Transcript แผน ชุมชน
บทเรียนจากการดาเนินงาน ส่ งเสริมสนับสนุนแผนชุมชนฯ ขนิฏฐา กาญจนรังษีนนท์ กรมการพัฒนาชุมชน 2548 การแข่ งขัน ทางการค้ า เงินลงทุน ต่ างประเทศ เงินกู้ ต่ างประเทศ สภาวะโลก ไร้ พรหมแดน ปัญหาเศรษฐกิจ ปฏิรูป การเมือง การล้ มละลาย ของชุมชน สภาวะชาติ ไร้ ภมู คิ ้ ุมกัน ธปท. การล้ มละลาย ของนายทุน พักชาระหนี ้ กองทุน หมูบ่ ้ าน TAMC การล้ มละลาย ของชาติ นิยมไทย ปฏิรูป ราชการ พืน้ ฐานของการฟื้ นฟูเศรษฐกิจของประเทศ การเชื่อมโยงภาคเศรษฐกิจท้ องถิ่นและเศรษฐกิจโลก การพึ่งพาตนเอง ภายในท้ องถิ่น ความแข็งแกร่ ง ในสังคม การค้ าระหว่ าง ท้ องถิ่น การค้ าระหว่ าง ท้ องถิ่น กับเมือง โดยตรง การค้ าระหว่ าง ท้ องถิ่น กับ ต่ างประเทศ โดยตรง ศักยภาพในการ แข่ งขันระหว่ าง ประเทศ ชาติ การเสริมสร้ าง ความพึ่งพาตนเองในท้ องถิ่น จังหวัด อาเภอ ตาบล ชุมชนหมู่บ้าน พึ่งพา สิ่งที่ไม่ สามารถทาเองได้ ต้ องพึ่งคนอื่นทาให้ สิ่งที่ทาได้ เอง แต่ ต้องอาศัยภายนอกให้ ช่วยเหลือ สิ่งที่ทาเองได้ ไม่ ต้องพึ่งภายนอก การเสริมสร้ างความพึง่ พาตนเองในท้ องถิน่ ร่ วมมือกัน พึ่งตนเอง การพัฒนาทีม่ ีคนเป็ นศูนย์ กลาง คนได้รับการพัฒนา ’of People’ คนทาการพัฒนา ’by People’ การพัฒนาทาเพื่อคน ’for People’ คนมีความรู ้ คนมีสุขภาพดี คนมีอาชีพ-รายได้ คนมีศกั ดิ์ศรี มีสังคม คนริ เริ่ มและร่ วมกันพัฒนา คนร่ วมรับผิดชอบกิจกรรมชุมชน คนมีแผนแก้ปัญหา/พัฒนาตนเอง คนทุกกลุ่มมีโอกาส มีบทบาท กิจกรรมพัฒนาสนองความต้องการของคน ท้องถิ่นและรัฐยอมรับและสนับสนุน การมีส่วนร่ วมของคน การบริ การพื้นฐานทัว่ ถึงเท่าเทียม ท้องถิ่นและรัฐรับผิดชอบต่อคน โปร่ งใส ตรวจสอบได้ การเสริมสร้ างความเข้ มแข็งของชุ มชนกับการพัฒนาทีม่ ีคนเป็ นศูนย์ กลาง ร่ วม เรียนรู้ ร่ วม กระบวนการ ตัดสิ นใจ เสริมสร้ าง ความเข้ มแข็งชุมชน ร่ วมติดตาม ประเมินผล ร่ วมรับ ประโยชน์ ร่ วม ดาเนินงาน คนได้ รับการพัฒนา ’of People’ คนทาการพัฒนา ’by People’ การพัฒนาทาเพือ่ คน ’for People’ คนมีความรู้ คนมีสุขภาพดี คนมีอาชีพ-รายได้ คนมีศักดิ์ศรี มีสังคม คนริเริ่มและร่ วมกันพัฒนา คนร่ วมรับผิดชอบกิจกรรมชุมชน คนมีแผนแก้ปัญหา/พัฒนาตนเอง คนทุกกลุ่มมีโอกาส มีบทบาท กิจกรรมพัฒนาสนองความต้ องการของคน ท้ องถิ่น/รัฐยอมรับสนับสนุนการมีส่วนร่ วมของคน การบริการพืน้ ฐานทัว่ ถึงเท่ าเทียม ท้ องถิ่น/รัฐรับผิดชอบต่ อคน โปร่ งใส ตรวจสอบได้ สนับสนุนให้ ชุมชน สามารถดาเนินงาน ของชุมชนได้ ตามที่ร่วมกันตัดสินใจ อานวยความสะดวก ให้ คนในชุมชน ได้ ร่วมกันตัดสินใจ แก้ ไขปั ญหาของชุมชน สนับสนุนให้ ชุมชน สามารถขจัดอุปสรรค ที่ทาให้ ชุมชนตัดสินใจ แก้ ไขปั ญหาร่ วมกันไม่ ได้ พันธกิจของนักพัฒนาชุมชนทุกคน กระตุ้นให้ ชุมชน ตัดสินใจ วางแผน พัฒนาและแก้ ไขปั ญหา ของชุมชน การเสริมสร้ าง ความเข้ มแข็ง ของชุมชน ส่ งเสริมให้ ชุมชน เรียนรู้ร่วมกัน เพื่อแก้ ไขปั ญหา ของชุมชน วิเคราะห์ ชุมชน ติดตามประเมินผล การกระทาร่วมกัน ของคนในชุมชน แบ่ งปันประโยชน์ ตัดสิ นใจวางแผน ดาเนินการ ข้ อมูลชุมชน เวทีชุมชน วิเคราะห์ ชุมชน องค์ กร เข้ มแข็ง แผนชุมชน ติดตามประเมินผล แบ่ งปันประโยชน์ ทุนชุมชน การกระทาร่วมกัน ของคนในชุมชน ตัดสิ นใจวางแผน ดาเนินการ กิจกรรม ชุมชน ปัญหาชุมชน ผลผลิตตกต่า แรงงานคืนถิ่น ที่ดนิ หลุดมือ ยาบ้ าระบาด นา้ เน่ าเสีย ผู้นาขัดแย้ งกัน ฯลฯ จัดการกันเอง ขอความ ช่ วยเหลือ เป้ าประสงค์ เพือ่ สร้ างโครงสร้ างสั งคมที่ ส่ งเสริมการมีส่วนร่ วมของประชาชนตาม วิถีประชาธิปไตยในการตัดสิ นใจ ต้ องการ กระบวนการที่เอือ้ อานวยต่ อการที่ ประชาชนจะสามารถเข้ าถึงและควบคุมทรัพยากร และโครงสร้ างอานาจในชุ มชน กลุ่มคนที่ • อาศัยอยู่ด้วยกันใช้ ชีวติ ร่ วมกัน • มีวตั ถุประสงค์ ร่วม มีความสั มพันธ์ กนั • มีวัฒนธรรม คุณลักษณะสาคัญเหมือนกัน • มีการแบ่ งปันประโยชน์ • มีกระบวนการปรับความสั มพันธ์ • พึง่ กันและแก้ปัญหาของส่ วนรวมได้ การพัฒนาชุมชน คือ กระบวนการส่ งเสริมสนับสนุนประชาชน ให้ สามารถพัฒนาชุ มชนของตนเองโดย การกระทาร่ วมกันของคนในชุ มชน กระบวนการสร้ างความเข้ มแข็งของรู ปแบบความสั มพันธ์ แนวราบของ ชุ มชน ซึ่งเป็ นความสั มพันธ์ ระหว่ างประชาชน และกลุ่ม/องค์ กรต่ าง ๆ ใน ชุ มชน หน่ วยงาน อืน่ ๆ บทเรียน ความรู้ ประชาชน ผู้นา แผนงาน งบประมาณ พัฒนากร ข้ อมูล ข่ าวสาร สถาบัน ทางศาสนา องค์ กร ปกครอง องค์ กร ท้ องถิ่น สถานบริการ ขั้นพืน้ ฐาน องค์ กร ชุมชน ชุมชน บ้ านเรือน ทีท่ ากิน สาธารณูปโภค ภูมอิ ากาศ เศรษฐกิจ ชาติ การเมือง ชาติ กิจกรรม บ้ านเมือง กิจกรรม ชุมชน กิจกรรม ครัวเรือน ชุ มชนและบริบทแวดล้ อมทีจ่ ะส่ งผลกระทบ ใช้ กลไกที่กรมฯออกแบบ ศอช. อช. พัฒนาศักยภาพ หน่ วยงาน อืน่ ๆ พัฒนากร ภูมอิ ากาศ องค์ กร ปกครอง องค์ กร ชุมชน ผู้นา ตัดสินใจวางแผน ติดตามประเมินผล ประชาชน ของคนในชุมชน องค์ กร ท้ องถิ่น บทเรียน ความรู้ แผนงาน งบประมาณ ข้ อมูล ข่ าวสาร การเมือง ชาติ ดาเนินการ สถาบัน ทางศาสนา เศรษฐกิจ ชาติ สถานบริการ ขั้นพืน้ ฐาน การทางานของพัฒนากร บ้ านเรือน กิจกรรม ชุมชน กิจกรรม ครัวเรือน กิจกรรม บ้ านเมือง สาธารณูปโภค คณะกรรมการ กนภ. แผนขอรับ การสนับสนุน แผน ใช้งบ กนภ. กระทรวง/หน่วยงานส่วนกลาง อบจ. กพจ. แผน พัฒนาจังหวัด แผนขอรับ การสนับสนุน ประชาชน อบต. ประชาชน กรรมการหมู่บ้าน แผนขอรับ การสนับสนุน แผน ความร่ วมมือ แผน ชุ มชน แผน ความร่ วมมือ แผน แผน ใช้เงิน อบต. พัฒนา อบต. คปต. ปลัด อบต. แผน ใช้งบ กนภ. กพอ. สภา อบต. คณะทางานของ กพอ. แผน ความร่ วมมือ แผนขอรับ การสนับสนุน แผน ความร่ วมมือ แผน พัฒนาอาเภอ สานัก งบประมาณ แผน พึ่งตนเอง ทาบัญชีคนจน เวทีทบทวนแผนเก่ า บ้ านที่มีแผน บูรณาการสมบูรณ์ Roadmap พาคนพ้ นจน ไม่เจาะจง ตัวคนจน เลือกกิจกรรมในแผน แก้ปัญหาคนจน ครอบคลุมการแก้ปัญหา คนจนหรื อไม่ กิจกรรมเชื่อมโยง แก้ปัญหาได้กว้างขวาง ประหยัด ได้ผลมากกว่า ครอบคลุม บ้ านมีแผนคนจน อย่ างเดียว เวทีทบทวนแผน ดำเนิ นกิ จกรรม 15 หมูบ่ ำ้ นกำหนด เรื่ องคนจน แผนเดิม แก้ปัญหาได้แค่ไหนแล้ว 17 เหนื่ อยนักกลับไป พัก บ้ำงก็ได้ วิเคราะห์ แผนเก่า คนจนยังอยู่ เวทีพูดคุย มีแผนเฉพาะเรื่อง ยังไม่ มีแผนคนจน ปัญหาคนจน และแผนชุมชน ว่ามีปัญหาอะไร บนความคิด งบไม่ พอ “ไม่รอ ขอน้อย ต่อทุนเดิม” แก้ปัญหำคนจน คนรับผิดชอบ กิ จกรรมในแผน ทาเองได้ ไม่ ทาตามแผน ทาแล้ วยังจน คนจนเพิม่ งบประมาณ อบต.สสส.พอช.อบจ. ฯลฯ 14 หมูบ่ ำ้ น ทำแผนแก้ปัญหำ ควำมจน 13 คิ ดไม่ออก พักกันก่อนกลับ ไปช่องที่ 6 ไม่รอ ง้อใคร อยากทา 12 จัดเวทีหมูบ่ ำ้ นวิ เครำะห์ ข้อมูลสถำนกำรณ์ควำมยำกจน แนวโน้ มแนวทำงแก้ไข หาคนอาสา คนอยากทา ได้แกนนาทาแผนเพิ่ม เวทีกลางบ้ าน ส่งเสริ มการศึกษา เพื่อพัฒนา ประสานแผนกับ หมู่บา้ นอื่น หน่วยงานอื่น 16 หมูบ่ ำ้ น คนจนหมดแล้ว มีแผนเฉพาะเรื่อง และมีเรื่องคนจนด้ วย ปี 2551 ประเมินผล การแก้ปัญหาคนจน และสถานการณ์ ความยากจน ไม่ทา ประชุมปฏิบตั ิการ แกนนาชุมชนเรื่ อง การทาแผนชุมชน แก้ปัญหาคนจน 8 พลังหนุ่มสำว แกนนาเข้ าร่ วม ประชุม 6 คุยกันก่อน ขัน้ ตอนต่อไป เอำยังไงกันดี เราเลือกที่เกิดไม่ได้ แต่เราสร้างความสุขเองได้ “กำรแก้ไข ปัญหำ คนจนโดยชุมชน” เป็ นผูอ้ านวยความสะดวก(facilitator) เป็ นผูป้ ระสาน(coordinator) เป็ นผูก้ ระตุน้ (catalyst) ศึกษา จปฐ.1 และข้ อมูล สถานการณ์ ความยากจน ของชุมชน อย่างละเอียด จัดเวทีกลางบ้ าน บอกที่มาที่ไปเรื่ องแผนชุมชน หา คนสนใจเป็ นแกนนา 5 ทำควำมเข้ำใจกับแกนนำ หมู่บ้านมีทิศทาง พัฒนาการของหมู่บ้าน กับการมีแผนชุมชน ติดตาม สนับสนุน ปฏิบตั ิการ ของแกนนาชุมชน ในการทา แผนชุมชน แก้ปัญหาคนจน เชิญผูผ้ า่ นการทาแผน มาแลกเปลี่ยนความคิด เรี ยกความมัน่ ใจคืนมา เห็นความสาคัญ ของการมีแผนชุมชน ไฟแรงข้ำมไป ช่องที่ 13 หมู่บ้าน ไม่ เคยมีแผนอะไรเลย ประสาน แผนชุมชนกับ แผนระดับตาบล และอาเภอเพื่อ ช่วยการแก้ปัญหา คนจน หารือ อบต. เตรียมตัว ให้พร้อมหาเพื่อน และพันธมิตร 1 แผนเดินทางจากอาเภอ เริ่มเดินทาง สารวจสถานการณ์ ความยากจนใน พื้นที่ และสรรหา แกนนาชุมชน ขับเคลื่อนแผนชุมชน แก้ปัญหาคนจน ปี 2546 กิจกรรม ในรูปแบบทางการ จานวนคนจน (6.22 ล้านคน) มีนักพัฒนาชาวบ้ านมืออาชี พอยู่ในพืน้ ที่ มีกระบวนการชุ มชนทีต่ ่ อเนื่องเป็ นบรรทัดฐาน ชี วติ สาธารณะสมบูรณ์ เข้มแข็ง ปิ ดหน้างาน คอยเก็บบทเรียนของชุมชนมาเผยแพร่ เฝ้ าระวัง เตือนภัย คนนอกชุ มชนพูดถึงชุ มชนนีว้ ่ า ชุ มชนเข้ มแข็ง นักพัฒนาชาวบ้ านปฏิบัติการแทนนักพัฒนาราชการ/ภายนอก Show case จัดทาคู่มือนักพัฒนา ให้กบั นักพัฒนาชาวบ้าน ถ่ายทอดเทคโนโลยีให้ สร้างเครือข่ายนักพัฒนาชาวบ้าน ยอมรับการมีนักพัฒนาชาวบ้ านแทนนักพัฒนาราชการ/ภายนอก ส่งเสริมบทบาทนักพัฒนาชาวบ้าน หนุนให้น่าเชือ่ ถือ บูรณาการงานทัง้ หมดของกรมให่เป็ นงานส่งเสริมและพัฒนาการจัดการของชุมชนให้ได้ กระบวนการชุ มชนเริ่มกลายเป็ นบรรทัดฐานของชุ มชน สรรหานักพัฒนาชาวบ้าน พัฒนาทักษะการขับเคลือ่ นชุมชน : community animatiom ฝึ กงาน พัฒนาระบบการบริหารจัดการภายในชุ มชนของตนเองให้ เข้ มแข็ง เผยแพร่ส่สู าธารณะ สร้าง enabling environment ให้ สนับสนุน ให้มี Community ชุมชน สร้ า งระบบการบริ หารจัดการภายในชุ มชนของตนเอง center สนับสนุนการวิจยั ชุมชนเพือ่ ออกแบบระบบการบริหารจัดการของชุมชน สร้างเครือข่ายชุมชน : บ้านพีเ่ มืองน้อง ทาคู่มือชุมชนพัฒนากระบวนการชุมชน เชือ่ มภาคีแหล่งทุนกับชุมชน เรียนรูด้ งู าน..ซ่อมแผน สรุปบทเรียน อ่อนแอ สนับสนุนแผนชุมชน เรียนรู้ การพัฒนากระบวนการชุ มชนให้ เข้ มแข็ง เริ่มสร้ างนิสัยพึง่ ตนเอง ปลุกจิตสานึกสาธารณะ สร้ างองค์ ความรู้ แผนชุ มชนและเวทีกลางบ้ าน ให้ อะไรกับชุ มชน แลกเปลีย่ นเรียนรู้ กบั ชุ มชนอื่น แผนชุ มชนเป็ นอย่ างไร พึง่ ตนเองทาได้ จริงหรือ ทาไมต้ องพึง่ ตนเอง ปลุกความเชื่ อมั่น เสนอ กระบวนการชุ มชน ให้ ลองทาแผนชุ มชน เอาแผนไปเชื่ อมกับแหล่ งทุน พัฒนาฐานข้อมูลชุมชน แผนแม่บทชุมชน คือ แผนพัฒนำเศรษฐกิจสังคมของชุมชน ที่ ชุมชนร่วมกันพัฒนำขึน้ มำโดยกระบวนกำรเรียนรู้ที่ทำให้เข้ำใจ ศักยภำพที่เป็ น “ทุน” ที่แท้จริงของตนเอง และพบแนวทำงในกำร พัฒนำทุนดังกล่ำวไปสู่กำรพึ่งตนเอง (กระบวนกำรเรียนรู้นี้ มูลนิธิหมู่บำ้ นเรียกว่ำ “กำรทำประชำพิจยั ” หรือ “กำรทำ ประชำพิจยั และพัฒนำ” หรือ PR&D : People Research and Development) หัวใจของกำรสนับสนุนกระบวนกำรจัดทำแผนแม่บทชุมชน คือกำรสร้ำงกระบวนกำรเรียนรู้ให้กบั คนในชุมชน เพื่อให้ชมุ ชน หลุดพ้นจำกวิธีคิดแบบพึ่งพำ และรอควำมช่วยเหลือจำกรัฐหรือ ภำยนอก X การทาแผนแม่ บทชุมชน เขียนโครงการ ทาแผนชีวติ แผนยุทธศาสตร์ ทาสามวันเสร็จ วิธีการและเป้ าหมายเป็ นอันเดียวกัน X X ทาโดยผู้นาไม่ กคี่ น X เป้าหมายทีง่ บฯ กระบวนการเรียนรู้ ของชุมชน ชุมชนร่ วมแรงร่ วมใจ ร่ วมคิดร่ วมทา เป้าหมาย คือ การพึง่ ตนเอง ชุมชนเข้มแข็งและพึ่งตนเองได้เพรำะ • เป็ นชุมชนเรียนรู้ พร้อมที่จะเรียนรู้ • ตัดสินใจได้อย่ำงเป็ นอิสระ • จัดกำร “ทุน”ของตนเองได้อย่ำงมีประสิทธิภำพ • มีธรรมำภิบำลในกำรจัดกำรองค์กรชุมชน และมี เครือข่ำยกับชุมชนอื่นแบบช่วยเหลือเกือ้ กูลกัน กระบวนการฟื้ นฟูพลังของชุมชน ผูน้ าชุมชน และชุมชนทัง้ หมดจะต้อง : ร่ วมใจ (มีเป้ าประสงค์เดียวกัน) • ร่ วมคิด (มีหลักคิดมีหลักการ) • ร่ วมมือ (ชุมชนและทุกคนมีส่วนร่ วม) • ร่ วมแรง (แบ่งงาน บทบาทหน้าที่) • ร่ วมแรงร่ วมใจ ร่ วมไม้ ร่วมมือ ร่ วมคิดร่ วมทา หลักการส่งเสริมให้ชมุ ชนเรียนรูเ้ พือ่ ทาแผนของชุมชน ก. รูจ้ กั ตัวเอง รูจ้ กั โลก ข. รูจ้ กั รากเหง้า และเอกลักษ์ ค. รูจ้ กั ศักยภาพ และทุน ง. รูร้ ายรับ รายจ่าย หนี้สนิ จ. เรียนรูจ้ ากตัวอย่าง และความสาเร็จของชุมชนอืน่ ฉ. วิเคราะห์ขอ้ มูล และค้นหาทางเลือกใหม่ ช. ร่างแผนแม่บท และประชาพิจารณ์ ชุ มชน เข้ มแข็ง ขยายพันธมิตร นอกชุ มชน สร้ าง/ถักทอคน เครือข่ ายชุ มชน กระบวนการ จัดการ ของชุมชน เพิม่ คุณค่ าทุนทางสั งคม เพิม่ ทุนเศรษฐกิจ(ออม/ลงหุ้น) กระบวนการเรียนรู้ การรวม-สร้ างคนร่ วมกัน ความเป็ นเจ้ าของชีวติ ชุ มชน โครงการบูรณาการแผนชุมชนเพื่อเอาชนะความยากจน กรมการพัฒนาชุมชน รับผิดชอบประสานงาน 16 จังหวัด กรมการพัฒนาชุมชน ร่ วมงานกับภาคีการพัฒนา 59 จังหวัด งบ กจภ. 6,487,000 บาท 499 ตาบล ร่ วมกับทหาร 52 ตาบล แผนชุมชนที่บูรณาการการพัฒนาของชุมชนอย่างเป็ นองค์รวม ที่ดาเนินการโดยชุมชน เป็ นของชุมชน ส่ งเสริ มโดยภาคีการพัฒนา หนองบัวลาภู อุดรธานี นครพนม มุกดาหาร ตาก กาแพงเพชร พิจติ ร ประจวบคีรีขนั ธ์ ชุมพร ระนอง สุราษฎร์ธานี นราธิวาส นครนายก ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา ระยอง พื้นที่ 16 จังหวัด กรมการพัฒนาชุมชน เป็ นเจ้าภาพ การสนับสนุนการจัดทาแผนชุมชนแก้จนของกรมฯ กรมฯ จัดสรรงบให้ทุกตาบล ๆ ละ 9,000 บาท ใช้จดั ประชุมเชิงปฏิบตั ิการแกนนาชุมชน เพื่อปลุกระดม พลัง สร้างความรู้สึกตื่นตัว และสมัครใจที่จะเป็ นกลไกใน การพัฒนาและแก้ไขปัญหาด้วยพลังของชุมชน แผนชุมชนเพื่อแก้ไขปั ญหาความยากจน ลดคนจนลงให้ได้โดยใช้ทุนทางสังคมที่มีก่อน เป้ าหมายที่ต้องการ • 70 % ของหมู่บำ้ นมีกำรทำแผนและใช้แผน • ถ้ำหมู่บำ้ นเสนอแผนไปของบฯ จำกหน่ วยงำนต่ำง ๆ 70 % ได้รบั กำรสนับสนุนงบฯ • แผนของชุมชน ทำโดยแกนนำของชุมชน ผ่ำนเวทีประชำคม ของชุมชน • คนยำกจนในหมู่บำ้ นลดลงได้จริง • คนทำงำนมีควำมสุขในกำรทำงำน มีภำคีเป็ นเพื่อนร่วมงำน • เกิดเครือข่ำย เกิดทุนในกำรทำงำนสำหรับโอกำสต่อ ๆ ไป โครงการประสานงานเครื อข่ายแผนแม่บทชุมชน พอช.สนับสนุนงบให้คณะทางานภาคประชาชน 4 ภาค คณะทางานฯ ขอให้ ศอช.ต. 222 ตาบล เป็ นกลไกร่ วมดาเนินงานในระดับพื้นที่ ช่วยขับเคลื่อนแกนนาชุมชนจัดทาแผนแม่บทชุมชน แผนชุมชนที่บูรณาการการพัฒนาของชุมชนอย่างเป็ นองค์รวม ที่ดาเนินการโดยชุมชน เป็ นของชุมชน ส่ งเสริ มโดยภาคประชาชน พืน้ ทีโ่ ครงการนาร่ องเศรษฐกิจชุมชนของ มท.1 ชัยนาท ตราด นครศรี ธรรมราช ลาปาง ต้ นแบบ การดาเนินงาน เศรษฐกิจชุมชน สกลนคร ประชาพิจัย แผนชุมชน ยะลา น่าน ยโสธร วิสาหกิจชุมชน เศรษฐกิจชุมชน การดาเนินงาน ในปี 47 • • • • • • • สรุปบทเรียนด้ วย Empowerment Evaluation and สัมมนานักวิชาการ 75 จว+เขต Organizational Learning:A จัดระบบบริหารโครงการ Path Toward Mainstreaming ประชุมพัฒนาการจังหวัด 16 Evaluation จังหวัด ชี้แจงหัวหน้ าฝ่ ายแผน 75 จังหวัด ของ ฝึ ก-ซ่อมสร้างนักจัดเวที 250 คน David Fetterman and Melissa จัดงบฯ &คู่มือนักพัฒนาเสริม Eiler, School of Education, ฝึ กทีม 16 อาเภอ เชื่อมแผนชุมชน Stanford University สู่เศรษฐกิจชุมชน • เชื่อมฐานข้อมูล • ทา WEBPAGE และ WEBLINK การอบรมทีมเอื้ออานวยฯของอาเภอ จังหวัด การแจ้งแนวทางให้ผเู้ กี่ยวข้องถือปฏิบตั ิ จนท.พช.ให้ สรุปรายงานงบฯและผลงานต่อส่วนกลาง ความสาคัญ การจัดประชุมเชิงปฏิบตั ิ การระดับจังหวัด กับเรือ่ ง>> การประชาสัมพันธ์ และ การออกแบบกลไกการทางาน การประชุมทีมงานกับภาคี> แผนชุมชน อาเภอ >เทคนิค/เครื่องมือ การจัดเวทีประชาพิจารณ์ แผนที่หมู่บ้าน+ตาบล การประสานงานและออกแบบกลไก การจัดทาแผนปฏิบตั ิ การ การพัฒนาศักยภาพพัฒนากรให้พร้อมทางาน กับภาคีและชุมชน และแกนนาชุมชน ตาบล การประสานภาคี จัดทาแผนปฏิบตั ิ การจัดเวที การจัดเวทีทาความเข้ าใจเรื่ องแผนชุมชนกับแกนนาชุมชนและชุมชน ผลการติดตาม: ประสิทธิภาพของจังหวัด ผวจ./รอง ผวจ. พจ. การสั่งการ/สนับสนุน ภาคีให้ ความร่ วมมือ การประสานงานดี จัดสรรให้ พนื ้ ที่ มอบหมายงาน การบริหารเงิน การสนับสนุน/ สื่อสารกับพืน้ ที่ บริหารจัดการ ฝึ กอบรม ติดตาม/สนับสนุน ประชาสัมพันธ์ เรือ่ งที่น่าเป็ นห่วงเมื่อประเมินศักยภาพ เจ้ าหน้ าที่พฒ ั นาชุมชนน่ าจะได้ รับการพัฒนาศักยภาพเพิ่ม ในเรื่อง • การสรุ ปบทเรียน • การจัดเวทีชุมชน ที่ไม่ ใช่ ลักษณะการประชุมชีแ้ จงและการฝึ กอบรม ซึ่งเป็ นเรื่องสาคัญสาหรับการทางานโครงการบูรณาการฯ แต่ เจ้ าหน้ าที่กลับเห็นว่ าไม่ สาคัญนัก และทาไม่ ได้ ดีเท่ าที่ควรอีกด้ วย ปัญหาทีร่ ู้สึกว่ า”หนักหนาสาหัส” •เวลา •ภารกิจ •ความมั่นใจ Best Practice • ความเข้ าใจวัตถุประสงค์ /กระบวนการทางาน ทาให้ เกิดความรับผิดชอบ • กระบวนการทางานของคณะทางานระดับจังหวัด • ให้ บทบาทกับหน่ วยงานอืน่ อย่ างจริงใจ • การบูรณาการงบประมาณของหน่ วยงานภาคี ในพืน้ ที่ • ความสั มพันธ์ ระหว่ างเจ้ าหน้ าทีพ่ ฒ ั นาชุมชนกับ ภาคประชาชน บทเรียน • • • • • • • • • • เตรียมคนทางานล่วงหน้ า 2 เดือน ทาความเข้าใจกับพัฒนาการจังหวัดโดยตรง ต้องติดอาวุธ&ปัญญาให้คนทางาน ต้องใช้ Empowering Management การทางานแบบเครือข่าย..ดี ต้องเคารพภาคี: คิดและตัดสินใจร่วมกัน มีอิสระสอดคล้องกับจังหวัดบูรณาการฯ การสื่อสารทางตรงและสองทาง การแบ่งปันข้อมูลภายในหน่ วยงาน พืน้ ที่ขาดทรัพยากรการเรียนรู้ •การทางานต้องยืดหยุ่น •ภาคีต้องรับฟั งกัน และยึดกติการ่วม •จังหวัดต้องบูรณาการแผนงานและ งบประมาณ •ทีมวิทยากรอาเภอต้องปรับกระบวนการร่วมกัน •ทีมตาบลต้องมี อบต.ร่วมด้วย • ข้าราชการ พช.ภูมิใจที่ได้รบั ความไว้วางใจจากภาคีและชุมชน • เจ้าหน้ าที่ พช.มีศกั ยภาพสูง แต่ภารกิจมากและด่วน ทาให้ขาด ความต่อเนื่ อง ปุ ด ระกอบส าคัญของแผน คือ บทเรียนช่ วงเวลาสิ้น• องค์ทุสนของภาคี โครงการ ทุนชุมชน จิตวิทยา เกิดกระบวนการเรียนรู้ • วัฒนธรรมองค์กรของภาคี • องค์ความรู้ใหม่เรื่องแผนชุมชน มีการจัดการความรู้ด้วย • เครื่องมือ • เทคนิคต่าง ๆ ชุมชน ความร่วมมือ และสัมพันธ ภาพระหว่างหน่ วยงาน • แผนชุมชนจะไม่เกิด ถ้าชุมชนไม่ เข้าใจว่าแผนชุมชนมีประโยชน์ และจะทาให้ชีวิตของคนในชุมชน ดีขึน้ ได้อย่างไร ตาก กาแพงเพชร พิจติ ร ประจวบคีรีขนั ธ์ ชุมพร ระนอง สุราษฎร์ธานี นราธิวาส A= 16 A= 42 A= 66 B=5 A= 2 B = 13 C= 7 A= 2 A= 3 B = 13 A= 16 BC== 15 7 B = 18 A= 9 หนองบัวลาภู อุดรธานี นครพนม มุกดาหาร นครนายก ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา ระยอง A= 25 A=36 B=15 A=25 C= 6 B=14 A= 3 B=14 AA=17 = 318 ตาบล A= B =2161 ตาบล B=13 A=36 C = 20 ตาบล A= 6 เพิB= ม่ ได้6อกี 105 ตาบล 6 52 ตาบล ช่ วC= ยทหาร A = ครบกระบวนการแล้ ว ทาเอกสารแผนด้ วย B = ครบกระบวนการแล้ วยังไม่ ได้ ทาเอกสารแผน C = ยังไม่ ครบกระบวนการ 16 จว. พืน้ ที่ที่สามารถให้ การเรียนรู้ เรื่องแผนชุมชน 84 ตาบล ปั จจัยที่เอือ้ ต่ อความสาเร็จ •ความตัง้ ใจ •ความคุ้นเคย •ความตระหนักในคุณค่า •ความร่วมมือ •และความฝัน แนวทางที่กรมฯทาในปี 48 • สนับสนุนกระบวนการจัดทาแผนชุมชนต่ อไปด้ วยงบประมาณ ของกรมฯ – เรียนรู้เพือ่ ซ่ อมแผน – จัดเวทีเจรจาระหว่ างชุ มชนกับแหล่งสนับสนุนทุนกิจกรรมตามแผน • • • • สะสมเผยแพร่ บทเรียนของชุมชน จัดการความรู้ เกีย่ วกับการบริหารโครงการเผยแพร่ ปรับฐานข้ อมูลแผนชุมชน ใช้ EMPOWERING MANAGEMENT ต่ อไป Q&A