Transcript مطالعه کارآمد

‫الحمدهلل رب العاملين‬
‫و صلي هللا علي محمد و آله الطاهرين‬
‫با سپاس به درگاه الهي و‬
‫سالم و صلوات بر‬
‫رسول گرامي اسالم‬
‫و ائمه طاهرين‬
‫صلوات هللا عليهم اجمعين‬
‫اللهم‬
‫كن لوليك‬
‫الحجه بن‌‌الحسن‬
‫صلواتك عليه و علي آبائه‬
‫في هذه الساعة و في كل ساعة‬
‫وليا و حافظا و قائدا و ناصرا و دليال و عينا‬
‫حتي تسكنه ارضك طوعا و تمتعه فيها طويال‬
‫مطالعه کارآمد‬
‫‪ ‬یاد بگيرید چگونه بیاموزید‬
‫‪ ‬عادتهای موثر برای مطالعه موث‬
‫‪ ‬یک سیستم مطالعه ‪A.S.P.I.R.E‬‬
‫‪ ‬کارتها‪ -‬یک سیستم مطالعه‬
‫‪‬‬
‫مدیریت زمان‬
‫‪‬‬
‫اجتناب از تنبلی و به تعویق انداختن کارها‬
‫گسترش و توسعه تادیب نفس‬
‫لیست وظایف روزمره )‪(to-do lists‬‬
‫اولویت بندی کارها‬
‫برنامه‌ریزی و تنظیم وقت‬
‫برنامه یک هفته را تکمیل کنید‬
‫از قلم و کاغذ استفاده کرده و اهداف خود را تعیين کنید‬
‫برنامه‌ریزی با تقویم سال تحصیلی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬تفکر به روش نوابغ‬
‫‪ ‬تفکر انتقادی و بحرانی‬
‫‪ ‬تمرکز هنگام مطالعه‬
‫‪ ‬تصميم گيري هاي تطابق پذير‬
‫‪ ‬کنترل اضظراب‬
‫‪ ‬انگيزش خود‪/‬انگيزش خود‬
‫‪ ‬انگيزش ذاتی و درونی ‪/‬انگيزه های بيرونی‬
‫‪ ‬انتخاب یک مربی‪/‬تعریف و انجام پروژه‬
‫‪ ‬نظارت بر روند پیشرفت‪/‬نتیجه گيری‬
‫يكديگر دارند‪ ،‬تا جايي كه‬
‫‌‬
‫يادگيري‌ ‌و مطالعه ‪ ،‬رابطه اي تنگاتنگ ‌و مستقيم با‬
‫يكديگر دانست‪ .‬براي اينكه ميزان يادگيري‌‬
‫‌‬
‫مي توان اين د ‌و را الزم ‌و ملزوم‬
‫هرچيز مطالعه اي فعال ‌و پويا داشت ‪.‬شيوه صحيح‬
‫‌‬
‫افزايش يابد بايد قبل ‌از‬
‫چهار مزيت عمده را به دنبال دارد‪ :‬زمان مطالعه را كاهش ميدهد‪،‬‬
‫مطالعه‪‌ ،‬‬
‫در حافظه را‬
‫ميزان يادگيري‌ را افزايش ميدهد‪ .‬مدت نگهداري‌ مطالب ‌‬
‫آسانتر مي سازد‪.‬‬
‫‌‬
‫بخاطر سپاري‌ اطالعات را‬
‫‌‬
‫طوالني ‌تر مي كند‪‌ .‬و‬
‫براي داشتن مطالعه اي فعال وپويا نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضرو‌ري‌‬
‫در زماني كوتاه ‌از رو‌ي‬
‫است تا براي مرورمطالب‪ ،‬دوباره كتاب را نخوانده ‌و ‌‬
‫يادداشتهاي خود مطالب را مرو ‌ر كرد ‪ .‬يادداشت برداري‪ ،‬بخش ي مهم ‌و حساس‬
‫‌از مطالعه است كه بايد به آن توجهي خاص داشت‪ .‬چون‌ موفقيت شما را تا‬
‫حدودي زياد تضمين خواهد كرد ‌و مدت زمان الزم براي يادگيري‌ را كاهش‬
‫خواهد داد‪ .‬خواندن بدون‌ يادداشت برداري‌ يك علت مهم فراموش ي است‬
‫یاد بگیرید چگونه بیاموزید‬
‫دانستن مؤثرترین راه برای یادگيری‌ است‪.‬‬
‫یاد بگیرید چگونه بیاموزید‬
‫مؤثر مستلزم شناخت موارد ز ‌یر است‪:‬‬
‫راه شما برای یادگيری‌ ‌‬
‫• خودتان‬
‫• توانایی شما برای یادگيری‌‬
‫در گذشته ‌از آن استفاده کرده اید‬
‫• روشهای موفقیت آميزی‌ که ‌‬
‫• عالقه ‌و دانش قبلیتان نسبت به موضوعی که قصد یادگيری‌ آن را دارید‬
‫غير ممکن ‌و یا برعکس این‪.‬‬
‫شاید یادگيری‌ فيزیک برای شما آسان باشد اما یادگيری‌ تنیس ‌‬
‫به طور‌ کلی راه یادگيری‌ پروسه ای است که به گام های مشخص ی تقسیم می شود‪.‬‬
‫ی‬
‫چهار گام برای یادگیر ‌‬
‫آغاز کنید ‌و بعد‬
‫راه یادگيری‌ خود را با چاپ ‌و پاسخ دادن به سواالت ز ‌یر ‌‬
‫استراتژی‌ یادگيری‌ خود را با توجه به پاسخها ‌و مهارتهای یادگيری‌ دیگری‌ که به‬
‫آن خواهیم پرداخت طرح ریزی‌ کنید‪.‬‬
‫چه تجاربی درباره نحوه یادگيری خود دارید؟‬
‫•‬
‫آیا خواندن را دوست دارید؟ حل مسائل؟ حفظ کردن؟ از بر خواندن؟ تجزیه و تحلیل‬
‫کردن؟ مباحثه کردن؟ به کدامیک بیشتر عالقه مندید؟‬
‫•‬
‫آیا خالصه کردن مطالب را بلدید؟‬
‫•‬
‫پرسیدن سوال درباره مطالبی که مطالعه کردید را چه؟‬
‫•‬
‫مرور کردن؟‬
‫•‬
‫دسترس ی پیدا کردن به اطالعات از منابع مختلف؟‬
‫•‬
‫مطالعه در خلوت و یا در گروه؟‬
‫•‬
‫زمان مطالعه شما باید طوالنی باشد و یا به چند زمان کوتاهتر تقسیم شود؟‬
‫عادتهای مطالعه شما چیست؟ چگونه این عادتها به وجود آمده اند؟ کدامشان خوب است‬
‫و کدامشان بد؟‬
‫چگونه می توانید مطالبی را که یاد گرفته اید به بهترین وجه ارزیابی کنید؟ از طریق یک‬
‫امتحان کتبی؟ یک رساله کوتاه؟ و یا یک مصاحبه؟‬
‫با گذشته شروع‬
‫کنید‬
‫•‬
‫چقدر به این مطلب عالقه مندم؟‬
‫چقدر زمان می خواهم صرف یادگيری این مطلب کنم؟‬
‫آیا شرایط محیطی مناسب هستند؟‬
‫چه چيزهایی در کنترل من هستند و چه چيزهایی خارج؟‬
‫آیا می توانم برخی شرایط نامناسب را تغیير دهم؟‬
‫•‬
‫چه چيزی باعث می شود تا من خودم را وقف یادگيری این مطلب کنم؟‬
‫•‬
‫آیا من برنامه خاص ی دارم؟ آیا برنامه من با توجه به تجارب گذشته و سبک مطالعه ام‬
‫تنظیم شده است؟‬
‫پرداختن به زمان حال‬
‫•‬
‫عنوان مطلب چیست؟‬
‫نکات کلیدی قابل توجه کدام هستند؟‬
‫آیا من این نکات را متوجه می شوم؟‬
‫•‬
‫از قبل چه چيزهایی در مورد این مطلب می دانم؟‬
‫آیا موضوعات مرتبط با آن را می دانم؟‬
‫•‬
‫چه نوع منابع و اطالعاتی به من کمک خواهد کرد؟‬
‫آیا برای دستیابی به اطالعات تنها به یک منبع(مثال کتاب درس ی) اکتفا خواهم‬
‫کرد؟‬
‫آیا به جستجو برای یافتن منابع اضافه نیاز دارم؟‬
‫•‬
‫وقتی که مطالعه می کنم‪ ،‬آیا از خودم می پرسم که آیا متوجه مطلب شده ام؟‬
‫آیا باید سریعتر پیش بروم و یا آهسته تر؟‬
‫توجه به چگونگی فهم موضوع اصلی‬
‫•‬
‫وقتی که مطلبی را متوجه نمی شوم‪ ،‬آیا از خودم می پرسم چرا؟‬
‫•‬
‫آیا مطالعه را متوقف کرده و مطلب را خالصه می کنم؟‬
‫آیا مطالعه را متوقف کرده و از خودم می پرسم که آیا ادامه آن منطقی است؟‬
‫آیا مطالعه را متوقف کرده و روند آن را ارزیابی می کنم(مثبت‪/‬منفی)؟‬
‫•‬
‫آیا من قبل از ادامه مطالعه به زمانی برای فکر کردن در مورد مطلب نیاز ندارم؟‬
‫آیا من برای پردازش و جا افتادن مطلب در مغزم نیاز به مباحثه با هم آموزانم ‌را‬
‫ندارم؟‬
‫آیا من به یک فرد موثق مثل معلم‪ ،‬کتابدار و یا متخصص آن رشته نیاز ندا ‌رم؟‬
‫توجه به چگونگی فهم موضوع‬
‫اصلی‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫آیا درست عمل کردم؟‬
‫چه کارهایی را بهتر می توانستم انجام دهم؟‬
‫آیا برنامه من با نقاط ضعف و قوت من همخوانی داشت؟‬
‫آیا شرایط صحیحی را انتخاب کردم؟‬
‫آیا برنامه ام را کامل اجرا کردم؟ منضبط بودم؟‬
‫آیا به موفقیت رسیدم؟‬
‫آیا موفقیتم را به فال نیک گرفتم و خودم را تشویق کردم؟‬
‫مرور و بازبینی‬
‫عادتهای موثر برای مطالعه موثر‬
‫مطالعه مثل خورشید تابناک بهشت است‪.‬‬
‫ویلیام شیکسپير‪،‬‬
‫• با کمی آمادگی سازی می توانید کاری کنید تا در مطالعاتتان موفق باشید‪.‬‬
‫سعی کنید عادات زیر را در خود پرورانده و به آنها احترام بگذارید‬
‫• مسولیت امور خود را به عهده بگيرید‬
‫بدانید که برای موفق شدن شما باید در مورد اولویتها‪ ،‬سرمایه زمان و‬
‫منابع خود تصمیم قاطع بگيرید‪.‬‬
‫• در مورد اصول کلی و اینکه چه چيزی با ارزش است خودمحور باشید‬
‫اجازه ندهید که دوستان و اطرافیانتان به شما دیکته کنند که چه چيزهایی‬
‫برای شما مهم و چه چيزهایی مهم نیست‪.‬‬
‫• امور ضروری را اول قرار دهید‬
‫از اولویت بندی هایی که برای خود تعیين کرده اید پيروی کنید و اجازه ندهید‬
‫دیگران‪ ،‬یا سایر عالیق و تمایالت شما را از اهدافتان دور کنند‪.‬‬
‫• زمانها و مکانهای پربازده)‪ (Productive‬خود را شناسایی کنید‬
‫صبح‪ ،‬بعد از ظهر یا شب؟‬
‫مکانهایی را پیدا کنید که در آن بتوانید به حداکثر توان خود در تمرکز و کارایی دست یابید‪.‬‬
‫اگر این مکانها محدودند آنها را برای مشکل ترین مطالعاتتان اولویت بندی کنید‪.‬‬
‫• خود را در موقعیت برد‪-‬برد ببینید‬
‫وقتی شما به بهترین نحو در کالس درس شرکت می کنید‪ ،‬خودتان‪ ،‬همکالس ی ها و حتی‬
‫خود استاد از آن سود می برد‪ .‬در این شرایط نمرات بهتر شما می تواند به کارایی با ‌الی شما‬
‫صحه گذارد‪.‬‬
‫• اول دیگران را درک کنید بعد سعی کنید تا خود درک شوید‬
‫وقتی با استاد راهنمای خود کاری دارید(در مورد نمره‪ ،‬مهلت برای ارائه تکالیف و ‪ )...‬اول‬
‫خود را جای او بگذارید و از خود بپرسید که بهترین نحوه صحبت با من در این شرایط‬
‫چگونه می تواند باشد‪.‬‬
‫• به دنبال راههای بهتر برای حل مشکالت باشید‬
‫برای مثال‪ ،‬اگر دروس خود را نمی فهمید فقط به مطالعه مجدد آن بسنده نکنید‪ ،‬کارهای‬
‫دیگری بکنید! مثال با استاد خود مشورت کنید‪ ،‬از همکالسيها یا گروه های درس ی بپرسید و‬
‫‪...‬‬
‫• و همیشه خود را در موقعیت مبارزه قرار دهید‪.‬‬
‫‪A.S.P.I.R.E.‬‬
‫الف) نزدیک شدن‪/‬خواستن‪/‬سازماندهی‬
‫• به مطالعاتتان با یک حالت مثبت نزدیک شوید ‪.‬‬
‫• به گونه ای برنامه تان را سازماندهی کنید تا سردرگمی را در آن حذف‬
‫نمائید ‪.‬‬
‫ب) انتخاب‪/‬بررس ی اجمالی ‪/‬مطالعه‬
‫• یک قسمت معقول‌( از نظر حجم) را انتخاب کنید‬
‫• عنوانها‪ ،‬شکلها و سواالت پیشين و پسين را بررس ی کنید ‪.‬‬
‫• مطالعه کنید در حالی که قسمتهای مبهم را عالمت گذاری می کنید ‪.‬‬
‫ج)کنار گذاشتن ‪/‬چسباندن‬
‫• کتابها و یادداشت ها را کنار بگذارید‬
‫• آنچه را که مطالعه کرده اید( چه تنها یا با دوستان یا گروه) به هم بچسبانید و آنچه را که‬
‫فهمیده اید خالصه کنید ‪.‬‬
‫د )بازرس ی‪ /‬تحقیق‪ /‬پرس و جو‬
‫• بازرس ی کنید که چه چزی را یاد نگرفته اید ‪.‬‬
‫• در چند منبع اطالعاتی که میتوانید رجوع کنید‪ ،‬تحقیق‬
‫کنید‪ .‬مانند‪ :‬کتابها‪ ،‬وب سایتها‪ ،‬متخصصان و ‪...‬‬
‫• پرس و جو از استادان پشتیبان ( پشتیبان دانشگاهی‪،‬‬
‫کتابدارها‪ ،‬آموزگارها‪ ،‬استادان‪ ،‬متخصصان) برای کمک ‪.‬‬
‫ه) تجدید نظر ‪ /‬تفکر ‪/‬یاددادن‬
‫• تجدید نظر در محتوا‬
‫اگر می توانستم با نویسنده ارتباط برقرار کنم چه سواالتی میپرسیدم و چه انتقاداتی‬
‫میکردم؟‬
‫• تفکر بر روی مطلب‬
‫چگونه می توانم این مطلب را در آنچه به آن عالقه دارم وارد کنم؟‬
‫• یادگرفتن با یاددادن‬
‫چگونه می توانم این مطلب را برای دیگر دانش آموزان جالب توجه و قابل فهم کنم؟‬
‫و) ارزیابی‪ /‬امتحان ‪/‬کاوش‬
‫• نمره هایتان را در تستها و تکالیف ارزیابی کنید‬
‫به دنبال یک الگوی منطقی باشید ‪.‬‬
‫• پروسه عملی خود را امتحان کنید‬
‫تا آنرا اصالح کنید‬
‫• به دنبال گزینه های دیگر باشید‬
‫با یک معلم‪ ،‬استاد راهنما و ‪....‬‬
‫کارتها‪ -‬یک سیستم مطالعه‬
‫• این متد موارد زیر را به شما ارائه میکند‪:‬‬
‫یک ادراک دقیق از آنچه بلدید‪.‬‬
‫شما را مجبور میکند که در مورد مسئله فکر کنید تا اینکه فقط نظاره اش نمائید‪.‬‬
‫• مطلب و یادداشتهایتان را زود زود مرور کنید‪ ،‬بنابر این مطلب در ذهن شما همیشه تازه‬
‫خواهد ماند ‪.‬‬
‫• هنگامی که مطالبتان را مطالعه یا یادداشتهایتان را مرور میکنید‪:‬‬
‫سواالتی در مورد مطلب بنویسید‬
‫فکر کنید استاد آن درس هستید‪ ،‬چه سواالتی میپرسیدید؟‬
‫• هر لغتی که نیاز دارید یاد بگيرید یادداشت کنید‬
‫• از فلش کارتها استفاده کنید ‪:‬‬
‫• هر سوال یا لغت را در پشت کارتها بنویسید ‪.‬‬
‫• در جلوی برگه یک جواب یا یک توضیح برای سوال و لغت بنویسید‬
‫• فلش کارتها را بر بزنید‬
‫بنا بر این شما نمی توانید جوابی را بر اساس ترتیبشان در دسته بفهمید ‪.‬‬
‫• به کارت در باالی دسته نگاه کنید‪:‬‬
‫سعی کنید به سوال جواب یا لغت را توضیح دهید‬
‫اگر بلد بودید‪ ،‬عالیست! آنرا در زیر دسته برگه قرار دهید‬
‫اگر بلد نبودید‪ ،‬به جواب نگاه کنید و آنرا چند کارت پایینتر قرار دهید‪ (.‬تا به زودی دوباره به آن بر بخورید (‬
‫• در تمام دسته پیش بروید تا زمانی که مطمئن تمام اطالعات را حفظید ‪.‬‬
‫چند نکته‪:‬‬
‫• کارتها را با خودتان همه جا ببرید‬
‫از تکه زمانها استفاده کنید‪.‬‬
‫خودتان را هنگامی که در صف منتظرید یا ‪.‬سوار اتوبوس هستید یا غيره امتحان کنید ‪.‬‬
‫• اگر فکر میکنید جوابی را میدانید‬
‫و نمی توانید با کلمات آنرا بیان کنید‪ ،‬در اصل آنرا به خوبی نمیدانید‪.‬‬
‫توضیح اطالعات یک راه خوب برای اطمینان از حفظ آنست‪.‬‬
‫این همچنين یک راه خوب برای جلوگيری از تشویش امتحان است‬
‫• خودتان را در مکانی که تنها هستید امتحان کنید‬
‫و جوابهایتان را بلند از بر بخوانید‪.‬‬
‫این بهترین راه برای اطمینان حاصل کردن از بلد بودن شماست ‪.‬‬
‫• با یک دوست از کالستان درس بخوانید‬
‫میتوانید از یکدیگر برای اطمینان از صحت جواب استفاده کنید‪.‬‬
‫شما میتوانید تعامل ایده کنید و یکدیگر را در یادگيری مفهوم یاری نمائید ‪.‬‬
‫•‬
‫مدیریت زمان‬
‫‪ ‬توسعه مهارتهای مدیریت زمان یک مسافرت طوالنی است‪.‬‬
‫این مسافرت ممکن است با این راهنما آغاز شود‪ ،‬اما به تمرین و ممارست بسیار و‬
‫راهنماییهایی که در طول راه وجود دارند‪ ،‬نیاز دارد‪.‬‬
‫‪ ‬یکی از اهداف این است تا به خودتان کمک کنید تا از نحوه استفادهتان از زمان آگاه شوید و‬
‫در نهایت هوشیارانه از زمانتان استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ ‬قبل از هر چيز‪ ،‬تمرین مدیریت زمان ما را انجام دهید‪.‬‬
‫‪ ‬استراتژی‌های استفاده از زمان‬
‫‪ ‬طول مدت مطالعه را تعیين کنید‬
‫آیا ‪ 50‬دقیقه برای شما مناسب است؟ معموال بعد از چه مدت مطالعه احساس خستگی‬
‫می کنید؟‬
‫بعض ی از افراد به وقفه های مکرر در حين مطالعه بنا به دالیل مختلف نیاز دارند‪.‬‬
‫دروس مشکل تر هم به وقفه های مکرر بیشتری احتیاج دارند‪.‬‬
‫ببینید بهترین طول مدت مطالعه برای شما چقدر است و در برنامهریزی به آن توجه کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬به طور هفتگی برنامههای بلندمدت خود را بازبینی کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬تکالیف خود را اولویت بندی کنید‪.‬‬
‫موقع مطالعه‪ ،‬عادت کنید تا همیشه از مشکل ترین درس یا تکلیف شروع کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬حتیاالمکان مکان مطالعه عاری از عوامل حواسپرتی برای خود انتخاب و یا ایجاد کنید‪.‬‬
‫برای بیشترین تمرکز‬
‫‪ ‬از "زمانهای مرده" استفاده کنید‪.‬‬
‫در مورد استفاده از زمان هنگام قدم زدن‪ ،‬رانندگی کردن و ‪ ...‬برای مطالعه فکر کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬قبل از شروع کالس مطالب درس را مرور کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬بالفاصله بعد از کالس محورهای صحبت استاد را مرور کنید‪.‬‬
‫احتمال فراموش ی در صورت مرور نکردن بیشتر از ‪ 24‬ساعت بسیار زیاد است‬
‫‪ ‬ضوابط و معیارهایی برای برنامهریزی خود در نظر بگيرید که نیازهای درس ی و غيردرس ی شما را‬
‫پوشش دهد‪.‬‬
‫ی‪:‬‬
‫اصول کمکی موثر در برنامهریز ‌‬
‫‪ ‬تهیه لیست کارهایی که میخواهید انجام دهید)‪(To Do list‬‬
‫کارهایی که می خواهید انجام دهید را بنویسید و بعد تصمیم بگيرید که در آن لحظه چه‬
‫کاری را می خواهید انجام دهید و چه کارهایی را به تعویق بیندازید ‪.‬‬
‫‪ ‬برنامهریزی روزانه‪/‬هفتگی‬
‫قرارهای مالقات‪ ،‬کالسها و جلسات را به ترتیب زمان وقوع بنویسید‪.‬‬
‫قبل از اینکه به خواب بروید مطمئن شوید که برای روز بعد آماده اید و وقتی که بیدار می‬
‫شوید ببینید چه کارهایی را در پیش دارید ‪.‬‬
‫‪ ‬برنامهریزی بلندمدت‬
‫از یک جدول ماهانه استفاده کنید تا برنامهریزی روزانه برای شما آسان شود ‪.‬‬
‫برنامهریزی و تنظیم وقت‬
‫برنامه یک هفته را تکمیل کنید‬
‫از قلم و کاغذ استفاده کرده و اهداف خود را تعیین کنید‬
‫برنامهریزی با تقویم سال تحصیلی‬
‫ک ا ری ک ه د ر س ت ش رو ع ش ود ا ح ت م ا ال ب ه م وف ق ی ت خ ت م م ی ش ود ‪.‬‬
‫‪ ‬چگونه از ‪ 24‬ساعت زمان خود در طول شبانه روز بهره می گيرید؟‬
‫با استفاده از تمرین زیر مروری بر نحوه استفاده خود از مدت شبانه روز داشته باشید‪ .‬تمرین‬
‫زیر کمک می کند تا شما بهتر بتوانید اهداف و برنامه هایتان را تنظیم و اولویت بندی کنید ‪.‬‬
‫زمان باقیمانده در روز‪:‬‬
‫فعالیتهای روزانه‬
‫خواب‪:‬‬
‫نظافت و رسیدگی شخصی‪:‬‬
‫تهیه و صرف غذا‪/‬تمیزکاری‪:‬‬
‫امور خانوادگی‪:‬‬
‫امور اجتماعی و تفریح(با دوستان)‪:‬‬
‫آرامش‪/‬تماشای تلویزیون‪/‬بازی ویدئویی و غیره(تنهایی)‪:‬‬
‫تمرین‪/‬ورزش‪:‬‬
‫رفت و آمد(مدرسه‪ ،‬محل کار و ‪:)...‬‬
‫کار‪:‬‬
‫کالس‪:‬‬
‫مطالعه‪:‬‬
‫دیگر امور‪:‬‬
‫ساعت صرف شده‬
‫برنامه یک هفته را تکمیل کنید‬
‫تعیين کنید که چگونه یک هفته عادی را می گذرانید ‪.‬‬
‫ساعات باقی مانده در هر روز‪:‬‬
‫فعالیتهای روزانه‬
‫خواب‪:‬‬
‫نظافت و رسیدگی شخصی‪:‬‬
‫تهیه و صرف غذا‪/‬تمیزکاری‪:‬‬
‫امور خانوادگی‪:‬‬
‫امور اجتماعی و تفریح(با دوستان‪):‬‬
‫آرامش‪/‬تماشای تلویزیون‪/‬بازی ویدئویی و غیره(تنهایی‪):‬‬
‫تمرین‪/‬ورزش‪:‬‬
‫رفت و آمد(مدرسه‪ ،‬محل کار و‪...):‬‬
‫کار‪:‬‬
‫کالس‪:‬‬
‫مطالعه‪:‬‬
‫دیگر امور‪:‬‬
‫شنبه‬
‫یکشنبه‬
‫دوشنبه‬
‫سهشنبه‬
‫چهارشنبه‬
‫پنجشنبه‬
‫جمعه‬
‫از قلم و کاغذ استفاده کرده و اهداف خود را تعیين کنید‬
‫سه هدف عمده خود که بیشترین اهمیت را برایتان دارد را نوشته ‌و بگویید که آیا‬
‫آنها بلندمدت‪ ،‬میان مدت ‌و یا فوری هستند‬
‫بلند مدت‬
‫‪1.‬‬
‫‪2.‬‬
‫‪3.‬‬
‫میان مدت‬
‫همین حاال!‬
‫برای هرکدام از اهدافتان چند ساعت وقت در هفته اختصاص‬
‫داده اید؟‬
‫‪1.‬‬
‫‪2.‬‬
‫‪3.‬‬
‫‪ ‬آیا ميزان وقت اختصاص داده شما برای رسیدن به هر هدف با اولویت آنها همخوانی دا ‌رد؟‬
‫‪ ‬آیا می توانید ساعتهایی که به امور مختلف اختصاص داده اید را طوری تغیير دهید تا با‬
‫اولویت اهدافتان سازگار شود؟‬
‫‪ ‬کجا بیشترین قابلیت انعطاف را دارید؟ روزهای کاری یا آخر هفته؟‬
‫آیا می توانید در یکی یا هر دوی آنها تغیيراتی ایجاد کنید؟‬
‫‪ ‬آیا می توانید اهدافتان را تغیير دهید؟ چه اختیاراتی دارید؟‬
‫‪ ‬آیا می توانید هیچ یک از اهدافتان را تا زمان تعطیلی مدارس‪/‬دانشگاهها که فرصت‬
‫بیشتری دارید به عقب بیندازید؟‬
‫‪ ‬فکر می کنید چگونه امتحانات و تکالیف بر روی برنامه زمانی شما تاثير خواهند گذاشت؟‬
‫برای اینکه از عهده آنها برآیید چه تغیيراتی می توانید انجام دهید؟‬
‫‪‬‬
‫‪4.‬برنامه‌ریزی‌با‌تقویم‌سال تحصیلی‬
‫‪ ‬این یک شمای کلی است‪ ،‬جزئیات زیادی در نظر گرفته نشده است‬
‫‪ ‬یک نسخه از برنامه سال تحصیلی خود تهیه کنید‪.‬‬
‫‪ ‬یک تقویم از تاریخهای مهم ایجاد کنید‪.‬‬
‫امتحانات‪ ،‬پروژهها‪ ،‬امتحانات میان ترم و پایان ترم‪ ،‬تعطیالت‪ ،‬روزهای مطالعه و غيره‪.‬‬
‫‪ ‬روزهای مهم برای امور اجتماعی و خانوادگی خود را در آن مشخص کنید‪.‬‬
‫‪ ‬هر هفته یک برنامه روزانه که شامل امور روزانه و تاریخهای مهم آن هفته هستند ایجاد کنید‪.‬‬
‫‪ ‬این برنامه را در محل مطالعه خود قرار دهید‪.‬‬
‫برای مراجعه و بازبینی و عالمت زدن ميزان پیشرفت‪.‬‬
‫‪ ‬هر شب برنامه روز بعد را بنویسید‪.‬‬
‫کارهای فوری و تاریخهای مهم را بیاد داشته باشید‪.‬‬
‫‪ ‬هر روز صبح برنامه آن روز را مرور کنید ‪.‬‬
‫گسترش‌و‌توسعه‌تادیب‌نفس‌‬
‫‪ ‬تادیب نفس‬
‫تادیب نفس می تواند به عنوان یک نوع آموزش انتخابی‪ ،‬ایجاد عادات جدید اندیشه‪ ،‬عمل و‬
‫گفتار در راستای پیشبرد خود و رسیدن به اهداف‪ .‬مد نظر قرار گيرد‪.‬‬
‫تادیب نفس همچنين می تواند وظیفه گرا یا گزینش ی باشد‪.‬‬
‫به تادیب نفس به جای تالش ی برای انکار‪ ،‬به عنوان تالش ی مثبت بنگرید‪.‬‬
‫‪ ‬یک کار کوچک را برای یک زمان معين از روز زمانبندی کنید؛‬
‫به تعویق انداختن ارادی را تمرین کنید‪.‬‬
‫‪ ‬برای یک کار خاص را یک بار در صبح و یک بار در شب زمانبندی کنید‪.‬‬
‫‪ ‬این کار نباید بیش از ‪ 15‬دقیقه‪.‬طول بکشد‪.‬‬
‫‪ ‬تا زمان دقیق برنامه ریزی شده صبر کنید‪.‬‬
‫هنگامی که زمان برنامه فرا رسید‪ ،‬شروع به کار کنید‪.‬‬
‫‪ ‬به جدول زمانی برای حداقل دو ماه پایبند باشید‪.‬‬
‫‪ ‬مزایا‪:‬‬
‫برنامه ریزی زمانی کمک می کند تا شما روی اولویت های خود تمرکز کنید‪ .‬با تمرکز ‌بر وظایف‬
‫به جای انجام و اتمام آنها‪ ،‬می توانید از تعویق در انجام کارها اجتناب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬برای یک کار برنامه ریزی کنید و به زمان آن پایبند باشید‪.‬‬
‫از انجام بی موقع آن کار اجتناب کنید‪.‬‬
‫‪ ‬پیگير پیشرفت خود باشید‪.‬‬
‫در پایان زمان اختصاص داده شده‪ ،‬سابقه ای از دستاورد های ایجاد شده در طول زمان نگه‬
‫دارید‪.‬‬
‫‪ ‬مزیت‪:‬‬
‫این کار به شما کمک می کند که بدانید کارها چه مقدار زمان نیاز داشتند‪.‬‬
‫‪ ‬اگر وقت اضافی آوردید‪ ،‬آن را با با کارهای کوچک پر کنید و آن ها را برای خودتان یادداشت‬
‫کنید و برای کارهای دیگر برنامه ریزی کنید‪.‬‬
‫‪ ‬از قدرت روال بهره برداری کنید‪.‬‬
‫‪ ‬به جای تخصیص زمان زیادی از یک روز برای یک کار‪ ،‬و هیچ زمانی در روز دیگر و سپس زمان‬
‫کوتاهی در چند روز دیگر و ‪ ،...‬مدت زمان معینی از هر روز هفته را برای آن کار اختصاص دهید‪.‬‬
‫‪ ‬به این برنامه ریزی پایبند باشید‪.‬‬
‫‪ ‬تنها هدفتان‪ ،‬تخصیص و تنظیم زمان باشد و نه چيز دیگر‪.‬‬
‫به سادگی‪ ،‬عادت معمولی و روزمرگی را تنظیم کنید‪.‬‬
‫‪ ‬این تکنیک را به تکالیف یا پروژه های خود اعمال کنید و به این ترتیب مسير خود را در انجام‬
‫کارها خواهید یافت‪.‬‬
‫‪ ‬مزیت‪:‬‬
‫در بازه های زمانی کوتاه بر روی کارهای کوچک کار خواهید کرد‪ ،‬نه همه به یک باره‪ .‬بنابراین‬
‫ابتدا یک عادت در خود ایجاد می کنید‪ ،‬و سپس این عادت‪ ،‬کارها را برای شما انجام می دهد‪.‬‬
‫‪ ‬از تادیب نفس برای اکتشاف مدیریت زمان استفاده کنید‪.‬‬
‫مدیریت زمان می تواند تبدیل به یک کار خسته کننده شود‪.‬‬
‫هنگامی که شما کنترلی بر روی نفس خود را نداشته باشید‪ ،‬چگونه می توانید زمان ‌را کنترل‬
‫کنید؟‬
‫با تادیب نفس وظیفه گرا شروع کنید و از همینجا آن را بسازید‪.‬‬
‫‪ ‬مزیت‪:‬‬
‫همزمان با اینکه کارها را کنترل می کنید‪ ،‬انضباط و تادیب نفس را در خود می سازید‪.‬‬
‫همزمان با اینکه تادیب نفس را در خود می سازید‪ ،‬زمان را مدیریت می کنید‪.‬‬
‫همزمان با اینکه زمان را مدیریت می کنید ‪ ،‬اعتماد به نفس‪.‬می سازید‪.‬‬
‫‪ ‬یک دفتر یادداشت برای تادیب نفس درست کنید‪.‬‬
‫‪ ‬زمان شروع و پایان کارها را یادداشت کنید‪.‬‬
‫‪ ‬بازخورد در پیشرفتتان را مرور کنید‪.‬‬
‫‪ ‬مزیت‪:‬‬
‫این دفتر یادداشت می تواند ابزار ارزشمندی باشد برای داشتن یک تصویر بهتری از فعالیت‬
‫هایتان تا بتوانید فعالیت ها را اولویت بندی کنید و بدانید در صرف زمان خود‪ ،‬چه چيزی مهم‬
‫است و چه چيزی مهم نیست‪.‬‬
‫‪ ‬روزهای کاری و مطالعات خود را برنامه ریزی کنید‪.‬‬
‫‪ ‬هنگام رفتن به سر کار یا چند دقیقه ای قبل از شروع به کار‪ ،‬کارهایی را که می خواهید آن روز‬
‫انجام دهید‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫‪ ‬لیست را اولویت بندی کنید‪.‬‬
‫‪ ‬بالفاصله کار بر روی مهم ترین مورد را شروع کنید‪.‬‬
‫‪ ‬برای چند روز آن را امتحان کنید تا ببینید این کار برایتان مفید هست یا نه‪.‬‬
‫‪ ‬کارها و عادات در طول زمان‪ :‬ميزان زمان بستگی به شما و کارها دارد‪.‬‬
‫‪ ‬مزیت‪:‬‬
‫وقتی که شما در آغاز روز‪ ،‬تصویر روشنی از آنچه که می خواهید در آن روز به آن برسید داشته‬
‫باشید‪ ،‬احتمال این که بتوانید آن کارها را به خوبی انجام دهید‪ ،‬بسیار باال می رود‪ .‬ن ‌وشتن و یا‬
‫طرح ریزی کردن کارهای روزمره‪ ،‬مفید است‪.‬‬
‫‪ ‬ناامیدی‪:‬‬
‫‪ ‬نترسید؛ نگذارید چالش‪ ،‬کنارتان بزند‪.‬‬
‫‪ ‬اگر اشتباه کردید‪ ،‬به یاد داشته باشید که این طبیعی است‪.‬‬
‫‪ ‬کمی استراحت کنید و سپس چالش را با نيروی تازه از سر بگيرید‪.‬‬
‫‪ ‬ترفندها‪:‬‬
‫یک عادت جدید را با عادت قدیمی دیگری مرتبط کنید‪:‬‬
‫اگر قهوه می نوشید‪ ،‬زمان نوشیدن اولين فنجان را برای نوشتن و اولویت بندی وظایفتان‬
‫اختصاص دهید‪.‬‬
‫‪ ‬مزیت‪:‬‬
‫برقراری چنين ارتباطاطی‪ ،‬باعث تسهیل ارتباطات عصبی می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬روند پیشرفت خود را عالمت بزنید‪.‬‬
‫در یک تقویم در دستشویی‪ ،‬در یک صفحه گسترده در کامپیوتر‪ ،‬روی ميز صبحانه‪:‬‬
‫چک کردن روزهایی را که با موفقیت به پایان رسانده اید‪ ،‬خط بزنید‪ .‬اگر این روال را به هم‬
‫زدید‪ ،‬دوباره شروع کنید‪.‬‬
‫‪ ‬مزیت‪:‬‬
‫تصویر سازی‪ ،‬تقویت خوبی برای پیشرفت است‪.‬‬
‫‪ ‬الگو و سرمشق برگزینید‪.‬‬
‫به مردم اطراف خود را بنگرید و ببینید انضباط نفس و عادات تا چه حدی به آنها در تحقق‬
‫اهدافشان کمک می کند‪.‬‬
‫با آنها در این مورد مشورت کنید‪.‬‬
‫لیست وظایف روزمره (‪)to-do lists‬‬
‫‪ ‬لیست وظایف روزمره ‪،)(English exercise--to-do lists‬‬
‫چیستند‪ ،‬چگونه و چرا باید آن ها را تهیه کنیم؟‬
‫‪ ‬تهیه لیست‬
‫لیست مختصری از ‪ 3‬الی ‪ 5‬کار مهم برای آن روز که دیدنشان‪ ،‬یادآور کلیت کارهایی را که قرار است‬
‫انجام دهید‪ ،‬باشد‪.‬‬
‫‪ ‬به تدریج که می خواهید این کارها را انجام دهید‪ ،‬این لیست می تواند کوتاه تر یا طوالنی تر شود‪.‬‬
‫‪ ‬قرار دادن آن روی یخچال یا بولتن یا هرجایی که جلوی چشم باشد‪ ،‬برای یادآوری کارها و اولویت بندی‬
‫آن ها در ذهن کمک می کند‪.‬‬
‫‪ ‬مرتب سازی و سازماندهی لیست‪ :‬تقویم گوش ی های موبایل و سایر تقویم ها دیجیتالی به این کار کمک‬
‫می کنند و کارها را به موقع یادآوری می نمایند‪.‬‬
‫‪ ‬می توانید یک لیست ‪ Not-to-do‬نيز برای مواقعی که می خواهید یک سری کار را در زمان معين‬
‫انجام ندهید‪ ،‬درست کنید تا این لیست یادآور آن ها باشد‪.‬‬
‫‪ ‬این کار می تواند در انجام بهتر کارها در زمان های معين به شما کمک کند‪.‬‬
‫‪ ‬برای کاهش نگرانی‬
‫با موردبندی وظایف و اولویت بندی این موارد و تعیين جایگاهی برای آن ها در زندگی می توان‬
‫استرس و نگرانی را کاهش داد‪.‬‬
‫‪ ‬برای یادآوری به خودتان‬
‫داشتن یک لیست می تواند یادآور کارهای مهمی باشد که باید انجام دهید‪.‬‬
‫‪ ‬برای داشتن استراتژی در انجام کاره‬
‫وقتی کاری را به یاد می آورید‪ ،‬در مورد آن‪ ،‬فکر نيز می کنید‪ ،‬و همجنين درباره منابع مربوط به‬
‫انجام آن و استراتژی ها و راه های انجام این کار‪.‬‬
‫‪ ‬این کار می تواند یک تفریح باشد!‬
‫بازی با لیست می تواند مشوق تفکر پيرامون آن برای یافتن راه حل باشد‪.‬‬
‫عکس ها و تصاویری هم به آن اضافه کنید تا لیست جذاب تر و حتی دقیق تری داشته باشید‪.‬‬
‫‪ ‬تمرین ساده باال را برای مشخص کردن کارها انجام دهید‪.‬‬
‫‪ ‬برای ایجاد یک ترتیب دلخواه‪ ،‬به اولویت بندی کارها مراجعه کنید‪.‬‬
‫‪ ‬از تقویم های دیجیتالی گوش ی ها یا کامپیوتر یا سایر دستگاه های دیجیتال‬
‫استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ ‬با دوستان‪ ،‬خانواده و همکاران به اشتراک بگذارید تا در صورت کمکتان کنند یا‬
‫نگرش بهتری نسبت به کارهایتان ایجاد کنند‪.‬‬
‫‪ ‬کارهای انجام شده را خط بزنید و برای اتمامشان پاداش بدهید!‬
‫‪ ‬این لیست را برای زندگی روزمره تان اعمال کنید‪.‬‬
‫اجتناب از تنبلی و به تعویق انداختن کارها‬
‫ه رک ه ه ی چ کا ری ب را ی ف رد ا ی ش ن گ ه ن د ا رد ‪ ،‬کا ر ب زر گی ک رد ه‬
‫است ‪.‬‬
‫تنبلی شما برای یک پروژه است؟ یا به یک عادت تبدیل شده است؟‬
‫برای مقابله با تنبلی و طفره رفتن‪:‬‬
‫‪ ‬از یک پروژه آسان شروع کنید‪،‬‬
‫به این سواالت پایه پاسخ دهید‪،‬‬
‫همچنان که به سواالت جواب می دهید‪ ،‬پاسخ ها را پیش روی خود نگه دارید‪:‬‬
‫‪ ‬می خواهید چه کار کنید؟‬
‫‪ ‬هدف نهایی چیست؟ نتیجه چه خواهد بود؟‬
‫می تواند واضح یا مبهم باشد‪.‬‬
‫‪ ‬گام های اصلی برای رسیدن به هدف چیست؟‬
‫خیلی وارد جزئیات نشوید و گسترده بیاندیشید‪.‬‬
‫‪ ‬تا کنون چه کرده اید؟‬
‫به یاد داشته باشید که شما قسمتی از این مسير هستید‪ ،‬حتی اگر از طریق تفکر باشد‪.‬‬
‫طوالنی ترین سفر با نخستين قدم آغاز می شود‪.‬‬
‫‪ ‬چرا می خواهید این کار را بکنید؟‬
‫‪ ‬بزرگ ترین انگيزه تان چیست؟‬
‫اگر انگيزه منفی دارید‪ ،‬ذهنتان را مشغول نسازید‪.‬‬
‫این یک شروع صادقانه و خوب است‪.‬‬
‫با این همه‪ ،‬اگر انگيزه تان منفیست‪ ،‬دوباره بکوشید و آن را به گونه مثبتی بیان کنید‪.‬‬
‫‪ ‬چه نتایج مثبت دیگری از رسیدن به این هدف حاصل می شوند؟‬
‫تعیين این نتایج‪ ،‬سودهایی را که ممکن است از آن ها اجتناب کنید‪،‬‬
‫آشکار می سازد‪ .‬به آینده ای بهتر بیاندیشید!‬
‫‪ ‬به هرچه در مسيرتان قرار می گيرد‪ ،‬توجه کنید‪.‬‬
‫‪ ‬چه چيزی با قدرت شما قابل تغیير است؟‬
‫‪ ‬به چه منایعی خارج از وجود خودتان نیاز دارید؟‬
‫منابع فقط مثل پول یا ابزار‪ ،‬فيزیکی نیستند و شامل زمان‪،‬‬
‫افراد‪/‬استادها‪/‬افراد بزرگ تر‪ ،‬و حتی گرایش ها و رفتارها نيز هستند‪).‬‬
‫‪ ‬اگر پیشرفت نکنید چه اتفاقی می افتد؟‬
‫بد نیست کمی خودتان را بترسانید!‬
‫‪ ‬برنامه های خود را گسترش دهید؛ موارد ز ‌یر را لیست کنید‪:‬‬
‫‪ ‬گام های اصلی و واقع گرایانه‬
‫یک پروژه زمانی که در مراحل مختلف ساخته شود‪ ،‬آسان تر است‪.‬‬
‫با گام های کوچک شروع کنید‪.‬‬
‫همچنان که پیش می روید‪ ،‬جزئیات و پیچیدگی ها را نيز بیافزایید‪.‬‬
‫‪ ‬هر یک از این مراحل چقدر زمان می برد؟‬
‫یک برنامه زمان بندی به شما کمک می کند تا روند پیشرفتتان را مشاهده کنید‪.‬‬
‫در مسيری که قرار است طی کنید‪ ،‬ایستگاه هایی هم وجود دارند‪ ،‬پس روحیه تان را تق ‌ویت‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪ ‬چه موقعی از روز‪ ،‬هفته‪ ،‬و ‪ ...‬را به کار اختصاص می دهید؟‬
‫این به شما کمک می کند تا یک عادت کاری جدید را به خود بیاموزید‪.‬‬
‫یک محیط کاری خوب بسازید و‬
‫از حواس پرتی ها دوری کنید‬
‫(لذت بردن از یک کاری وقتی که از عوامل حواس پرتی به دور باشید‪ ،‬بسیار آسان ‌تر است‪).‬‬
‫‪ ‬پاداش هایی که در هر ایستگاه خواهید داشت‬
‫و نيز چيزهایی که قرار است در هر ایستگاه از آن ها بپرهيزید‪.‬‬
‫‪ ‬زمان الزم برای مرور‬
‫یک دوست مورد اعتماد بزرگتر یا خبره تراز خودتان بیابید‬
‫تا به انگيزش و نظارت بر پیشرفتتان کمک کند‪.‬‬
‫‪ ‬موارد زیر را قبول کنید‪:‬‬
‫‪ ‬آغازهای اشتباه و خطاها را به عنوان یادگيری تجارب بپذیرید‪.‬‬
‫آن ها می توانند خیلی مهم تر از موفقیت باشند‪.‬‬
‫و به «تجربه» معنی می دهند‪.‬‬
‫‪ ‬حواس پرتی ها و تنبلی ها‬
‫وجود آن ها را انکار نکنید ولی از وسوسه شدن و امتحان آن ها بپرهيزید‪.‬‬
‫‪ ‬احساسات‬
‫وقتی کارها خوب پیش نمی روند‪ ،‬ناامیدیتان زا اقرار کنید‪.‬‬
‫بپذیرید که مشکلی داشتید ولی کاری برای آن انجام دهید‪.‬‬
‫‪ ‬تخیالت‬
‫خودتان را در موفقیت و کامیابی ببینید‪.‬‬
‫‪ ‬و نهایتا‌‪ :‬اگر تنبلی برایتان یک عادت است‪ ،‬آن را ترک کنید‪.‬‬
‫روی کارها و پروژه هایی که سررسیدشان نزدیک است‪ ،‬متمرکز شوید و از آن جا شروع کنید ‪.‬‬
‫اولویت‌بندی‌کارها‬
‫‪ ‬این استراتژی یکی از روش هاییست که می تواند با تعیين اهداف واقعی برای خود‪ ،‬در غلبه ‌بر استرس‬
‫به شما کمک کند‪.‬‬
‫این تمرین را برای سازماندهی و اولویت بندی کارها در زندگیتان استفاده کنید‪.‬‬
‫‪ ‬متن تمرین‪ :‬کارها را سازماندهی کنید‪ ،‬بر استرس غلبه کنید )‪. (English‬‬
‫‪ ‬کارهایتان را سازماندهی و اولویت بندی کنید و نگرانی و تشویش خود را کاهش دهید ‪.‬‬
‫‪ ‬هر کار را در سه مرحله انجام دهید ‪.‬‬
‫‪ ‬سازماندهی کنید! هر یک از مراحل را از زودترین سررسید‬
‫(‪ 1‬یا با اولویت ترین) تا دیرترین سررسید‬
‫(‪ 12‬یا کم اولویت ترین) مرتب کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬پرینت بگيرید و به عنوان یک لیست ‪ to-do list‬از آن استفاده کنید ‪.‬‬
‫آمادگی برای مطالعه‬
‫تفکر به روش نوابغ‬
‫‪" ‬حتی اگر نابغه نباشید‪ ،‬می توانید از استراتژی های نابغه هایی‬
‫مانند ارسطو و انیشتين استفاده کنید تا قدرت ذهن خالق خود‬
‫را برای داشتن آینده ای بهتر به کار بگيرید‪.‬‬
‫‪ ‬راهبردهای زیر شما را تشویق به تفکر موثر در رسیدن به ‌راه حل‬
‫مشکالت می کنند‪" .‬این استراتژی به سبک های تفکر نوابغ و‬
‫دانشمندان خالق در علم‪ ،‬هنر و صنعت در طول تاریخ متداول‬
‫است‪".‬‬
‫‪‬‬
‫‪1.‬با دیدی متفاوت به مشکالت موجود در زمینه های مختلف‬
‫بنگرید ‪.‬‬
‫دیدگاه های جدیدی بیابید که هیچ کس دیگر پیدا نکرده (یا رو‬
‫نکرده است(!‬
‫‪ ‬لئوناردو داوینچی معتقد بود که به دست آوردن دانش مربوط یک‬
‫مسئله‪ ،‬با آموختن راه های مختلف بازسازی آن مسئله آغاز‬
‫خواهد شد‪ .‬او بر این عقیده بود که اول نگاه به مسئله‬
‫جانبدارانه و تعصب آميز بود‪ .‬اغلب‪ ،‬مشکل خودش بازسازی می‬
‫شود و به یک مشکل جدید تبدیل می شود ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪2.‬تجسم کنید!‬
‫‪ ‬وقتی که فکر انیشتين را به یک مسئله فکر می کرد‪ ،‬همیشه‬
‫تدوین و فرموله کردن موضوع به روش های مختلف موجود و نيز‬
‫استفاده از دیاگرام ها را ضروری می دانست‪ .‬او راه حل ها را‬
‫تجسم می کرد و اعتقاد داشت که کلمات و اعداد‪ ،‬نقش عمده‬
‫ای در روند تفکر وی ندارند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪3.‬تولید کنید!‬
‫مشخصه متمایز نابغه بودن‪ ،‬بهره وری است‪.‬‬
‫‪ ‬توماس ادیسون ‪ 1،093‬حق انحصاری اختراع داشت‪ .‬او بهره وری‬
‫را با دادن ایده های مختلف به خود و همکارانش تضمين می‬
‫کرد‪ .‬یکی از اساتید دانشگاه کالیفرنیا در یک مطالعه روی ‪2،036‬‬
‫دانشمندان در طول تاریخ‪ ،‬متوجه شد که مورد توجه ترین‬
‫دانشمندان نه تنها کارهای بزرگی انجام داده اند‪ ،‬بلکه کا ‌رهای‬
‫"بد" بزرگی نيز انجام داده اند! آنها در راه رسیدن به مراتب باال‪ ،‬از‬
‫شکست یا رسیدن به نتایج نامطلوب هراس ندارند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪4.‬ترکیبات جدید بسازید‪.‬‬
‫‪ ‬ایده ها‪ ،‬تصاویر و افکار را به صورت های مختلف بارها و بارها‬
‫ترکیب کنید‪ ،‬بدون توجه به این که چه قدر عجیب یا نامتداول‬
‫باشند‪.‬‬
‫قوانين وراثت که اساس علم مدرن ژنتیک است‪ ،‬از ایده های‬
‫راهب اتریش ی‪ ،‬جورج مندل‪ ،‬گرفته شده است که ترکیب‬
‫ریاضیات و زیست شناس ی را برای ایجاد یک علم جدید به کار‬
‫گرفت‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪5.‬بين چيزهای مختلف‪ ،‬حتی آن هایی که به هم بی ربط به نظر‬
‫می رسند‪ ،‬ارتباط برقرار کنید‪.‬‬
‫‪ ‬داوینچی به زور رابطه ای بين صدای یک زنگ و سنگی که با آب‬
‫برخورد می کند‪ ،‬برقرار کرد‪ .‬این کار او را قادر ساخت تا بفهمد‬
‫صوت به صورت امواج حرکت می کند‪ .‬ساموئل مورس ایستگاه‬
‫های رله برای سیگنالهای تلگرافی را زمانی اختراع کرد که ایستگاه‬
‫های رله برای اسب ها را مشاهده می کرد ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪6.‬به تضادها بیندیشید‪.‬‬
‫‪ ‬نیلز بور فيزیکدان معتقد بود که اگر شما چيزهای متضاد را با‬
‫هم نگه دارید‪ ،‬به افکار خود شک می کنید و ذهن شما به یک‬
‫سطح جدید می رسید‪ .‬توانایی او در تصور نور هم به عنوان یک‬
‫ذره و هم موج‪ ،‬او را به اصل تکامل رساند‪ .‬تعلیق اندیشه (منطق)‬
‫ممکن است به ذهن شما ایجاد یک فرم جدید را اجازه دهد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪.‬به تشابه ها بیندیشید‪.‬‬
‫‪ ‬ارسطو استعاره را نشانه ای از نبوغ می دانست و اعتقاد داشت‬
‫که فردی که قادر به درک شباهت هایی بين دو حوزه جدا از هم‬
‫و اتصال آنها به هم را داشته باشد‪ ،‬یک فرد با استعداد و ویژه‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪8.‬خودتان را برای هر شانس ی آماده کنید‪.‬‬
‫‪ ‬هر موقع که برای انجام کاری تالش کنیم و با شکست مواجه‬
‫شویم‪ ،‬به سراغ انجام کاری دیگر می رویم که در واقع اصل‬
‫اساس ی برای خالقیت است‪ .‬شکست تنها وقتی می تواند مولد و‬
‫مفید باشد که ما بر روی آن به عنوان عاملی منفی تمرکز نکنیم‪.‬‬
‫در عوض‪ :‬این روند‪ ،‬اجزای آن و این که چگونه می توان آنها را‬
‫تغیير داد‪ ،‬را تجزیه و تحلیل کنیم تا به نتایجی دیگر برسیم‪ .‬این‬
‫سوال را نپرسید که "چرا من شکست خوردم؟"‪ ،‬بلکه به جای آن‬
‫بپرسید‪":‬من چه کاری کرده ام؟ "‬
‫‪‬‬
‫‪9.‬صبر داشته باشید‪.‬‬
‫تفکر انتقادی و بحرانی‬
‫باز مطالعه می‬
‫تفکر انتقادی ‌و بحرانی مطلب یا مسئله را با ذهن ‌‬
‫‌‬
‫کند‪.‬‬
‫آغاز می گردد‬
‫این روند با بیانی ‌از مطلبی که قر ‌ار است مطالعه شود ‌‬
‫نظر گرفتن احتماالت ممکن ادامه می‬
‫در ‌‬
‫‌و با کشف نامحدود ‌و ‌‬
‫منجر می گردد‪.‬‬
‫یابد ‌و به الگویی برای درک ‌بر اساس یک گواه ‌‬
‫انگيزه های مختلف ‌و تعصب ها هم برای یادگيرندگان ‌و هم ‌برای‬
‫ماهر مورد مقایسه قر ‌ار می گيرند ‌و اساس قضاوت را‬
‫‌‬
‫افراد‬
‫تشکیل می دهند‪.‬‬
‫‪ ‬با ذهنی باز وارد شوید‪:‬‬
‫‪‬‬
‫هدفتان را مشخص کنید‪ .‬می خواهید چه چيزی یاد بگيرید؟‬
‫مطلب و موضوعتان را با کمک یک معلم یا فردی باتجربه تعیين‬
‫یا روشن کنید‪.‬‬
‫‪ ‬عناوین می توانند عباراتی کوتاه باشند‪:‬‬
‫«نقش جنسیت در بازی های رایانه ای»‬
‫«تاریخ سیاس ی فرانسه از زمان جنگ جهانی اول تا نیمه اول قرن‬
‫بیستم»‬
‫«ساختار اسکلت انسانی و اصطالحات مربوط به آن»‬
‫‪ ‬درباره آنچه که از قبل در مورد مطلب مورد نظر می دانشتید‬
‫بیاندیشید‪.‬‬
‫از پیش چه چيزی می دانید که در فراگيری این مطلب‬
‫کمکتان می کند؟‬
‫پیش داوری هایتان چیست؟‬
‫‪ ‬چه منابعی در اختیارتان هست و خط زمانتان چیست؟‬
‫‪ ‬اطالعات الزم را جمع کنید‪.‬‬
‫ذهنتان را باز و روشن نگه دارید تا به روی انتخاب ها و‬
‫فرصت ها بسته نشود‪.‬‬
‫‪ ‬سوال بپرسید‪.‬‬
‫تعصبات و پیش داوری های نویسنده اطالعات چه بوده است؟‬
‫‪ ‬هر آنچه را که جمع کرده اید به صورت یک طرح و الگو درآورید‬
‫تا آن را بهتر بفهمید‪.‬‬
‫به دنبال رابطه ها باشید‪.‬‬
‫‪ ‬سوال بپرسید(دوباره!)‬
‫‪ ‬به دنبال راهی باشید که بتوانید با آن ها یادگيری خود ‌برای‬
‫عنوان مورد نظر بیان کنید‪.‬‬
‫بله! چه طور آزمونی برای آنچه که آموخته اید‪ ،‬طرح می کنید؟‬
‫‪ 6‬عمل از آسان به سخت ‪:‬‬
‫‪ 1‬لیست کردن‪ ،‬برچسب زنی و مشخص سا ‌زی‌‬
‫‪2‬‬
‫تعیين‪ ،‬توضیح‪ ،‬خالصه سازی با عبارات‬
‫خود‬
‫حل‪ ،‬به کار گيری در یک وضعیت جدید‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫ایجاد‪ ،‬ترکیب‪ ،‬اختراع‬
‫ی‬
‫ارزیابی‪ ،‬توصیه‪ ،‬ارزش گذار ‌‬
‫نشان دادن معلومات‬
‫درک و فهم مطلب‬
‫به کار گيری آموخته ها ‌و‬
‫‪3‬‬
‫اعمال آن‬
‫تحلیل‬
‫‪ 4‬مقایسه و تشخیص اختالف ها بين دو مورد‬
‫ترکیب‬
‫سنجش و توضیح علت‬
‫به آموخته هایتان به دید ماجراجویی در یک سفر اکتشافی‬
‫بنگرید!‬
‫تفکر انتقادی‪:‬‬
‫خالصه ‌‬
‫در یک مطلب یا یک موقعیت جدیدبدون‌ پیش داوری‬
‫‪ ‬واقعیت ها را ‌‬
‫مشخص کنید‪.‬‬
‫در آورید تا آن را‬
‫‪ ‬این حقایق ‌و اطالعات را به صورت یک طرح ‌و الگ ‌و ‌‬
‫بهتر بفهمید‪.‬‬
‫‌‬
‫ی ها را ‌بر اساس تجربیات‪ ،‬قضاوت ها ‌و‬
‫‪ ‬ارزشهای مبدا ‌و نتیجه گير ‌‬
‫اعتقاداتتان قبو ‌ل یا رد کنید ‪.‬‬
‫تمرکز هنگام مطالعه‬
‫تمرکز راز جاودانه هر کامیابی است ‪.‬‬
‫تمرکز‪ :‬توانایی هدایت کردن فکر‬
‫‪ ‬هنر یا تمرین تمرکز‪،‬‬
‫مهم نیست که زیست شناس ی می خوانید و یا منچ بازی می کنید‪،‬‬
‫فقط باید روی کاری که انجام می دهید متمرکز شده و از حواس‬
‫پرتی جلوگيری کنید‪.‬‬
‫‪ ‬همه ما در مواقعی توانایی متمرکز شدن کامل را داریم‪ ،‬به مواقعی‬
‫فکر کنید که مثال در هنگام بازی که از آن لذت می بردید باخته‬
‫اید و یا غرق یک فیلم‪ ،‬مسابقه بوده اید‪ .‬در آن هنگام به م ‌وضوع‬
‫تمرکز کامل داشته اید و یا به اصطالح غرق آن موضوع شده‬
‫بودید‪.‬‬
‫اما در مواقع دیگر‪،‬‬
‫‪ ‬فکر شما دائم از یک موضوع به موضوع دیگر می پرد ‪.‬‬
‫‪ ‬نگرانی های فکری شما حواستان را پرت می کند ‪.‬‬
‫‪ ‬قبل از اینکه متوجه شوید می بینید که حواستان به یک‬
‫موضوع خارجی منعطف شده است ‪.‬‬
‫‪ ‬مطالبی که مطالعه می کنید کسل کننده‪ ،‬سخت و یا شما هیچ‬
‫عالقه ای به آن ندارید ‪.‬‬
‫نکاتی که در این نوشته مطرح می شود می توانند برای رفع این‬
‫مشکالت به شما کمک کند که شامل موارد زیر می شود‪:‬‬
‫‪ ‬چيزهایی که در هنگام مطالعه می توانید کنترل کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬تمرینهایی برای تقویت تمرکز ‪.‬‬
‫‪ ‬چيزهایی که در هنگام مطالعه می توانید کنترل کنید‪:‬‬
‫‪" ‬من اینجا مطالعه می کنم"‬
‫یک مکان‪ ،‬صندلی‪ ،‬ميز و محیط مخصوص به مطالعه داشته‬
‫باشید‪.‬‬
‫تلفن و موبایل را از خود دور کنید‪.‬‬
‫با خودتان تعهد کنید(حتی امضا کنید) که حواستان پرت نمی‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬مطالعه را به یک عادت تبدیل کرده و به یک برنامه موثر‬
‫مطالعه پایبند باشید‪.‬‬
‫مطالعه تان را با سطح انرژی درونی تان (روزانه‪ ،‬شبانه)‬
‫تطبیق دهید‪.‬‬
‫راهنمای ما در مورد برنامه ریزی و تعیين اهداف را مطالعه‬
‫کنید ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫متمرکز شدن‬
‫قبل از شروع به مطالعه چند دقیقه وقت را به تعیين اهداف و آنچه برای رسیدن به‬
‫آن نیاز دارید اختصاص داده و به یک استراتژی کلی برای تحقق آن فکر کنید ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مشوق ها‬
‫اگر الزم بود برای انجام موفقیت آميز کارتان یک تشویق در نظر بگيرید‪،‬‬
‫مثال تماس با دوستتان‪ ،‬خوردن چيزی و یا پیاده روی و گردش‪.‬‬
‫برای پروژه های خاص مثل مرور جزوات ترم‪ ،‬پروژه های طراحی و غيره یک تشویق‬
‫خاص در نظر بگيرید ‪.‬‬
‫‪ ‬موضوعات مطالعه را عوض کنید‬
‫برای ایجاد تنوع در کار‪ ،‬موضوع مطالعه را هر یک یا دو ساعت‬
‫عوض کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬فعالیتهای مطالعه تان را تغیير دهید‬
‫مطالعه تان را فعال تر کنید‪ ،‬هر چه در هنگام مطالعه فعال تر‬
‫باشید مطالعه بهتری خواهید داشت‪.‬‬
‫از خودتان بپرسید "چطوری می توانم در هنگام مطالعه فعال تر‬
‫باشم؟" شاید مطالعه گروهی بهترین راه حل باشد؟ و یا سوال‬
‫سازی در هنگام مطالعه؟‬
‫اگر باید مطالب زیادی را مطالعه کنید روش ‪ SQ3R‬را امتحان‬
‫‪ ‬وقتهای استراحت منظم مناسب خودتان در نظر بگيرید‬
‫موقع استراحت یک کار متفاوت انجام دهید‪ ،‬مثال اگر نشسته‬
‫بودید قدم بزنید و به یک مکان دیگر بروید ‪.‬‬
‫‪ ‬جایزه بدهید‬
‫وقتی کاری را به اتمام رساندید به خودتان جایزه بدهید ‪.‬‬
‫تمرینهایی برای تقویت تمرکز‬
‫پس از چند روز از انجام این تمرینات‪ ،‬باید نتایج آن قابل توجه‬
‫باشد‪.‬‬
‫اما مثل هر تمرین دیگری‪ ،‬باال و پایين و سطح های مختلف دارد ‪.‬‬
‫این تمرینات برای سایر فعالیت های شما هم موثر خواهد بود ‪.‬‬
‫• االن اینجا باش‬
‫این روش ساده اما کلیدی بسیار موثر است ‪.‬‬
‫• وقتی متوجه شدید فکرتان منحرف شده است‪ ،‬به خودتان بگویید‬
‫• "االن اینجا باش"‬
‫• و به آرامی توجه خودتان را به موضوعی که می خواهید برگردانید‪.‬‬
‫• به عنوان مثال‪:‬‬
‫شما دارید مطالعه می کنید و ناگهان متوجه می شوید که حواس‬
‫شما به سایر تکالیفتان‪ ،‬به یک خاطره و یا به این واقعیت که‬
‫گرسنه هستید پرت می شود‪ .‬در این هنگام به خود بگویید‬
‫‪ ‬االن اینجا باش"‬
‫‪ ‬و به آرامی با نگاه کردن به سواالت‪ ،‬خالصه برداری ها‪،‬‬
‫نقشههای فکری‌‪ ،‬عناوین مطالب و غيره تمرکز خود را به موضوع‬
‫مطالعه برگردانید و هر قدر که ممکن است آن را حفظ کنید‪.‬‬
‫‪ ‬اگر دوباره فکرتان منحرف شد‪ ،‬با خود بگویید‬
‫‪" ‬االن اینجا باش"‬
‫‪ ‬و به آرامی توجه خودتان را به موضوع برگردانید و این تمرین را‬
‫مرتبا تکرار کنید‪ ،‬مطمئن باشید که جواب می دهد!‬
‫‪ ‬سعی نکنید یک فکر خاص را از ذهنتان بيرون نگه دارید‪ .‬مثال‬
‫همینطور که نشسته اید سعی کنید به هیچ وجه در مورد کلوچه‬
‫تکرار می‬
‫فکر نکنید‪ .‬در این هنگام در ذهن خود احتماال این فکر ‌‬
‫شود که "من نباید در مورد کلوچه فکر کنم‪ ،‬من نباید در مور‌د‬
‫کلوچه فکر کنم‪ "...‬و این باعث می شود تا این فکر برگردد‪.‬‬
‫وقتی شما سعی می کنید که در مورد یک چيز خاص فکر نکنید‬
‫کار توجه‬
‫باعث می شود تا آن فکر برگردد‪ .‬بهتر است به جای این ‌‬
‫خود را به موضوع اصلی منعطف کنید‪.‬‬
‫‪ ‬شاید الزم باشد تا این تمرین را صدها بار در هفته انجام‬
‫دهید‪ .‬به تدریج شما متوجه می شوید که بازه های زمانی بين‬
‫مواقعی که فکرتان منحرف می شود هر چند روز یکبار بیشتر‬
‫و بیشتر می شود‪ .‬به همين خاطر بردبار باشید و به این تمرین‬
‫ادامه دهید ‪.‬پس از مدتی نتیجه آن شما را شگفت زده‬
‫خواهد کرد‪.‬‬
‫‪ ‬سعی نکنید دائما در مورد پیشرفت خود قضاوت کنید‪.‬‬
‫همين که تمرین را مرتبا انجام می دهید به این معنی است‬
‫‪ ‬زمان افکار و نگرانیها‬
‫تحقیقات ثابت کرده است که افرادی که برای خود زمان افکار و‬
‫نگرانی ها تخصیص می دهند پس از چهار هفته ‪ 35‬درصد کمتر‬
‫دچار نگرانی و حواس پرتی می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬یک زمان خاص روزانه برای فکر کردن در مورد نگرانیها تخصیص‬
‫دهید‬
‫در مورد افکاری که دائما به فکر شما میآیند و مزاحم تمرکزتان در‬
‫کارها می شوند فکر کنید ‪.‬‬
‫‪ ‬وقتی که متوجه یک فکر مزاحم می شوید‬
‫به خودتان یادآوری کنید که یک زمان مخصوص برای فکر کردن در‬
‫مورد آن دارید ‪.‬‬
‫‪ ‬بگذارید فکر مزاحم از شما دور شود‬
‫‪ ‬به عنوان مثال ساعت ‪ 4:30‬تا ‪ 5‬بعدازظهر را برای زمان‬
‫افکار و نگرانی های خود تعیين کنید‪ .‬حال در هر زمان‬
‫دیگری از روز که نگران چيزی شدید و فکرتان منحرف‬
‫شد‪ ،‬به خودتان یادآوری کنید که زمان مخصوص ی برای‬
‫آن نگرانی دارید‪ .‬سپس بگذارید تا آن فکر در آن زمان از‬
‫ذهنتان خارج شود و توجه خود را به موضوع اصلی‬
‫برگردانید‪.‬‬
‫‪ ‬اندازهگيری ميزان حواس پرتی یک کارت کوچک با ابعاد حدودا‬
‫‪12 x 7‬سانتیمتر تهیه کنید‪ .‬دو خط که کارت را به سه قسمت‬
‫تقسیم کند در آن رسم کنید و هر یک از قسمتها را با نامهای‬
‫"صبح"‪" ،‬بعد از ظهر" و "شب" نامگذاری کنید‪.‬حال از این به بعد‬
‫در‬
‫هر وقت که فکرتان از موضوع اصلی منحرف شد یک عالمت ‌‬
‫در نظر‬
‫قسمت مربوطه در کارت بزنید‪ .‬برای هر روز یک کارت مجزا ‌‬
‫بگيرید و آن را همیشه همراه خود داشته باشید‪ .‬بعد از مدتی‬
‫مالحظه خواهید کرد که همینطور که با انجام تمرینات مها ‌رتهای‬
‫‪ ‬از انرژی درونیتان بهترین استفاده را ببرید‬
‫چه مواقعی انرژی درونی شما در باالترین حد است؟ در چه‬
‫ساعاتی احساس می کنید سطح انرژی شما پایين است؟ سخت‬
‫ترین درسهایتان را در ساعاتی که انرژی درونی تان باالست‬
‫مطالعه کنید‪ .‬مثال اگر احساس می کنید در ساعات اولیه شب‬
‫بیشترین هوشیاری را دارید‪ ،‬مشکل ترین درسهایتان را در این‬
‫ساعات مطالعه کرده و درسهای آسان تر را به ساعات بعدی‬
‫موکول کنید‪.‬‬
‫‪ ‬اکثر افراد درسهای مشکلشان را به آخرین ساعات که معمو ‌ال در‬
‫آن خسته هستند موکول می کنند و همين امر باعث مشکل ‌تر‬
‫شدن ایجاد تمرکز می شود‪ .‬اگر شما هم این عادت را دارید آنرا‬
‫کال برعکس کنید‪ ،‬درسهای مشکل در ساعات اوج انرژی و‬
‫درسهای آسانتر و آنهایی که به آن عالقه دارید را به دیگر ساعات‬
‫موکول کنید‪ .‬انجام همين کار به تنهایی می تواند کمک بسیار‬
‫موثری برای بهبود تمرکز شما باشد‪.‬‬
‫• تجسم تمرکز آو ‌ر‬
‫به عنوان یک تمرین قبل از اینکه مطالعهتان را شروع کنید به‬
‫مواقعی که تمرکز کردن برای شما دشوار نیست فکر کنید‪ .‬مهم‬
‫نیست که چه موقعیتی را تجسم می کنید‪ ،‬فقط سعی کنید خود را‬
‫در آن موقعیت ببینید و احساس کنید ‪.‬‬
‫• با قرار دادن خود در آن موقعیت قبل از هر مطالعه‪ ،‬آن تجربه را‬
‫دوباره بدست میآورید و سپس بهتر می توانید مطالعه خود را آغاز‬
‫کنید‪.‬‬
‫حل مشكل و تصميم گیري‌‪:‬‬
‫تصميم گيري هاي تطابق پذير‬
‫هنگام برنامه ريزي براي يك سال‪ ،‬ذرت بكاريد‪ .‬هنگام برنامه ريزي براي يك دهه‪،‬‬
‫يك درخت بكاريد‪ .‬هنگام برنامه ريزي‌ براي يك عمر‪ ،‬خود را تعليم دهيد و تحصيل‬
‫كنيد‪.‬‬
‫تكنيك هاي تطابق پذير براي حل مشكالت‪ ،‬تركيبي از منطق و عقل هستند و با اين كه دقيق نيستند‪ ،‬مي‬
‫توانند راه حل هاي خوب و رضايت بخش ي پيش رويتان بگذارند‪.‬‬
‫اگر نمي توانيد مراحل كامل حل مشكل را دنبال كنيد‪ ،‬از اين تكنيك ها زماني كه‪:‬‬
‫‪‬‬
‫فرصت كمي براي مطالعه داريد‬
‫‪‬‬
‫نيازي به تحليل كامل و دقيق نداريد‬
‫‪‬‬
‫مي توانيد ريسك ها را بپذيريد‬
‫‪‬‬
‫تصميمات بازگشت پذير بگيريد‬
‫‪‬‬
‫استفاده كنيد‪.‬‬
‫ترفندهاي الزم براي اتخاذ تصميمات تطابق پذير‬
‫روي مسايل مهم و بحراني كار كنيد؛ مواردي را كه جزو اين ها نيستند‪ ،‬كنار بگذاريد‪ .‬ايجاد استراتژي‬
‫و اولويت بندي‬
‫مثال‪ :‬براي يك دانش آموز‪ ،‬رياض ي تدريس مي كنيد‪ .‬متوجه مي شويد كه شرايط خانواده دچار مشكل‬
‫است ولي مهارت هاي الزم براي كمك را نداريد‪ .‬مدير مربوط را مطلع مي كنيد تا وارد عمل شوند ‌ولي‬
‫بايد روي مسئله اصلي تمركز كنيد و در انجام تكاليف به او كمك كنيد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تصميمات سر در گم كننده‬
‫روز به روز تصميمات بيشتري بگيريد تا به اهدافتان برسيد و از تعهد كلي به تصميمي كه نمي توانيد‬
‫تغييرش دهيد‪ ،‬خودداري كنيد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬قبل از نصب كولر‪ ،‬توري‪ ،‬نورگير و سايبان يا پنكه را امتحان كنيد‪ .‬اين ها ممكن است مشكل گرما‬
‫را برطرف كنند‪ .‬اگر هم نتوانستد‪ ،‬باز هم در خنك كردن ساختمان موثر واقع گشته اند و در صورت‬
‫نصب كولر‪ ،‬كارايي آن را افزايش مي دهند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مرور‬
‫از اطالعات موجود براي حل مسئله استفاده كنيد‪.‬‬
‫مرور يك استراتژي آزمون و خطاي اصالح يافته براي سازماندهي ريسك است‪ .‬برخالف پرتاب يك تاس‪،‬‬
‫اين كار نيازمند يك حس استوار براي رسيدن به هدف و پيمودن مسير است‪ .‬از اين تكنيك ‌براي‬
‫حركت محتاطانه با گام هاي كوچك به سمت يافتن راه حلي مناسب استفاده كنيد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬پزشكان از اظهار نظر در مورد يك تشخيص منفرد و ناتمام يك بيماري خودداري مي كنند‪‌ .‬از طريق‬
‫مرور تجربي ولي دقيق‪ ،‬علت يك بيماري و درمان آن را مشخص مي كنند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ي‬
‫محافظه كار ‌‬
‫اگر هنوز آمادگي كامل نداريد‪ ،‬با جلوگيري از تصميماتي كه شما را به يك گزينه منفرد محدود مي‬
‫كند محدوده ريسك را افزايش دهيد‪.‬‬
‫مثال‪ :‬سرمايه گذاران زيرك‪ ،‬هيچ وقت تمام دارايي خود را يك باره به كار نمي گيرند؛ بلكه ريسك را با‬
‫تقسيم سهام و موجودي و غيره به ميزان هاي متعادل‪ ،‬گسترش مي دهند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫شواهد و حس ششم!‬
‫اين ها گزينه هايي مبتني بر تجربه‪ ،‬ارزش ها و احساسات شماست (حس ششم و دل شما!)‪ .‬هرچند‬
‫خيلي وقت ها مي توانيد با اين حواس به نتيجه و واقعيت دست يابيد‪ ،‬منحصرا به آن تكيه نكنيد‪،‬‬
‫چون مي تواند منجر به قضاوت هاي نادرست يا تصميمات عجوالنه شود‪ .‬نخست منطق خود را به‬
‫كار بگيريد‪ ،‬سپس سراغ حس ششم برويد تا "حس كنيد" تصميمتات صحيح است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تاخیر‬
‫اگر نيازي به تصميم فوري نداريد و فرصت كافي براي فكر كردن داريد‪ ،‬به آرامي پيش برو‌يد يا اندكي‬
‫شكيبايي به خرج بدهيد‪ .‬گاهي اوقات انجام ندادن كار‪ ،‬بهترين تصميم است؛ مشكل يا حل مي شود يا‬
‫اتفاقات بر آن چيره مي شوند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫واگذاري تصميم گیري يا كارها به فرد يا گروهي ديگر‬
‫گاهي اوقات ما خود را درگير مشكالتي مي كنيم كه مطعلق به ما نيستند يا كسان ديگري مي توانند‬
‫آن را بهتر حل كنند‪ .‬يك ترفند براي واگذاري مسايل به ديگران‪ ،‬مشخص كردن افراد درگير با موضوع‬
‫است‪ .‬اين افراد كساني هستند كه جذب مسئله مي شوند يا با حل آن‪ ،‬تحت تاثيرش قرار مي گيرند‬
‫(اين‪ ،‬تمرين خوبي براي هر نوع تصميم گيري است!)‪.‬‬
‫‪ ‬مورد ديگر كه بايد در حل مشكل در نظر گرفته شود‪ ،‬كافي بودن منابعتان براي حل مسئله است‪.‬‬
‫منابعي مانند زمان‪ ،‬پول‪ ،‬مهارت ها‪ ،‬اعتماد به نفس و ‪ ...‬جزو اين منابعند و در صورت كافي نب ‌ودن‬
‫بايستي تصميم گيري به شخص مناسب واگذار شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بينش‪ ،‬فرصت و گزينه ها‬
‫روي آينده تمركز كنيد تا فرصت ها و گزينه هاي پنهان را بيابيد‪ .‬با گزينه ها‪ ،‬مي توانيم تصميم هاي‬
‫بهتري بگيريم‪ .‬بدون آن ها تصميم ها تبديل به انتخاب هاي اجباري مي شوند‪ .‬با يافتن فرصت هاي‬
‫فردا و گسترش گزينه ها‪ ،‬مي توانيد تصميمات پاينده و مطلوبي بگيريد‪.‬‬
‫موانع‌موجود‌براي‌تصمیم‌گیري‬
‫‪‬‬
‫دودلي و عدم توانايي براي تصميم گيري‌‬
‫جلوگيري از تصميم گيري براي گريز از مسايل مربوط به ريسك‪ ،‬ترس و نگراني‬
‫‪‬‬
‫متوقف شدن‬
‫پرهيز از رويارويي با مشكل‪ ،‬انباشتن وسواس ي حقايق بي پايان‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نشان دادن واكنش و احساسات بيش از حد‬
‫موقعيت را از كنترل خارج كردن؛ اجازه دادن به چيره شدن احساسات بر شرايط‬
‫‪‬‬
‫ترديد‬
‫معكوس كردن تصميمات؛ قضاوت ترديدآمير و همراه با دودلي براي موردي خاص‬
‫‪‬‬
‫سنجش هاي نيمه كاره و ناقص‬
‫آشفته كردن شرايط‪ .‬گرفتن ايمن ترين تصميم براي جلوگيري از بحث و جدل و در عوض درگير نشدن با كل مسئله ‪.‬‬
‫کنترل اضظراب‬
‫چگونه ‌بر استرس غلبه کنیم؟‬
‫‪ ‬ابتدا‪ ،‬استرس را تشخیص دهید‪.‬‬
‫عالئم استرس به صورت ذهنی‪ ،‬فيزیکی ‌و ظاهری‌ برو ‌ز میکنند؛ که شامل خستگی‪ ،‬کاهش یا‬
‫افزایش اشتها‪ ،‬سردرد‪ ،‬گریه‪ ،‬خواب آلودگی ‌و خوابیدن بیش ‌از حد است‪ .‬روی آوردن به‬
‫سایر داروهای انرژی زا یا رفتارهای مشابه ‌از عالئم وجود استرس است‪ .‬احساس‬
‫الکل یا ‌‬
‫نيز میتواند با استرس ایجاد شود‪.‬‬
‫ناامیدی‪ ،‬هراس یا بی عالقگی ‌‬
‫تاثير قر ‌ار میدهد‪ ،‬نخستين گزینه‪،‬‬
‫اگر احساس میکنید استرس مطالعات شما را تحت ‌‬
‫‪‌ ‬‬
‫مرکز مشاوره تحصیلیتان است‪.‬‬
‫مراجعه به ‌‬
‫در مواجهه با موقعیتها‪ ،‬افراد یا رویدادها یا تقاضاهای‬
‫‪ ‬کنتر ‌ل استرس توانایی کنتر ‌ل ‌‬
‫مفرط است‪ .‬چگونه میتوانید اضطراب خود را کنتر ‌ل کنید؟ چه استراتژیهایی را میتوان به‬
‫کار گرفت؟‬
‫‌‬
‫‪‬‬
‫به اطراف نگاه کنید‪.‬‬
‫ی وجود دارد که بتوانید تغیيرش دهید یا کنترلش کنید‪.‬‬
‫ببینید آیا واقعا‌ چيز ‌‬
‫‪‬‬
‫خود را ‌از موقعیت استرس زا دو ‌ر کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫هر روز‪ ،‬استراحتی ول ‌و کوتاه ‌و به مدت چند دقیقه به خود بدهید‪.‬‬
‫‌‬
‫‪‬‬
‫تغیير دهید‪.‬‬
‫فتار ‌و واکنشتان را ‌‬
‫مکررا‌ طرز‌ ر ‌‬
‫‪‬‬
‫تمرکز کنید ‌و واکنشهای خود را نسبت‬
‫‌‬
‫کار را بیش ‌از اندازه تکر ‌ار نکنید‪ .‬روی یک موضوع استرس زا‬
‫ولی این ‌‬
‫به آن کنترل‌ کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‌از واکنشهای بیش ‌از حد بپرهيزید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در حالی که میتوانیم‬
‫متنفر باشیم؟ چرا آشفتگی ‌و تشویش ایجاد کنیم‪‌ ،‬‬
‫‌‬
‫وقتی اندکی بی عالقگی کافیست‪ ،‬چرا‬
‫عصبی باشیم؟ چرا خشمگين شویم؟ عصبانیت هم کافیست! چرا افسرده شویم‪ ،‬درحالی که میتوانیم‬
‫ناراحت باشیم؟‬
‫‪‬‬
‫به ميزان کافی بخوابید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کم خوابی یا بیخوابی ‌بر ميزان استرس میافزاید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‌از خود درمانی یا فر ‌ار ‌از مشکالت بپرهيزید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نيز میتوانند استرسزا باشند ‌و هیچ کمکی به حل مشکل نمیکنند‪.‬‬
‫الکل ‌و داروها ‌‬
‫‪‬‬
‫بهترین راه تمدد اعصاب را بیاموزید‪.‬‬
‫بسیار مفید باشند‪ .‬بکوشید تا ذهن‬
‫‌‬
‫در کنترل‌ سترس‬
‫اثبات شده است که مدیتیشن ‌و تمارین نفس کشیدن میتوانند ‌‬
‫افکار مخرب ‌و اضطراب آور‌ دور‌ کنید‪.‬‬
‫خود را ‌از ‌‬
‫‪‬‬
‫اهداف واقع گرایانه برای خود تعیين کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫فشار بیش ‌از حد کاهش یابد‪.‬‬
‫در زندگی را بکاهید تا ‌‬
‫تعداد رویدادهای موجود ‌‬
‫‪‬‬
‫خود را غرق‌ افکارتان نسازید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مهمتر‬
‫‌‬
‫کار ‌ار به تدریج انجام دهید‪ ،‬یا به طور‌ انتخابی کارهای‬
‫هر ‌‬
‫فشار کاری‌ بپرهيزید‪‌ .‬‬
‫‌از نالیدن ‌و شکایت درباره ‌‬
‫‌و با اولویت را انجام دهید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تغیير دهید‪.‬‬
‫نگرشتان را نسبت به مسایل ‌‬
‫‪‬‬
‫تشخیص دلیل ایجاد استرس را بیاموزید‪ .‬بازخورد بدنتان را افزایش دهید ‌و استرس را خود به خود تنظیم‬
‫کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کاری‌ برای دیگران انجام دهید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫افکار خودتان دور‌ بماند‪.‬‬
‫تا ذهنتان ‌از ‌‬
‫‪‬‬
‫به تدریج استرس را ‌از بين ببرید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نظير پیادهروی‪ ،‬تنیس یا حتی باغبانی تدریجا‌ استرس را ‌از بين ببرید‪.‬‬
‫با فعالیت فيزیکی ‌‬
‫‪‬‬
‫در خود ایجاد کنید!‬
‫بی احساس ی ‌و پوست کلفتی را ‌‬
‫کنتر ‌ل استرس نهایتا‌ چنين است‪" :‬من خودم را ناراحت میکنم‪".‬‬
‫‪‬‬
‫بکوشید تا ‌از استرس "استفاده" کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در‬
‫اگر نمیتوانید با عاملی که موجب ایجاد استرس می شود مقابله کنید‪ ،‬با آن پیش بروید ‌و ‌از آن ‌‬
‫‌‬
‫جهت مثبت استفاده کنید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در خود تقویت کنید‪.‬‬
‫مثبت اندیش ی را ‌‬
‫چيز خیلی وحشتناک پیش میرود‪ ،‬مکررا‌ به خود بگویید که خیلی خوب می‪-‬‬
‫به جای اینکه بگویید همه ‌‬
‫در صورت کوتاه مدت بودن ‌و با شدت کم‪ ،‬میتواند به‬
‫توانید با مشکالت مواجه شوید‪" .‬استرس ‌‬
‫کار باعث افزایش انرژی‬
‫مغز میشود ‌و این ‌‬
‫گلوکز رسیده به ‌‬
‫‌‬
‫حافظه کمک کند‪ .‬استرس موجب افزایش‬
‫اگر استرس طوالنی باشد‪ ،‬میتواند‬
‫نورونها میشود ‌و درنتیجه حافظه بهینه میگردد‪‌ .‬از طرف دیگر‪‌ ،‬‬
‫ی مخرب روی حافظه داشته باشد‪".‬‬
‫مغز شود ‌و اثر ‌‬
‫گلوکز به ‌‬
‫‌‬
‫مانع ‌از رسیدن‬
‫در وضعیتی قر ‌ار دهد که نتوانید ‌بر آن غلبه نمایید یا ‌بر مطالعه ‌و‬
‫اگر استرس شما را ‌‬
‫مهمترین نکته این است که ‌‬
‫مرکز مشاوره‬
‫اثر منفی بگذارد‪ ،‬برای راهنمایيهای تخصص ی به ‌‬
‫تحصیلتان یا شغل یا زندگی اجتماعیتان ‌‬
‫تحصیلیتان مراجعه نمایید‪.‬‬
‫انگیزش خود‬
‫انگيزش خود‬
‫همه ما وقتی کودکان خردسالی بودیم‪ ،‬توانایی باالیی در یادگيری و دیدن شکست های گذشته‬
‫داشتیم‪.‬‬
‫با گذشت زمان که شروع به برآوردن انتظارات خانواده هایمان‪ ،‬مدارس و محیط کردیم‪،‬‬
‫انگيزه هایمان از سال های اول زندگی‪ ،‬از اهداف خودمان‪ ،‬به خشنود نمودن دیگران‪ ،‬و نيز‬
‫اغلب تمایل به درک درد و رنج تبدیل می شود‪.‬‬
‫شما چگونه می توانید در خودتان ایجاد انگيزه کنید؟‬
‫با این تمرین‪ ،‬سعی کنید‬
‫حس اکتشاف خود را تشخیص دهید‪.‬‬
‫مسئولیت یادگيری خودتان را به عهده بگيرید‪.‬‬
‫خطرات ذاتی در یادگيری را با اعتماد به نفس‪ ،‬شایستگی و خودمختاری بپذیرید‪.‬‬
‫بدانید که "شکست"‪ ،‬موفقیت است‪:‬‬
‫فهمیدن این که چه چيزی در طی مسير کمک نمی کند‪ ،‬مانند درک عوامل موثر در طی مسير‬
‫است‪.‬‬
‫دستاوردهای خود را در رسیدن به اهدافتان تقدیر کنید‪.‬‬
‫انگيزش خود‬
‫این را چاپ کنید و آنچه که می خواهید یاد بگيرید‪ ،‬بنویسید‪:‬‬
‫(به یاد داشته باشید‪ :‬این اولين پروژه شماست‪ ).‬کوتاه و واضح بنویسید و بیش از حد بلند‬
‫پروازی نکنید‪.‬‬
‫در یک مقیاس از ‪ ،10 -- 1‬من چه قدر در مورد این مطلب کنجکاوم؟‬
‫این عدد باید بزرگتر از ‪ 5‬باشد‪ ،‬در غير این صورت‪ ،‬موضوع دیگری را انتخاب کنید!‬
‫هر صفحه از این تمرین باید چاپ ‪ /‬کپی شده‪ ،‬سپس انجام شود‪.‬‬
‫این را در یک بولتن در جایی از محل "مطالعه" که به خوبی دیده شود‪ ،‬نصب کنید یا یک‬
‫دفتر یادداشت روزانه بردارید و این موضوع را در صفحه اولش قرار دهید‪.‬‬
‫موفق باشید!‬
‫انگيزش ذاتی و درونی‬
‫این را چاپ کنید و سه دلیل خودتان برای یادگيری را بنویسید‪:‬‬
‫روی نیازها‪ ،‬کنجکاوی و رضایتمندی خود تمرکز کنید‪.‬‬
‫این ها را به بولتن یا دفتر یادداشت روزانه خود اضافه کنید‪.‬‬
‫قادر خواهید بود‪:‬‬
‫اگر به طور‌ ذاتی انگيزه داشته باشید‪‌ ،‬‬
‫مطالعات ثابت کرده است که ‌‬
‫ی کنید‪ .‬روش های مختلف برای موفقیت را امتحان کنید‪.‬‬
‫تالش بیشتر ‌‬
‫بااستقامت ‌تر باشید‪ .‬عمیق ‌تر یاد بگيرید‪ .‬انگيزه ذاتی‪ ،‬انگيزش خودتان است‪،‬‬
‫‌و شامل اهداف‪ ،‬ارزش ها ‌و عالقه مندی های شماست‪ .‬این همان چيزی‌ است که *شما* را‬
‫می سازد‪.‬‬
‫مثالها‪:‬‬
‫برقر ‌ار کنم‪.‬‬
‫من می خواهم سریع ‌تر تایپ کردن را یاد بگيرم تا بتوانم با دوستانم ارتباط ‌‬
‫در مورد تاریخ خانواده ام اطالعاتی به دست‬
‫در مورد آفریقا یاد بگيرم تا ‌‬
‫من می خواهم ‌‬
‫آورم‪.‬‬
‫بهتر اسکی بروم‪.‬‬
‫کار کنم ‌و بیاموزم تا ‌‬
‫در یک مغازه اسکی ‌‬
‫من می خواهم ‌‬
‫من می خواهم نجاری‌ بیاموزم تا کابینت هایم را خودم درست کنم‪.‬‬
‫انگيزه های بيرونی‬
‫این را چاپ کنید ‌و سه دلیل دیگران برای یادگيریتان را بنویسید‪:‬‬
‫آخر دفترتان قر ‌ار‬
‫در صفحه ‌‬
‫اقال ‌‬
‫دفتر یادداشت روزانه خود اضافه نکنید یا ‌‬
‫این ها را به بولتن یا ‌‬
‫دهید‪.‬‬
‫ی آن نسبت به انگيزش ذاتی کم ‌تر است‪.‬‬
‫انگيزه خارجی ‌از خارج ‌از خودتان می آید ‌و تاثيرگذار ‌‬
‫انگيزش خارجی شامل اهداف‪ ،‬ارزش ها ‌و عالقه مندی های دیگران است که روی شما تاثي ‌ر‬
‫گذارند‪ .‬یادگيری‌ شما به منظور‌ اجتناب ‌از مجازات ‌و یا برای دریافت پاداش ‌و یا رضایتمندی‬
‫کس دیگریست‪.‬‬
‫مثالها ‪:‬‬
‫من تاریخ ها را یاد می گيرم تا درس تاریخ را پاس کنم‪.‬‬
‫نیاز شغلی یاد می گيرم‪.‬‬
‫من این برنامه کامپیوتری‌ را به عنوان پیش ‌‬
‫من لگد زدن را یاد می گيرم تا مربی ورزشم را خشنود کنم‪.‬‬
‫انگيزه‬
‫خارجی‪،‬‬
‫بد‬
‫نیست؛‬
‫فقط‬
‫به‬
‫اندازه‬
‫انگيزش‬
‫در اولویت حفظ کنید‪.‬‬
‫انگيزه های ذاتی را تا جایی که ممکن است ‌‬
‫ذاتی‬
‫موثر نیست‪.‬‬
‫‌‬
‫انتخاب یک مربی‬
‫چه کس ی مربی شما خواهد بود؟‬
‫ی‬
‫روشهای مطالعه و یادگير ‌‬
‫اكثر دانشآموزان ‪ ،‬روشهاي مؤثرمطالعه و يادگيري را نميدانند و البته اين بدين دليل است كه‬
‫درمدارس ‪ ،‬هيچگونه آموزش ي در اين خصوص داده نميشود بيشتر اوقات ‪ ،‬معلمان كالس را به‬
‫تدريس مطالب درس ي اختصاص ميدهند و اغلب به دانشآموزان نميگويند كه چگونه اين مطالب‬
‫را مطالعه كنند و بياموزند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫در كالس همياري مطالعه اغلب متداولترين راهبرد مورد استفاده معلمين براي بخش « آمادگي فردي‬
‫دانشآموزان» جهت شركت در بحث گروهي ميباشد‪ .‬لذا ضرورت دارد دانشآموزان باشيوههاي‬
‫مؤثر مطالعه و يادگيري آشنا باشند و با راهنمايي معلم فرصت كافي براي آشنايي و تسلط يافتن بر‬
‫اين روشها به آنها داده شود‪ .‬آنچه در اين پيك به شما تقديم ميشود يكي از بهترين و كارآمدترين‬
‫راهبردهاي مطالعه ميباشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫نظامهاي مطالعهاي كه در سطح جهان مورد عمل قرار ميگيرد بر اساس‬
‫حروف اول نام انگليس ي هر يك از مراحل آن تحت عناوين‬
‫‪RQRSTC‬و ‪ PQ5R‬ناميده ميشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مراحل سيستم مطالعه ‪ PQ5R‬عبارتست از ‪ Review‬بررس ي اوليه)‪،Question ،‬سؤال‬
‫گذاري‌)‪Read ( ،‬مطالعه اصلي ) ‪Record ( ،‬يادداشت كردن)‪Recitation ( ،‬بازخواني)‪،‬‬
‫( ‪Reflect‬امتحان ازخود )‪Review ( ،‬مرور‪) .‬‬
‫‪‬‬
‫ـ مراحل سيستم مطالعه ‪ PQRSTC‬عبارتست از ( ‪ Preview‬بررس ي اوليه)‪Question ( ،‬‬
‫سؤال گذاري‌ )‪Read ( ،‬مطالعه اصلي)‪Self - recitation ( ،‬بازخواني ذهني خود)‪،‬‬
‫( ‪Test‬امتحان)‪Continuation ( ،‬مطالعه مستمر‪).‬‬
‫‪‬‬
‫تمايز اين نظامها بر حسب ميزان تأكيد بر هر يك از مراحل وشيوة عمل آن است هر نظامي ميزاني از‬
‫بازدهي را به دنبال دارد بيشترين بازدهي تنها بر مبناي نظام مطالعه برتر حاصل خواهد شد‪.‬‬
‫نظام مطالعه برتر‬
‫‪‬‬
‫مراحل نظام مطالعه برتر در سه بخش پيوسته و ناگسستني انجام‬
‫ميگيرد‪:‬‬
‫‪‬‬
‫الف ـ بخش پيش مطالعه ب ـ بخش حي ــن مطالعه‬
‫‪‬‬
‫ج ـ بخش پس مطالعه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫الف ـ بخش پيش مطالعه‪:‬‬
‫به منظور كسب آمادگي براي انجام مطالعه اصلي طراحي گرديده است كه با انجام آن همچون‬
‫ورزشكاري كه با نرمش و گرم كردن خود امكان بهرهبرداري بهينه از فرصتها را براي خود فراهم ميكند‬
‫شرايطي را پديد ميآورد كه از بروز آفاتي همچون حواس پرتي ـ خستگي ـ بيعالقگي ـ عدم درك و ‪….‬‬
‫جلوگيري ميشود و به تقويت عامل دقت و توجه به تمركز حواس دامن ميزند و زمينه مطلوب ‌براي‬
‫افزايش يادگيري و بهرهوري در حين مطالعه اصلي فراهم ميگردد‪ .‬مراحلي كه طي اين بخش در مدت ‪ 2‬تا‬
‫‪ 6‬دقيقه قبل از مطالعه اصلي انجام ميگيرد داراي ارزش و تأثيرگذاري وااليي ميباشد‪ .‬عبارتست از‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬ـ بررس ي اجمالي كل كتاب ‪ :‬هنگامي كه براي اولين بار به كتابي برخورد ميكنيد‬
‫و قصد مطالعه آن را داريد به بررس ي اجمالي آن در مدت ‪ 2‬دقيقه بپردازيد هدف از‬
‫بررس ي اجمالي كل كتاب آشنايي مقدماتي و ايجاد ارتباط با كتاب است اوراق كتاب‬
‫را به سرعت ورق مي زنيم و تأملي كوتاه بر تصاوير‪ ،‬جداول ‪ ،‬نمودارها و فصلهاي‬
‫مختلف كتاب ميكنيم تا اولين نماي كلي از كتاب در ذهنمان جاي گيرد همچنين‬
‫نگاهي گذرا بر فهرست مطالب‪ ،‬مقدمه و پيش گفتار مياندازيم و آشنايي مقدماتي با‬
‫نويسنده و آثار وي برقرار ميسازيم بدين ترتيب در مدت زماني كمتر از ‪ 2‬دقيقه‬
‫نخستين گامها در ايجاد ارتباط با كتاب برداشته ميشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬ـ بررس ي اجمالي هر فصل ‪:‬هر زمان كه قصد مطالعه فصلي از كتاب را داريد به‬
‫بررس ي اجمالي آن ( فقط همان فصل نه تمامي فصول كتاب) در مدتي كمتر ‌از ‪2‬‬
‫دقيقه بپردازيد‪ .‬بررس ي اجمالي فصل مورد مطالعه موجب تقويت مباني آشنايي و‬
‫ارتباط با آن فصل ميگردد و انجام مطالعهاي دلپذير را نويد ميدهد در اين ب ‌ررس ي‬
‫به تأويلي كوتاه بر تصاوير ـ جداول ‪ ،‬نمودارها ‪ ،‬نكات برجسته ـ تيترها ـ تيترهاي فرعي‬
‫اطالع از اين‬
‫ـ تيترهاي وسط ـ نتيجهگيري و پرسشهاي آن فصل ميپردازيم و ضمنا ‌‬
‫امر كه فصل مورد مطالعه چند صفحه دارد و چه مدت صرف مطالعه آن خواهد‬
‫شد كمك مؤثري براي شروع مطالعه آن فصل خواهد بود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ي ‪:‬اين بخش از مهمترين مراحل كل نظام مطالعه محسوب ميشود سؤال ‪ ،‬ارتباط‬
‫‪3‬ـ سؤال گذار ‌‬
‫مستقيم با خالقيت و تفكر دارد و محصول ذهنهاي خالق ميباشد‪ .‬طرح سؤال در هنگام مطالعه نيز‬
‫ميتواند به افزايش يادگيري و بهرهوري و درك زواياي پيدا وناپيدا بيانجامد‪ .‬مدت زماني كه ‌براي طرح‬
‫سؤال اختصاص ي مييابد يك يا دو دقيقه است و لزومي به نوشتن سؤاالت در اين مرحله نميباشد براي‬
‫طرح سؤال ميتوان پرسشهايي را كه در آن فصل نگاشته شده است از نظر گذراند ويا خود مباد ‌رت به‬
‫طرح سؤال كنيم بدين منظور نگاه به تيترها ـ تيترهاي فرعي ونكات برجسته ـ تيترهاي وسط ـ تصاوير ـ‬
‫جداول و نمودارها ‪ ،‬پرسشهاي پيشنهادي را به ذهن متبادر ميسازد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ب ـ بخش حين مطالعه‪:‬‬
‫غير‬
‫هنگامي ميتوان به اجراي مراحل اين بخش پرداخت كه مراحل پيش مطالعه طي شده باشد در ‌‬
‫اينصورت نميتوان به كسب بازدهي مطلوب نايل شد‪ ،‬ايــن بخش شــامل ‪ 1‬ـ مطالعه و يادداشت بــرداري‬
‫‪ 2‬ـ بازنگري و بازخواني براي رفع اشكال ‪ 3‬ـ بازيابي و سنجش خود ميباشد كه به توضيح هر يك خواهيم‬
‫پرداخت‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ي ‪ :‬در اين مرحله با سرعتي متناسب با‬
‫‪1‬ـ مطالعه و يادداشت بردار ‌‬
‫متن به مطالعه ميپردازيم بخشهاي ساده و تكراري و توضيحي را با‬
‫سرعتي بيشتر و بخشهايي كه سنگينتر و حاوي اطالعات تازه است با‬
‫سرعتي متعادلتر ميخوانيم‪ .‬بتدريج كه به خواندن متن ادامه ميدهيم‬
‫نكات كليدي را استخراج ميكنيم و مينويسيم تا جايي كه تمامي‬
‫شاخههاي اصلي و نكات مرتبط به آن گنجانده شود اين نكات بايد‬
‫بيانگر تمامي متن مورد مطالعه باشد‪ .‬بايد توجه شود كه با كمترين‬
‫كلمات بتوان مطالب بسياري را بازيابي كرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بهترين زمان براي استخراج و نوشتن نكات كليدي همزمان با مطالعه‬
‫اصلي است‪ .‬ثبت نكات كليدي ميتواند بال فاصله پس از درك نكته كليد‬
‫و يا در پايان خواندن عبارتهاي مرتبط با آن و يا در پايان خواندن يك يا‬
‫چند بند صورت گيرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬ـ بازنگري و بازخواني براي رفع اشكال ‪:‬پس از مطالعه متن به بازبيني‬
‫يادداشتها و بازيابي متن ميپردازيم چنانچه به نقطه مبهمي ‌برخورديم به‬
‫رفع ابهام و اشكال ميپردازيم‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪3‬ـ بازيابي و سنجش از خود ‪:‬در اين مرحله به بازيابي و امتحان از خود‬
‫ميپردازيم بدين منظور بخشهاي مختلف متن را در ذهن خود مرور‬
‫خاطر‬
‫‌‬
‫ميكنيم و با طرح سؤاالتي از خود در رابطه با مطالب آن از به‬
‫سپاري كامل مطالب و ثبت شكل آن در ذهن اطمينان حاصل ميكنيم‪.‬‬
‫‪‬‬
‫پ ـ بخش پس از مطالعه‪:‬‬
‫از مراحل يادآوري و مرور بشمار ميآيد كه در آن حافظه مورد توجه است و كورتكس يا قشر خاكستري مغز‬
‫فعال ميگردد‪ .‬مرحله مرور در چندين نوبت صورت ميگيرد و اهميت آن در افزايش زمان پايداري مطالب‬
‫در حافظه است آنچه در مرحله مرور انجام ميگيرد به معناي يادگيري مطالب نيست در اين مرحله تنها‬
‫اقدام به مرور و يادآوري مطالب ميگردد مراحل قبل به خاطر سپاري‪ ،‬محدود به حافظه كوتاه مدت‬
‫بوده است و براي ثبت و پايداري دائمي مطالب در حافظه‪ ،‬نياز به انتقال آن مطالب از حافظه كوتاه‬
‫مدت به حافظه بلند مدت است كه اين امر بواسطه مرور انجام ميپذيرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫عالقه و مطالعه ثمربخش‪:‬‬
‫مطالعه ثمربخش از دو عامل متأثر است‪ .‬يكي عالقه نسبت به مطلب خواندني‪ ،‬ديگر‬
‫كاربرد ماهرانه فنون مطالعه‪ .‬عالقه نسبت به مطلب خواندني سبب ميشود تا‬
‫شخص به مطالعه بيشتر بپردازد‪ .‬مطالعه بيشتر منجر به بهتر شدن فنون مطالعه‬
‫ميشود‪ ،‬كاربرد فنون بهتر مطالعه را آسانتر‪ ،‬سريعتر و لذت بخشتر ميسازد در‬
‫نتيجه عالقه خواننده نسبت به مطالعه افزايش مييابد و سبب ميشود تا او به‬
‫مطالعه بيشتر بپردازد از خواندن مطالبي كه بايد بخواند دوري نكند و در زمان‬
‫كمتر مطالب بيشتري را بخواند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫به عبارتي ديگر در مرحله يادگيري ‪ % 90‬كار و انرژي صورت پذيرفته است و يك گام‬
‫ديگر مانده است تا تمامي آن ‪ 100‬درصد اطالعات كسب شده پايدار بماند‪ .‬اگر در‬
‫برداشتن اين گام آخر سستي كنيم نتيجه آن بر باد رفتن تمامي دستاوردها و زحمات‬
‫خواهد بود‪ .‬حافظه كوتاه مدت قادر به نگهداري مطالب بيش از دو روز نميباشد و‬
‫تنها آن گروه از اطالعات باقي خواهند ماند كه به صورت ارادي و آگاهانه يا غير‬
‫ارادي و ناخودآگاهانه به حافظه بلند مدت انتقال يافته باشد‪ .‬نخستين م ‌رور ‪ ،‬بايد‬
‫بالفاصله پس از درس باشد‪ ،‬بارهاي پسين را ميتوان به اوقات ديگري با زمانهاي‬
‫طوالني‪ ،‬چون يك روز‪ ،‬يك هفته يا يك ماه آينده واگذار كرد‪.‬‬
‫روشهاي مطالعه‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫روش ‪ 1‬ـ خواندن اجمالي‬
‫هدف از خواندن اجمالي دست يافتن به نكات و مطالب مهم كتاب و كشف ساختمان مواد و مطالب در‬
‫يك زمان كوتاه با سرعت زياد است‪ .‬روش خواندن اجمالي مبتني است بر يك نمونهگيري سريع ‌از نكات‬
‫اساس ي و صرفنظر كردن از جزئيات‪.‬‬
‫‪‬‬
‫روش ‪ 2‬ـ تند خواني‬
‫هدف از تند خواندن يا سريع خواندن يك كتاب كسب يك آشنايي كلي با‬
‫مطالب كتاب از طريق مرور كتاب با يك سرعت فوق العاده زياد است ‪.‬‬
‫نتيجه كار يك آگاهي خيلي وسيع ولي نه خيلي دقيق از محتواي كتاب يا‬
‫مطلب خواندني است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫روش ‪ 3‬ـ عبارت خواني‬
‫هدف عبارت خواني افزايش سرعت مطالعه است از طريق خواندن عبارات‬
‫و جمالت به عوض خواندن كلمات و در نتيجه افزايش سرعت و درك‬
‫مطلب‪.‬‬
‫‪‬‬
‫روش ‪ 4‬ـ دقيق خواني‬
‫هدف دقيق خواني درك كامل مطالب خوانده شده و نگهداري آنها به طر ‌زي‬
‫منظم و منطقي در حافظه است به طريقي كه ياد آوري آنها براي‬
‫استفادههاي بعدي ميسر باشد فنون اساس ي روش دقيقخواني عبارتند‬
‫از ‪ :‬سازمان دادن ـ حاشيه نويس ي و عالمت گذاري و خالصه كردن‪.‬‬
‫‪‬‬
‫روش ‪ 5‬ـ خواندن تجسس ي‬
‫‪‬‬
‫هدف خواندن تجسس ي افزايش دامنه تمركز حواس و درك عميقتر معاني‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫روش ‪ 6‬ـ خواندن انتقادي‬
‫‪‬‬
‫هدف از خواندن انتقادي دستيابي به قضاوت مستدل و درگيري عميقتر‬
‫با مطالب از طريق تجزيه و تحليل معاني است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫روش ‪ 7‬ـ خواندن برايدرك زيباييو جنبههاي هنري مطلب‬
‫هدف از خواندن براي درك زيبايي افزايش آگاهانه و لذت بردن از كارهاي‬
‫هنري است ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫گزينش يك شيوه مطالعه‪:‬‬
‫خواندن يك فعاليت پيچيده است و هيچ روش ي به تنهايي نميتواند پاسخگوي همة موفقيتها باشد همة انواع‬
‫مطالعه نيازمند به تركيبي از فنون و روشهاي مطالعه هستند‪ .‬براي انتخاب بهترين تركيب روشها و فنون‬
‫مطالعه ابتدا به طور صريح منظور خود را از خواندن و همچنين نوع مطلب مورد مطالعه مشخص‬
‫كنيد بعد تعيين كنيد كه كدام فنون و روشها به بهترين وجهي منظور شما را تأمين ميكند ‌زماني كه‬
‫انجام اين كار لزوم دارد در مقايسه با پيشرفتي كه بعدا در سرعت و دقت مطالعه براي شما ايجاد‬
‫ميكند ناچيز است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫برگرفته شده از كتاب ‪:‬روشهاي ياديگري و مطالعه ‪ :‬دكتر علي اكبر سيف‬