Transcript shaxs
Ijtimoiy falsafa 13-Mavzu: Jamiyat va shaxs Reja: 1. Jamiyat va shaxs munosabatlari haqidagi qarashlar 2. Jamiyat va shaxs. Shaxsning tarixiy tiplari 3. Shaxsning jamiyatga ta’siri. Shaxs erkinligi va ma’suliyati 4. Demokratik huquqiy davlatda inson huquqlari, erkinliklari va manfaatlari Adabiyotlar: 1. O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi.-T., “O’zbekiston”, 2001-yil, VII bob Shaxsiy huquq va erkinliklar. 2. Islom Karimov. Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch. –T., “Ma’naviyat”, 2008-yil. 3. Islom Karimov. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini rivojlantirish konsepsiyasi. –T., “O’zbekiston”, 2010-yil. 4. I.Karimov, S.Valiyeva, K.Tulenova. Ijtimoiy falsafa. Uslubiy qo’llanma.-T., 2008-yil, 83-87-betlar. 5. O.G.Danilyan, V.M.Taranenko. Filosofiya. – Moskva, 2005-yil, 375-383-betlar. 6. Anvar Choriyev. Inson falsafasi. Mustaqil shaxs- 7. P.V.Alekseev. Sotsialnaya filosofiya. – Moskva, 2003-yil, 186-192-betlar. 8. Falsafa. Endsiklopedik lug’at. – T., 2010-yil. Tayanch tushunchalar: -shaxs -shaxs mustaqilligi -erkinlik -ma’suliyat -valyuntarizm -personalizm -iragmatizm -burch -qaramlik -mustaqil shaxs -shaxs erkinligi -fatalizm -individualizm -pragmatizm -psixonalizm -tanlov erkinligi 1-Chizma Jamiyat va shaxs Jamiyat va shaxs orasidagi aloqadorlik dialektik harakterga ega . Bular: a) Jamiyatning shaxsga ta’siri b) Shaxsning jamiyatga ta’sirida namoyon bo’ladi. 2-Chizma Shaxsning shakllanishiga ta’sir ko’rsatadigan omillar Genertik (nasliy) omil Biologik (tabiiy omil) Madaniy omil Ijtimoiy hayot tajribasi “O’z –o’zidan ravshanki, …. bola tarbiyasida sog’lom nasl masalasi ham muhim ro’l o’ynashini inkor etib bo’lmaydi. Aqli raso har qanday inson yaxshi anglaydiki, bu yorug’ dunyoda hayot bor ekan , oila bor. Oila bor ekan , farzand deb atalmish bebaho ne’mat bor. Farzand bor ekan , odamzot hamisha ezgu orzu va intilishlar bilan yashaydi”. Bu hayotda nasibasi butun va to’la bo’lishi uchun insonning o’zi ham chin dildan intilishi , zurriyodini sog’lom muhitda tarbiyalashi katta ahamiyatga ega ekanini unutmasligimiz zarur. Islom Karimov. | Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch.| 3-Chizma Jamiyatning shaxsga ta’siri Megamuhit doirasidagi ta’sir Makromuhit doirasidagi ta’sir Mikromuhit doirasidagi ta’sir 4-Chizma Shaxsning tarixiy tiplari Shaxsiy kamtarlik Jamoaga qaramlik (Ibtidoiy jamoa tuzumi) Individ manfaatlari -ni jamoadagina qondirish. Mulkiy qaramlik (agrar jamiyat) Jamiyatdagi ijtimoiy vazifalarning bo’linishi. Shaxs mustaqilligi Mulkiy qaramlik sharoitidagina shaxs mustaqilligi (sanoatlashgan jamiyat). Mustaqilliik erkin shaxs Demokratik davlat boshqaruvidagi fuqarolik jamiyati. 5-Chizma Shaxs erkinligi va ma’suliyati Erkinlik – kishining o’z hohishi – istagi bo’yicha ish ko’rish imkoniyati. Erkinlik tufayli inson tanlash imkoniyatiga ega bo’ladi. Lekin tanlash imkoniyatining o’zi erkinlikni taminlay olmaydi. -Erkinlik tanlash imkoniyatlarining mavjudligi (tanlov erkinligi). Tanlov erkinligi deganda inson faoliyatining maqsadi, uni amalga oshirish usullari hamda muayyan sharoitga mos hatti – harakatlar nazarda tutiladi. -Erkinlik ijodda namoyon bo’ladi. -Erkinlik insonning o’z – o’zini namoyon qilish imkoniyati. Ayni vaqtda erkinlik shaxsning jamiyat oldidagi ma’sulyati bilan bevosita bog’liq. -Insonning ongli faoliyati – erkinlik va masulyatning uzviy birligida namoyon bo’ladi. Shaxs erkinligi vatan, xalq, jamiyat oldidagi ma’sulyatini nazarda tutadi. Davomi Shaxs erkinligi davlat tamonidan uning huquqlarining kafolatlanishi bilan bog’liq. Ochiq , erkin jamiyatdagina shaxs erkin bo’ladi. Shaxs erkinligining namoyon bo’lish shakllari a) shaxsning dahlsizligi, qadr – qimmati. b) vijdon erkinligi. v) so’z erkinligi g) ijod erkinligi d) faoliyat ko’rsatish erkinligi 6-Chizma Shaxsning jamiyatga ta’siri Shaxsning jamiyatga ta’siri uning qanday shaxs ekanligiga bo’g’liq va u ikki ko’rinishda namoyon bo’ladi. -umuman inson omilining jamiyatga ta’siri. -buyuk zotlar, tarixiy shaxslarning jamiyatga ta’siri.