Transcript اینجا ر - شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران

‫دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی‬
‫‪‬سیر تحول محرک های توسعه شهری‬
‫وزارت راه و شهرسازی‬
‫شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران‬
‫مرحله اول‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق خارجی‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫مرحله دوم‬
‫تدوین چارچوب نظری‬
‫مرحله سوم‬
‫شناسای ی بسترهای مناسب برای طراحی و‬
‫اجرای برنامه ها و پروژه های محرک‬
‫برنامه ریزی و تهیه شیوه نامه های مرتبط‬
‫تشکیل کمیته راهبری و هدایت‬
‫مرحله چهارم‬
‫نظارت بر فرایند طراحی و اجرای پروژه ها‬
‫‪‬اقدمات جاری و برنامه های اتی کارگروه‬
‫مستندسازی و ارزیابی‬
‫پروژه های تعریف شده‬
‫‪‬سیر تحول محرک های توسعه شهری‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق‬
‫خارجی‬
‫بعد از جنگ جهانی دوم ‪ ،‬عمدتا در دهه ‪ 1980‬و به ویژه در اروپای غربی‬‫هدف عمده‪ :‬سیاست گذاری به منظور جذب سرمایه گذار بخش خصوصی وخلق بازافرینی اقتصادی‬‫ بیشتر در قالب پروژه هاي پرچم ‪ /‬شاخص (‪ )flagship/prestige‬تعریف شدند‬‫بزرگ مقیاس با گرايشات صرفا كالبدي‬‫در قالب پروژه های ی چون ‪:‬مراکز اداری و تجاری کالن مقیاس‪ ،‬مجموعه های فرهنگی بزرگ مقیاس‪ ،‬تسهیالت ورزشی و استادیوم های‬‫کالن مقیاس‪ ،‬رویدادهای کالن نظیر بازی های المپیک و نمایشگاه های جهانی‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫نسل اول‪ :‬پروژه های پرستیژ و پرچم‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫مرحله اول‬
‫‪‬نمونه های پروژه های پرستیژ و پرچم‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫بیشترین نمونه ها از این دست پروژه های کالن مقیاس‪ ،‬تحت عنوان پروژه های“بازافرینی مبتنی بر امالک و مستغالت“ در دوره تاچر در‬
‫انگلیس قابل مالحظه است‪ .‬در فاصله سال های ‪ 1981‬تا ‪ ،1993‬تعداد ‪ 13‬پروژه توسط ‪Urban Development‬‬
‫‪ Corporation‬اجرا شدند؛‬
‫‪1981: Merseyside‬‬
‫‪London Docklands‬‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق‬
‫خارجی‬
‫‪1987: Trafford Park‬‬
‫‪Cardiff Bay‬‬
‫‪the Black Country‬‬
‫‪Teesside‬‬
‫‪Tyne and Wear‬‬
‫‪1988: Central Manchester‬‬
‫‪Leeds‬‬
‫‪Sheffield‬‬
‫مرحله اول‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫‪1989: Bristol‬‬
‫‪1992: Birmingham Heartlands‬‬
‫‪1993: Plymouth‬‬
‫‪‬انتقادات وارد بر پروژه های کالن مقیاس‬
‫بتدريج پروژه های پرچم دهه هشتاد مورد انتقاد دولت هاي محلي واقع و موج ب تغيي ر روي ه دول ت مرك زي در‬
‫تع ديل اق دامات و واگ ذاري بخش ي از ام ور ان ان ب ه دس ت ان در ك اران محل ي گردي د‪ .‬تغيي ر اش دار در مقي اس و‬
‫روند اجرائي پروژه هاي نسل اول شركت هاي توسعه و عمران با ط ر ه ا و اق دامات نس ل دوم‪ ،‬س وم و چه ارم‬
‫كه تا سال ‪ 1998‬ادامه داشته‪ ،‬نشان ازتحوالت در رويدرد به اين اقدامات است‪.‬‬
‫محورهای عمده انتقادات‪:‬‬
‫تمرکز بر خلق ثروت‪ -‬عدم توجه به توزیع ثروت‬‫نابرابری اجتماعی در دستیابی به منافع حاصل از پروژه ها‬‫فرایند باال به پایین‬‫جدا شدن کل شهر از سیاست های برنامه ریزی در بازافرینی شهری‬‫نوعی نگاه به قطعات شهری‪ -‬برنامه ریزی اجزا شهر نه یک کل یکپارچه‬‫عدم توجه به توسعه منابع انس انی(مانن د ام وزو و تعل یم ق رقاب ت می ان تولی دات محل یق س رمایه گ راری‬‫در زیرساخت ها مانند حمل و نقل و ارتباطات)‬
‫باال بردن بیش از حد قیمت امالک محلی‪ -‬عدم استطاعت مالی جامعه در پرداخت اجاره های باال‬‫‪-‬جابه جای ی فعالیت های اقتصادی موجود‬
‫پروژه های پرستیژ و پرچم‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق‬
‫خارجی‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫چگونگی عملکرد کاتالیست ها‬
‫در توسعه های جدید‪ ،‬فرایند شهرسازی و فرایند توسعه مجدد‬
‫مرحله اول‬
‫تعریف‪:‬‬
‫مقص ود از کاتالیس ت‪ ،‬ه ر عنص ر و ی ا اق دامی اس ت ک ه زمین ه س از تغیی ر و‬
‫تح ول گش ته و باع ر تس ریع و تس هیل فراین د انج ام ای ن تح ول گ ردد‪.‬‬
‫کاتالیس ت ی ا مح رک ش هری نی ز عنص ری اس ت ک ه م ی توان د تغیی ر‬
‫س اختار ش هر و توس عه و ب ازافرینی مح الت ان را تس ریع بخش د‪ .‬در‬
‫واق ع در ح وزه شهرس ازی و طراح ی ش هری‪ ،‬کاتالیس ت ی ا مح رک‬
‫شهری‪ ،‬تاثیر مثبت یک پروژه یا اق دام ب ر تح والت بع دی و در نهای ت‬
‫بر شکل و کیفیت محیط شهری است‪.‬‬
‫مزیت ها‪:‬‬
‫ب دون نی از ب ه م داخالت و س رمایه گ ذاری ه ای وس یع‪ ،‬قابلی ت ت اثیر ب ر‬‫اجزای موجود را دارند‪.‬‬
‫در فرایند ایجاد تحول‪ ،‬تغییرات اساسی ایجاد نمی کنند‪.‬‬‫ با تاثیرگذاری ب ر ف رم و ک اراک تر عناص ر موج ود‪ ،‬زن دگی معاص ر را در باف ت‬‫قدیم به جریان می اندازند‪.‬‬
‫واکنش کاتالیتیک ایج اد ش ده‪ ،‬ب ه باف ت اط راف خ ود ص دمه ای وارد نم ی‬‫کند‪.‬‬
‫پروژه های محرک خردمقیاس و اقدامات نرم افزاری‬
‫‪‬سیر تحول محرک های توسعه شهری‬
‫سیاست های توسعه مجدد سنتی‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫مرحله اول‬
‫کاتالیست های شهریق در ابتدا بر روی بخشی کوچک و حتی فضای ی خالی اعمال شده و ب ه ت دریم منج ر ب ه ت یی ر و توس عه س ایر بخ ش ه ا و اج زا م ی گردن د‪.‬‬
‫در پ ی انق عناصر کهن شهرق توسط عناصر جدید جرب شده و در واقع به واسطه کاتالیس ت ب ه ک ار گرفت ه ش دهق عناص ر ق دیم در ترکی ب و تلفی ق ب ا عناص ر و‬
‫اقدامات جدید واکنش نشان می دهند و سپس کاتالیستی بزرگ تر ایجاد گشته و تاثیری ب ا دامن ه وس یع ت ر ب ر باف ت ب ر ج ای م ی گ رارد‪ .‬س رانجام در پ ی ایج اد‬
‫زنجیره ای از واکنش هاق بافت شهری از طریق کاتالیتیکق باززنده سازی خواهد شد‪.‬‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق‬
‫خارجی‬
‫سیاست بکارگیری محرک های شهری‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫نسل جدید‪ :‬اقدامات خردمقیاس و نرم افزاری‬
‫‪ ‬انواع محرک های خرد مقیاس‬
‫پروژه های پرستیژ و پرچم کالن مقیاس‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫انواع محرک های خرد مقیاس ‪:‬‬
‫کالبدی‪:‬‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق‬
‫خارجی‬
‫‪ .1‬ارتقاء و توسعه زیرساختهاق شبکه معابر و تجهی ز و گس ترو فض اهای‬
‫عمومی‬
‫‪ .2‬توسعه و تامین خدمات شهری‪ -‬محلهای‬
‫‪ .3‬الگوسازی‬
‫‪ .4‬باززنده سازی مجموعه ها‬
‫غیرکالبدی‪:‬‬
‫مرحله اول‬
‫اقدامات محرک خردمقیاس‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫‪ .1‬ابزارسازی‬
‫‪ .2‬توانمندسازی‬
‫‪ .3‬فرهنگ سازی‬
‫‪‬شرایط الزم جهت موفقیت کاتالیست های کالبدی‬
‫ انطباق و همخوانی با ویژگی های بصری و کالبدی زمینه‬‫‪ -‬واقع شدن در مراکز محالت و یا مراکز فعالیتی شهر‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫‪ -‬دارا بودن توان تولید فعالیت های اقتصادی و اجتماعی‬
‫‪ -‬واقع شدن در فاصله پیاده روی از سایر گره های جمعیتی محله و نیز دارا ب ودن ورودی ه ا و خروج ی ه ای مناس ب و مشخص ی ک ه الگ وی حرک ت پی اده را ش کل‬
‫دهندق در واقع ایجاد ترافیک پیادهق مهم ترین راه تشویق توسعه از طریق یک پ روژه کاتالیس ت م ی باش د‪ .‬دس تیابی ب ه ای ن مه م در ص ورتی امک ان پ ریر م ی‬
‫سبب ایجاد تحوالت در بافت خود گردد‪.‬‬
‫‪ -‬مح رک توس عه ش هریق بای د باع ش ارتق ای ش رایط فیزیک ی و کیفی ت کالب دی باف تق از طری ق طراح ی مج دد و ی ا س اماندهی کیفی ات ان گ ردد‪ .‬از س وی دیگ رق ای ن‬
‫محرک نه تنها باعش ارتقای شرایط کالبدی می باشدق بلکه تحوالت اقتصادی و اجتماعی را نیز در پ ی خواهد داشت ‪.‬‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق‬
‫خارجی‬
‫گردد که عنصر یا اقدام کاتالیست به عنوان یک مقصد ابتدای ی در جرب مردم به مکان عمل کرده و تقاضا برای کارکرده ا و مقاص د بع دی را ایج اد نمای د ت ا‬
‫ واکنش کاتالیتیک ایجاد شده نیزق حوزه مداخله محدود و کنترل شده ای دارد و هویت و کیفیت موجود ی ک قرارگ اه ش هری را ب ه خط ر نینداخت ه و باع ش ارتق ای‬‫حس مکان در ان می گردد‪.‬‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫مرحله اول‬
‫‪‬انواع اقدامات کاتالیست غیرکالبدی‬
‫مرحله اول‬
‫طراحی و اجرای پروژه های پایلوت‬
‫فرهنگ سازی‪ :‬به مجموع فعالیتهای ی اطالق می گردد که از طریق اموزا‪ ،‬ترویج و اطالع رسانی‪ ،‬ضرورت بهسازی و نوسازی شهری و همچنین مزایای این اقدام‬
‫را نزد کلیه کنشگران بویژه ساکنان‪ ،‬نهادینه ساخته و شیوه ها و مکانیزم های مواجهه را روشن و شفاف نماید‪ .‬ارتقاء دانش و افزایش اگاهی ساکنان به اهمیت‬
‫نوسازی و بهسازی و مزایای ان موجب تقویت حس تعلق مکان و درک بهتر ارزشهای اجتماعی – مکانی این عرصه های شهری می گردد‪.‬‬
‫ارزیابی و مستندسازی تجارب پیشین‬
‫داخلی و نمونه های مشابه موفق‬
‫خارجی‬
‫توانمندس ازی‪ :‬راه ک اري ب راي توزي ع مناس ب من ابع اقتص ادي ‪ ،‬اجتم اعي ب ه ص ورت پاي دار اس ت‪ .‬توانمندس ازی ب ر بس يج تم امي امکان ات ب القوه و من ابع و تم امي‬
‫عوامل براي بهبودي شرايط زندگي جوامع فقير تاکيد دارد و به مردم اين فرصت را م ي ده د ک ه ش رايط خان ه ‪ ،‬مح ل زن دگي خ ود را ب ا توج ه ب ه اولويته ا و نيازهايش ان‬
‫بهب ود بخش ند‪ .‬بط ور خالص ه در روا توانمن د س ازي مرک ز توج ه‪ ،‬س اکنان ش هر و م ردم هس تند و دول ت متعه د م ي گ ردد ک ه تس هيالت الزم را ب راي انه ا ف راهم کن د‪.‬‬
‫توانمندسازی در پ ی ظرفیت سازی برای استفاده از شیوه های مشارک تی دربرنامه ریزی واجرای طر ه ا‪ ،‬اط الع رس انی واگ اه س ازی س اکنین از ط ر ه ا و برنام ه ه ا و‬
‫اشتغال زای ی از طریق رشد بخش خصوصی است‪ .‬اموزا مهارتهاي فني حرفه اي و طراحي و پيشنهاد فرصتهاي شغلي مناسب براي ساكنين باف ت از جمل ه اق دامات‬
‫برای توانمندسازی اقتصادی ساکنان بشمار می رود‪.‬‬
‫تعریف مبانی اولیه و‬
‫واژگان کلیدی‬
‫ابزارسازی‪ :‬به مجموعه اقداماتی برای تامين منابع اجراي ي فرايند نوسازي از طریق مديريت و هماهنگي در راه اندازي صندوقهاي خرده وام نوسازي‪،‬‬
‫مديريت و هماهنگي در راه اندازي صندوقهاي سرمايه گذاري مشاع‪ ،‬مديريت و هماهنگي در راه اندازي صندوقهاي سهامدار پروژه‪ ،‬مديريت و هماهنگي‬
‫جهت جذب شرك تهاي تامين سرمايه و سرمايه گذاري و تامين منابع غيرمالي و همچنین ايجاد ابزارهاي حقوقي‪ -‬قانوني از طریق پيگيري اخذ دستورالعمل ها‪،‬‬
‫مجوزها و بخشنامه هاي تسهيل گر فرايند نوسازي و بهسازي مردمی و انعقاد تفاهم نامه ها و توافق نامه هاي مرتبط با دستگاه هاي ذيربط جهت تسهيل در‬
‫رفع مشدالت و گلوگاه هاي فرايند نوسازي اشاره دارد‪.‬‬