Transcript Устарэлыя словы і неалагізмы (самастойная работа з

Специфика работы со
слабоуспевающими учащимися на
уроках белорусского и русского
языка
Устарэлыя словы і неалагізмы
(самастойная работа з перфакартамі)
•
Слова мае_________і
граматычнае значэнні.
Напрыклад , граматычнае
значэнне слова “энцыклапедыя”
________
•
Словы, якія маюць некалькі
лексічных значэнняў,
называюцца
_________, напрыклад _________
•
Пераноснае значэнне слова –
гэта
_______ , напрыклад
• “КАРЭКТАР”
• Спішыце, выпраўляючы
памылкі, назавіце
арфаграмы, на якія былі
зроблены памылкі.
• Лясавік, весна,
ален__ , верабьі,
выказьнік,
студзеньскі,
верста, акванаут.
РОД
М.р.,
Ж.р.,
Н.р.
ЛІК
НАЗОЎНІК
СКЛОН
Н. хто? Што?
Р. каго? Чаго?
(АДЗ.,
Д. каму? Чаму?
МН.)
Т. кім? Чым?
В. каго? Што?
М. (аб) кім? ,(аб)
АПОРНЫ КАНСПЕКТ
(Простая мова)
• “ П” - простая мова – чужыя словы (дакладна, без змен) –
бярэцца ў двукоссе.
• А (а) – словы аўтара (абавязкова дзеясловы са значэннем
думкі або маўлення: падумаў, сказаў,закрычаў, пісаў і г. д.
• “П”, - а. (ЗАПОМНІ! Кропка ў сярэдзіне сказа не ставіцца)
• “ П! (?) – а. (Залежыць ад мэты выказвання). Словы аўтара :
закрычаў, спытаў, здзівіўся і г. д.)
• А: “П(! Ці ?)”
• “ П , - а. – П (! Ці ? )
• “ П , - а, - п”
• ПАМЯТАЙ! Пры афармленні простай мовы коска і кропка
выносяцца за двукоссе, а пытальнік і клічнік пакідаюцца ў
двукоссі.
Паўтарэнне тэорыі
(карткі з планам адказу пра назоўнік як
часціну мовы:)
• Агульнае значэнне (абазначае
прадмет)
• Марфалагічныя прыметы
(змяняецца па склонах, ліках,мае
род)
• Якім членам сказа з’яўляецца?
• Вывад: слова з’яўляецца
назоўнікам.
Алгарытм
“Як адрозніць просты сказ з аднароднымі
выказнікамі ад складанага сказа?”
Вызнач, колькі граматычных
асноў у сказе
Адна
Дзве
Просты сказ
Складаны
І звязвае аднародныя
члены сказа
і звязвае часткі
складанага сказа
Коска не
ставіцца
Коска
ставіцца
Работа з карэкцыйнымі карткаміпамяткамі
Запомніце! Назоўнікі бываюць мужчынскага( стол,
дом, лес), жаночага (рака, дарога, дзяўчынка),
ніякага роду (поле, дрэва, возера).
• Аднак! Ёсць выпадкі, калі адныя і тыя ж назоўнікі
ў бел. і руск. мовах маюць розны род.
• Прачытайце і запомніце!
•
•
•
•
•
•
Вялікі боль(м.р.)
Балючы мазоль (м.р.)
Залаты медаль(м.р.)
Густы пыл(м.р.)
Злы сабака (м.р.)
Зялёная таполя (ж.р.)
шырокі стэп (м.р.)
бацькаў шынель(м.р.)
доўгі цень(м.р.)
белая гусь (ж.р.)
свежая салата (ж.р.)
спелы яблык (м.р.)
ЯК?
КАЛІ?
Лістапад
прыхо- АДКУЛЬ?
дзіць.
ДЗЕ?
Паставіць пытанні да выдзеленых слоў
(па тэме “АКАЛІЧНАСЦЬ”)
• Добра вечарам пастаяць на развілцы
палявых дарог. Сонца з захаду пасылае
апошнія промні на ўсход. Палі спакойна
разлягліся пасля чарговага працоўнага дня.
Вось з поўдня прыляцеў ветрык, далікатна
пашкуматаў за чубы жыта і тут жа
накіраваўся ў невядомую даль.
Запаўненне табліцы (тэма “Дапаўненне”)
(з выкарыстаннем тэксту “Гісторыя пра Лену і яе мячык”)
Н. (хто?
Табліца
што?)
мяч
Лена
Р. (каго?
чаго?)
мяча
Лены
Д. (каму?
чаму?)
мячу
Лене
В. (каго?
што?)
мяч
Лену
Т. (кім?
чым?)
мячом
Ленай
М. (аб
кім?
аб мячы
аб Лене
Гісторыя пра Лену
•
Жыла-была дзяўчынка Лена.У Лены быў
прыгожы мяч. Ніхто, нават самыя блізкія
сябры, ніколі не бачылі чаго?(мяч), бо
Лена яго вельмі шкадавала. Чаму? ( мяч)
вельмі хацелася на вуліцу выйсці і з
дзецьмі пазнаёміцца. Аднойчы ён
выскачыў і пакаціўся проста пад ногі . І
тады ўсе ўбачылі прыгожы што? (мяч).Тут
на вуліцу выбегла Лена. Хлопчыкі і
дзяўчынкі зразумелі, ўто яна не хацела
чым? (мяч) ні з кім дзяліцца. І ўсе
замаўчалі. А Лене стала сорамна, і яна
сказала: “Прабачце, што я нічога вам аб
сваім аб чым? (мяч) не гаварыла.
Давайце ўсе разам з ім гуляць.
ЗАПОЎНІЦЬ ТАБЛІЦУ
(знакі прыпынку ў канцы сказа)
Замацаванне
(Знакі прыпынку ў сказах са
звароткамі)
Перабудуйце сказы ў пытальныя, каб
выдзеленыя словы сталі звароткамі.
• Надзейка вучыцца ў пятым класе.
• Міша добра іграе на цымбалах.
• Старастам каласа выбралі Кацю.
Складзіце сказы так, каб словы дзеці, Радзіма ,
Рыгор у адным выпадку былі дзейнікамі, а ў
другім – звароткамі.
Выпраўце недахопы ў будове сказаў
• 1.Коля стаяў у двары і чакаў брата , які быў
абгароджаны плотам.
• 2.Вучні слухалі даклад, які чытаў прафесар, які
прыехаў з Мінска.
Ператварыце складаныя сказы ў простыя і
запішыце.
• 1.Калі надышла вясна, усё вакол ажыло.
• 2.Калі наступіў вечар, надвор’е змянілася.
Творчы дыктант
(дапішыце складаныя сказы, пастаўце адпаведныя
знакі прыпынку
• З поўначы падзьмуў моцны вецер і …
• Настаўніца ўвайшла ў клас і аб’явіла ,
што…
• Школьнікі абвязалі маладыя дрэўцы,
каб …
• Хмара аддалілася, але…
• Туман доўга не разыходзіўся , таму што
…
Пры спісванні замест кропак устаўце
патрэбныя займеннікі. У дужках запішыце
пытанні да займеннікаў
• Наляцеў на лес буран. … калыхаў
дрэвы. … гнуліся да самай зямлі. …
назіраў за маленькай бярозкай. …
расла паводдаль ад астатніх дрэў.
Вецер ірваў яе лісткі. … з таварышам
прынеслі палку і прывязалі дрэўца.
Здалося, што… прыветна паківала нам
вяршынькай.
Знайдзіце пятае “лішняе”
і растлумачце , чаму яно з’яўляецца лішнім
Верабей, сініца, бабёр,дзяцел, ластаўка
Студзень, люты,зіма, сакавік, красавік
Агурок, памідор, капуста, яблык,бурак
Асіна,бяроза, таполя, рабіна,шыпшына
Панядзелак, аўторак,сёння, чацвер, пятніца
ТЭСТ ПА ТЭОРЫІ
• 1.Назоўнік абазначае:
• а)прымету прадмета; б) прадмет;
в) дзеянне прадмета.
• 2. Назоўнікі змяняюцца:
• а) па ліках;
б) родах;
в) склонах.
• 3.Скланенне мае:
• А) назоўнік; б) прыметнік
• 4.Назоўнік у сказе бывае:
• а)дзейнікам; б)дапаўненнем; в) акалічнасцю;
г)выказнікам; д)азначэннем
Графічны дыктант з узаемаправеркай
(растлумачыць графічна пунктаграмы)
•
•
1.Багаты, вялікі і прыгожы наш край!
2.Хлопчыкаў гасцінна заклікала поле, рэчка, лес.
• 3.Чутно вясны дыханне ўсюды: на сініх далях, на лясах,на дрэвах …
• 4.Ранішняя свежасць,жоўта-зялйная шыр асенніх палёў – усё гэта наводзіла
на мяне прыемны супакой.
• 5.Адгукніся, вясна, мне зязюляй з-за рэчкі.
• 6.Спявалі птушкі ў разложыстых галінах дрэў, а ў высокай траве
стракаталі конікі.
• 7.Дубы зялёны плашч адзелі, і зарунела ярына.
• КЛЮЧ
• 1.О , О І О
5. …, З , …
• 2.О , О , О
6. [ ] , а [ ]
• 3.А: О , О , О
7 [ ],і [ ]
• 4.О , О - а.
Работа над схемай
АЧ
Адказваюць на
адно і тое ж
пытане
Не залежаць
адзін ад
аднаго
?
?
Даданыя члены сказа
(кантроль ведаў)
Дапаўненне
Што абазначае
На якое пытанне
адказвае
Чым выражаецца
Як
падкрэсліваецца ў
сказе
Мая адзнака
Азначэнне
Акалічнасць
Лінгвістычнае
паведамленне па тэме
“Галоўныя і даданыя члены
сказа”
(Вучні слухаюць, дапаўняюць,
даюць рэцэнзію на адказ)
На аснове схем расказаць пра пастаноўку знакаў
прыпынку ў сказах з аднароднвмі членамі сказа
1.О , О, О
4.О і О, О
2.О і О
5.О , але О
3.О ,і О ,і О
6. О ды О
ПРАВЕРКА
ДАМАШНЯГА
Закончыце ска-
ЗАДАННЯ
Пранумаруйце
словы так,
зы:
каб яны размяшчаліся
Навука аб гуках мовы называецца …
строга ў алфавітным
Навука аб правільным вымаўленні
гукаў называецца…
Графіка – навука аб …
Арфаграфія – навука аб правілах …
парадку.
Сонца лыжы
вада стол шпак
аловак колас
голуб рака яблык