Transcript Wspólnotowe prawo podatkowe – podatki pośrednie

Wspólnotowe prawo podatkowe
– podatki pośrednie
wykład specjalizacyjny
Prowadzący: dr Piotr Karwat
Plan wykładu
•
•
•
•
Zagadnienia wprowadzające
Podatek od wartości dodanej (VAT)
Podatek akcyzowy (akcyza)
Podatek od kapitału
Plan wykładu – zagadnienia
wprowadzające
•
•
•
•
•
Pojęcie podatków pośrednich i ich klasyfikacja w
prawie wspólnotowym.
Podstawy prawne harmonizacji podatków pośrednich
w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
Źródła prawa europejskiego w zakresie podatków
pośrednich.
Dyrektywy wykładni prawa krajowego w zgodzie z
prawem wspólnotowym.
Cel harmonizacji podatków pośrednich.
Plan wykładu - VAT
• Podstawowe zasady (m.in. neutralność, opodatkowanie
konsumpcji, powszechność, wielofazowość, zachowanie
warunków konkurencji, zastosowanie metody fakturowej,
opodatkowanie czynności zgodnie z ich ekonomiczną
istotą).
• Podmiot podatku (podatnik, podatnik zbiorowy, podmiot
zobowiązany do zapłaty podatku, przedstawiciel
podatkowy).
• Przedmiot podatku (dostawa towarów, świadczenie
usług, eksport i import towarów, obrót
wewnątrzwspólnotowy.
• Moment powstania obowiązku podatkowego.
• Miejsce opodatkowania czynności.
Plan wykładu – VAT (2)
• Podstawa opodatkowania i stawki.
• Zwolnienia.
• Podatek naliczony (input tax) – istota prawna.
• Zasady obniżania podatku należnego o podatek
naliczony.
• Powszechność i bezwarunkowość prawa do zwrotu
podatku naliczonego oraz dopuszczalne odstępstwa od
tych zasad.
• Korekty podatku naliczonego – istota prawna i funkcja.
• Środki specjalne i dopuszczalność ich stosowania przez
państwa członkowskie.
• Dokumentacja w VAT (rejestry, faktury, deklaracje,
informacje podsumowujące).
Plan wykładu - akcyza
• Podstawowe zasady (m.in. jednofazowość, opodatkowanie
konsumpcji, swobodny przepływ towarów, zawieszenie
poboru podatku do momentu dopuszczenia do
konsumpcji).
• Podmiot podatku (podatnik, zarejestrowany handlowiec,
niezarejestrowany handlowiec, przedstawiciel podatkowy).
• Przedmiot podatku (dopuszczenie do konsumpcji,
zaewidencjonowanie niedoborów). Wyroby akcyzowe
zharmonizowane.
• Procedura zawieszenia poboru (rozpoczęcie, zakończenie,
skład podatkowy).
• Przemieszczanie wyrobów akcyzowych z zapłaconą
akcyzą.
• Podstawa opodatkowania i stawki.
• Zwolnienia.
Plan wykładu – podatek od kapitału
• Zakres przedmiotowy.
• Założenia dyrektywy regulującej
opodatkowanie kapitału.
• Zasada jednokrotności poboru podatku w
ramach Wspólnoty.
• Podstawa opodatkowania i stawki.
• Zwolnienia.
Literatura
•
•
•
•
•
•
D. Mączyński, Podatek akcyzowy w prawie polskim i europejskim.
Komentarz, C.H.Beck, Warszawa 2004
H. Litwińczuk (red.), Prawo podatkowe przedsiębiorców, Dom
Wydawniczy ABC, Warszawa 2008, tom II
J. Martini, Ł. Karpiesiuk, VAT w orzecznictwie Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości, C.H.Beck, Warszawa 2007
B.Terra, J.Kajus, A Guide to the European VAT Directives.
Introduction to European VAT and other indirect taxes. Volume 1,
IBFD Publications BV, The Netherlands, 2006
J.Martini (red.), Dyrektywa VAT 2006/112/WE, Unimex, Wrocław
2008
K.Sachs (red.), Dyrektywa VAT. Komentrarz, Woltres Kluwer 2008
Pojęcie podatków pośrednich
i ich klasyfikacja w prawie
wspólnotowym
Podstawa prawna harmonizacji
• Brak normatywnej definicji podatków
pośrednich
• Przykładowe wyliczenie podatków
pośrednich:
„Rada (…) uchwala przepisy dotyczące harmonizacji
ustawodawstw odnoszących się do podatków obrotowych,
akcyzy i innych podatków pośrednich w zakresie, w jakim
harmonizacja ta jest niezbędna do zapewnienia ustanowienia
i funkcjonowania rynku wewnętrznego (…)” (art. 93 TWE)
• Słownikowe rozumienie podatków
pośrednich:
„taxes not levied directly upon the person on whom it
ultimately falls, but charged in some other way,
especially upon the production or importation of
articles of use or consumption, the price of which is
thereby augmented to the consumer, who thus pays
the tax in the form of increased price” (Oxford English
Dictionary)
Cechy podatków pośrednich
• Podmiot podatku: inny podmiot „formalny”
(dostawca) i „materialny” (konsument)
• Źródło podatku (dochód konsumenta):
inne niż przedmiot opodatkowania (obrót)
• Konstrukcja podatku: zakłada
„przerzucanie” podatku
• Rzeczowy charakter podatku (dominujący
wpływ elementów przedmiotowych na
obciążenie podatkowe)
Klasyfikacja podatków pośrednich
• powszechny podatek obrotowy (podatek
od wartości dodanej, wielofazowy)
• selektywny podatek obrotowy (akcyza –
podatek od obrotu brutto, jednofazowy)
• inne podatki pośrednie (podatek od
kapitału)
Źródła prawa europejskiego
(pierwotne)
• Traktaty założycielskie, m.in.:
- Traktat o Unii Europejskiej (Maastricht
1992)
- Traktrat ustanawiający Wspólnotę
Europejską – TWE (Rzym 1957,
Maastricht 1992)
• Traktaty modyfikujące, m.in.:
- Amsterdam 1997, Nicea 2001, Ateny
2003
Źródła prawa europejskiego
(wtórne)
• Rozporządzenia
(powszechnie obowiązujący charakter,
wiążący bezpośrednio obywateli)
• Dyrektywy
(wiążą wyłącznie państwa członkowskie, w
odniesieniu do rezultatu, który ma być
osiągnięty)
• Decyzje (np. dot. środków specjalnych)
• Zalecenia (np. dot. obniżenia stawki)
Wykładnia prawa krajowego w
zgodzie z prawem wspólnotowym
• Reguły wykładni prawa krajowego
• Odejście od „cywilistycznej” terminologii w
prawie podatkowym
• Doktryna substance over form
• Zasada bezpośredniego działania
dyrektyw i jej ograniczenia
• Zasada wykładni przepisów krajowych w
zgodzie z celami dyrektywy
• Zasada in dubio pro tributario
Interpretacja dokonywana przez
ETS
• Acte éclairé (odmowa wydania rozstrzygnięcia
uwagi
na to, że wydano już wcześniej rozstrzygnięcie w podobnej
sprawie lub dotyczyło ono tego samego problemu prawnego)
• Acte clair (odmowa wydania rozstrzygnięcia ze względu
na jasność przepisu)
Jasność przepisu ocenia się biorąc
pod uwagę
• Czy jest on jasny dla sądów we wszystkich państwach
członkowskich,
• Czy wielość języków oficjalnych nie powoduje niejasności,
• Specyfikę terminologii prawa wspólnotowego,
• Kontekst prawny analizowanego przepisu (np. zakres
ograniczeń w prawie do odliczenia VAT w kontekście założeń
systemu VAT jako całości),
• Wykładnię celowościową,
• Tendencje zmian w prawie wspólnotowym,
• Wykładnię historyczną,
• Spójność.
Cel harmonizacji podatków
pośrednich
• Swoboda przepływu towarów, usług,
kapitału
• Unia celna
• Zakaz ograniczeń ilościowych między
państwami członkowskimi
• Zakaz dyskryminacji podatkowej
Następne zajęcia
Podatek od wartości dodanej (VAT). Podstawowe
zasady:
• neutralność,
• opodatkowanie konsumpcji,
• powszechność,
• wielofazowość,
• zachowanie warunków konkurencji,
• zastosowanie metody fakturowej,
• opodatkowanie czynności zgodnie z ich
ekonomiczną istotą.