده خدمات سالمت اولیه‪.‬‬
‫ درصدی از مراکز سالمت که موانع عملی در امر دسترسی را تخفیف داده‬‫اند‪(:‬برای مثال‪:‬برنامه جدول زمان کاری‪،‬زبان و یا سایر موارد)‬
‫‪ -‬بر اساس مدت زمان در لیست انتظاراعمال جراحی برای سه عمل انتخابی‬
‫ب ) عدالت در دسترسی فیزیکی (توزیع منابع )‬
‫بر اساس تمام یا بعضی از شاخص های زیر‪،‬قضاوت ‪،‬انجام خواهد‬
‫گرفت‪:‬‬
‫ میزان هزینه های سرانه سالمت شهروندان‬‫ میزان سرانه هزینه های سالمت که بر دوش مردم می باشد‪.‬‬‫ تعداد پزشکان به ازای ده هزار نفر جمعیت‬‫ پرستار حرفه ای به ازای ده هزار نفر جمعیت‬‫ تعداد تخت های مصوب بیمارستانی به ازای هزار نفر جمعیت‬‫(در صورت امکان‪ ،‬برای سه شاخص آخر‪،‬شاخص ها در بخش های‬
‫دولتی با بخش های خصوصی‪ ،‬تفکیک شوند‪).‬‬
‫اهداف بینابینی نظام سالمت‬
‫ ) در راستای تحقق عدالت در سالمت‬ACCESS( = ‫ – دسترسی‬1
A)PHYSICAL AVAILABILITY
B) EFFECTIVE AVAILABILITY =UTILIZATION
‫میزان پوشش (‪)Coverage‬‬
‫درصد ی از جمعیت که بطور منظم تحت پوشش یک بسته خدمتی‬
‫قرار گرفته اند‪ .‬مانند‪:‬‬
‫ پوشش ایمن سازی در شیرخواران زیر یک سال‬‫ پوشش معاینات دوران بارداری که توسط پرسنل آموزش دیده‬‫انجام شده است‪.‬‬
‫ پوشش زنانی که وسایل ضد بارداری را مصرف می کنند (در‬‫صورت امکان ‪،‬حداقل بر حسب روشهای جراحی و غیر‬
‫جراحی‪،‬طبقه بندی شوند)‪.‬‬
‫بهره مندی از منابع‬
‫(‪)Resource Utilization‬‬
‫– بر اساس شاخص های زیر‪:‬‬
‫ویزیت های سرپائی بیماران به ازای هزار نفر جمعیت‬
‫هزینه ها به ازای هزار نفر جمعیت‬
‫درصد زایمانهائی که توسط فرد دوره دیده ‪ ،‬انجام شده است‪.‬‬
‫عدالت در دسترسی و یا برخورداری از خدمات‬
‫آیا شواهدی مبنی بر تغییر در شاخص های زیر در مناطق جغرافیائی مختلف‬
‫‪،‬دیده می شود‪.‬‬
‫میزان مرگ شیرخواران‬
‫میزان مرگ مادران در اثر عوارض بارداری‬
‫درصد نوزادان متولد شده با وزن زیر ‪ 2500‬گرم‬
‫میزان مرگ در اثر یک سرطان شایع‬
‫میزان بروز ‪( :‬بطور مثال‪،‬ایدز‪ ،‬بیماریهای قابل پیشگیری با واکسن‪)...‬‬
‫میزان مرگ در اثر عوارض حاد دیابت قندی نوع ‪ (2‬در باالی ‪ 25‬سال)‬
‫میزان مرگ در اثر عوارض حاد پرفشاری خون ( در باالی ‪ 25‬سال) بر‬
‫حسب مناطق جغرافیائی یا گروه های جمعیتی‪.‬‬
‫اهداف بینابینی نظام سالمت‬
EFFICIENCY = ‫ – اثربخشی‬2
A)TECHNICAL EFFICIENCY = ‫الف – اثربخشی تخصیصی‬
B) ALLOCATIVE EFFICIENCY
= ‫ب – اثربخشی فنی‬
QUALITY – ‫ کیفیت‬-3
: ‫مانند‬،:) CLINICAL QUALITY( ‫الف ) کیفیت بالینی‬
‫ دقت و درستی در روشها و وسایل بکار گرفته شده‬،‫مهارت پزشکان‬
= ‫ب) کیفیت ظاهری‬
B) SERVICE QUALITY(HOTEL SERVICES, FOOD ,
CLEANLINESS ‫ و‬TRAVEL,WAITING TIMES, RESPECT)
‫اثربخشی = ‪Efficiency‬‬
‫الف ) اثربخشی در تخصیص منابع = ‪In Resource Allocation‬‬
‫آیا مکانیسم های تخصیص منابع بر اساس بیشترین اثربخشی ‪،‬صورت گرفته است؟ اگر چنین‬
‫باشد‪ ،‬آنها چی هستند و چه نتایجی داشته اند؟‬
‫نحوه توزیع آب آشامیدنی در مناطق روستائی و شهری‬
‫نحوه جمع آوری و دفع بهداشتی فاضالبها و زباله ها‬
‫درصدی از بودجه سالمت که به خدمات سالمت عمومی تخصیص پیدا کرده است‪.‬‬
‫درصدی از بودجه سالمت که به خدمات سالمت اولیه تخصیص پیدا کرده است ‪.‬‬
‫درصدی از بودجه سالمت که به مراقبت های فردی و یا پیشگیری از حوادث و ‪ ...‬تخصیص‬
‫پیدا کرده است ‪.‬‬
‫درصدی از بودجه سالمت که به برنامه های پیشگیری از بیماریهای شایع و در اولویت‬
‫(مانند پرفشاری خون ‪،‬دیابت یا سرطان سرویکس رحم ) ‪ ،‬تخصیص پیدا کرده است ‪.‬‬
‫ب ) اثربخشی فنی = )‪Technical Efficiency = )Effectiveness‬‬
‫اثربخشی درمدیریت منابع = ‪Efficiency In Resources Management‬‬
‫ درصد مراکز سالمت و یا بیمارستانها که مطابق با استانداردها و‬‫مقیاسهای عملکردی ‪،‬فعالیت می کنند‪.‬‬
‫درصد بیمارستانها که حداقل بعضی ازشاخص های عملکردی زیر را ارتقاء‬
‫ میزان متوسط روز بستری‬‫داده اند‪،‬مانند ‪ :‬میزان اشتغال تخت‬
‫مقدار هزینه به ازای تخت بیمارستانی‬
‫مقدار هزینه به ازای یک روز بستری در بیمارستانی‬
‫درصد زایمانهای که بصورت سزارین انجام می شوند‬
‫مقدار هزینه به ازای یک ویزیت سرپائی‬
‫درصد مراکز سالمت و یا بیمارستانهائی که نظام بودجه ای آنها بر اساس‬
‫عملکرد استوار شده است‪.‬‬
‫کیفیت خدمات = ‪Quality‬‬
‫الف ) کیفیت بالینی =‪Clinical Quality‬‬
‫درصد مرکز ارائه خدمات سالمت اولیه که دارای کمیته مصوب و‬
‫فعال کنترل کیفیت هستند‬
‫درصد بیمارستانهائی که دارای کمیته مصوب و فعال کنترل کیفیت‬
‫هستند‬
‫میزان دسترسی به داروهای اساسی در سطوح مختلف ارائه خدمات‬
‫میزان بروز عفونت های بیمارستانی‬
‫درصد بیمارانی که موقع ترخیص‪،‬کارت یا خالصه پرونده‪،‬دریافت‬
‫می کنند‬
‫ب )کیفیت ظاهری =‪(Perceived Quality( Service Quality‬‬
‫ امکان آنکه مشتریان حق داشته باشند تا ارائه دهنده خدمات سالمت اولیه را‬‫بدون در نظر گرفتن قدرت پرداخت خودش‪،‬انتخاب کنند‬
‫ درصد تسهیالت بهداشتی درمانی که برنامه های مصوب و فعالی در جهت‬‫ارتقاء ارتباط با مشتریان دارند و در جهت بهبود عمل می کنند (مانند‬
‫بیمارستانهای دوستار مشتری)‬
‫ درصد تسهیالت بهداشتی درمانی که شیوه های مخصوص هدایت مشتریان را‬‫بکار گرفته اند‬
‫ درصد بیمارستانها و یا مراکز سالمت که تحقیقات مبتنی بردرک مشتریان و‬‫یا نظرات آنان‪ ،‬را هدایت می کنند‬
‫ میزان رضایت مندی مشتریان از خدمات مراکز سالمت‬‫ درصد مرکز ارائه خدمات سالمت که دارای کمیته مصوب و فعال بازرسی‬‫و ارزیابی عملکرد هستند‬
‫عوامل موثر بر بهره مندی از خدمات سالمتی‬
‫دددرب‬
‫ دسترسی‬‫فرهنگی‬
‫احساس نیاز‬
‫درک از‬
‫کیفیت‬
‫بهره‬
‫مندی‬
‫تداوم خدمت‬
‫تقاضا‬
‫اثربخشی‬
‫‪HEALTH PROGRAM ASSESSMENT‬‬
‫شناسائی‬
‫برقراری ارتباط و ارزیابی‬
‫نیاز‬
‫خروج‬
‫از‬
‫برنامه‬
‫آموزش‬
‫تقاضا‬
‫ارائه خدمت‬
‫نیاز به مراجعه‬
‫مجدد‬
‫مراجعه به موقع‬
‫یافتن علت و برطرف کردن آن‬
‫نیاز به اطالعات در سطوح مختلف‬
‫• سیاستگذاران به خالصه اطالعات مبتنی بر میزان‬
‫دستیابی به اهداف کالن یا بینابینی و هزینه های صرف‬
‫شده جهت اندازه گیری اثربخشی نیاز دارند‪.‬‬
‫• مدیران اجرائی به شاخص های عملکردی‪،‬سطح فعالیت‬
‫های انجام شده و منابع بکارگرفته شده نیاز دارند‪.‬‬
‫• کارکنان به اطالعات مربوط به حجم و چگونگی ارائه‬
‫خدمات سالمت نیاز‪ ،‬دارند‪.‬‬
‫ماتریس جامعیت‬
‫گیرنده خدمت‬
‫مرکز سالمتی‬
‫شبکه‬
‫شهرستان‬
‫مرکزبهداشت‬
‫استان‬
‫وزارت‬
‫بهداشت‬
‫پشتیبانی‬
‫فرآیند‬
‫خدمت‬
‫برونداد‬
‫اثر= پی آمد‬
‫ماتریس جامعیت‬
‫مرکز‬
‫بهداشتی‬
‫درمانی و‬
‫خانه های‬
‫بهداشت‬
‫تابعه‬
‫گیرنده‬
‫خدمت‬
‫حجم‬‫گروه هدف‬
‫پوشش و‬‫بهره مندی‬
‫از خدمات‬
‫پشتیبانی‬
‫میزان‬‫رعایت‬
‫استاندارد‬
‫ها در‬
‫فرآیند های‬
‫پشتیبانی‬
‫نوع خدمت برونداد‬
‫میزان‬‫رعایت‬
‫استاندارد‬
‫فعالیتها‬
‫پی آمد‬
‫پوشش‬‫حجم‬‫خدمات‬
‫خدمات‬
‫انجام شده ‪ -‬میزان‬
‫تغییر‬
‫آگاهی‬‫رفتار در‬
‫گیرنده‬
‫گروه هدف‬
‫خدمت‬
‫ رضایت برنامه‬‫مشتری‬
‫ماتریس جامعیت‬
‫شبکه‬
‫بهداشت و‬
‫درمان‬
‫شهرستان‬
‫گیرنده‬
‫خدمت‬
‫دسترسی به‬
‫واحد های‬
‫ارائه دهنده‬
‫خدمات‬
‫سالمتی‬
‫پی آمد‬
‫پشتیبانی‬
‫نوع خدمت برونداد‬
‫میزان‬
‫رعایت‬
‫استاندارد‬
‫ها در‬
‫فرآیند های‬
‫پشتیبانی‬
‫مراکز‬
‫بهداشتی و‬
‫درمانی‬
‫تابعه‬
‫‪ -1‬پوشش‬
‫‪-1‬حجم‬
‫میزان‬
‫خدمات‬
‫خدمات‬
‫رعایت‬
‫انجام شده ‪-2‬میزان تغییر‬
‫استاندارد‬
‫‪-2‬آگاهی رفتار در گروه‬
‫فعالیتها و‬
‫هدف برنامه‬
‫گیرنده‬
‫منابع در‬
‫‪-3‬میزان‬
‫خدمت‬
‫واحدهای‬
‫‪-3‬رضایت فراوانی‬
‫ارائه دهنده مشتری‬
‫بیماریها‬
‫ومشکالت‬
‫خدمات‬
‫تندرستی‬
‫ماتریس جامعیت‬
‫مرکز‬
‫بهداشت‬
‫استان‬
‫نوع خدمت برونداد‬
‫گیرنده‬
‫خدمت‬
‫پشتیبانی‬
‫دسترسی‬
‫به واحد‬
‫های ارائه‬
‫دهنده‬
‫خدمات‬
‫سالمتی‬
‫میزان رعایت میزان‬
‫استاندارد ها در رعایت‬
‫فرآیند های‬
‫پشتیبانی مراکز استاندارد‬
‫فعالیتها و‬
‫بهداشتی و‬
‫درمانی و شبکه منابع در‬
‫های بهداشت‬
‫واحدهای‬
‫شهرستانهای‬
‫ارائه دهنده‬
‫تابعه‬
‫خدمات‬
‫پی آمد‬
‫‪ -1‬پوشش‬
‫‪-1‬حجم‬
‫خدمات انجام خدمات‬
‫‪-2‬میزان‬
‫شده‬
‫تغییر رفتار‬
‫‪-2‬آگاهی‬
‫گیرنده خدمت در گروه‬
‫هدف برنامه‬
‫‪-3‬رضایت‬
‫مشتری‬
‫‪-3‬میزان بار‬
‫بیماریها‬