Transcript Chấn thương tá tụy

Chấn thương tá-tụy
Tổng quan
• Hiếm, là loại thương tổn nặng
• Do sự phức tạp về giải phẫu của cơ quan
• Nguy cơ đặc biệt: viêm tụy cấp
Dịch tễ học
• Từ 1 đến 6% những chấn thương bụng
• Chấn thương bụng kín (tai nạn giao thông)
– Dây an toàn
– Va đập trực tiếp (gối đệm tựa trên cột sống)
– Ghi-đông xe đạp (trẻ em)
• Chấn thương hở : USA
• Thương tổn đi kèm : 90% số trường hợp
Độ nặng
• Thương tổn đi kèm xuất huyết : 5 đến 30%
số trường hợp
• Chẩn đoán trễ làm tiên lượng xấu đi
• Bệnh suất liên quan tới thương tổn của ống
tụy chính
Phân bố thương tổn
Xếp hạng thương tổn
Xếp độ thương tổn theo Lucas
Dập hoặc rách
kèm thương tổn
nhu mô tối
thiểu, ống
Wirsung nguyên
vẹn, không tổn
thương tá tràng
Rách, thủng
hoặc đứt hoàn
toàn thân đuôi
tụy với thương
tổn ống
Wirsung.
Không tổn
thương tá
tràng
Dập nát,
thủng hoặc
đứt hoàn
toàn đầu tụy.
Không tổn
thương tá
tràng
Thương
tổn kết
hợp tá-tụy;
thương tổn
tụy giới
hạn
Thương tổn
kết hợp tátụy. Tổn
thương tụy
nặng (đứt
ống
Wirsung)
Quyết định điều trị
• 2 tình huống
– Cần phải mở bụng cấp cứu (chảy máu, viêm phúc
mạc)
– Không cần mở bụng cấp cứu (ổn định)
• Trong 2 trường hợp
– Đứt ống tụy chính Wirsung ?
– Tổn thương tá tràng ?
Quyết định điều trị - mở bụng
Mở bụng cấp cứu vì chảy máu ++ hoặc thương tổn ống tiêu hóa
Chảy máu nhiều, truyền hơn 5 đv
HCL, hạ thân nhiệt + toan máu
Mở bụng xử trí tạm: chẹn gạc, cầm máu
đơn giản, dẫn lưu. Đặc biệt: cắt khối tá-tụy
ko phục hồi lưu thông
Hồi sức, CT, MRI? Thuyên tắc mạch?
ERCP?
Huyết động ổn định hoặc đã được
ổn định
Thám sát xoang bụng kèm với khối
tá-tụy
Tổn thương ống Wirsung?
Tổn thương tá tràng
Chắc chắn hoặc nghi ngờ ++ tổn
thương ống Wirsung
vùng đầu tụy
Tá tràng nguyên vẹn:
-dẫn lưu tụy ++++
-dẫn lưu mật tùy nghi
-cắt khối tá-tụy: trường hợp đặc
biệt
Tá tràng tổn thương:
-khâu tá tràng
-nối tá-hỗng tràng
-cắt khối tá-tụy (2 thì)
ống Wirsung nguyên vẹn
vùng thân-đuôi
Tình trạng tại chỗ ổn:
-cắt thân đuôi tụy
-cắt thân đuôi tụy +
lách
Dẫn lưu tụy
Chỉnh sửa tá tràng:
-Khâu
-Nối tắt
Tình trạng tại chỗ xấu:
(viêm tụy nặng):
-dẫn lưu rộng
Cây quyết
định trong
chấn
thương tátụy,
mở
bụng điều
trị
Quyết định điều trị: mở bụng
Quyết định điều trị: bảo tồn
• Lâm sàng không rõ ràng, xét nghiệm sinh hóa không đặc
hiệu
• Làm thêm các xét nghiệm hình ảnh
– Siêu âm, CT, MRI, ERCP
Trả lời cho câu hỏi: ống Wirsung có bị đứt không ?
Quyết định điều trị: bảo tồn
• Tính nguyên vẹn của ống Wirsung, không tổn
thương tá tràng
– Theo dõi trong môi trường ngoại khoa
• Tổn thương ống Wirsung
– Nếu là ống Wirsung đoạn đầu tụy, ưu tiên đặt
stent qua nội soi
– Nếu là ống Wirsung ở thân hay đuôi, nên đặt ra
vấn đề cắt tụy
Xử trí những dạng «đến muộn »
Viêm tụy cấp, tụ mủ vùng tụy, nang giả tụy chèn ép
Điều trị gần như trong viêm tụy cấp « cổ điển»
Dinh dưỡng, chống nhiễm trùng, dẫn lưu ổ tụ dịch và nang giả tụy
Kết luận
• Phương tiện điều trị quan trọng
– Hồi sức, điều trị nội soi, điều trị bằng HA học can
thiệp, mở bụng xử trí « nhanh »
• Tính đến những thương tổn kết hợp
– Tá tràng và mạch máu
• Cố gắng tìm bằng chứng thương tổn đứt ống
tụy
– Tình trạng nặng khi chẩn đoán trễ