Transcript 01 Kan ve Hemogram - mustafaaltinisik.org.uk

KAN VE HEMOGRAM
Yrd.Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK
ADÜ Tıp Fakültesi
Biyokimya AD
KAN
• plazma  %55-60
• Kapalı bir kanallar
sistemi içinde
dolaşan bir doku
• şekilli elemanlar
Eritrositler
Lökositler
Trombositler
• hematokrit
Kanın görevleri
•
•
•
•
•
•
besin maddelerini taşıma
solunum gazlarının alışverişi ve taşınması
metabolizmanın atık ürünlerini taşıma
enzim, hormon, vitaminleri taşıma
organizmayı savunma ve koruma
elektrolit, su, asit-baz dengesini
düzenleme
• vücudun ısısını düzenleme
Hemogram
(kan sayımı )
•
•
•
•
•
•
eritrosit sayısı (RBC)
hemoglobin (HGB, HB)
hematokrit (HCT)
ortalama eritrosit volümü (MCV)
ortalama eritrosit hemoglobini (MCH)
ortalama eritrosit hemoglobin
konsantrasyonu (MCHC)
• lökosit sayısı (WBC)
• trombosit sayısı (PLT)
Eritrosit sayısı (RBC)
erişkin erkekte 4,5-6,0x106 /mm3
erişkin kadında 4,0-5,5x106 /mm3
gün içinde %4 dalgalanma
uyku halinde azalır
kanın oksijen miktarını azaltan
herhangi bir etki varlığında artar
Eritrosit sayısı yüksekliği
(polisitemi)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ishal, kusma
akciğer ödemi
anafilaktik şok
dağ hastalığı
karbon monoksitle zehirlenme
mitral kapak hastalığı gibi kalp hastalıkları
amfizem gibi akciğer hastalıkları
polisitemia rubra vera
lösemi
kemik iliği tümörleri
Eritrosit sayısı düşüklüğü
• Anemiler
• Lösemiler
Hemoglobin düzeyi (HGB, HB)
erişkin erkeklerde %14-18 g
erişkin kadınlarda %12-16 g
Anemi sınırı
erkekler için %13 g
kadınlar için %11 g
diurnal varyasyon
Hemoglobin konsantrasyonu
yüksekliği
• Eritrosit sayısının arttığı durumlar
 polisitemia vera
 kronik anoksili akciğer veya kalp
hastalıkları
 dehidratasyon durumları
Hemoglobin konsantrasyonu
düşüklüğü
Anemiler
Hidremi
Hematokrit değeri (HCT)
erişkin erkeklerde %40-54
erişkin kadınlarda %37-47
RBC (milyon) x 9 = HCT
HGB x 3 = HCT
Hematokrit değeri yüksekliği
• Polisitemia rubra vera
• KOAH
Hematokrit değeri düşüklüğü
• anemiler
• gebelikteki gibi hemodilüsyon durumları
Ortalama eritrosit volümü (MCV)
Hct x 10
MCV =  = … 3
RBC (mm3 te milyon)
erişkin erkeklerde 80-94 3 (80-94 fL)
erişkin kadınlarda 81-99 3 (81-99 fL)
[80-100 3 (80-100 fL)]
Ortalama eritrosit volümünün
arttığı durumlar
•
•
•
•
•
•
megaloblastik anemi
makrositik anemi
kronik amfizem ve kronik bronşit
hipotiroidizm
karaciğer hastalıkları
ağır alkolizm
Ortalama eritrosit volümünün
azaldığı durumlar
•
•
•
•
demir eksikliği anemisi
idiopatik hipokrom anemi
kronik kanama anemileri
gebelik anemisi
Ortalama eritrosit hemoglobini
(MCH, OEHb)
10 x %g Hb
MCH (OEHb)=  = … pg
RBC (mm3 te milyon)
• erişkinde 26-34 pg
Ortalama eritrosit
hemoglobininin arttığı
durumlar
• pernisiyöz anemi ve makrositer gebelik
anemisi gibi megalositer anemiler
• folik asit antagonistleri ile tedavi durumları
• protein eksikliği anemisi
• sferositoz durumları
Ortalama eritrosit
hemoglobininin azaldığı
durumlar
•
•
•
•
primer demir eksikliği anemisi
kanama anemileri
idiopatik hipokrom anemi
gebelik anemisi
Ortalama eritrosit hemoglobin
konsantrasyonu (MCHC)
100 x %g Hb
MCHC=  = ……… % g
Hct
erişkinde % 31-37 g
Ortalama eritrosit hemoglobin
konsantrasyonunun arttığı
durumlar
• şiddetli ishal, durdurulamayan kusmalar
gibi uzun süren dehidratasyon halleri
• şiddetli lipemi durumları
• sferositoz halleri
Ortalama eritrosit hemoglobin
konsantrasyonunun azaldığı
durumlar
•
•
•
•
•
demir eksikliği anemileri
kanama anemileri
kronik hastalıklara bağlı anemiler
gebelik hidremisi
su zehirlenmesi
Eritrosit dağılım genişliği (RDW)
• eritrositlerin büyüklüklerindeki farklılıkları
ifade eder
anizositoz
mikrositoz
makrositoz
poikilositoz
sferositoz
Lökosit sayısı (WBC)
• %50-70 nötrofil
• %20-40 lenfosit
5.000-10.000 /mm3
• %2-6 monosit
• %2-4 eozinofil
• %0-1 bazofil
Nötrofiller
Lenfositler
Monositler
Bazofiller
Eozinofiller
lökosit sayısında artış
(lökositoz)
•
•
•
•
•
•
•
sistemik enfeksiyonlar
lokal enfeksiyonlar
miyokart enfarktüsü
vücut boşluklarına kanama
lösemiler
çok sigara içme
gebelik gibi
lökosit sayısında azalma
(lökopeni)
•
•
•
•
•
•
tifo ve paratifo
bruselloz
miliyer tüberküloz
bazı virüs ve riketsiya hastalıkları
aplastik anemi
alösemik lösemi
Trombosit sayısı (PLT)
Erişkinde 150.000-400.000 /mm3
Trombosit sayısının fazla olması
(trombositoz)
• özellikle femur boynu kırığı gibi kemik
kırıkları
• cerrahi girişimlerden sonra 7. ve 20. günler
arasında akut trombositoz
• miyeloproliferatif hastalıklar
• hodgkin hastalığında kronik trombositoz
Trombosit sayısının az olması
(trombositopeni)
•
•
•
•
septisemi
tifo gibi enfeksiyonlar
X-ışını gibi fizik ajanlara maruz kalma
kan hastalıkları