Transcript Wykład 3
Typologia systemów
informatycznych zarządzania
Pojęcie typologii
Typologia –
szeregowanie i logiczne porządkowanie
elementów danego zbioru według zasady
porównywania ich cech z cechami
elementów uznanych jako typy w obrębie
określonego zbioru
Systemy według
stopnia
zintegrowania
System cząstkowy
funkcjonuje
w
obszarze
jednej
dziedziny, a swoim zakresem obejmuje
wybrane funkcje lub subfunkcje użytkowe
tej dziedziny.
System dziedzinowy (jednodziedzinowy)
funkcjonuje
w
obszarze
jednej
dziedziny
przedmiotowej
zarządzania
i obejmuje swoim zakresem wszystkie lub
prawie wszystkie funkcje użytkowe tej
dziedziny.
System wielodziedzinowy
obsługuje
funkcje
użytkowe
(zadania) z co najmniej dwu różnych
dziedzin przedmiotowych.
Współczesne systemy informatyczne
zarządzania są na ogół systemami
wielodziedzinowymi.
Ze względu na zakres dziedzinowy
wyróżnia się systemy proste, bazowe,
rozwinięte i kompleksowo zintegrowane
(kompleksowe).
Systemy informatyczne zarządzania
Systemy cząstkowe
Systemy dziedzinowe
Systemy wielodziedzinowe
Proste
Bazowe
Rozwinięte
Kompleksowe
Systemy proste to systemy cząstkowe,
jednodziedzinowe lub wielodziedzinowe,
które nie obsługują domen strategicznych
(tzn. technicznego przygotowania oraz
planowania i kontroli działalności).
Dla zaliczenia systemu do danego typu
nie ma znaczenia, ile domen z grup B, C
lub D dany pakiet obsługuje.
Struktura systemu prostego
GM
Gospodarka
materiałowa
KA
Kadry
PŁ
Płace
powiązania informacyjne
FK
Finanse
Księgowość
System bazowy
to taki system wielodziedzinowy, który
obsługuje agendy należące do grup A
(domen strategicznych organizacji) i D
oraz wybrane dziedziny z grup B i C.
Rodzaj dodatkowych dziedzin zależy od
charakteru, np. branżowego, organizacji
gospodarczej użytkującej system.
Struktura systemu bazowego
TPP
Techniczne
przyg. prod.
PP
Planowanie
produkcji
PŁ
GM
Gospodarka
materiałowa
Płace
FK
Finanse
Księgowość
Moduły
Systemu
bazowego
System rozwinięty
to system wielodziedzinowy, który
obsługuje agendy podstawowe organizacji
gospodarczej oraz dziedziny dodatkowe.
Struktura systemu rozwiniętego
GN
Gosp.
narzędziowa
TPP
Techniczne
przyg. prod.
ST
Środki
trwałe
PP
Planowanie
produkcji
KA
Kadry
PŁ
GM
Gospodarka
materiałowa
Płace
FK
Finanse
Księgowość
GWG
Gosp. wyr.
gotowymi
PN
Gosp.
wyposażeniem
Systemy kompleksowo zintegrowane
Rozwój
nauki
i
techniki,
szczególnie
w
zakresie
komputerowo
wspomaganego
projektowania wyrobów (CAD), projektowania
procesów (CAP), zarządzania jakością (CAQ)
oraz komputerowo wspomaganego wytwarzania
(CAM),
doprowadził do powstania systemów
(środowiska)
komputerowo
zintegrowanego
wytwarzania (CIM).
Systemy te charakteryzuje wysoki poziom
zastosowanych technologii informatycznych.
Rozwinięte
systemy
informatyczne
wspomagające zarządzanie (SIZ) działające w
środowisku
CIM
i
zintegrowane
z
jego
podstawowymi komponentami są określane jako
systemy
kompleksowo
zintegrowane
(kompleksowe).
Struktura systemu kompleksowego
CIM
CAD
zarządzania
produkcją
zarządzania
czynnikami produkcji
CAM
Planowanie
produkcji
kadry
CAP
Planowanie
zasobów MRP
finanse
CAQ
Zaopatrzenie
zapasy
Plan. zdoln.
produkcyjnych
...
IES
koszty
wyroby gotowe
Wzrost złożoności procesów produkcyjnych
i usługowych w warunkach gospodarki rynkowej
wymusza konieczność usprawnienia zarządzania
tymi procesami.
Z
drugiej
strony,
rozwój
technologii
wytwarzania i technologii informatycznych oraz
teorii organizacji i zarządzania, stwarzają szanse
na
efektywne
spełnienie
tego
warunku.
Efektywne
zarządzanie
wymaga
jednoczesnego uwzględnienia i to w sposób
dynamiczny, bardzo wielu czynników.
Tradycyjne czynniki zarządzania:
aktualny oraz przyszły realny i prognozowany popyt na
wytwory firmy,
dysponowana zdolność produkcyjna
według struktury
rodzajowej, technicznej, czasowej i przestrzennej,
dysponowane
zasoby
pracy
(stan
zatrudnienia)
w
strukturze
zawodów,
kwalifikacji,
czasowej
i przestrzennej,
realne i potencjalne zapasy surowców, półproduktów
i wyrobów gotowych,
stan (gotowość, kompletność, jakość, ... ) dokumentacji
technicznej oraz możliwości jej przygotowywania,
baza danych normatywnych
Nowe czynniki zarządzania:
stan i struktura rodzajowa oraz ilościowa pomocy
warsztatowych łącznie z możliwością ich odnawiania,
aktualny i prognozowany stan finansowy firmy (właściwy
poziom płynności finansowej),
cykle produkcyjne i możliwość ich skracania,
jakość i poziom techniczny wyrobów,
wysoka gotowość dostaw,
ograniczone stany zapasów,
przebieg procesów, monitoring i sterowanie.
Czynniki te składają się na środowisko efektywnych działań
firmy, ale jednocześnie są wynikiem tych działań.
System informatyczny, który ma efektywnie
spełnić oczekiwania w zakresie zarządzania
organizacją, a w szczególności produkcją, musi
być systemem wielodziedzinowym, obejmującym
moduły uzupełniające się wzajemnie.
Nowa jakość funkcjonalna współczesnych
systemów wynika z ich szerokiego zakresu
dziedzinowego, ale przede wszystkim z bardzo
silnej wieloaspektowej integracji.
Ogólna modułowa struktura zintegrowanego systemu
informatycznego na przykładzie systemu KAMELEON 2000
Techniczne przygotowanie produkcji
Secyfikacje
materiałowe
Procesy
technologiczne
Dostawcy
Zasiłki
Kadry
macierz.
Płace gł
Środki
trwałe
Szacowanie
zdoln. produk.
Przetwarzanie
zleceń zakupu
Generalny plan
produkcji
Plan. Zdoln.
produkcji
Zapotrzeb.,
zlecenia zakupu
Plan. potrzeb
materiałow.
Konsolidac.
Inne
Inne
system
system
yy
Księga
zobowiązań
Sterowanie
zapasami
Produkcja w
toku
Planowanie
i kontrola
realizacji
produkcji
Przetwarzanie
zadań prod.
Obsługa
zleceń
Obrót
towarowy
Kontrola
zapasów
Księga
główna
Obsługa
finansowa
Zamów. Sprzed
faktur,analizy
Księga
należności
Finanse
BACS Elektroniczny
system clearingu
międzybankowego
Odbiorcy
Generator
wydruków
Język
wydruków
Banki
System otwarty
Realizacji kompleksowych systemów
informatycznych
sprzyja
rozwój
technologii systemów otwartych.
System
otwarty
(X-Open)
to
uniwersalne środowisko programowosprzętowe,
konstruowane
i
implementowane zgodnie ze standardami,
które
są
powszechnie
dostępne
i niezależne od dostawcy.
W
konsekwencji,
z
punktu
widzenia
użytkownika, oznacza to swobodę wyboru
dostawcy (niezależnych platform sprzętowych,
aplikacji i danych), natychmiastowy dostęp do
szerokiego zestawu aplikacji, szybki dostęp do
nowych
technologii
i
ochronę
inwestycji
(własnych w system informatyczny) w dłuższym
czasie.
Rozwój technologii informatycznych zmierza
do
powstania
globalnej
sieci
systemów
otwartych.
EDI
Usprawnieniem
współpracy
różnych
organizacji gospodarczych jest praktyczne
stosowanie
technologii
elektronicznej
wymiany
danych
(Electronic
Data
Interchange).
Jest to jedna z bardziej dynamicznie
rozwijanych dziedzin informatyki. Ocenia
się, że w USA nakłady na EDI rosną w
ostatnich latach o 33% rocznie.
W roku 1986, z inicjatywy Europejskiej
Komisji Gospodarczej ONZ, przyjęto
wspólny standard EDIFACT (Electronic
Data Interchange for Administration
Commerce and Transport).
Aktualnie obowiązują jeszcze różne standardy w
przemysłach
samochodowym
(ODETTE),
elektronicznym (EDIFICE), chemicznym (CEFIC)
oraz w bankowości (SWIFT).
EDI
pozwala
osiągać
korzyści
dzięki
usprawnieniu obsługi klientów, usprawnieniu
gospodarki
materiałowej
(krótsze
terminy
dostaw, obniżenie poziomu zapasów, bardziej
precyzyjne prognozy zbytu), skróceniu cykli
sprzedaży, możliwości stosowania metody JiT
oraz
stosowaniu
elastycznych
strategii
marketingowych.
Technologia EDI oraz koncepcja systemów
otwartych pozwalają realizować zasadę integracji
progresywnej.
Integracja progresywna
Integracja progresywna
polega na wzmacnianiu pierwotnych
relacji
między
elementami
funkcjonalnymi, na rozwijaniu relacji
między elementami, które pierwotnie nie
były
ze
sobą
powiązane,
na
wprowadzeniu nowych elementów i relacji
do układu.
Systemy według
czasu powstania
i zastosowań
Lata 60
Lata 70
Lata 80
M
A
P
I
M
C
A
S
P
I
C
S
Lata 90
M
O
S
M
O
S
PROMPT
PLANTYP
Mainframe
PICS
NIMMS
Minikomputery
BEE 81
COMFORT
Mikrokomputery
Systemy należące do nurtu pierwszego
w początkowym okresie były tworzone głównie
z
inicjatywy
producentów
sprzętu
komputerowego
lub
wielkich
organizacji
gospodarczych.
Celem tych systemów było usprawnienie
zarządzania działalnością podstawową (dziedziny
strategiczne) wraz z wybranymi domenami
podstawowych czynników działań.
Stopniowo, kolejne systemy lub ich wersje,
obsługiwały dalsze dziedziny zarządzania.
Do grupy I zaliczono systemy, których
własności
funkcjonalne
i
strukturalne
są
reprezentowane
przez
pakiety
PROMPT
i PLANTYP.
Do grupy II zaliczono pakiety reprezentowane
przez systemy PICS i NIMMS.
W
następnych
grupach
zamieszczono
systemy instalowane i eksploatowane na sprzęcie
minikomputerowym i mikrokomputerowym.
Rozwój
zastosowań
informatyki
w zarządzaniu miał swój wyraz w pojawianiu się
znacznej liczby wyspecjalizowanych pakietów
programowych, które obsługiwały coraz więcej
dziedzin problemowych zarządzania.
Systemy
tego
typu
początkowo
były
instalowane na komputerach typu mainframe.
W miarę rozwoju technologii informatycznych
wykorzystywano w tym celu minikomputery i
mikrokomputery. Mimo formalnego obniżenia
rangi tych systemów (-> nazewnictwo) ich moc
obliczeniowa gwałtownie rosła.
Istotną cechą zachodzących zmian
było nie tylko rozszerzanie zasięgu
dziedzinowego obsługi, wzrost mocy
obliczeniowej komputerów, usprawnienie
komunikacji
Użytkownik - System,
wzrost stopnia zintegrowania systemów
ale również pogłębienie obsługi dziedzin
zarządzania
przez
realizację
coraz
większej liczby subfunkcji.
Wybrane dziedziny problemowe zarządzania przedsiębiorstwem
Gru
pa
SYSTEMY
MOS
POP
I SYKOPP
SOPETO
PROMPT
PLANTYP
SIKOP-MERA
ZSI-EMA
ALDIN
FACTOR
II CAPOS
PICS
NIMMS
COPICS
STEP
IPS
Protos
III Prodia
PS-System
MM/PM 3000
BEE-81
AGS-IPOS
BCA-FERTIGUNG
IV Micro-PPS
MIPICS
PRODSTAR
COMFORT
1
2
3
4
5
6
7
8
T
P
P
P
P
A
P
P
K
A
B
H
P
O
S
Z
A
T
P
Ł
1F
11
12
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
G Z
M A
M
9
S
T
P G G
N W F
13
G
N
G
E
R
E
M
T
R
I R
N A
W
K
O
S
I
K
B
I
U
I
N
N
PROMPT - Production Reviewing, Organizing, and
Monitoring of Performance Techmiques.
System opracowany przez firmę ICL dla maszyn ICL904
PLANTYP - Zautomatyzowany, modułowy system
planowania produkcji w przedsiębiorstwie. IOPM Warszawa
PICS - Production Information and Control System. IBM
NIMMS - Nineteen Hundred Integrated Modular
Management System.
System opracowany przez firmę ICL dla maszyn ICL1905
BEE-81 - System planowania i kontroli produkcji na
komputer Data Point 5500/6600
COMFORT - Pakiet firmy Orga-Soft Organisation und
Software, pakiet niezależny od platformy sprzętowej.
1. TPP - techniczne przygotowanie
produkcji
2. PPA- planowanie potrzeb
asortymentowych
3. PP - planowanie i kontrola
produkcji
4. KA - kadry
5. BHP - bhp
6. OS - obsługa socjalna
7. ZAT- zatrudnienie
8. PŁ - płace
9. GM - Gospodarka materiałowa
10. ZAM- zamówienia i kontr. dostaw materiałów
11. ST - środki trwałe
12. PN - wyposażenie
13. GW - gospodarka wyrobami
14. GF - gospodarka finansowa
15. GN - gospodarka narzędziowa
16. GE - gospodarka energetyczna
17. REM - gospodarka remontowa
18. TR - transport
19. INW - inwestycje
20. RA - rachunkowość
21. KO - koszty
22. SIK
23. BIUro
24. INNe dziedziny problemowe
Szeroki dostęp do nowych oraz relatywnie
tanich narzędzi (języki programowania, systemy
zarządzania
bazami
danych,
sprzęt
komputerowy)
powoduje
lawinowy
wzrost
zastosowań informatyki w zarządzaniu.
Zastosowania te koncentrują się jednak na
dziedzinach,
które
dla
przedsiębiorstw
produkcyjnych,
nie
mają
znaczenia
strategicznego.
W ofercie polskich firm software’owych
systemy zarządzania produkcją stanowią jedynie
kilka procent ogólnej liczby pakietów. Pozostałe
pakiety dotyczą dziedzin pomocniczych.