Transcript Polityka Bud*etowa

Polityka
Polityka
Budżetowa
Budżetowa
Wspólnota Europejska, jak każda
organizacja międzynarodowa, ma
swój budżet (tzw. budżet ogólny).
W porównaniu z innymi
organizacjami
międzynarodowymi pełni on
jednak w WE zasadniczo
odmienne funkcje. Tylko bowiem
nieduża część wydatków budżetu
WE (ok. 6%) jest przeznaczana na
pokrycie kosztów działania
administracji i bieżącą
aktywność, natomiast największe
wydatki są kierowane na
priorytetowe cele przyjęte przez
Wspólnotę i jej państwa
członkowskie .
Obok budżetu ogólnego Unia wykorzystuje również
środki pozabudżetowe, które wspomagają działania
integracyjne. Należą do nich Europejski Fundusz
Rozwoju (EFR) oraz operacje pożyczkowo-kredytowe
realizowane przez Komisję Europejską, a także przez
Europejski Bank Inwestycyjny (EN).
Europejski Fundusz Rozwoju funkcjonuje od 1959 r.
Służy on wsparciu państw Afryki, Karaibów i
Pacyfiku (AKP - do grupy tej należą głównie byłe
kolonie i terytoria zamorskie państw
członkowskich), obecnie na podstawie konwencji z
Kotonu. Jest on finansowany ze składek członków
UE ustalanych poza budżetem ogólnym.
Komisja ma prawo
pozyskiwania środków na
rynkach finansowych (w
imieniu Wspólnoty) i
następnie udostępniania ich w
formie pożyczek na działania
realizowane poza budżetem
ogólnym (te ostatnie są
finansowane ze środków
pochodzących z państw
członkowskich).
EBI jest instytucją finansową (funkcjonuje od 1958 r.), której
członkami są państwa należące do UE. Jej zadaniem jest
przyczynianie się do zrównoważonego rozwoju UE i
wspieranie wspólnego rynku. Zadanie to realizuje poprzez
udzielanie pożyczek i gwarancji (z zasobów własnych, jak i
tych, które pozyskuje na rynku kapitałowym) w celu
finansowania priorytetowych dla Wspólnoty celów
rozwojowych, w tym zwłaszcza na współfinansowanie projektów w ramach polityki spójności/ a także na realizację
Strategii Lizbońskiej.
Zasady sporządzania budżetu
ogólnego
• Zasada jednolitości budżetu
• Zasada uniwersalności
• Zasada równowagi
• Zasada sporządzania budżetu w skali rocznej
• Zasada specyfikacji wydatków
Uchwalanie budżetu
Komisja przygotowuje projekt
budżetu, natomiast uchwala go
Rada (większością
kwalifikowaną) i Parlament
Europejski (stanowiąc
bezwzględną większością
głosów). Na Komisji spoczywa
ponadto obowiązek wykonania
budżetu.
Skąd pochodzą pieniądze
w budżecie UE?
•Pierwsze źródło - cła rolne i składki cukrowe.
•Drugie źródło - cła na pozostałe produkty
importowane do UE.
•Trzecie źródło - część dochodów z VAT .
•Czwarte źródło – bezpośrednie wpłaty państw
członkowskich
• Pozostałe dochody
Dochody budżetu Wspólnot Europejskich w
wybranych latach (w mld euro i w %)
Na co wydawane są pieniądze
europejskich podatników?
Budżet ogólny WE nie pokazuje wielkości środków
kierowanych do poszczególnych państw
członkowskich. Jest on sporządzany według różnych
rodzajów wydatków , odzwierciedlających
priorytetowe w danym czasie cele i działania UE. Z
tego dopiero wynikają wielkości wsparcia, jakie
przypadają na poszczególne państwa. Wydatki na
poszczególne cele są realizowane wg ściśle
określonych reguł i procedur opisanych w unijnych
aktach prawnych.
Z budżetu UE finansowane są głównie wydatki na rolnictwo, które
obejmują:
• różne instrumenty wsparcia rynkowego gospodarstw rolnych
• dopłaty bezpośrednie do dochodów rolniczych
• instrumenty rozwoju obszarów wiejskich i środki towarzyszące
Druga najważniejsza pozycja wydatków, to
działania strukturalne, realizowane w ramach
szeroko rozumianej polityki spójności. Są to
głównie środki dla biedniejszych regionów oraz
regionów przeżywających trudności strukturalne
(np. w wyniku zamykania kopalń węgla
kamiennego, które w danym regionie były
głównym źródłem utrzymania ludności), także
środki na podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
tworzenie nowych miejsc pracy itp.
• Pomoc przedakcesyjna, to m.in. bezzwrotne środki dla państw
kandydujących do członkostwa w UE.
• Działania zewnętrzne obejmują środki przeznaczone głównie
na pomoc humanitarną
• Wyrównania, to przejściowe wypłaty na rzecz nowych
członków UE, wynegocjowane w traktacie akcesyjnym na okres
2004-2006.
Zmieniająca się wraz z upływem
czasu rola wydatków na
poszczególne cele odzwierciedla
ewolucję procesu integracji. I tak
na przykład ,duże wydatki na
politykę spójności, przewidziane
zostały dopiero w budżecie na
1988 r.
Generalnie, do najważniejszych tendencji po stronie wydatków ze
wspólnotowego budżetu w okresie od początku istnienia
Wspólnot należy zaliczyć:
początkowo rosnący, a od końca lat 80. - malejący udział łącznych
nakładów na finansowanie WPR (jakkolwiek udział ten jest nadal
znaczący - ok. 42% wszystkich wydatków);
skokowe zwiększenie w końcu lat 80. nakładów na politykę
spójności; w latach. 90. uległy one dalszemu wzrostowi (w
kategoriach absolutnych i względnych), a od początku XXI wieku
ich udział zwiększył się, głównie kosztem pewnego ograniczenia
wydatków na WPR;
od 2000 r. Wspólnota przeznacza pewne środki na wsparcie
przygotowań państw kandydujących do tego ugrupowania;
powoli rosną wydatki na działania zewnętrzne, w tym w ramach
WPZiB, jakkolwiek ich absolutny poziom jest nadal niewielki
wyrównaniu z innymi pozycjami budżetu UE.
Znaczenie budżetu UE dla państw
członkowskich
Dość niski budżet UE nie oznacza, że ma on małe znaczenie
dla gospodarek państw członkowskich. Po pierwsze, nie
finansuje on wielu działań, które są typowe dla państw
narodowych, jak bezpieczeństwo państwa (wojsko i policja),
podstawowa służba zdrowia, podstawowe szkolnictwo itd.
Po drugie, przyjęte zasady oznaczają w praktyce, że
jakkolwiek wszystkie państwa wpłacają do budżetu wg
jednolitych zasad (przy pewnych jednak odstępstwach, w
tym w postaci rabatu brytyjskiego( i „rabatu od tego
rabatu"), to jednak otrzymują z niego środki niejako wg
potrzeb, a precyzyjniej mówiąc, wg przyjętych priorytetów
finansowania działań integracyjnych.
Płatnicy netto i
beneficjenci netto
Innym kryterium oceny znaczenia budżetu UE dla państw
członkowskich jest porównanie transferów, z jakich państwo
korzysta, z wnoszonymi wpłatami, a więc określenie pozycji
netto danego państwa wobec budżetu ogólnego.
Harmonizacja podatków
pośrednich i bezpośrednich
Od początku funkcjonowania Wspólnot Europejskich
przyjęto zasadę nie dyskryminacyjnego obciążenia
podatkami towarów krajowych i zagranicznych. Oznacza to,
iż produkty importowane nie mogą być opodatkowane
wyżej niż takie same produkty krajowe.
PODATKI POŚREDNIE
Podatek od wartości dodanej (VAT)
Pierwszym krokiem w kierunku
zbliżenia systemów podatkowych było
ujednolicenie rodzaju podatków
pośrednich stosowanych w krajach
ówczesnej EWG. Na przełomie lat 60. i
70. we wszystkich krajach
wprowadzono podatek od wartości
dodanej (VAT), który zastąpił istniejący
w niektórych krajach wielofazowy
podatek od obrotu (tzw. podatek
kaskadowy).
Akcyzy
Harmonizacja podatków akcyzowych przebiegała
we Wspólnocie powoli z uwagi na duże różnice w
strukturze i poziomie stawek w poszczególnych
krajach. Wprowadzono ją wobec trzech grup
towarów: olejów mineralnych, alkoholi oraz
wyrobów tytoniowych. Kraje członkowskie mogą
stosować akcyzę także w odniesieniu do innych
towarów, pod warunkiem że nie będzie mieć ona
charakteru dyskryminacyjnego.
PODATKI BEZPOŚREDNIE
Harmonizacja podatków bezpośrednich - w przeciwieństwie do
podatków pośrednich - nie jest przewidziana w Traktacie o WE,
jakkolwiek możliwa na mocy art. 100 Traktatu o WE.
Podatki od spółek
Uważa się, że powinna ona mieć miejsce harmonizacja tych
podatków, aby warunki konkurencji między przedsiębiorstwami były
identyczne we wszystkich krajach członkowskich. Nie powiodły się
jednak dotychczasowe próby harmonizacji podatków od spółek w
UE.
Opodatkowanie oszczędności
Różnice w tym względzie między krajami członkowskimi
są znaczne. Podatek od dochodu z lokat kapitałowych jest
pobierany m.in. w Niemczech, w Belgii, Francji, Irlandii i
Danii. Nie ma go natomiast w Luksemburgu, ani w W.
Brytanii.
Opodatkowanie wynagrodzeń osób fizycznych
W Unii Europejskiej nie ma ujednoliconego podatku od
dochodów osób fizycznych. Komisja uważa, że podatki
takie są instrumentem polityki gospodarczej państw
członkowskich i nie proponuje ich harmonizacji.
Dziękujemy za
uwagę
Jarosław Charliński
Sebastian Rogoziński
Konrad Cichalewski