Transcript Slayt 1
GEBELİK VE LAKTASYONDA İLAÇ
SEÇİMİNDE GENEL PRENSİPLER
Dr. Sevtap Öncül
TERATOJENİTE
• Canlı doğumların % 2 – 3’ de doğumsal malformasyonlar görülmektedir
• % 60 – 65 nedeni bilinmemektedir.
• İlaçlar, kimyasal maddeler ve radyasyon %1’inden sorumludur.
• Diğer nedenler; genetik ve çevresel nedelerdir.
• En sık malformasyon görüle sistemler
• SSS, iskelet, KVAS > GIS > GUS
GEBELİKTE
DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ NOKTALAR
Danışmadan ilaç kullanımının engellenmesi
Gebelik dönemine göre ilaç yazılması
Etkinliği araştırılmamış ilaçların verilmemesi
İlacın en düşük etkin dozunun kullanılması
Yarar / zarar oranının belirlenmesi ve ailenin
bilgilendirilmesi
GEBELİKTE İLAÇ
KULLANIMI
Hangi ilacın, kimde teratojenik etki göstreceği önceden bilinemez
Sistemik Enfeksiyonlar
Penisilinler
B
Sulfonamidler
C (D)
Klavulanik asid
B
Trimetoprim
C
Sulbaktam
B
Tetrasiklinler
D
Tazobaktam
B
Kloramfenikol
C
Sefalosporinler
B
Aminoglikozidler C/D
Vankomisin
•En sık İYE enfeksiyonu izlenir.
•Amoksisilin tercih edilir
B
Antibiyotikler-Antifungaller
Metronidazol
B
Amfoterisin B
B
Makrolidler
B
Klotrimazol
B
Linkozamidler
B
Nistatin
B
Kinolonlar
C
Ketokonazol
C
Griseofulvin
C
Etambutol
B
Rifampin
C
İzoniazid, PAS
C
Antineoplastikler D
Analjezikler
Morfin vb opioid analjezikler
I. trimester
III. trimester
Analjezik-antipiretik
B/C
D
Parasetamol
B
Analjezik-antipiretik-antiinflamatuar (NSAİİ)
I. trimester
B/C
III. trimester
D
•İlk seçenek parasetamoldür.
•Preeklampsi, tokoliz amacıyla da kullanılır.
•Son trimesterde dikkatli olmak gerekir. (Kanama, duktus
arterioozusun erken kapanması)
Antiemetikler
Antihistaminikler
Klasik antihistaminikler
B/C
Sedasyon yapmayanlar
Skopolamin
B/C
C
5-HT3 antagonistleri
Antidopaminerjikler
B
C
Metoklopramid
B
Gastrointestinal ilaçlar
H2 reseptör antagonistleri
Proton pompa inhibitörleri
B
B/C
(omeprazol, panteprazol)
Antasidler, MgSO4
Mizoprostol
Laksatif-purgatifler
B
X
C
Antihipertansifler
ACE inhibitörleri
Kalsiyum kanal blokerleri
(nifedipin)
-blokerler
D
C
I. ve II. trimester
III. trimester
a-blokerler
Diüretikler
Klonidin, metildopa
Vazodilatörler
B/C
D
C
D
C
C
, rezerpin
Metil dopa ilk tercih edilen ilaçtır.
Diğer kardiyovasküler
ilaçlar
Digoksin, digitoksin, lanatosid C
C
Ouabain
Antiaritmikler
Nitratlar
Heparinler
Oral antikoagülanlar
Statinler
Kolestiramin, kolestipol
B
C
C
B
D
X
B
Solunum Sistemi
• 1. trimesterde salbutomolün teratojenik etkisi
gösterilememiştir.
• Kromolin sodyum
• İnhaler glukokortikoidler kullanılabilir.
Antidepresanlar
Amitriptilin, nortriptilin
D
İmipramin, klomipramin, desipramin
C
Serotonin re-uptake inhibitörleri
C (D)
Fluoksetin (prozac), fluvoksamin, sertralin, paroksetin
Maprotilin
(ludiomil)
(nörepinefrin RUI)
Bupropion (dopamin-norepinefrin RUI)
(Wellbutrin)
B
B
Psikotroplar
Benzodiazepinler
Barbituratlar
Buspiron (Buspon)
Klasik antipsikotikler
Atipik antipsikotikler (Klozapin)
Lityum
D/X
C/D
B
C
B
D
Antiepileptikler
Fenobarbital-barbituratlar
Fenitoin
Fetal hidantoin sendromu
Valproik asid
Fetal valproat sendromu
Karbamazepin
Etosuksimid
NTD açısından sıkı TAKİP
D
D
D
D
C
Hormonlar
Kortikosteroidler
Antitiroidal ilaçlar
Radyoaktif iyod
B/C
D
X
Tiroid hormonları
A
İnsülin
Oral hipoglisemikler
B
C
Hormonlar
Östrojenler
Progesteronlar
Oral kontraseptifler
Androjenler
Antiöstrojenler
Antiprogesteronlar
X
D/X
X
X
D
X
• Teratojen olasılığı yüksek bir ilaç kullanılırken,
doğurganlık çağındaki tüm kadınlar göz
önünde tutulmalıdır.
TERATOJEN İLAÇ KULLANIMI
ZORUNLU İSE
HANGİ KOŞULLAR SAĞLANMALIDIR ?
Hastanın teratojenitenin bilincinde olması,
Gebeliği koruyucu önlemler alınması,
Hastanın ilaç kullanımı sırasında olabilecek bir gebeliğin
sonuçlarının bilincinde olması,
Hastanın önlemlerin gerekliliğini anladığını onaylaması,
Tedaviye başlamadan önce negatif gebelik testinin
olması,
Laktasyonda İlaç Kullanımı
• Kullanılan ilaç
– Anne sütünü azaltabilir
– Bebeğe geçerek etki yapabilir.
• Anne sütünün pH’sının düşük olması, bazı
ilaçların plazmadan daha fazla sütte
bulunmasına neden olabilir
• Gebelikte kullanılan bir ilacın, laktasyonda
güvenle kullanılacağı anlamı çıkmaz.
• İntrauterin hayatta, ilacın geçişini plasenta
düzenler, maternal böbrek ve karaciğer ile
elemine olur.
• YD’da bebeğin barsaklarından emilir ve kendi
organları ile elemine olur (Prematurite !!!)
• İlaçların YD’a etkilerini belirten kataloglar
mevcuttur ve sürekli güncellenir.
• Laktasyondaki bir kadına ilaç yazılırken,
seçilecek ilacın emzirmeyi kestirmeyecek
türden olmasına özen gösterilmelidir.
• Böyle bir durumda, emzirme
gerçekleşmeyecekse süt boşa sağılabilir.
• Emzirmenin devam ettiği durumlarda, ilacın
emzirmeden hemen sonra veya bebek gece
uyuduğunda alınması, diğer emzirmeye kadar
4 saatlik bir sürecin geçmesi önerilebilir.
• Karbamazepin, valproik asit, Mg sülfat
• Fenobarbütal ve difenilhidantoin; serum seviyeleri kontrol
• Heparin anne sütüne geçmez, warfarinde çok az geçer.
• Kaptopril, Ca kanal blk, Digital, diüretikler
• Beta blk, anne sütüne geçer ancak yüksek olmayan dozlarda
kullanıldığında sorun teşkil etmez
• Levotiroksin, propiltiourasil güvenle kullanılabilir.
• İbuprofen, naproksen yan etki bildirilmemiş.
• Sefalosporin, tetrasiklin, trimetoprim kullanılabilir.
• Eritromisin, sulfonamid anne sütüne geçer