Slide 1

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 2

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 3

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 4

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 5

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 6

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 7

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 8

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 9

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 10

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 11

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 12

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 13

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 14

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 15

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 16

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 17

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 18

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 19

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 20

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 21

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 22

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 23

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 24

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 25

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 26

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 27

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 28

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 29

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 30

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 31

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 32

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 33

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 34

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 35

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 36

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 37

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 38

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 39

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 40

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 41

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok


Slide 42

Актыўная ацэнка
Трэнінг I

Актыўная ацэнка
Якія ў Вас асацыяцыі з выразам
“актыўная ацэнка”?

Актыўная ацэнкаацэнка, якая дапамагае вучыцца

Мэты прэзентацыі метада Актыўнай
ацэнкі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія карыстаюцца
метадам АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай для
навучання, падчас заняткаў з вучнямі

Актыўная ацэнка
Актыўная ацэнка – гэта частая і
інтэрактыўная ацэнка прагрэсу вучня і яго
разумення матэрыялу, таго, якім чынам, як
вучань будзе вучыцца далей і як яго гэтаму
лепш вучыць.
Справаздача Арганізацыі Гаспадарчага Супрацоўніцтва і
Развіцця (OECD)

Актыўная ацэнка – гэта прадстаўленне
інфармацыі, якая дапамагае вучыцца
Спрошчанае азначэнне

Атмасфера, спрыяльная навучанню
Стала ўзмацняе пачуццё ўласнай вартасці вучняў,
Павышае заангажаванасць вучняў у навучанне,
Заахвочвае вучняў да самастойнасці,
Стварае вучням умовы для супрацоўніцтва,
Паглыбляе усведамленне вучнем працэсу
навучання,
 Дазваляе вучням узяць адказнасць за ўласнае
навучанне.






Мэты
Паразважаць пра наступныя пытанні:
• Навошта я гэтаму вучу? Што мае вучні ўжо
ведаюць на гэты конт?
• Куды я рухаюся і чаго жадаю дасягнуць
• Падзялюся-ка я “таямніцай” гэтых мэтаў з вучнямі

• І праверу, ці мэты былі дасягнутымі

Калі настаўнік стаіць перад вучнямі напрацягу 45
хвілінаў, ён мусіць ведаць, навошта ён гэта
робіць. Акрэсленыя мэты дазваляюць настаўніку
адпаведна падбіраць фармат практыкаванняў,
прадумаць заданні. А вучням ясна акрэсленыя
мэты даюць магчымасць актыўна і свядома
ўдзельнічаць ў занятках.
Бэата Пазьдзерняк, выкладчык інфарматыкі, пачатковая школа ў
Влодавіцах

Мая праблема была ў тым, што я не ведала, як
патлумачыць вучням свае мэты, каб быць
упэўненай у тым, што вучні іх разумеюць.
Рэната Хмілеўска, выкладчык інфарматыкі, гімназія ў Ежманках

Крытэры ацэнкі – НАШТОБУЗУ
(НА ШТО БУду Звяртаць Увагу)
Вызначэнне таго, на што будзем звяртаць увагу
падчас ацэнкі.
Вызначэнне фактаў і доказаў, якія
прадэманструюць вучням і настаўніку, ці была
дасягнутая мэта заняткаў

Вучань не павінен гадаць, што ў яго будуць
правяраць (а калі я хадзіла ў школу, было
менавіта так). Вучань мае права ведаць, што ад
яго будуць патрабаваць.
Барбара Анджэйчак, настаўніца польскай мовы, школа ў Пішу

Калі я вызначаюся з “наштобузу”, гэта дапамагае
мне ўсведамляць, якія здольнасці і ўменні вучняў
я буду ацэньваць падчас праверкі.
Бэата Возьняк, настаўніца матэматыкі,
гімназія ў Дронжнэй

Актыўная ацэнка і выстаўленне адзнак

Настаўнік, які выкарыстоўвае
Актыўную ацэнку, таксама
выстаўляе і адзнакі.

Ужо амаль два гады я назіраю за абсурдам
вечнага выстаўлення адзнак. Апроч канкрэтных
крытэрыяў яны не даюць вучням аніякай яснасці ў
працэсе ацэнкі і не мабілізуюць іх да працы. А ў
выпадках вучняў, якія лічаць толькі дасягненні,
адмова ад адзнак з’яўляецца асабліва
эфектыўнай.
Магдалена Сват-Павліцка, настаўніца польскай мовы, прыватная
жаночая школа ў Варшаве

Праца з бацькамі
Навучэнцы і бацькі мусяць быць свядомымі
удзельнікамі працэсу Актыўнай ацэнкі.
Вучань – Актыўная ацэнка дапаможа табе вучыцца

Бацькі – дзякуючы Актыўнай ацэнцы Вы зможаце
дапамагчы свайму дзіцяці, Вы зможаце стаць яго
саюзнікам

Асабліва задаволенай была маці вучня, у якога
былі праблемы з матэматыкай. Яна сказала, што
нарэшце ён зможа сканцэнтравацца на тым, каб
нагнаць іншых, а не на тым, каб мець лепшыя
адзнакі. Я таксама папрасіла бацькоў не пытацца
ў сваіх дзяцей, якія адзнакі яны атрымалі сёння ў
школе, а пытацца, чаму яны сёння навучыліся.
Марыля Рачкоўска, матэматык, гімназія №28 у Шчэціне

Ключавыя пытанні

Гэта пытанні, якія паказваюць вучням
шырэйшы кантэкст тэмы, заахвочваюць іх
шукаць адказы і цікавіцца навучаннем

Ключавыя пытанні пабуджаюць у вучнях
зацікаўленасць дадзенай тэматыкай. Навучэнцы
хочуць ведаць адказ, канцэнтруюцца на занятках.
Мушу прызнацца, што я доўга разважала, якія
пытанні задаваць і як іх фармуляваць. Я дагэтуль
няўпэўненая, ці я раблю гэта, як належыць.
Бэата Возьняк, матэматык, гімназія ў Дронжнэй

Размова

Калі ласка, звярніцеся ад чалавека, што сядзіць
побач, і адкажыце на пытанне:

Колькі часу настаўнік дае вучням,
каб адказаць на яго пытанне?

Тэхнікі задавання пытанняў

• Час чакання адказу вучня
• Пошук адказу ў парах
• Не падымаем рукі
• Вучымся на памылках

>5 сек

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта палепшыць
альбо над чым папрацаваць дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю працу
[D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен працаваць
далей [f]

Раней я канцэнтравалася на памылках маіх вучняў.
Зараз я імкнуся падказаць вучням, пахваліць за
станоўчыя элементы іх працы.
Больш за ўсіх быў задаволеня мой самы слабы
вучань, бо я “знайшла нешта добрае і ў маёй працы,
і дапамагла вызначыцца, як можна яе палепшыць.
Раней я б ізноўку атрымаў два балы”.
Рэната Рыш, матэматыка, школа ў Кросьне

Узаемная ацэнка
Вучні ацэньваюць працы адно аднаго на
падставе вызначаных загадзя крытэрыяў .
Настаўнік мае працаваць з вучнямі над:
• вызначэннем крытэрыяў ацэнкі – (што?)
• здольнасцю вучняў прадстаўляць
зваротную інфармацыю – (як?)

Заняткі па ўзаемнай ацэнцы пераконваюць вучняў,
як шмат трэба высілкаў, каб атрымаць добрую
адзнаку. Вучаць культуры, такту, стрымліванню
негатыўных эмоцыяў да слабых альбо занадта
сціплых вучняў.
Анна Юрчак, біялогія, школа №5 Кросна

Самаацэнка
Калі вучань у стане ацаніць, колькі ён ужо
ведае, а колькі яму яшчэ трэба вывучыць,
каб дасягнуць вызначаную мэту, гэта
дапамагае яму ў навучальным працэсе і
робіць яго актыўным удзельнікам гэтага
працэсу.

Я заўважыла, што вучні вельмі радуюцца, калі
знаходзяць у сваёй працы правільна
выкананыя заданні. Яны больш радуюцца
гэтаму, чым калі я ім кажу, што яны зрабілі
нешта правільна.
Марта Кровяк, польская мова, гімназія ў Вензаўніцы

Вяртаючыся да мэтаў нашай
прэзентацыі.
Калі ласка:
• Падыміце картку, калі мы цалкам дасягнулі мэтаў
трэнінгу.
• Падыміце руку (без карткі), калі мы дасягнулі
мэтаў трэнінгу толькі часткова
• Не падымайце рукі, калі мы ўвогуле не дасягнулі
мэтаў трэнінгу.

Мэты прэзентацыі
1. Удзельнікі даведаюцца аб:
• Паняцці Актыўнай ацэнкі
• Элементах АА
• Меркаваннях настаўнікаў, якія выкарыстоўваюць
АА
2. Заахвоціць удзельнікаў да :
• Ужывання АА ў школах
• Стварэння атмасферы, спрыяльнай да навучання,
падчас заняткаў з вучнямі

Мэты трэнінгу:
Навучанне здольнасцям:
• Эфектыўнага планавання лекцыі
• Вызначэння мэтаў
• Вызначэння крытэрыяў поспеху
• (НАШТОБУЗУ)
• Фармаванне зваротнай сувязі, якая карысна
ўплывае на працэс і вынік навучальнага працэсу

Настаўнік павінен ведаць:
• Навошта ён выкладае „гэтую тэму”?
• Якую гэта мае мэту?
• Як гэтая тэма ўзаемазвязаная з
папярэднімі ведамі вучняў?

Паспрабуйце сфармуляваць мэту занятку
Тэма: Вялікая Французкая Рэвалюцыя
Мэта: ?
Тэма заняткаў – Сталіцы Еўропы
Мэта: ?

„Калі ты не ведаеш, да якой якой прыстані ты
плывеш, ніякі вецер не будзе для табе
спадарожным” – Сэнэка
Планаванне заняткаў – гэта важна, бо....

Мэты заняткаў мовай вучня
Абмеркаванне мэты прыводзіць да таго,
што вучні лепей разумеюць працэс
навучання і маюць большы давер да
настаўніка.
„Тлумачым мэты”

Прывядзіце прыклад мэты настаўніка, і мэты настаўніка,
перакладзенай на мову, зразумелую для вучня.

Канспект урока
 Тэма
 Узаемасувязь з папярэднімі ведамі
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня
 На Што Бузу (што вучні будуць умець пасля заняткаў –
крытэрыі ацэнкі)
 Як маюць прайсці гэтыя заняткі (метады і
заданні):
 Ключавыя пытанні для вучняў
 Нататкі і дадатковыя практыкаванні
 Дамашняя работа
 Матэрыялы і дыдактычныя дапаможнікі

Практыкаванне
 Тэма заняткаў
 Мэты заняткаў
 Мэты заняткаў мовай вучня

 Што вучні будуць умець пасля заняткаў–
- НАШТОБУЗУ
 Ключавыя пытанні

Зваротная сувязь

Навошта нам прадстаўляць вучням зваротную
сувязь?

Зваротная сувязь
Чатыры элементы:
• Вызначэнне і адзначэнне добрых элементаў
працы вучня [++]
• Зазначэнне таго, што вучню варта
палепшыць альбо над чым папрацаваць
дадаткова [-]
• Падказкі – як вучань можа палепшыць сваю
працу [D]
• Падказкі – у якім кірунку вучань павінен
працаваць далей [ → ]

Зваротная сувязь
Вучню патрэбныя:
•
•
•
•
•

заахвочванне
падказкі
час на выпраўленне
“свежая”, актуальная інфармацыя
індывідуальная сувязь (папрацаваць над
памылкамі з цэлым класам недастаткова, з кожным трэба працаваць
індывідуальна)
• інфармацыя, якая падтрымлівае, а не
карае
• інфармацыя аб працы вучня, а не аб яго
асобе

Зваротная сувязь для выкладчыка
Давайце прыгадаем нашыя школьныя гады – ці
ёсць Вам што сказаць сваім настаўнікам, як яны
маглі лепей Вас вучыць? – размова ў парах
Якім чынам мы можам атрымаць зваротную
сувязь ад вучняў наконт сваёй працы?

Якія метады атрымання зваротнай сувязі ад вучня варта
запомніць?

Неэфектыўная зваротная сувязь
Настаўнік кажа:
• Паспрабуй развіць гэтую думку
• Падыйдзі да тэмы больш дэталёва
• Ты мусіш больш старацца
• Трэба было запытацца мяне
• Файнае апавяданне
• Добрая праца
• Арфаграфія!
• Выкарыстоўвай абзацы
• Звяртай увагу на памылкі
• Сканцэнтруйся на тэме
• Маладзец!
• Значны прагрэс
Як правяраць толькі тое, аб чым была гаворка (НАШТОБУЗУ)?

Правер сваю зваротную сувязь
1. Ці напісалі Вы спачатку якую-небудзь пахвалу
ці камплімент?
2. Ці звярталіся Вы да вучня па імю?
3. Ці датычыліся Вашыя заўвагі толькі працы
вучня (а не самога вучня)?
4. Ці пераважаюць у Вашай ацэнцы станоўчыя
заўвагі?
5. Ці да кожнай крытычнай заўвагі была
дададзеная прапанова таго, як можа
выглядаць правільны адказ?

6. Ці атрымаў вучань таксама нейкую агульную
параду, якая магла б у будучыні дапамагчы
яму дасягнуць лепшых вынікаў?
7. Ці было зададзенае пытанне, якое заахвоціла
б вучню да далейшых разважанняў над
выкананай працай?
8. Ці прадстаўленыя заўвагі да працы вучня
зразумелай яму мовай?
9. Ці ўсе Вашыя каментары былі дастаткова
падрабязнымі?

10. Ці атрымаў вучань параду, у якім кірунку ён
павінен развівацца далей?
11. Ці прапанавалі Вы вучню сваю дапамогу ў
пераадоленні складанасцяў і паляпшэнні сваёй
працы?
12. Ці прапанавалі вучню абмеркаванне Вашых
каментароў, калі ў яго ёсць да гэтага пытанні?
13. Ці ўсе ўвагі былі пасля падсумаваныя?

Хатняе заданне
•
Зрабіце
распрацоўку
заняткаў
прадмета згодна з узорам канспекта АА.

Вашага

•
Канспект павінен тычыцца ўрока, які правядзе
іншы настаўнік у той час, калі Вас не будзе ў школе.
Тэмай можа быць як пытанне па Вашым прадмеце,
так і справы выхавання.
•
Канспект павінен быць настолькі дакладным,
каб па ім мог правесці заняткі кожны настаўнік.
•
Перадайце
канспект
дырэктару
школы.
На выкананне задання ў Вас ёсць два тыдні.

Публікацыі Бібліятэкі Акадэміі SUS

Як ацаніць, каб навучыць?
П. Блэк і інш
Актыўная ацэнка на практыцы
D. Sterna
Зарпашаем на старонку АА і да ўдзелу ў
форумах:
www.ceo.org.pl/ok