Transcript PODATKI
PODATKI Co to jest podatek Typy podatków Elementy techniki podatkowej Funkcje podatków Prawo podatkowe Zasady podatkowe Kontrola podatkowa Niedobory podatkowe Spis treści: Obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Zebrane podatki są wykorzystywane na potrzeby ustalone przez organ pobierający. Współcześnie pieniądze z podatków trafiają do skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy, które dzięki temu mogą inwestować w rozwój infrastruktury, wojska, policji, oświaty, służby zdrowia, itp. Obecnie uznaje się, iż podatki są świadczeniami pieniężnymi, jednakże w historii znane są również podatki świadczone w innych niż pieniądz dobrach. Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy: nieodpłatność przymusowość powszechność bezzwrotność Podatek Podatki dochodowe podatek dochodowy od osób fizycznych(PIT) podatek dochodowy od osób prawnych(CIT) Obowiązkowe składki ubezpieczeniowe, zdrowotne Opodatkowanie własności podatki od nieruchomości podatek rolny (gruntowy) podatek leśny Podatek od spadków i darowizn Podatki od towarów i usług podatek od wartości dodanej (VAT) Typy podatków: Akcyza: podatek pobierany od spożycia niektórych artykułów, pobiera się od przedsiębiorcy, który wlicza ją do ceny towaru. Cło: podatek graniczny od towarów, w ostatecznym rozrachunku płaci konsument (część doktryny prawa podatkowego nie uważa ceł za podatki ze względu iż jego celem nie jest co do zasady ochrona interesu finansowego fiskusa, ale ochrona rynku wewnętrznego. Zgodnie z klasyfikacją dochodów budżetu państwa wpływy z tytułu ceł są włączane do pozycji dochody nie podatkowe. Zgodnie z tą klasyfikacją cło należy do kategorii , czyli świadczeń, którym towarzyszy równoległe świadczenie ekwiwalentne w postaci pozwolenia na wwóz lub wywóz towarów). inne podatek od posiadania psa (Obecnie podatek od psów został zmieniony na opłatę) podatek od środków transportowych podatek od czynności cywilnoprawnych podatek od gier Podatek pełni funkcje, które z jednej strony maja charakter obiektywny, natomiast z drugiej strony zmieniają się, w miarę jak zachodzą przeobrażenia ustrojowe i społeczno-gospodarcze. Do podstawowych funkcji podatku należą: fiskalna (inaczej dochodowa), regulacyjna, stymulacyjna, informacyjna. Funkcje podatku: Funkcja fiskalna- sprowadza się do tego, że podatek pełni bardzo ważną rolę jako podstawowy rodzaj dochodów budżetowych. Jego rozmiary przewyższają wpływy z innych tytułów, takich jak opłaty, cła czy pożyczki. Funkcja fiskalna jest jedną z najstarszych funkcji podatkowych. I w czasach nowożytnych, i w czasach współczesnych podatki zabezpieczają pokrycie głównych wydatków publicznych. Funkcja regulacyjna-polega ona na kształtowaniu dochodu i majątku będących w dyspozycji podatników. Akceptowana jest w każdych warunkach społecznych i politycznych. Dzięki podatkom następuje redystrybucja dochodu i majątku narodowego między podatnikami, a związkami publicznoprawnymi, jakimi są państwo i organy samorządu terytorialnego. Zakres redystrybucji podatkowej zależy od struktury gospodarki. Funkcja stymulacyjna- oznacza wykorzystanie instrumentów podatkowych w celu wywarcia wpływu na warunki działania jednostek oraz na kierunki i tempo ich rozwoju. Funkcja stymulacyjna realizuje się poprzez zróżnicowanie obciążeń podatkowych, dzięki czemu podatek może wpłynąć zachęcająco lub zniechęcająco na podejmowane decyzje w sprawie prowadzenia działalności. Praktycznym wyrazem realizacji tej funkcji w sensie pozytywnym jest system zwolnień i ulg podatkowych. Obecnie większa część ulg została zlikwidowana i zastąpiona poprzez wprowadzenie 19% podatku dochodowego dla przedsiębiorców. Funkcja informacyjna-polega ona na tym, że realizacja wpływów podatkowych ogółem lub z określonego podatku dostarcza informacji o prawidłowościach bądź nieprawidłowościach przebiegu procesów gospodarczych. Znaczne obniżenie wpływów od podmiotów gospodarczych może świadczyć, np. o trudnościach ze zbytem produkcji lub z wyegzekwowaniem należności od niektórych kontrahentów. 1.Przedmiot podatku- czyli przedmiot opodatkowania jest to zjawisko, stan prawny lub faktyczny, którego powstanie powoduje powstanie obowiązku podatkowego bez względu na to czy forma prawna została zachowana. 2.Podmiot opodatkowania- wskazuje kto na podstawie ustawy podatkowej zobowiązany jest do zapłacenia podatku. Ustawodawca określa podatnika stosując terminy: osoba fizyczna, osoba prawna, jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, ustawodawca może ustalić podatnikiem inny podmiot niż wymieniony. Rozpatrując termin podmiotu podatkowego możemy wyróżnić zarówno podmiot czynny oraz bierny. Podmiotem czynnym jest związek publicznoprawny korzystający z atrybutu władzy i przymusu administracyjnego w ściąganiu podatków. Podmiotem biernym jest podmiot zobowiązany do zapłacenia podatku w związku z ciążącym na nim obowiązkiem podatkowym. Elementy techniki podatkowej: 3.Podstawa opodatkowania – to wyrażony ilościowo (powierzchnia, ciężar) lub wartościowo (wartość rynkowa, przychód, dochód) przedmiot podatku. 4.Stawka podatkowa – określa jaką część podstawy opodatkowania należy odprowadzić z tytułu podatku, występują stawki kwotowe i stawki procentowe. 5.Skala podatkowa - zbiór stawek podatkowych, informuje o tym jaką stawkę należy zastosować do danej podstawy opodatkowania. 6.Zwolnienia, zwyżki i ulgi podatkowe – decydują one o ostatecznym wymiarze podatku. Zwolnienie jest zaniechaniem poboru podatku, występują podmiotowe i przedmiotowe zwolnienia. Ulga polega na wyłączeniu określonych wartości z podstawy opodatkowania lub na obniżeniu stawek podatkowych. Zwyżka podatkowa oznacza dodatkowe, przekraczające przyjęte normy, opodatkowanie pewnych kategorii podatników. Ma ona zwykle charakter sankcyjny. Zwolnienia, ulgi i zwyżki podatkowe mogą realizować cele ekonomiczne, społeczne lub polityczne. Jest to ogół przepisów regulujących zasady powstawania, ustalania oraz wygasania zobowiązań podatkowych oraz obowiązki podatników, płatników i inkasentów poszczególnych podatków. Prawo podatkowe stanowi także o obowiązujących procedurach które winny być przestrzegane przez organy podatkowe oraz strony w trakcie postępowania podatkowego i wykonywania innych czynności zmierzających do ustalenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego i skutecznego poboru podatku. W Polsce prawo podatkowe tworzą: Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. stanowiąca w art. 84, iż "Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie", ustawy podatkowe i przepisy wykonawcze wydane na ich podstawie. Prawo podatkowe: KLASYFIKACJA PODATKÓW: 1.Kryterium: przedmiot opodatkowania przychodowe - od całości wpływów z prowadzonej działalności, dochodowe - od nadwyżki przychodów nad kosztami ich uzyskania (PIT, CIT), majątkowe - od posiadania majątku w całości lub jego składników (podatek od nieruchomości, podatek od spadków i darownizn), konsumpcyjne - od wydatków w formie "podatkowej" części ceny (VAT, akcyza). 2.Kryterium: wymiar i pobór podatków, przerzucalnoś świadczenia podatkowego, zdolność świadczenia: pośrednie - podatek wymierzany jest podmiotowi, który w rzeczywistości go "nie uiszcza" (podatek od towarów i usług, akcyza) bezpośrednie - podatek jest wymierzany podmiotowi i on ponosi zarazem jego ciężar (PIT,CIT) 3.Kryterium: podział wpływów z podatków między poszczególne budżety państwowe samorządowe 4.Kryterium: rodzaj obciążonego elementu konstrukcyjnego podatku osobowe rzeczowe 5.Kryterium: rodzaj stawki podatkowej kwotowe proporcjonalne (stałe) procentowe (wyszczególniona zostaje skala podatkowa) progresywne (przyspieszona, liniowa, opóźniona (PIT)). degresywne. regresywne. Zestaw zaleceń formułowanych przez teorię ekonomii i finansów pod adresem państwa, tzn. parlamentu, rządu, partii politycznych itp. Wykształciły się one na skutek historycznego rozwoju państwa, budżetu i podatków. Pierwsze zasady podatkowe zostały stworzone przez Adama Smitha, a w ich skład wchodziły cztery podstawowe kanony: równość, pewność, dogodność, taniość. W XIX w. zasady podatkowe zostały rozszerzone i uporządkowane przez Adolfa Wagnera i od tamtej pory nie uległy one większym zmianom. Zasady podatkowe: Do zasad podatkowych należą: a) zasady fiskalne: wydajność- według tej zasady państwo powinno sięgać do takiego przedmiotu opodatkowania, który dostarczy dochodów niezbędnych do realizacji funkcji i zadań państwa i władz samorządowych; elastyczność- podatek powinien reagować na zmieniające się procesy i zdarzenia gospodarcze oraz społeczne; stałość- mówi o konieczności unikania wprowadzania nowych podatków i zmian w podatkach już istniejących; b) zasady ekonomiczne: nienaruszalność majątku podatników- wysokość podatku nie może zmniejszać majątku podatnika. Podatek powinien być pokrywany z dochodów bieżących; c) zasady sprawiedliwości: powszechność- ciężary podatkowe powinny mieć charakter powszechny, tj. każdy obywatel, przedsiębiorca itp. powinien być objęty podatkiem, jeżeli spełnione są warunki powstania stosunku podatkowego; równość- ciężary podatkowe powinny być rozłożone równomiernie na wszystkich podatników; zdolność dochodowa- wedle tej zasady, każdy podatnik osiągający taki sam dochód, powinien poświęcić na rzecz państwa identyczną korzyść; d) zasady techniczne: pewność- podatki powinny być niezawodnym źródłem dochodów państwa. Oprócz tego każdy podatnik powinien być poinformowany o wysokości podatku, który jest zobowiązany zapłacić; dogodność- pobór podatku powinien uwzględniać warunki finansowe podatnika, a także cykl i charakter jego działalności; taniość- koszty realizowania podatków nie mogą nadmiernie uszczuplać dochodów państwa. Poszukiwanie przez organy państwowe niezadeklarowanego dochodu lub kosztów nielegalnie odliczonych od przychodu u podmiotów podejrzewanych o uchylanie się od zobowiązań podatkowych. Ponieważ pobór podatku odbywa się przede wszystkim ‘na słowo’, rządy weryfikują oświadczenia podatników za pomocą okresowych kontroli. Kontrola prowadzona jest przez urzędy odpowiedzialne za podatek dochodowy lub VAT, w celu sprawdzenia prawidłowości wypełnienia deklaracji na podatek dochodowy. Kontrola podatkowa: Szacunkowa różnica pomiędzy sumą podatków, które powinny zostać zapłacone, a kwotą faktycznie wpłaconą w terminie. Rządy stosują niezależne mierniki działalności gospodarczej do oszacowania przybliżonego poziomu wpływów podatkowych, a następnie porównują go z wpływami rzeczywistymi. Choć powstanie części niedoborów można wyjaśnić uchylaniem się od zobowiązań podatkowych, to jednak może ono być również skutkiem uzasadnionego odmiennego rozumienia zobowiązań podatkowych przez podatników. Ściągalność podatków zazwyczaj rośnie, gdy fundamentalna reforma podatkowa zdecydowanie upraszcza skomplikowany system podatkowy. Tymczasem władze podatkowe energicznie ścigają większość zalegających z podatkami, chcąc w ten sposób wywrzeć nacisk na podatników. Niedobory podatkowe: KONIEC