Transcript Slayt 1

GEBELİK VE LAKTASYONDA İLAÇ
SEÇİMİNDE GENEL PRENSİPLER
Dr. Sevtap Öncül
TERATOJENİTE
• Canlı doğumların % 2 – 3’ de doğumsal malformasyonlar görülmektedir
• % 60 – 65 nedeni bilinmemektedir.
• İlaçlar, kimyasal maddeler ve radyasyon %1’inden sorumludur.
• Diğer nedenler; genetik ve çevresel nedelerdir.
• En sık malformasyon görüle sistemler
• SSS, iskelet, KVAS > GIS > GUS
GEBELİKTE
DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ NOKTALAR
 Danışmadan ilaç kullanımının engellenmesi
 Gebelik dönemine göre ilaç yazılması
 Etkinliği araştırılmamış ilaçların verilmemesi
 İlacın en düşük etkin dozunun kullanılması
 Yarar / zarar oranının belirlenmesi ve ailenin
bilgilendirilmesi
GEBELİKTE İLAÇ
KULLANIMI
Hangi ilacın, kimde teratojenik etki göstreceği önceden bilinemez
Sistemik Enfeksiyonlar
Penisilinler
B
Sulfonamidler
C (D)
Klavulanik asid
B
Trimetoprim
C
Sulbaktam
B
Tetrasiklinler
D
Tazobaktam
B
Kloramfenikol
C
Sefalosporinler
B
Aminoglikozidler C/D
Vankomisin
•En sık İYE enfeksiyonu izlenir.
•Amoksisilin tercih edilir
B
Antibiyotikler-Antifungaller
Metronidazol
B
Amfoterisin B
B
Makrolidler
B
Klotrimazol
B
Linkozamidler
B
Nistatin
B
Kinolonlar
C
Ketokonazol
C
Griseofulvin
C
Etambutol
B
Rifampin
C
İzoniazid, PAS
C
Antineoplastikler D
Analjezikler
Morfin vb opioid analjezikler
I. trimester
III. trimester
Analjezik-antipiretik
B/C
D
Parasetamol
B
Analjezik-antipiretik-antiinflamatuar (NSAİİ)
I. trimester
B/C
III. trimester
D
•İlk seçenek parasetamoldür.
•Preeklampsi, tokoliz amacıyla da kullanılır.
•Son trimesterde dikkatli olmak gerekir. (Kanama, duktus
arterioozusun erken kapanması)
Antiemetikler
Antihistaminikler
Klasik antihistaminikler
B/C
Sedasyon yapmayanlar
Skopolamin
B/C
C
5-HT3 antagonistleri
Antidopaminerjikler
B
C
Metoklopramid
B
Gastrointestinal ilaçlar
H2 reseptör antagonistleri
Proton pompa inhibitörleri
B
B/C
(omeprazol, panteprazol)
Antasidler, MgSO4
Mizoprostol
Laksatif-purgatifler
B
X
C
Antihipertansifler
ACE inhibitörleri
Kalsiyum kanal blokerleri
(nifedipin)
-blokerler
D
C
I. ve II. trimester
III. trimester
a-blokerler
Diüretikler
Klonidin, metildopa
Vazodilatörler
B/C
D
C
D
C
C
, rezerpin
Metil dopa ilk tercih edilen ilaçtır.
Diğer kardiyovasküler
ilaçlar
Digoksin, digitoksin, lanatosid C
C
Ouabain
Antiaritmikler
Nitratlar
Heparinler
Oral antikoagülanlar
Statinler
Kolestiramin, kolestipol
B
C
C
B
D
X
B
Solunum Sistemi
• 1. trimesterde salbutomolün teratojenik etkisi
gösterilememiştir.
• Kromolin sodyum
• İnhaler glukokortikoidler kullanılabilir.
Antidepresanlar
Amitriptilin, nortriptilin
D
İmipramin, klomipramin, desipramin
C
Serotonin re-uptake inhibitörleri
C (D)
Fluoksetin (prozac), fluvoksamin, sertralin, paroksetin
Maprotilin
(ludiomil)
(nörepinefrin RUI)
Bupropion (dopamin-norepinefrin RUI)
(Wellbutrin)
B
B
Psikotroplar
Benzodiazepinler
Barbituratlar
Buspiron (Buspon)
Klasik antipsikotikler
Atipik antipsikotikler (Klozapin)
Lityum
D/X
C/D
B
C
B
D
Antiepileptikler
Fenobarbital-barbituratlar
Fenitoin
Fetal hidantoin sendromu
Valproik asid
Fetal valproat sendromu
Karbamazepin
Etosuksimid
NTD açısından sıkı TAKİP
D
D
D
D
C
Hormonlar
Kortikosteroidler
Antitiroidal ilaçlar
Radyoaktif iyod
B/C
D
X
Tiroid hormonları
A
İnsülin
Oral hipoglisemikler
B
C
Hormonlar
Östrojenler
Progesteronlar
Oral kontraseptifler
Androjenler
Antiöstrojenler
Antiprogesteronlar
X
D/X
X
X
D
X
• Teratojen olasılığı yüksek bir ilaç kullanılırken,
doğurganlık çağındaki tüm kadınlar göz
önünde tutulmalıdır.
TERATOJEN İLAÇ KULLANIMI
ZORUNLU İSE
HANGİ KOŞULLAR SAĞLANMALIDIR ?
 Hastanın teratojenitenin bilincinde olması,
 Gebeliği koruyucu önlemler alınması,
 Hastanın ilaç kullanımı sırasında olabilecek bir gebeliğin
sonuçlarının bilincinde olması,
 Hastanın önlemlerin gerekliliğini anladığını onaylaması,
 Tedaviye başlamadan önce negatif gebelik testinin
olması,
Laktasyonda İlaç Kullanımı
• Kullanılan ilaç
– Anne sütünü azaltabilir
– Bebeğe geçerek etki yapabilir.
• Anne sütünün pH’sının düşük olması, bazı
ilaçların plazmadan daha fazla sütte
bulunmasına neden olabilir
• Gebelikte kullanılan bir ilacın, laktasyonda
güvenle kullanılacağı anlamı çıkmaz.
• İntrauterin hayatta, ilacın geçişini plasenta
düzenler, maternal böbrek ve karaciğer ile
elemine olur.
• YD’da bebeğin barsaklarından emilir ve kendi
organları ile elemine olur (Prematurite !!!)
• İlaçların YD’a etkilerini belirten kataloglar
mevcuttur ve sürekli güncellenir.
• Laktasyondaki bir kadına ilaç yazılırken,
seçilecek ilacın emzirmeyi kestirmeyecek
türden olmasına özen gösterilmelidir.
• Böyle bir durumda, emzirme
gerçekleşmeyecekse süt boşa sağılabilir.
• Emzirmenin devam ettiği durumlarda, ilacın
emzirmeden hemen sonra veya bebek gece
uyuduğunda alınması, diğer emzirmeye kadar
4 saatlik bir sürecin geçmesi önerilebilir.
• Karbamazepin, valproik asit, Mg sülfat
• Fenobarbütal ve difenilhidantoin; serum seviyeleri kontrol
• Heparin anne sütüne geçmez, warfarinde çok az geçer.
• Kaptopril, Ca kanal blk, Digital, diüretikler
• Beta blk, anne sütüne geçer ancak yüksek olmayan dozlarda
kullanıldığında sorun teşkil etmez
• Levotiroksin, propiltiourasil güvenle kullanılabilir.
• İbuprofen, naproksen yan etki bildirilmemiş.
• Sefalosporin, tetrasiklin, trimetoprim kullanılabilir.
• Eritromisin, sulfonamid anne sütüne geçer