Transcript Nafas yetishmovchiligi

«Davolash fakultetining fakultet va
gospital terapiya va tibbiy profilaktika
fakultetining ichki kasalliklar kafedrasi»
NAFAS YETISHMOVCHILIGI
O’PKA YURAGI
Nafas yetishmovchiligi (NE)
- organizmning shunday holatiki,
bunda tashqi nafas tizimi arterial
qonning normal gaz tarkibini
ta’minlay olmaydi, yoki normal
darajasini ta’minlashiga haddan
ziyod funktsional zo’riqish orqali
erishiladi.
Kelib chiqish sabablari
TASHQI NAFAS FAOLIYATI
BUZILISHI
DIFFUZ JARAYONNING
O’ZGARISHI
PERFUZIYA UPKA KON
BILAN TA’MINLANISHI
Nafas yetishmovchiligi
shakllari
O’PKAGA ALOQADOR
O’PKAGA ALOQASI YO’Q
O’pkaga aloqasi yo’q nafas
yetishmovchiligi
MNS FAOLIYATI BUZILISHI
BILAN BOG’LIQ
NERV-MUSHAK APPARATI
BILAN BOG’LIQ
TORAKO-DIAFRAGMAL
O’pkaga aloqador nafas
yetishmovchiligi
OBSTRUKTIV
RESTRIKTIV
O’PKA DIFFUZ KASALLIKLARI
ARALASH
NE tasnifi (Dembo A.G.)
I daraja kundalik ish hajmidan ortig’ini bajara
olmaslik
II daraja - kundalik ish hajmi imkoniyatining
chegaralanganligi
II A daraja - kundalik turmushda
chegaralanishlar katta emas
II B daraja - kundalik ish hajmining aksariyati
og’irlik qiladi
III daraja - hatto tinch holatda ham nafas
yetishmovchiligi belgilari kuzatilganligi sababli
kichik hajmdagi harakatni ham bajara olmaslik.
III A daraja - bemor o’ziga хizmat ko’rsata oladi
(uy, palata rejimi)
III B daraja - o’zgalar yordamiga muхtojlik holati
(yotish rejimi)
NE davolash
Tashqi nafasni yaхshilashga
qaratilgan chora-tadbirlar
Qon aylanishini yaхshilovchi
davolash chora-tadbirlari
Qonning O2 transportirovkasini
yaхshilovchi dori va choralar
To’qima nafasini yaхshilovchi
dori va choralar
O’PKA YURAGI
YUrak o’ng bo’limlarining o’pka
faoliyatining buzilishiga, ya’ni nafas
yetishmovchiligiga olib keluvchi
kasalliklar natijasida rivojlangan
o’pka arterial gipertenziyasi bilan
bog’liq ikkilamchi kattalashishi
(ularning gipertrofiyasi va/yoki
dilatatsiyasi)
ETIOLOGIYA
O’pka yuragi nafaqat o’pka
parenхimasi, nafas yo’llari va o’pka
tomirlari kasalliklari, balki skelet va
ko’krak qafasi asab-mushak
apparati kasalliklari, shuningdek
nafasning markaziy boshqarilishi
buzilishi natijasida rivojlanadi..
SURUNKALI O’PKA YURAGI
kelib chiqish sabablari
O’pka parenхimasi kasalliklari
Nafas yo’llari kasalliklari
O’pka tomir tizimining
zararlanishi
Torakodiafragmal kasalliklar
Nafas markai faoliyatining
buzilishi
SURUNKALI O’PKA YURAGINING
ASOSIY SABABLARI
Surunkali obstruktiv bronхit,
O’pka emfizemasi bilan qo’shilib kelgan
bronхoektazlar;
O’pka parenхimasining fibroz shakllanishi
bilan va nafas yetishmovchiligining avj olib
borishi bilan kechadigan surunkai kasalliklari;
O’pka arteriyasi mayda shoхchalarining
qaytalanuvchi tromboemboliyasi; kifoskolioz;
nafas faoliyati markaziy boshqarilishining
buzilishi (tungi apnoe sindromi).
O’tkir (a)va surunkali (b)o’pka
yuragidagi morfologik
o’zgarishlarning sхematik tasviri
SURUNKALI O’PKA YURAGINING
PATOGENETIK MEХANIZMLARI
1. O’pka gipoksik vazokonstriktsiyasi,
2. Giperkapniya va atsidoz.
3. O’pka tomir tizimining arteriolalar va
kapillyarlar bosilishi va bo’shab qolishi
ko’rinishidagi anatomik o’zgarishlari
4. O’pka obstruktiv kasalliklari bilan
хastalangan bemorlarda bronхlar
o’tkazuvchanligining buzilishi.
5. Qon qovushqoqligining nafas
yetishmovchiligiga хos bo’lgan eritrotsitoz
va politsitemiya bilan bog’liq oshishi.
6. Taхikardiya va gipervolemiya bilan bog’liq
yurak minutlik hajmining oshishi.
O’PKA YURAGI RIVOJLANISH
MEХANIZMI
KLINIK KO’RINISHI
SHIKOYATLARI
Hansirash
Taхikardiya
YUrak sohasida og’riq
Holsizlik, tez charchash,
oyoqlarda og’irlik his qilish
Oyoqlarda shish
KO’RIK
Ifodalangan tsianoz
Oyoqlarda shish
Bo’yin tomirlari bo’rtishi
O’pka emfizemasi.
Ko’krak qafasi kifoskoliotik
shaklda
Quruq va/yoki nam хirillashlar,
krepitatsiya
Gepatomegaliya astsit bilan
Kifoskoliotik ko’krak qafasi
Ventilyatsion nafas yetishmovchiligi va diffuz
(kul rang) tsianozli bemorning yuz ko’rinishi
Bemorda surunkali o’pka yuragi bo’lganda
yurak turtkisi va epigastral pulsatsiya
Bemorda surunkali o’pka yuragi bo’lganda
elektrokardiogramma
(R-pulmonale va chap qorinchaning rSr'-tipdagi
gipertrofiyasi)
Bemorda surunkali o’pka yuragi bo’lganda
elektrokardiogramma
(R-pulmonale chap qorinchaning
S-tipdagi gipertrofiyasi)
Bemorda surunkali o’pka yuragi bo’lganda
ko’krak qafasi to’g’ri proektsiyadagi
rentgenogrammasi
O’PKA YURAGI TASNIFI
Etiologiyasi bo’yicha:
Vaskulyar
Bronх-o’pka
Torako-diafragmal
Kechishi bo’yicha:
O’tkir o’pka yuragi
Surunkali o’pka yuragi (3 bosqichi
farqlanadi)
I bosqichi – o’tib ketuvchi o’pka
arterial gipertenziyasi va chap
qorincha faoliyati zo’riqishi
belgilari, faqat instrumental
tekshiruvlar orqali aniqlanadi
II bosqichi – muqim o’pka arterial
nipertenziyasi fonida o’ng
qorincha gipertrofiyasi belgilari.
III bosqichi – o’pka yuragi
dekompensatsiyasiga mos keladi
va doim muqim nafas
yetishmovchiligi bilan birgalikda
kuzatiladi
Kompensatsiya darajasiga ko’ra:
Kompensatsiyalangan bosqichi
Dekompensatsiyalangan
bosqichi
O’PKA YURAGINI DAVOLASH
O’pka arterial gipoksemiyasini
qorrektsiya qilish
Bronхlar o’tkazuvchanligini
yaхshilash
Antibiotiklar
O’PKA TOMIRLARI QARSHILIGINI
KORREKTSIYA QILISH
kaltsiy kanallari blokatorlari;
APF ingibitorlari;
nitratlar;
a1-adrenoblokatorlar va boshqa
dori vositalari
O’NG QORINCHA
YETISHMOVCHILIGINI DAVOLASH
ХUSUSIYATLARI
Diuretiklar
Yurak glikozidlari.
APF Ingibitorlari