Transcript Lösemiler - Hematolog Doç. Dr. Fahri ŞAHİN
LÖSEMİLER
Dr. Fahri ŞAHİN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı
Etimoloji
Leuk -emia Leukemia leukos (Gr) : beyaz haima (Gr) : kan kan kanseri
Tarihçe
İlk olarak 1845 ’ de Alman patolog Rudolf Virchow “ weisses blut kan) nedeniyle ölen bir hasta tanımlamış ve 1847 yılında “ leukemia ” terimini kullanmıştır ” (beyaz
Tanım
Kan kanseri Kemik iliği kanseri Beyaz kan hücrelerinin aşırı artışı ile karakterize neoplastik hastalıklar Pluripotent kök hücrenin maturasyon / diferansiyasyon aşamalarında blok gelişmesi sonucu oluşan anormal proliferasyon
Lösemi tipleri
Klinik seyri ve hastaların yaşam süresine göre Akut lösemi: İmmatür hücrelerin (blast) proliferasyonu ile karakterize lösemiler Kronik lösemi: Daha matür hücrelerin proliferasyonu ile karakterize lösemiler
Köken aldığı hücre serisine göre Myeloid lösemiler: myelositer (granülositik) seriden köken alan Akut myelositer lösemi (AML) Kronik myelositer lösemi (KML) Lenfoid lösemiler: lenfoid hücre serisinden köken alan Akut lenfoblastik lösemi (ALL) Kronik lenfositer lösemi (KLL)
Tanım
Kan kanseri Kemik iliği kanseri Beyaz kan hücrelerinin aşırı artışı ile karakterize neoplastik hastalıklar Pluripotent kök hücrenin maturasyon / diferansiyasyon aşamalarında blok gelişmesi sonucu oluşan anormal proliferasyon
Maturasyon / Diferansiyasyon Aşamaları ALL KLL AML KML
Myeloid maturasyon
metamyelosit myeloblast promyelosit myelosit band n ötrofil
MATURASYON
Epidemiyoloji
AKUT LÖSEMİLER
Görülme sıklığı: 3.4/100000/yıl Medyan görülme yaşı: 60-65 Erişkinde; %80-90 ’ ı AML, %10-20 ’ si ALL Erkek/kadın: 1/1
Etyoloji
Çevresel faktörler İyonize radyasyon Benzen Alkilleyici ajanlar Genetik faktörler Down sendromu Fanconi anemisi Bloom sendromu Kronik klonal hematolojik hastalık Kronik myeloproliferatif hastalıklar Myelodisplastik sendromlar Paroksismal gece hemoglobinürisi Aplastik anemi
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler
(1) Kİ yetmezliği bulguları:
Anemi semptom ve bulguları
Ateş Trombositopenik kanamalar
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler
(2) Kİ yetmezliği bulguları:
Anemi semptom ve bulguları
Ateş
Trombositopenik kanamalar
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler
(3) Kİ yetmezliği bulguları:
Anemi semptom ve bulguları Ateş
Trombositopenik kanamalar
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (4) Ekstramedüller infiltrasyon bulguları: Lenfadenopati Splenomegali Hepatomegali Dişeti hipertrofisi Deri infiltrasyonu Granülositik sarkom…..
AKUT LÖSEMİLER Klinik Özellikler (4) Ekstramedüller infiltrasyon bulguları: Lenfadenopati Splenomegali Hepatomegali Dişeti hipertrofisi Deri infiltrasyonu Granülositik sarkom…..
AKUT LÖSEMİLER Laboratuvar Anemi Lökositoz-lökopeni Nötropeni Trombositopeni Hiperürisemi LDH yüksekliği
Kemik iliği İliak kanat
AKUT LÖSEMİ Tanı
Kemik iliğinde BLAST ≥ %20
AML
Auer rod
ALL
AKUT PROMYELOSİTİK LÖSEMİ –M3 t (15;17)(q22;q12) • %5-10 • Genç yaş (Medyan 30-38 yaş) • DIC • HİPERGRANÜLER • Faggot hücreleri • All-trans retinoik aside yanıt
AKUT MYELOMONOSİTİK LÖSEMİ -M4 • %15-25 • Myeloid ve monositik komponent ≥ % 20 • Periferik kanda monositoz, promonositler, • Ekstramedüller infiltrasyon sık • Dişeti hipertrofisi
TEDAVİ
AML tedavisinin aşamaları İndüksiyon Konsolidasyon (post-remisyon tedavisi) ALL tedavisinin aşamaları İndüksiyon İntensifikasyon SSS proflaksisi İdame Post-remisyon tedavisi
Destek tedavisi
Eritrosit süspansiyonu Trombosit süspansiyonu Aferez trombosit Random trombosit Taze Donmuş Plazma Antibiyotik ve antifungal tedavi
Kronik Lösemiler
Maturasyon / Diferansiyasyon Aşamaları KLL KML Daha matür hücrelerin proliferasyonu ile karakterize lösemiler
KRONİK MYELOSİTER LÖSEMİ
Myeloid seri hücrelerinin maturasyon gösteren klonal proliferasyonu ile karakaterize myeloproliferatif hastalıktır
myelosit nötrofil basofil metamyelosit
KRONİK MYELOSİTER LÖSEMİ Yıllık görülme sıklığı 1: 100000 En çok görüldüğü yaş grubu 4 ile 5 dekaddır E>K Tüm lösemilerin % 15 ’ ini oluşturur Etyolojisinde bilinen tek faktör radyasyondur
HASTALIĞIN SEYRİ Bulguların ortaya çıkışı ile tanı arasındaki süre yaklaşık 1 yıldır (Sessiz Dönem) Klinik Dönem 3 fazlı bir seyir gösterir Kronik stabil faz Akselere faz Blastik faz Kronik stabil faz süresi 3 - 4,5 yıldır
KML & Philedelphia kromozomu 9. kromozom üzerindeki abelson onkogeni, 22. Kromozom üzerindeki breakpoint cluster region (bcr) bölgesine nakledilir Tirozin kinaz aktivitesi gösteren bu değişim proliferasyon artışı ile sonlanır
Tedavi gelişmeleri
1856 1900 1953 1972 - Fowler solüsyonu - Radyoterapi - busulfan - hidroksiüre 1980 - Interferon, KİT 2000 - STI 571 (Glivec)
Kronik Lenfositer Lösemi
B kökenli lenfositlerin aşırı çoğalması, LAP ve HSM ile karakterize yavaş seyirli kronik lenfoproliferatif bir hastalıktır Kronik lenfoid lösemiler içinde en sık görülenidir Erişkinde en sık görülen lösemi türüdür
KLL
KLL & Etyoloji
Etyolojisi bilinmemektir İyonize radyasyonun suçlanmadığı tek lösemi tipidir İlaçlar ve kimyasal maddeler de suçlanamamıştır Ailesel birliktelikler KLL ’ de dikkati çekmiştir Wiskott-Aldrich sendromu, Ataksia Telenjiektasia, organ tx sonra uzun süreli immünosupresyon
KLL Klinik özellikler
İleri yaşlarda daha sık görülür 30 yaş altında nadirdir E>K Çoğu hasta tanı sırasında asemptomatik
KLL & başvuru
• Tanı anında hastalar genellikle asemptomatikdir • Vakaların çoğu ( özellikle Evre 0 ) rutin kan testlerinde lenfositoz görülmesi ile tanınır • En sık FM bulgu simetrik, yüzeyel LAP • İleri evrelerde hepatomegali ve splenomegali
Prognoz
KLL ’ nin prognozu evresine göre değişir Erken evrede 10-20 yıla uzayan bir sağkalım olabilir İleri evrelerde ise sağkalım 2 yıla kadar düşmektedir
KLL & İnfeksiyon
Mortalite ve morbidite ’ nin en önemli sebebi infeksiyonlardır Hipogamaglobulinemi infeksiyonun en önemli sebebidir İleri evrelerde immun yetmezlik, kemik iliği infiltrasyonu, kemoterapi veya hipersplenizmin neden olduğu nötropeniye bağlı enfeksiyonlar sıktır
KLL tedavisi
Incurable
Kİ yetmezlik bulguları olmayan asemptomatik hastalarda tedaviye gerek yok Semptomatik ve ileri evre hastalarda KT