Transcript Demir Eksikliği Anemisi

DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ
Dr.Rahman Kuri
Anemi
 Anemi
erişkinlerde hemoglobinin (Hb);
◦ >15 yaş erkekte <13 g/dl,
◦ >15 yaş ve gebe olmayan kadında <12 g/dl,
◦ Gebelerde ise <11 g/dl olmasıdır.
(DSÖ)
Yaşa ve Cinse Göre Ortalama ve -2SD Hb Değerleri
Hb(g/dl)
Yaş
Htc (%)
MCV (μ3)
Ortalama
Alt Sınır
Ortalama
Alt Sınır
Ortalama
Alt Sınır
6 ay- 2
yaş
12.5
11.0
37
33
77
70
2-4yaş
12.5
11.0
38
34
79
73
5-7yaş
13
11.5
39
35
81
75
8-11yaş
13.5
12.0
40
36
83
76
12-14 yaş
kız
13.5
12.0
41
36
85
78
12-14 yaş
erkek
14.0
12.5
43
37
84
77
15-17 yaş
kız
14.0
12.0
41
36
87
79
15-17 yaş
erkek
15.0
13.0
46
38
86
78
Sınıflandırma (Morfolojik)
 A.







Mikrositik Anemiler (MCV<80)
1.Demir eksikliği anemisi
2.Kronik hastalık anemisi
3.Talasemik sendromlar
4.Sideroblastik anemiler
5.Kurşun zehirlenmesi
6.Bakır eksikliği
7.Pridoksin eksikliği
Sınıflandırma (Morfolojik)
 B.
Makrositik Anemiler (MCV>100)
◦ 1.Megaloblastik kemik iliği ile birlikte




a.Vit.B12 eksikliğine bağlı anemiler
b.Folik asit eksikliğine bağlı anemiler
c.Herediter orotik asidüri
d.B1 vitaminine cevap veren megaloblastik anemi






a.Aplastik anemi
b.Diamond-Blackfan sendromu
c.Hipotiroidizm
d.Karaciğer hastalığı
e.Kemik iliği infiltrasyonu
f.Diseritropoetik anemi
◦ 2.Kemik iliğinde megaloblastik değişiklik
olmaksızın
Sınıflandırma (Morfolojik)
 C.
Normositik anemiler (MCV: 80-100)
◦ 1.Konjenital hemolitik anemiler
 a.Hemoglobinopati’ler
 b.Enzim defektleri
 c.Membran defektleri
◦ 2.Akkiz hemolitik anemiler
 a.Antikora bağlı anemiler
 b.Mikroanjiopatik hemolitik anemiler
 c.Enfeksiyona bağlı anemiler
◦ 3.Akut kan kaybı
◦ 4.Splenik göllenme
◦ 5.Kronik renal hastalık
Demir Eksikliği Anemisi
 Demir:
◦ En önemli görevi, hemoglobin aracılığı ile
dokulara oksijen taşımaktır
◦
◦
◦
◦
DNA, RNA ve protein sentezi
Elektron transportu
Hücre solunumu
Pek çok enzimin yapı ve fonksiyonu
Demir Eksikliği Anemisi
 Demir
eksikliği: Vücudun toplam
demiri azalmış. (Anemi henüz yoktur.)
eksikliği anemisi (DEA): Demir
eksikliğinin
eritropoezi
azaltması
sonucu anemi gelişmiştir.
 Demir
Demir Eksikliği Anemisi
 Dünyadaki
 Günlük
en sık anemi türü
Fe ihtiyacı 10-20 mg
 Besinlerle
alınan Fe’in %10’u emilir
 Duedonum
2. kısmından emilir
Nedenleri
 1.
Yetersiz demir alınması
◦ Diyet
◦ Malabsorbsiyon (Subtotal gastrektomi,
Çöliak hastalığı, Crohn hastalığı)
 2.
Gereksinim artışı
◦ Prematürite
◦ Hızlı büyüme dönemleri
◦ Gebelik
Nedenleri
 3.
Aşırı Demir kaybı
 Menstrüasyon bozuklukları (Uterus kanaması ,
Hipermenore, v.s.)
 Gastrointestinal kayıplar (Peptik ülser, Hemoroid,
Polip, Karsinoma, Parazit, Divertikül, Hiatal herni,
Aspirin, NSAID kullanımı)
 Hemoglobinüri, Hemosiderinüri
 İdiyopatik pulmoner hemosideroz
 İatrojenik ( Sık kan verme, Hemodializ)
Klinik Bulgular
 1.
Gastrointestinal sistem
◦ İştahsızlık
◦ Pika (geofaji, pagofaji)
◦ Atrofik glossit
◦ Disfaji
◦ Malabsorbsiyon
◦ Mide asiditesinde azalma
Klinik Bulgular
 2.
Santral sinir sistemi
◦ İrritabilite
◦ Yorgunluk
◦ Dikkat azalması
◦ Mental-motor gelişmede gerilik
◦ Katılma nöbetleri
◦ Papil ödemi
Klinik Bulgular
 3.
Kardiyovasküler sistem
◦ Kardiyak “output” ve kalp hızında artış
◦ Kardiyak hipertrofi
◦ Plazma hacminde artış ve kalp yetmezliği
 4.
Kas-İskelet sistemi
◦ Fiziksel performansta azalma (halsizlik)
◦ Kemik kırığı iyileşmesinde değişiklik
Klinik Bulgular
 5.
İmmunolojik sistem
◦ İnfeksiyonlara eğilimin artması
 6.
Cilt bulguları
◦ Kaşık tırnak (Koiloniki)
◦ Glossit
◦ Angular stomatit
◦ Mukozalar ve konjonktivada solukluk
Laboratuar Bulguları
 Tam
Kan Sayımı:
◦ Hemoglobin : Düşük
◦ MCV : Düşük (<80)
◦ MCH : Düşük (<27 pg)
◦ MCHC : Düşük (<%30)
◦ RDW : Artmış (> 14.5)
Laboratuar Bulguları
 Serum
ferritininde azalma
 Serum Fe’inde azalma
◦ Serum Fe baglama kapasitesinde artma
 Transferrin
saturasyonunda azalma
 Periferik kan yaymasi (mikrositoz,
hipokromi, anizositoz, poikilositoz)
 Retikülosit sayısı %0.5-1.5
 Trombosit sayısında artma-azalma
Laboratuar Bulguları
 Serum
ferritini
◦ Tanıda seçkin test
◦ Serum ferritin değeri
◦ Yetişkinlerde




<15 mg/l DE tanısı koydurucu
15-50 mg/l olası demir eksikliği
50-100 mg/l DE olasılığı var
>100 mg/l DE olasılığı yok
◦ Çocuklarda
 <12 mg/l DE tanısını koydurur
Laboratuar Bulguları
 Serum
ferritini
◦ KHA ve malign hastalık varsa güvenilmez.
 Bu durumda alt sınır 50 mg/l’dir.
◦ Artmış ferritin değeri DE’ni dışlamaz.
◦ Artmış ferritin miktarlarını değerlendirirken
hastalarda CRP de bakılmalıdır.
Laboratuar Bulguları
 Serum





demiri (μg/L)
0-7 gün 100-250 mg/dl
7 gün-1 yaş 40-100 mg/dl
2-15 yaş 50-120 mg/dl
>15 yaş 50-175 mg/dl (erkek)
>15 yaş 40-170 mg/dl (kadın)
 Serum demiri genelde sabahları yüksekken akşamları
daha düşük değerlerdedir. Bu nedenle tercihen sabah
veya hemen öğleden sonra aç karına alınan kan
örneklerinde çalışılmalıdır.
Laboratuar Bulguları
 Total
demir bağlama kapasitesi
◦ <1 yaş 100-400 mg/dl
◦ >1 yaş 250-450 mg/dl
 Transferrin
satürasyonu
◦ < %15 transferrin satürasyonu
 TS=serum demiri/demir bağlama kapasitesi x100
formulü ile hesaplanır.
Ayırıcı Tanı
 Kronik
hastalık anemisi
 Talasemi
taşıyıcılığı
Ayırıcı Tanı
Demir
eksikliği
anemisi
Talasemi
Kronik
hastalık
anemisi
Beta
Alfa
Hemoglobin
(g/dl)
3-10
9-11
10-12
8-11
Serum demir
Düşük
Yüksek
Yüksek
Düşük
TDBK
(SDBK)
Yüksek
Normal/
Yüksek
Normal
Düşük
Serum ferritin
Düşük
Yüksek
Yüksek
Normal/
Yüksek
Transferrin
saturasyonu
Düşük
Normal
Normal
Normal/
Düşük
Mentzer
indeksi
(MCV/RBC)
>13
<13
Tedavi
 DEA
nedeni belirlenmelidir.
◦ Aşikar bir neden olsa bile ciddi bir neden
olup olmadığı araştırılmalıdır.
 Tedavinin
temel amaçları;
◦ Hb düzeyini ve eritrosit indekslerini
normalleştirmek ve demir depolarını
yerine koymaktır.
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Yetişkinlerde
 Günlük doz genellikle 180 mg/gün elemanter
demir şeklindedir.
 100-200 mg/gün arasında değişebilir;
 Eksikliğin şiddeti
 Yaş
 GİS yan etkileri
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Çocuklarda;
 Beslenme
 6 ay anne sütü,
 6 aydan sonra demirden zengin gıdalar,
 İnek sütü 1 yaşından sonra ve <500 ml/gün,
 Çay verilmemeli
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Çocuklarda;
 İlaç:
 Aneminin derinliğine göre,
 3-6 mg/kg/gün elementer demir (ferröz sülfat)
 Günlük toplam doz iki veya üçe bölünerek
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Gebelerde;
 Anemisi olmayan gebelere 15-30 mg/gün elemanter
demir verilebilir.
 Anemisi olan gebeler normal kadınlar gibi tedavi edilir.
 Gebelikte aneminin tanımlanması şu şekilde olmalıdır:
 1. trimester- hemoglobin < 11g/dl
 2. trimester- hemoglobin < 10,4 g/dl
 3. trimester- hemoglobin < 11g/dl
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Aç olarak veya
◦ Yemekten 1,5-2 saat sonra
◦ Başka ilaçlarla arasında en az 2 saat
olacak şekilde verilmeli
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Tahammülsüzlük;







Bulantı,
Kusma,
Hazımsızlık,
Kabızlık,
İshal,
Koyu renk dışkı,
Dişleri koyu renge boyama
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Tahammülsüzlük;





Düşük dozla başla,
4-5 gün içinde giderek dozu arttır,
Bölünmüş dozlarda veya
En düşük dozda veya
Gıdalarla ver
 Meyve suyu veya su ile seyrelterek
 Asitli meyve suları veya C vitamini emilimi artırır.
 Bir pipet ile dilin arkasına ver (koyu renk)
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Demir emilimi,








Antiasitler,
Proton pompa inhibitörleri,
Histamin 2 reseptör antagonistleri,
Multivitaminler,
Alüminyum,
Magnezyum,
Kalsiyum veya
Çinko ile alınıca azalır.
Tedavi
 Oral
demir tedavisi:
◦ Demir;







Bifosfonatlar,
Tetrasiklin,
Kinolon,
Levodopa,
Metildopa,
Levotiroksin,
Penisillamin gibi ilaçların emilimini azaltır.
Tedavi
 Ferröz
◦
◦
◦
◦
(Fe++) demir tercih edilmeli
Emilimi daha iyi
Daha etkili
Daha ucuz
Ama yan etkileri daha fazla
 GİS-Tolerasyonu az
 Tolere
edilemiyorsa
◦ Enterik formlar
◦ Ferrik (Fe+++) demir
Tedavi
Tedavi
 Oral
demir preparatları:
◦ FERRO SANOL Damla
 Ferro glisin sülfat (Demir II)
 170mg/ml
 30ml’lik
◦ MALTOFER Oral Solüsyon
 Demir (III) Hidroksit Polimaltoz
 100mg/5ml
 20 adet 5 ml’lik oral flakon
Tedavi
 Oral
demir preparatları:
◦ FERRO SANOL Duodenal Kapsül
 Ferro glisin sülfat (Demir II)
 100 mg /kapsül
 20 kapsül
◦ MALTOFER FOL Tablet
 Demir III Hidroksit Polimaltoz ve Folik Asit
 100 mg + Vitamin B9 (Folik asit) 0.35 mg/tablet
 30 tablet
Tedaviye Cevap
 Oral
demir tedavisi:
 İlk düzelen halsizlik-yorgunluk
 İlk laboratuar bulgusu retikulositoz (5-7 gün sonra)
 Hb 2-4 hafta içinde 1-2 g/dl artar.
 Tedavinin başlanmasından 2-4 hafta sonra hemogram
istenmelidir.
 Anemi 2-4 ay içinde düzelir.
 Hb normalleştikten sonra demir depolarını doldurmak
için 3 ay daha demir tedavisine devam edilmelidir.
Tedaviye Cevap
 MCV:Genellikle
 En
3 ay sonra normale döner.
son düzelen Ferritin (6-9 ayda)
 Demir
metabolizması testleri, tedavi
bittikten en az 8 gün sonra yapılmalıdır.
Proflaksi
1
yaşa kadar;
◦ Term bebekte
 >4 ay 1 mg/kg/gün
◦ Preterm veya <2500gr doğum ağırlıklı
bebekte
 >2 ay 2 mg/kg/gün
Teşekkürler…
Kaynak
 http://www.thd.org.tr/thdData/Books/9
4/bolum-ii-cocuklarda-demir-eksikligianemisi-tani-ve-tedavi-kilavuzu.pdf
 http://www.thd.org.tr/thdData/userfiles/
file/Demir%20eks%2026_04_2011%5
B1%5D.pdf
SINIFLANDIRMA (Fizyolojik)

A. Eritrosit üretim bozuklukları
◦ 1.Kemik iliği yetersizliği
 a.Aplastik anemi (konj veya akkiz)
 b.Pure red cell anemi
 Konjenital Diamond Blackfan
 Akkiz Süt çocukluğu gecici eritroblastopenisi
 c.Diğerleri
 -Kİ işgali (Lösemi,MDS,Ewing sarkom, rabdomyosarkom,
retinoblastom,nöroblastom)
 -Osteopetrozis
 -Myelofibrozis:primer(idiyopatik) , sekonder (KBY, Vit D eksikliği)
 d.Schwachman Diamond sendromu:Pankreatik yetersizlik+kemik iliği
hipoplazisi, konj nötropeni,femur başı metafiziel displazi)
◦ 2.Bozulmuş eritropoetin üretimi





a.Kronik böbrek hastalığı
b.Hipotiroidizm
c.Kronik enflamasyon
d.Protein malnutrisyonu
e.Oksijene afinitesi azalmış Hb mutasyonları
SINIFLANDIRMA (Fizyolojik)

B. Eritrosit maturasyon bozuklukluğu ve ineffektif eritropoezis
◦ 1.Sitoplazmik matürasyon anormallikleri




a.Demir eksikliği
b.Talasemik sendromlar
c.Sideroblastik anemiler
d.Kurşun zehirlenmesi
◦ 2.Çekirdek matürasyon anormallikleri





a.Vit.B12 eksikliği
b.Folik asit eksikliği
c.Orotik asidüri
d)Tiamine cevap veren megaloblastik anemi (Wolfram sendromu)
e) Folat metabolizmasında herediter bozukluklar
◦ 3.Konjenital primer diseritropoetik anemi
◦ 4.Eritropoetik porfiri
◦ 5.Pearson Sendromu: Refrakter sideroblastik anemi+
pank.eksokrin yetm + kemik iliği öncül hücrelerinde vakuolizasyon
SINIFLANDIRMA (Fizyolojik)
 C.
Hemolitik anemiler
◦ 1.İntrensek (intrakorpuskuler) hemolitik anemiler
 a) Membran defektleri
 b) Metabolizma defektleri
 c) Hemoglobinopatiler
◦ 2.Ekstrensek (ekstrakorpuskuler) hemolitik
anemiler




a) İmmun nedenlerle oluşanlar
b) Mekanik nedenlerle oluşanlar
c) Termal nedenlerle oluşanlar
d) Oksidan nedenlerle oluşanlar





Test
Yükselten
Düşüren
Serum demiri
Günün geç saatlerinde
örnek alınması
Diyetteki demir
Demir tedavisi
Enfeksiyon
İnflamasyon
Transferrin
Ferritin
Protoporfirin
Oral kontraseptif
Enfeksiyon ve inflamasyon
Hepatosellüler hastalık
Kurşun zehirlenmesi
Hemolitik anemi
Enfeksiyon ve inflamasyon
Enfeksiyon ve
İnflamasyon
Hipotroidi
Vitamin C
eksikliği
Periferik Yayma
 Hipokromi:
Eritrosit İçindeki soluk alan>1/3
 Mikrositoz:
MCV < 80
 Poikilositoz:
 Anizositoz:
Farklı şekillerde eritrosit
Farklı büyüklükte eritrosit
◦ RDW (Hemogramda)
Besinlerdeki Demir
 Hem
demiri
◦ Kırmızı et, karaciğer, yumurta, balık
 Non-hem
demiri
◦ Baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler,
kuru meyveler
Diyetteki oranı
Emilim oranı
Hem demiri
%10
%20-30
Non-hem demiri
%90
%5