Transcript Slayt 1
GEBELİK VE LAKTASYONDA İLAÇ SEÇİMİNDE GENEL PRENSİPLER Dr. Sevtap Öncül TERATOJENİTE • Canlı doğumların % 2 – 3’ de doğumsal malformasyonlar görülmektedir • % 60 – 65 nedeni bilinmemektedir. • İlaçlar, kimyasal maddeler ve radyasyon %1’inden sorumludur. • Diğer nedenler; genetik ve çevresel nedelerdir. • En sık malformasyon görüle sistemler • SSS, iskelet, KVAS > GIS > GUS GEBELİKTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ NOKTALAR Danışmadan ilaç kullanımının engellenmesi Gebelik dönemine göre ilaç yazılması Etkinliği araştırılmamış ilaçların verilmemesi İlacın en düşük etkin dozunun kullanılması Yarar / zarar oranının belirlenmesi ve ailenin bilgilendirilmesi GEBELİKTE İLAÇ KULLANIMI Hangi ilacın, kimde teratojenik etki göstreceği önceden bilinemez Sistemik Enfeksiyonlar Penisilinler B Sulfonamidler C (D) Klavulanik asid B Trimetoprim C Sulbaktam B Tetrasiklinler D Tazobaktam B Kloramfenikol C Sefalosporinler B Aminoglikozidler C/D Vankomisin •En sık İYE enfeksiyonu izlenir. •Amoksisilin tercih edilir B Antibiyotikler-Antifungaller Metronidazol B Amfoterisin B B Makrolidler B Klotrimazol B Linkozamidler B Nistatin B Kinolonlar C Ketokonazol C Griseofulvin C Etambutol B Rifampin C İzoniazid, PAS C Antineoplastikler D Analjezikler Morfin vb opioid analjezikler I. trimester III. trimester Analjezik-antipiretik B/C D Parasetamol B Analjezik-antipiretik-antiinflamatuar (NSAİİ) I. trimester B/C III. trimester D •İlk seçenek parasetamoldür. •Preeklampsi, tokoliz amacıyla da kullanılır. •Son trimesterde dikkatli olmak gerekir. (Kanama, duktus arterioozusun erken kapanması) Antiemetikler Antihistaminikler Klasik antihistaminikler B/C Sedasyon yapmayanlar Skopolamin B/C C 5-HT3 antagonistleri Antidopaminerjikler B C Metoklopramid B Gastrointestinal ilaçlar H2 reseptör antagonistleri Proton pompa inhibitörleri B B/C (omeprazol, panteprazol) Antasidler, MgSO4 Mizoprostol Laksatif-purgatifler B X C Antihipertansifler ACE inhibitörleri Kalsiyum kanal blokerleri (nifedipin) -blokerler D C I. ve II. trimester III. trimester a-blokerler Diüretikler Klonidin, metildopa Vazodilatörler B/C D C D C C , rezerpin Metil dopa ilk tercih edilen ilaçtır. Diğer kardiyovasküler ilaçlar Digoksin, digitoksin, lanatosid C C Ouabain Antiaritmikler Nitratlar Heparinler Oral antikoagülanlar Statinler Kolestiramin, kolestipol B C C B D X B Solunum Sistemi • 1. trimesterde salbutomolün teratojenik etkisi gösterilememiştir. • Kromolin sodyum • İnhaler glukokortikoidler kullanılabilir. Antidepresanlar Amitriptilin, nortriptilin D İmipramin, klomipramin, desipramin C Serotonin re-uptake inhibitörleri C (D) Fluoksetin (prozac), fluvoksamin, sertralin, paroksetin Maprotilin (ludiomil) (nörepinefrin RUI) Bupropion (dopamin-norepinefrin RUI) (Wellbutrin) B B Psikotroplar Benzodiazepinler Barbituratlar Buspiron (Buspon) Klasik antipsikotikler Atipik antipsikotikler (Klozapin) Lityum D/X C/D B C B D Antiepileptikler Fenobarbital-barbituratlar Fenitoin Fetal hidantoin sendromu Valproik asid Fetal valproat sendromu Karbamazepin Etosuksimid NTD açısından sıkı TAKİP D D D D C Hormonlar Kortikosteroidler Antitiroidal ilaçlar Radyoaktif iyod B/C D X Tiroid hormonları A İnsülin Oral hipoglisemikler B C Hormonlar Östrojenler Progesteronlar Oral kontraseptifler Androjenler Antiöstrojenler Antiprogesteronlar X D/X X X D X • Teratojen olasılığı yüksek bir ilaç kullanılırken, doğurganlık çağındaki tüm kadınlar göz önünde tutulmalıdır. TERATOJEN İLAÇ KULLANIMI ZORUNLU İSE HANGİ KOŞULLAR SAĞLANMALIDIR ? Hastanın teratojenitenin bilincinde olması, Gebeliği koruyucu önlemler alınması, Hastanın ilaç kullanımı sırasında olabilecek bir gebeliğin sonuçlarının bilincinde olması, Hastanın önlemlerin gerekliliğini anladığını onaylaması, Tedaviye başlamadan önce negatif gebelik testinin olması, Laktasyonda İlaç Kullanımı • Kullanılan ilaç – Anne sütünü azaltabilir – Bebeğe geçerek etki yapabilir. • Anne sütünün pH’sının düşük olması, bazı ilaçların plazmadan daha fazla sütte bulunmasına neden olabilir • Gebelikte kullanılan bir ilacın, laktasyonda güvenle kullanılacağı anlamı çıkmaz. • İntrauterin hayatta, ilacın geçişini plasenta düzenler, maternal böbrek ve karaciğer ile elemine olur. • YD’da bebeğin barsaklarından emilir ve kendi organları ile elemine olur (Prematurite !!!) • İlaçların YD’a etkilerini belirten kataloglar mevcuttur ve sürekli güncellenir. • Laktasyondaki bir kadına ilaç yazılırken, seçilecek ilacın emzirmeyi kestirmeyecek türden olmasına özen gösterilmelidir. • Böyle bir durumda, emzirme gerçekleşmeyecekse süt boşa sağılabilir. • Emzirmenin devam ettiği durumlarda, ilacın emzirmeden hemen sonra veya bebek gece uyuduğunda alınması, diğer emzirmeye kadar 4 saatlik bir sürecin geçmesi önerilebilir. • Karbamazepin, valproik asit, Mg sülfat • Fenobarbütal ve difenilhidantoin; serum seviyeleri kontrol • Heparin anne sütüne geçmez, warfarinde çok az geçer. • Kaptopril, Ca kanal blk, Digital, diüretikler • Beta blk, anne sütüne geçer ancak yüksek olmayan dozlarda kullanıldığında sorun teşkil etmez • Levotiroksin, propiltiourasil güvenle kullanılabilir. • İbuprofen, naproksen yan etki bildirilmemiş. • Sefalosporin, tetrasiklin, trimetoprim kullanılabilir. • Eritromisin, sulfonamid anne sütüne geçer