Transcript سيستم هاي تصميم يار

‫سیستم های تصمیم یار‬
‫مقدمه ‪:‬‬
‫امروزه بسیاری از امور توسط کامپیوتر سریعتر ‪ ،‬بهتر و اثر بخش تر انجام میشود ‪،‬‬
‫ولی هنوز کاربرد کامپیوتر در امور مهم مدیریتی نظیر استراتژی‪ ،‬محدود و جانبی‬
‫بافی مانده است ‪.‬‬
‫در دهه های اخیر با پیشرفت های حاصله در زمینه های هوش مصنوعی و سیستم‬
‫های خبره و ارتباط آن با مسائل استراتژیک مدیریتی ‪ ،‬امیدواری هایی برای به‬
‫کارگیری کامپیوتر در طراحی استراتژی ایجاد شده است ‪.‬‬
‫در حال حاضر برنامه هایی نظیر سیستم های اطالعات راهبردی ‪ ،‬سیستم های‬
‫اطالعاتی مدیریت ‪ ،‬سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری و ‪ ...‬وجود دارند که در‬
‫مسائلی مانند ‪ :‬حسابداری مالی ‪ ،‬بودجه ریزی ‪ ،‬محاسبه ی حقوق و دستمزد و ‪...‬‬
‫کاربرد دارند ‪.‬‬
‫تعریف سیستم اطالعاتی ‪IS :‬‬
‫سیستم اطالعاتی ‪ ،‬اطالعات را برای یک هدف مشخص جمع آوری‪ ،‬پردازش‪،‬‬
‫تحلیل و منتشر می کند‪.‬‬
‫به بیان دیگر‪:‬مجموعه ای از اجزای مرتبط به هم میباشد که اطالعات را جمع‬
‫یابازیابی‪،‬پردازش‪ ،‬ذخیره و توزیع میکند‪.‬که ازاین اطالعات برای تصمیم‬
‫اوری‬
‫ٍ‬
‫گیری وکنترل درسازمان هااستفاده می شود‪.‬‬
: ‫انواع سیستم های اطالعاتی‬
Transaction processing sys(TPS) . ‫ سیستم پردازش تراکنش‬.1
Knowledge worker sys(KWS). ‫ سیستم کارگران دانش‬.2
Management information sys(MIS) . ‫ سیستم اطالعاتی‬.3
‫مدیریت‬
Decision support sys(DSS) . ‫ سیستم تصمیم یار‬.4
Executive information sys(EIS) . ‫ سیستم اطالعات اجرایی‬.5
Accounting information sys(AIS) . ‫ سیستم اطالعات‬.6
‫حسابرسی‬
Strategic information sys(SIS) . ‫ سیستم اطالعات راهبردی‬.7
Enterprise resource planing(ERP). ‫ برنامه ریزی منابع‬.8
‫سازمانی‬
‫‪-1‬درقلب هرسازمانی سیستم هایی وجود دارند که وظیفه ی اصلی انهاثبت‬
‫اطالعات تراکنش روزانه‪،‬ایجاد اطالعات جدید براساس اطالعات‬
‫تراکنشی‪،‬ذخیره اطالعات منتج شده ازان و ارایه اطالعات به کاربران‬
‫موردنظراست‪.‬‬
‫سیستم های ‪ tps‬سیستم هایی هستند که عملیات روزمره درون سازمان‬
‫راپردازش می کند‪.‬یک سیستم ‪tps‬دارای نقاط واسطی برای ورود داده است‬
‫و همچنین دارای یک پایگاه داده است که اطالعات سازما نی در ان ثبت می‬
‫شود‪.‬‬
‫اولین بار درسیستم های حسابداری(برای کاهش هزینه)در دهه ی ‪1950‬‬
‫ظاهرشد‪.‬‬
‫‪-2‬درواقع )‪(Data workers‬هاراحمایت میکند که معموالافرادرسمی یک‬
‫سازمان هستند‬
‫‪-3‬‬
‫سیستمی مبتنی بر رایانه است که برای کاربران با نیازهای مشابه اطالعات را در‬
‫دسترس قرار میدهد‪.‬‬
‫درواقع ترکیبی ازپدیده سیستم اطالعات ومدیریت است‪.‬همچنین سیستمی منسجم برای‬
‫تهیه اطالعات به منظوره حمایت ازبرنامه ریزی‪،‬کنترل وعملکردسازمان است که‬
‫ازطریق ارایه گزارشهای خاص مدیریتی وظایف مدیریت میانی راپوشش می‬
‫دهد‪،.‬‬
‫در اوایل دهه ی ‪ 1960‬محبوب واقع شد ‪.‬‬
‫برای اولین بار از ماشین های ‪ Punched Card‬در این زمینه استفاده شد ‪.‬‬
‫اولین کامپیوتر نیز در این زمینه استفاده شد ‪.‬‬
‫برای تصمیم گیری مدیران اشدتامیانی ‪.‬‬
‫‪-4‬یک سیستم تعاملی هستند باید بین انسان وماشین رابه خوبی‬
‫برقرارکرد( داده ورودی‪-‬یک مدل‪ -‬یک داده خروجی)‬
‫مدل‪:‬یک کپیی ایخالصه ازدنیای واقعی است که به مااجازه میدهد که‪:‬متغریهارادس تاکری کنمی ومجموعه قوانیین‬
‫رااس تخراج کنمی که به تصممی گریی مکک میکند‬
‫‪ 4‬ویژگی کلی‪-1:‬داده ها ومدل ها راباهم ترکیب میکند‪-2.‬برای کمک به‬
‫مدیران وفرایندتصمیم گیری درمورد مسایل نیمه ساختاریافته و‬
‫ساختارنایافته طراحی می شوند‪ -3.‬تصمیمات مدیران راپشتیبانی می کنندو‬
‫به هیچ وجه جایگزین انها نمیشوند‪4.‬هدف‪DSS‬بهبود اثربخشی تصمیمات‬
‫است‪(.‬دهه ‪)1970‬‬
‫ساختاریافته ‪:‬انهایی که مطابق بامراحل خاص وروتین باشند‪ .‬ساختارنایافته‬
‫‪:‬درغیاب چنین مراحلی اتخاذ میشوند‪.‬‬
‫سیستم های ‪DSS‬به ‪ 6‬نوع عمده طبقه بندی شده‪:‬‬
‫‪-1‬اتخاذ پیشنهاد و تصمیمات ‪ -2‬براورد نتایج تصمیم ‪ -3‬دریافت گزارش‬
‫های استاندارد ‪ -4‬تجزیه و تحلیل کل فایل ها ‪ -5‬بازیافت اجزاداده ‪-6‬‬
‫دخالت مدیر‬
‫مولفه های ‪ :DSS‬داده – انالیزداده –رابط کاربری خوب – نمایش اطالعات‬
‫وروش های مناسب اریه مدل سازی –شبیه سازی‬
‫کاربرد های ‪ :DSS‬سیستم های اطالعاتی دانشگاه – شرکت هایی که در زمینه‬
‫کارت اعتباری‪،‬حمل ونقل و مخابرات کارمیکنند – هتل ها –خطوط پرواز‬
‫وبیمارستان ها و شرکت های ساخت وساز و سرمایه گذاری‬
‫‪-5‬دراین سیستم ها ازنمودار های گرافیکی استفاده میشود ودسترسی به‬
‫بانک های اطالعاتی ازداخل وخارج سازمان امکان پذیراست‪.‬درواقع‬
‫نوعی خاص از‪DSS‬می باشددر سطوحباالتر‪.‬وبرای این اهداف به وجود‬
‫امده‪-1:‬ایجاد دیدگاهی سازمانی ازعملیات‪ -2‬ایجادیک واسطه نزدیک به‬
‫کاربر درانواع سبک های تصمیم فردی‪-3‬دسترسی سریع به اطالعات‬
‫دقیق‪-4‬متمایزوفشرده و دنبال کردن داده ها‬
‫‪ -6‬در سیستم های ‪ AIS‬داده هایی را که فعالیت های سازمان را توصیف می‬
‫کند‪ ،‬جمع اوری کرده و داده ها را به اطالعات را در دسترس کابران داخلی‬
‫و خارجی سازمان قرار می دهد‪.‬‬
‫‪AIS‬در واقع سیستمی است که اطالعات را برای استفاده واحد های مختلف‬
‫تهیه می کند‪.‬‬
‫‪-7‬‬
‫سیستمهایي هستند که میتوانند در تغییر دادن هدفها‪ ،‬عملیات ‪ ،‬تولید‪ ،‬خدمات سازمان دردستیابي به‬
‫مزیت رقابتي سازمان موثر باشند‪.‬‬
‫اصلی ترین هدف ‪ SIS‬پشتیبانی یا شکل دهی مزیت رقابتی برای شرکت است‪ SIS.‬می تواند هر‬
‫‪ DSS،MIS ،TPS‬و‪ ...‬باشد که به سازمان کمک می کند تا رقابت کند‪.‬در واقع بهتر است که‬
‫‪ SIS‬را سیستم های اطالعاتی رقابتی(‪ )CIS‬یا سیستم های پشتیبان رقابت (‪ )CSS‬ها نامید‪.‬‬
‫یکی از انواع متداول‪ SIS‬ها که از مرزهای سازمانی عبور می کند ‪ IOS‬ها نام دارند‪.‬‬
‫برای اینکه موضوعات ‪ SIS‬پیچیده و پویا هستند ‪ ،‬یک ساختار برای انالیز آنها نیاز است‪.‬آنها به ما‬
‫کمک می کنند تا روابط بین استراتزی های رقابتی و فناوری اطالعات را درک و دسته بندی‬
‫کنیم‪.‬‬
‫‪ -8‬اخرین راه حلی است که در فناوری اطالعات برای استفاده در برنامه های تجاری‬
‫درنظرگرفته است‪.‬که برای یکپارجه کردن‪،‬ساده وموثر کردن عملکرد و جریان‬
‫اطالعات شرکت برای همکاری منبع یک سازمان (نیروی انسانی‪ -‬مواد‪-‬مالی‬
‫و‪)...‬است‪.‬‬
‫‪ :ERP‬یک راه حل سیستمی مبتنی بر فناوری اطالعات است که به منظور ارتقای‬
‫مدیریت فرایند و عملیات سازمانی را به وسیله یک سیستم به هم پیوسته ‪،‬به سرعت وبا‬
‫دقت و کیفیت باال در کنترل مدیران سطوح مختلف سازمان قرار می دهد‪.‬‬
‫سوئیچینگ ‪:‬‬
‫به کلیه دستگاه هایی که هدایت و انتقال اطالعات بین گیرنده و فرستنده را‬
‫انجام می دهند سوئیچ گفته می شود و عمل آن را سوئیچینگ می نامند و در‬
‫اصطالح فارسی به آن راه گزینی می گویند‪.‬‬
‫شرکتهای مخابراتی و اینترنتی و شرکتهای بزرگ شبکه ای از آن استفاده میکنند‪.‬‬
‫انواع سوئیچینگ‪:‬‬
‫_ سوئیچینگ مداری‬
‫_ سوئیچینگ پیام‬
‫_ سوئیچینگ بسته یا سلول‬
‫) ‪DSS ( Decision Support System‬‬
‫سیستم پشتیبانی تصمیم گیری ( سیستم تصمیم یار ) ‪:‬‬
‫یک رویکرد جدید که طی دهه های اخیر مورد مطالعه قرار گرفته ‪ ،‬توسعه قابلیت های‬
‫خالقانه و سیستم های پشتیبانی تصمیم گیری و به کارگیری آن در تدوین استراتژی‬
‫کسب و کار است ‪.‬‬
‫ویژگی مهم سیستم های ‪ DSS‬کمک در حل مسائل مدیریتی بی ساختار است ‪.‬‬
‫رویکرد استراتژیک ‪ DSS‬تالشی برای کمک گیری از روش ها و ابزار های‬
‫کامپیوتری در حل یکی از مهم ترین مسائل مدیریتی به شمار می آید ‪.‬‬
‫به بیان ساده در ‪: DSS‬‬
‫ عالوه بر اطالعات و داده های داخل سازمان ‪ ،‬از خارج سازمان نیز اطالعاتی را‬‫باید مورد استفاده قرار داد ‪.‬‬
‫ در این سیستم ها از مدل های کمی و کیفی تصمیم گیری و تحلیل استفاده میشود ‪.‬‬‫ در این سیستم ها ارتباط متقابلی با کاربر برقرار است ‪ .‬به نحوی که کاربر میتواند‬‫اطالعات و فرضیات تصمیم گیری و داده ها را تغییر دهد‪.‬‬
‫*** سیستم های اطالعاتی زمانی دارای ارزش تجاری هستند که دارای اثر بخشی‬
‫بیشتر در رویه های کسب و کار باشند و تصمیم گیری مدیریت را بهبود بخشند ‪.‬‬
‫***‬
‫ساختار ‪: DSS‬‬
‫‪ .1‬سیستم مدیریت مدل ‪ :‬این سیستم بخش اصلی‪ DSS‬را تشکیل میدهد ‪.‬‬
‫در این بخش مدل های مورد نیاز سیستم قرار دارد و از ‪ 2‬جزء اصلی تشکیل‬
‫میشود ‪:‬‬
‫ پایگاه مدل‬‫ برنامه ی مدیریت پایگاه مدل‬‫‪ .2‬سیستم مدیریت داده ‪ :‬این سیستم شامل داده های مورد نیاز سیستم مس باشد و از‬
‫طریق منابع داخل و خارج سازمان تامین می شود و شامل ‪ 2‬جزء اصلی است ‪:‬‬
‫ پایگاه داده‬‫‪ -‬برنامه ی پایگاه داده‬
‫مدلی از ‪: DSS‬‬
‫ساختار ‪ DSS‬کاربردی ‪:‬‬
‫ساختار برنامه ‪: DSS‬‬
‫برخی ویژگی های یک سیستم ‪ DSS‬مطلوب ‪:‬‬
‫** پشتیباني از تصمیم گیرندگان را در تمام سطوح مدیریتي بصورت فردی یا گروهی‬
‫وبطورخاص در تصمیمات شبه ساختاری و ساَخت نایافته بعهده دارد‪.‬‬
‫** در کلیه سطوح به تصمیم گیرنده کمک می کند ‪ ،‬اما در سطوح تاکتیکی و استراتژیک‬
‫کارایی بیشتری دارد‪.‬‬
‫** مدلهای همه منظوره ‪ ،‬امکانات شبیه سازی و ابزارهای تحلیلی دیگری را در اختیار‬
‫تصمیم گیرنده قرار می دهد‪.‬‬
‫** به آسانی با نیازهای اطالعاتی محیط تصمیم گیری سازگار می شود‪.‬‬
‫** مکانیسم هایی ارائه می دهدکه سریعا نیازهای اطالعاتی تصمیم گیرنده را تامین میکند‪.‬‬
‫** قابلیت آن را دارد که با یک پایگاه داده ای جامع ارتباط برقرار کند‪.‬‬
‫** قابلیت انعطاف کافی دارد تا با سبکهای مختلف مدیریت هماهنگ شود‪.‬‬
‫ابزارهای نرم افزاری ‪: DSS‬‬
‫‪ .1‬ابزار تهیه برنامه کاربردی‬
‫‪ .2‬ابزار مدیریت داده ها‬
‫‪ .3‬مدل سازی‬
‫‪ .4‬روش تجزیه و تحلیل آماری‬
‫‪ .5‬طرح ریزی‬
‫‪ .6‬پرس و جو‬
‫‪ .7‬نمودار‬
‫‪ .8‬ادغام و ترکیب اطالعات‬
‫‪ .9‬قابلیت های خاص‪DSS‬‬
‫‪ .1‬ابزار تهیه برنامه کاربردی ‪:‬‬
‫مدیران هنگام تهیه برنامه های کاربردی در محیط ‪ DSS‬با استفاده از یکسری از‬
‫منوهای مخصوص و گزینه های آن میتوانند برای خود صفحه ی مخصوص ورود‬
‫داده ها‪ ،‬صفحه ی مخصوص ارائه گزارشات خروجی تهیه نمایند و حتی می‬
‫توانند یک رابط که با منو کار می کند تهیه کنند که ارتباط کاربر با سیستم را تهیه‬
‫می کند ‪.‬‬
‫‪ .2‬ابزار مدیریت داده ها ‪:‬‬
‫‪ DSS‬باید این قابلیت را داشته باشد که هماهنگی الزم بین پایگاه داده های سیستم و‬
‫ابزارهای نرم افزاری آن را فراهم کند ‪ .‬برنامه های کاربردی ‪DSS‬نوعا برنامه‬
‫های دائمی نیستند به همین جهت برای هر برنامه ی کاربردی یک پایگاه داده تهیه‬
‫می شود ‪.‬‬
‫داده های یک برنامه ی ‪ DSS‬از سه منبع فراهم می شود ‪:‬‬
‫‪ .1‬داده های موجود در پایگاه داده های خارجی ‪.‬‬
‫‪ .2‬وارد نمودن داده های جدید مثال از طریق صفحه کلید به پایگاه داده های ‪.DSS‬‬
‫‪ .3‬فایل ها و پایگاه های داده های رایانه ای و جامع در سازمان ‪.‬‬
‫‪ .3‬مدل سازی ‪:‬‬
‫سیستم های ‪ DSS‬این امکان را در اختیار مدیران قرار می دهد که با استفاده از روش‬
‫های ریاضی مدل سازی ‪ ،‬ابعاد عملیاتی یک سیستم را در محیط و زبان کامپیوتر پیاده‬
‫نمایند ‪.‬‬
‫برای این منظور انواع ابزارهای مدل سازی وجود دارد تا کاربران بتوانند انواع مختلف‬
‫سیستم ها را مدل سازی نمایند ‪.‬‬
‫به عنوان مثال مدیران اجرایی یک شرکت تولیدی با یک ابزار که از برنامه ریزی خطی‬
‫استفاده می کند ‪ ،‬می توانند مدلی را تهیه کنند که شبکه ی توزیع محصوالت را نشان‬
‫دهند ‪.‬‬
‫روش های دیگر مدل سازی عبارت اند از ‪:‬‬
‫‪ .1‬روش مسیر بحرانی ) ‪( CPM .Critical Path Method‬‬
‫‪ .2‬روش ارزیابی و بررسی پروژه و شبیه سازی ‪( PERT . Program‬‬
‫) ‪Evaluation and Review Technique‬‬
‫‪ .4‬روش تجزیه و تحلیل آماری ‪:‬‬
‫در روش تجزیه و تحلیل آماری ‪ ،‬مدیران داده ها را مورد بررسی قرار داده با‬
‫استفاده از آمار ( میانگین ‪ ،‬میانه ‪ ،‬انحراف معیار و ‪ ) ...‬و روش های تجزیه و‬
‫تحلیل ( مانند ‪ :‬تحلیل رگرسیون ) و روش های پچیده ی دیگر در برنامه های‬
‫کاربردی خود تصمیم گیری می کنند ‪.‬‬
‫‪ .5‬طرح ریزی ‪:‬‬
‫مدیران سطوح تاکتیکی و استراتژیک همواره تصمیماتی می گیرند که مدیران برای اتخاذ‬
‫چنین تصمیماتی متکی به قابلیتهای طرح ریزی در محیط ‪ DSS‬می باشند تا یک نگاه‬
‫اجمالی به آینده داشته باشند‪.‬‬
‫ابزارهایی که برای طرح ریزی وجود دارد و با نرم افزارهای ‪DSS‬پشتیبانی می شوند‬
‫عبارتند از ‪ :‬مدلهای پیش بینی تجزیه و تحلیل ‪What – if‬و ‪GOAL SEEKING‬‬
‫‪ .6‬پرس و جو ‪:‬‬
‫مدیران با کمک نرم افزار ‪DSS‬می توانند با سواالتی که شبیه جمالت فارسی (یا‬
‫انگلیسی) است پرس و جوهای مستقیم ‪Online‬از پایگاه داده های ‪DSS‬به عمل‬
‫اورند ‪.‬‬
‫‪ .7‬نمودار ‪:‬‬
‫استفاده از نرم افزارهای نموداری روزبه روز بیشتر می شود ‪ .‬با نرم افزار‬
‫نموداری ‪DSS‬مدیران می توانند برای داده های موجود در پایگاه داده ها‬
‫نمودارهای مختلفی چون نمودار میله ای ‪،‬نمودار دایره ای و نمودار خط و روند‬
‫تهیه کنند‪ .‬برای تصمیم گیری ‪ ،‬نمایش نموداری داده ها ابزار موثری است و برای‬
‫یافتن روندها و نکات عمده تجزیه و تحلیل ‪ ،‬نمودار آسانتر می باشد تا داده هایی‬
‫که به صورت جدول ارائه می شوند‪ .‬امروزه با کمک ‪DSS‬می توان ظرف چند‬
‫ثانیه نمودارهای دقیق و جامع تهیه کرد‪.‬‬
‫‪ .8‬ادغام و ترکیب اطالعات ‪:‬‬
‫امکان ترکیب داده ها ی منابع مختلف به صورت دستی برای مدیران بسیار وقت‬
‫گیراست‪ ،‬در حالیکه این امر یکی از فعالیت های عادی مدیران می باشد‪.‬یکی از‬
‫متداولترین کاربردهای ادغام اطالعات ‪ ،‬ادغام صورتهای مالی شرکتهای فرعی یک‬
‫شرکت بزرگ و تهیه صورتهای مالی جامع می باشد‪.‬‬
‫کاربرد دیگر این نرم افزار ‪ ،‬ادغام اطالعات بودجه پروژه های مختلف یک شرکت و‬
‫تهیه یک بودجه جامع می باشد ‪ ،‬کاربرد دیگر این نرم افزار ادغام عملکرد فروش‬
‫فروشندگان مختلف و تهیه خالصه ای از فروش مناطق مختلف و سپس تهیه خالصه‬
‫ای از فروش کل شرکت می باشد ‪.‬‬
‫زمینه های کاربرد ‪ِ : DSS‬‬
‫کاربرد‪ DSS‬امروزه از گستردگی ویژه ای برخوردار است و در فعالیت های‬
‫سازمانی که نیاز به تحلیل شرایط پیچیده و ضرورت پاسخگویی سریع وجود داشته‬
‫باشد ‪ ،‬می توان از آن استفاده کرد ‪ .‬در برخی از سازمان ها وجود ‪DSS‬یک‬
‫ضرورت حیاتی و اجتناب ناپذیر است ‪ .‬مانند ‪ :‬شرکت های بیمه ای جهت تحلیل‬
‫ریسک انواع خدمات و شرکت های حمل و نقل ریلی جهت برنامه ریزی سفرها و‬
‫تخصیص منابع خود و کاهش خطرات سفرها ‪.‬‬
‫امروزه ‪CRM‬بخشی مهم از استراتژی موسسات موفق است و‪ DSS‬بخش مهمی‬
‫از ‪ CRM‬است‬
‫**مدیریت ارتباط با مشتری‬
‫) ‪** CRM ( Costumer Relationship Management‬‬
‫**مدیریت ارتباط با مشتری‬
‫‪ :CRM ‬فناوری باعث شده تا سازمان ها با انبوهی ازمشتریان مواجه شدند و‬
‫درنتیجه مشتریان با انبوهی از گزینه های انتخابی رو به رو شدند‪.‬در میان‬
‫اندیشمندان علم مدیریت وبازاریابی‪،‬حفظ مشتری وشیوه صحیح ارتباط با انها‬
‫راتحت عنوان (مدیریت ارتباط با مشتری) پیشنهادمی نمایند‪.‬‬
‫‪ ‬ازمزایای‪:CRM‬عواملی چون افزایش درامد‪،‬سوداوری ‪،‬رضایت مشتری‪،‬کاهش‬
‫هزینه های فروش وتوزیع خودکارشدن سیستم های بازاریابی و‪...‬‬
‫‪ ‬مدیریت ارتباط بامشتریان یک استراتژی کسب وکارجهت بهینه سازی‬
‫سوددهی‪،‬درامدزایی ورضایت مشتری است براساس مبانی زیرطراحی میشود‪:‬‬
‫‪-1‬ساماندهی ارایه خدمات براساس نیازهای مشتری‬
‫‪-2‬باالبردن سطح رضایت مشتریان مطابق اصول مشتری مداری‬
‫‪-3‬پیاده سازی فرایندهای مشتری محور‬
‫منابع و مواخذ ‪:‬‬
‫ برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطالعات ‪ .‬دکتر احمد احمدی ( کتاب )‬‫ نشریه مدیریت فناوری و اطالعات نوشته ی دکتر محمدرضا کابرا نژاد و دکتر‬‫حسین رفوگر ‪.‬‬
‫ ‪www.modiran.ir‬‬‫ گرایشات آتی تحقیقات کاربردی‬‫‪ -‬دست یافته ها و مباحث تحقیقاتی‬