Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego.
Download ReportTranscript Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego.
Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Podstawy przedsiębiorczości Temat: Dochody z pracy Dochód Pojęcie dochodu oznacza uzyskiwane z różnych źródeł przez daną osobę, gospodarstwo domowe czy przedsiębiorstwo w danym okresie – dobra i usługi (tzw. dochód w naturze) lub kwoty pieniężne (tzw. dochód pieniężny). W ujęciu podatkowym dochód osób fizycznych i osób prawnych to różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania. Dochód jako wpływy do gospodarstwa domowego otrzymywane są z różnych źródeł , np.: płac, rent, stypendiów i oszczędności. Polski banknot 200-złotowy (awers). W obiegu do 1995 r. (przed denominacją). Rynek pracy Zasady zawierania i realizacji umów o pracę określa kodeks pracy oraz inne akty prawne regulujące rynek pracy. Rynek pracy to rynek, na którym popyt reprezentowany jest przez pracodawców oferujących miejsca pracy, a podaż reprezentowana jest przez poszukujących pracy. Na rynku pracy w warunkach gospodarki rynkowej występuje konkurencja. Bezrobocie powoduje, że poszukujący pracy muszą podnosić swoje kwalifikacje, które uczynią ich bardziej konkurencyjnymi w stosunku do innych poszukujących pracy. Formy zatrudnienia Podstawową formą prawną, w ramach której zatrudnia się pracowników, jest stosunek pracy. Łączy się on z systemem gwarancji i przywilejów pracowniczych, takich jak: zagwarantowanie minimalnego wynagrodzenia za pracę, prawo do płatnego urlopu, wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego FORMY ZATRUDNIENIA ZE WZGĘDU NA CZAS PRACY ZE WZGLĘDU NA RODZAJ UMOWY O PRACĘ • w pełnym wymiarze czasu pracy, • praca stała, • w niepełnym wymiarze czasu pracy • praca czasowa, • praca dorywcza, • praca sezonowa Formy zatrudnienia Obok umów o pracę najbardziej nietypową, ale na pewno najczęściej spotykaną, metodą zatrudniania pracowników jest stosowanie umów cywilnoprawnych. Umowy cywilnoprawne (umowa zlecenie i umowa o dzieło) dają dużo większą swobodę w kształtowaniu treści stosunku prawnego wiążącego strony, nie narzucając przy tym minimalnych gwarancji, jakie istnieją na gruncie prawa pracy. Nie istnieje tu wymóg minimalnego wynagrodzenia za pracę. Świadczenia pieniężne realizowane w ramach takiej umowy mogą być ustalane poniżej tej granicy. W umowie cywilnoprawnej ogranicza się jedynie do określenia zadań, jakie w ramach danej umowy mogą być wykonywane. Formy wynagrodzenia Niezależnie od formy zatrudnienia, każdy pracownik otrzymuje, zgodnie z prawem, wynagrodzenie za pracę w postaci płacy. Do podstawowych form wynagrodzeń zaliczyć należy wynagrodzenie: • czasowe, • akordowe, • dniówkę zadaniową, • prowizję. W przypadku płacy czasowej, jest ona wyliczana na podstawie czasu przepracowanego (np. liczby godzin, dni) oraz czasu nieprzepracowanego płatnego ustawowo. Formy wynagrodzenia System akordowy, w którym wysokość wynagrodzenia jest uzależniona od ilości wykonanej pracy. Akord zwykły – polega na wynagrodzeniu ściśle za ilość wykonanej pracy. Akord premiowy – oprócz wynagrodzenia za ilość wykonanej pracy pracownik otrzymuje dodatkową premię. Akord progresywny – przewiduje wzrost stawek akordowych za pracę (sztuki, kg) wykonane ponad normę. Akord zryczałtowany (kompleksowy) – polega na zapłacie ustalonej i uzgodnionej stawki za całość wykonania ustalonego zadania. Formy wynagrodzenia Dniówka zadaniowa stara się łączyć zalety formy czasowej i akordowej. Jeżeli pracownik wykona normę dzienną w przewidzianym czasie pracy (lub nie wykona jej z przyczyn leżących po stronie pracodawcy), to otrzyma pełną stawkę. Jeżeli nie wykona normy ze swojej winy, to musi ją wykonać w dniach kolejnych. Możliwe jest także określanie premii za przekraczanie norm dziennych. Prowizja , a więc dodatkowe wynagrodzenie w postaci procentu od wysokości obrotu, sprzedaży np. jest udzielana sprzedawcom za uzyskanie określonego wyniku sprzedaży. Jest więc w ten sposób podobna do akordu. Jednak istotnie od akordu różni ją motywacja pracownika do podnoszenia efektywności swoich działań. Płace Płace są ceną siły roboczej na rynku pracy. Rozróżnia się: • płacę nominalną, • i płacę realną. Płaca nominalna to suma jednostek pieniężnych otrzymywanych przez pracownika od pracodawcy. Płaca realna to suma dóbr i usług, jakie można nabyć za płacę nominalną, czyli płaca nominalna skorygowana o wzrost kosztów utrzymania. Płace Płaca zasadnicza jest to podstawowa część wynagrodzenia określona przez taryfikator kwalifikacyjny. Taryfikator kwalifikacyjny jest wykaz stanowisk i odpowiadające im kwalifikacje i stawki płac. Wynagrodzenie za pracę składa się najczęściej z dwóch elementów: • płacy zasadniczej (potocznie zwanej pensją), • płacy uzupełniającej w formie premii, dopłat i różnego rodzaju dodatków. Płaca akordowa jest ściśle związana z wynikami pracy. Ze względu na przyjmowane normy wyników pracy, mówimy o akordzie czasowym lub od sztuki. W pierwszym przypadku normy są określane jako czas niezbędny do wykonania operacji, zaś w drugim jako liczba operacji, które należy wykonać w jednostce czasu. Płace Płaca netto to wynagrodzenie wypłacane pracownikowi "do ręki", przez pracodawcę z tytułu wykonanej pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczek na podatek dochodowy i innych potrąceń (np. składek na grupowe ubezpieczenie na życie opłacane przez pracodawcę z wynagrodzenia pracownika itp.). Płaca brutto to płaca całkowita, przed odliczeniem składek na ubezpieczenia społeczne, zaliczki na podatek dochodowy i innych potrąceń (np. składek na grupowe ubezpieczenie na życie opłacane przez pracodawcę z wynagrodzenia pracownika itp.). Źródło: PAP Podatek Podatek jest to obowiązkowe świadczenie pieniężne pobierane przez związek publicznoprawny (państwo, jednostka samorządu terytorialnego) bez konkretnego, bezpośredniego świadczenia wzajemnego. Współcześnie uznaje się, iż podatki są świadczeniami pieniężnymi, jednakże w historii znane są również podatki świadczone w innych niż pieniądz dobrach. Zgodnie z polskim prawem daniny, aby zostały uznane za podatki muszą posiadać 4 cechy: • nieodpłatność, • przymusowość, • publicznoprawność, • bezzwrotność. Podatek Podatki dzielą się na: • bezpośrednie, • i pośrednie. Podatki dochodowe: • podatek dochodowy od osób fizycznych – PIT, • podatek dochodowy od osób prawnych - CIT. Podatki bezpośrednie nałożone na dochód lub majątek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy. Podatki pośrednie nakładane na przedmiot spożycia, np. VAT, akcyza – ostatecznie płaci konsument. Podatek PODATKI BEZPOŚREDNIE DOCHODOWE • od osób fizycznych • od osób prawnych POŚREDNIE MAJĄTKOWE KONSUMPCYJNE • od spadków i darowizn • od nieruchomości • rolny • leśny • od środków transportu • od posiadania psów • od towarów i usług • akcyzowy Podatek Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT od ang. Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych) jest to podatek bezpośredni obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Polski podatek dochodowy od osób fizycznych uregulowany jest ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. z późn. zm. Ponadto prawa i obowiązki podatnika tego podatku wynikają z szeregu postanowień Konstytucji RP, wielu ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz rozporządzeń wykonawczych. "PIT" to również nazwa druków urzędowych udostępnianych przez Ministerstwo Finansów, na których podatnicy składają swoje roczne deklaracje rozliczeniowe dotyczące podatku od dochodów osobistych. Podatek Do zakresu przedmiotowego podatku od dochodów osób fizycznych należą wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkami dochodów, które zostały zakwalifikowane przez ustawę do kategorii zwolnień przedmiotowych. Podstawą opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasadniczo suma dochodów z poszczególnych źródeł przychodów. Dochód ustawodawca definiuje jako dodatnią różnicę między sumą przychodów a kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym. Przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. W przypadku pozarolniczej działalności gospodarczej przychodem są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Przychody z pracy Przychodami ze stosunku pracy lub stosunków pokrewnych są w szczególności: • wynagrodzenia zasadnicze (uposażenie), • wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, • różnego rodzaju dodatki, • nagrody, • ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, • świadczenia w naturze lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia. Ponadto ustawodawca zastrzegł, że przychodami ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są również wszelkie inne otrzymane przez pracowników kwoty bez względu na to, czy ich wysokość została z góry ustalona, czy też nie, a więc m.in.: • wynagrodzenie za pierwsze 33 dni choroby w ciągu roku podatkowego, Przychody z pracy • wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego i tzw. urlopów okolicznościowych, • zwrot kosztów poniesionych przez pracownika w związku z dokształcaniem się lub kształceniem na studiach podyplomowych, • wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego i tzw. urlopów okolicznościowych, • zwrot kosztów poniesionych przez pracownika w związku z dokształcaniem się lub kształceniem na studiach podyplomowych, • odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia, • odszkodowania wypłacone na podstawie przepisów o zakazie konkurencji za powstrzymanie się od działań konkurencyjnych w trakcie trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu, Przychody z pracy • odprawy pieniężne za grupowe zwolnienia z pracy, • dopłaty do imiennych biletów komunikacji zbiorowej, • różnego rodzaju inne dopłaty i zapomogi przyznawane przez pracodawcę, • odprawa emerytalna, • świadczenia otrzymywane przez emerytów i rencistów od zakładów pracy, z tytułu poprzednio łączącego ich z nim stosunku służbowego, stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy oraz od związków zawodowych. Koszty pracy Koszty pracy stanowią, po kosztach materiałów i energii, najważniejszą pozycję spośród kosztów rodzajowych przedsiębiorstw produkcyjnych (w przedsiębiorstwach usługowych mają zwykle najwyższy udział) wpływając znacząco na konkurencyjność firmy. Koszty pracy to wydatki, które ponosi organizacja na zatrudnienie i rozwój personelu. Zatem w określeniu kosztów pracy zawierają się również wydatki wykraczające poza ściśle określone nakłady, w formie środków rzeczowych i usług, na pracę żywą. Uwzględniając różnorodne potrzeby pracownicze koszty pracy obejmują wydatki na: • płace i jej opodatkowanie, • nagrody i odszkodowania, Koszty pracy • składkę ubezpieczeniową, • podróże służbowe, • dojazdy do pracy, • bezpieczeństwo i higienę pracy, • doskonalenie personelu, • rekrutację i selekcję kandydatów do zatrudnienia, • działalność socjalno – bytową. Wyżej wymienione składniki kosztów pracy często grupuje się według kryterium ich związku, bądź to z potrzebami firmy, bądź z potrzebami pracowników. Źródło: biznestrendy.infor.pl/technologia/koszty Koszty uzyskania przychodów Koszty uzyskania przychodów są określane kwotowo lub procentowo. Kwotowe określenie kosztów występuje w przypadku prowadzenia podatkowej książki przychodów i rozchodów lub ksiąg rachunkowych, w których te koszty są rejestrowane. W pozostałych przypadkach koszty określane są procentowo. Koszty uzyskania przychodu są wolne od podatku. Podstawą obliczania podatku jest różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania, pomniejszona m.in. o składki na ubezpieczenia społeczne podatnika i osób z nim współpracujących. Ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych Państwo za pomocą odpowiedniej polityki finansowej może posłużyć się podatkami do realizacji celów innych niż fiskalne. Służyć temu mogą ulgi podatkowe, faworyzujące określone kierunki działalności. Ulgi podatkowe o charakterze podmiotowym lub przedmiotowym, okresowe lub bezterminowe, mogą polegać na: • możliwości odliczenia pewnych ściśle określonych wydatków od podstawy opodatkowania przed opodatkowaniem, • możliwości zastosowania w niektórych przypadkach niższej stawki podatkowej od powszechnie obowiązującej, • możliwości odliczenia określonych wydatków od należnego podatku. Literatura 1. Biernacka M., Korba J., Smutek Z.: Podstawy przedsiębiorczości. Podręcznik do liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Wyd. II. Operon, Gdynia 2009, 2. http://pl.wikipedia.org 3. Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A., Wachowiak P.: Przedsiębiorczość bez tajemnic. Podręcznik do nauczania podstaw przedsiębiorczości dla liceum i technikum. WSiP 2009, 4. Król H., Ludwiczyński A.: Zarządzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapitału ludzkiego organizacji. PWN, Warszawa 2006, 5. Komosa A.: Szkolny słownik ekonomiczny. Ekonomik 2002.