Transcript طرح‌ها وبرنامه‌های منطقه‌ای

‫•بررس ی ارزیابی طرح‌های ویژه منطقه‌ای‬
‫طرح‌ها وبرنامه‌های کالن منطقه‌ای (ملی – منطقه‌ای)‬
‫(پوشش‪ :‬ملی‪ ،‬چند استانی ‪ /‬استانی کالن)‬
‫طرح‌ها و برنامه‌های منطقه‌ای (سطوح میانی و بین منطقه‌ای)‬
‫( پوشش‪ :‬استانی‪ ،‬چند شهرستانی‪ ،‬شهرستانی)‬
‫طرح‌های خرد منطقه‌ای (سطوح خرد و درون‌منطقه‌ای)‬
‫( پوشش‪ :‬منطقه‌ شهری‪ ،‬حوزه نفوذ شهرها ‪ /‬بخش دهستان)‬
‫طرح‌های ویژه منطقه‌ای‬
‫‪‬بتل‬
‫‪‬ستیران‬
‫‪‬آمایش سرزمین (تجربه دوم و سوم بعد‬
‫از انقالب)‬
‫‪‬طرح کالبدی ملی‬
‫‪‬طرح مطالعات اوضاع اقتصادی – اجتماعی‬
‫(استان فارس‪).. ،‬‬
‫‪‬طرح‌های جامع شهرستان و ناحیه‌ای (غرب‬
‫فارس‪)..،‬‬
‫‪‬برنامه‌ توسعه استانی و سند ملی توسعه‬
‫استان‬
‫‪‬بررس ی و ارزیابی طرح‌های کالبدی‬
‫منطقه‌ای(زاگرس‪-‬آذربایجان‪)...،‬‬
‫‪‬بررس ی و ارزیابی کلی طرح‌های منطقه‌ای‬
‫ی‬
‫گردشگر ‌‬
‫‪‬بررس ی و ارزیابی کلی طرح ساماندهی و‬
‫مدیریت یکپارچه بنا در ساحلی‬
‫‪‬طرح استراتژیک توسعه محور شرق کشور‌‬
‫‪‬طرح جامع اسکان عشایر‬
‫‪‬تجربه اول‌‪ :‬منطقه شهری اصفهان‪،‬‬
‫مبحث حوزه‌های نفوذ طرح‌های جامع‬
‫شهری‌‬
‫‪‬طرح‌های مجموعه شهری‌‬
‫‪‬طرح‌ حوزه‌های شهری (تهران‪ ،‬یاسوج‬
‫و‪)......‬‬
‫‪‬طرح های ویژه مناطق محروم ریاست جمهوری‬
‫(جازموریان‪)...،‬‬
‫‪‬طرح حفاظت از حوزه‌های آبی کالن‌شهرها‬
‫‪‬طرح‌های مناطق خاص (کالردشت‪)...،‬‬
‫‪‬طرح مناطق آزاد ویژه اقتصادی (چابهار‪)..،‬‬
‫تاریخچه و رویکردهای مختنفی در امر برنامه ریزی در سطح کالن در ایران(قیل از انقالب)‬
‫در واقع نخستین تالش های برنامه ریزی در ایران از سال ‪ 1316‬آغاز گردید‪.‬‬
‫ً‬
‫ن‬
‫عمال در سال ‪ 1327‬بود که نخستین سند برنامه ایران تدوین شد و از آن تاریخ تا کنو حدود ‪ 10‬برنامه میان مددت ‪5 ،4‬برنامده بنندمددت و دعدداد معتندابری برنامده هدای‬
‫کالبدی تدوین گردیده است‪.‬‬
‫رویکرد اول‌‬
‫رویکرد سوم‬
‫رویکرد دوم‬
‫‪ -1353‬آغاز به كار مهندسین مشاور ستیران براي تهيه مطالعات‬
‫استراتژي درازمدت آمايش سرزمین (تجربه اول‌)‬
‫ه ددر چن ددد نخس ددتین ت ددالش در ای ددن جه ددت در س ددطح‬
‫از برنام دده‬
‫اولددین برنامدده هددای ای دران‪ ،‬در واقددع آمای د ی تد ‌درین‬
‫در اوای ددل ده دده ‪ 1340‬شمس د ی یعس ددی ن د‬
‫برنامدده هدداوی بودنددد کدده در ای دران تهیدده شددده انددد‪.‬‬
‫دوم پ د د ددیش از انق د د ددالب ب د د ددود ک د د دده حاکمی د د ددت تفک د د ددر‬
‫چددون هدددب شددان بهددره وری از منددابع و امکانددات‬
‫اقتصدداد دانددانی ن یددر تددین بددرگن در محافددل برنامدده‬
‫بد ددوده اسد ددت و مهمتد ددر از آن اید ددن کد دده رابط د د بد ددین‬
‫ریدزی سد ش شدد در ایدران نیدص اقتصداددانان نیدص کد‬
‫ند‬
‫از برنام د سددوم اسددت کدده ک د ک د بحددث کنت د ‌رل‬
‫برنامه ریزی منطقه ای صورت گرفت کده ت ‌وسد‬
‫توزو د د ددع جارافی د د دداوی من د د ددابع در س د د ددطح کارشناس د د ددان‬
‫مهندسین مشاور ‪Batel‬انجام شد‪ .‬در حالی بود‬
‫س د ددازمان برنام د دده ن د د د م د ددی گی د ددرد‪ .‬در هم د ددین زم د ددان‬
‫کد دده اف د دزایش نفد ددت در اواید ددل ده د د ‪ 1350‬شمس د د ی‬
‫مباحث توسعه شهری و مسائل جمعیتی س ش شد‬
‫ض د د د د ددرورت ت د د د د دددوین آن د د د د دده ام د د د د ددروزه ب د د د د ددا عن د د د د ددوان‬
‫ت د ددا جمعی د ددت شناس د ددان و جامع د دده شناس د ددان نی د ددص ب د دده‬
‫‪Perspective Plan‬شددناخته مددی شددود را‬
‫خانواده برنامه ریزان اضافه شدند‪ .‬در همین حال‪،‬‬
‫برنامده‬
‫برای هزینه کردن درآمدهای نفتدی در میدان ‌‬
‫ه دددب‪ ،‬سیاس ددت و عم ددل را هد د در ن ددر داش ددته‬
‫ک د د د پ د د ددا در ای د د ددن عرص د د دده گ ارن د د ددد‪ .‬ب د د دددین ترتی د د ددش‬
‫در اواخ ددر دهد د ‪ 40‬شمسد د ی اس ددت کد دده اول ددین ت ددالش‬
‫ریدزان پررنددب تددر سدداخت‪ .‬بددر اسدداس اسددناد موجد ‌ود‬
‫اند‪ .‬عنیرغ آن کده سدنب بندای برنامده ریدزی‌ ایدن‬
‫اقتصاددانان کالن در عرصه برنامه ریزی ک کد‬
‫های جدی در مقدمده برنامد چهدارم پدیش از انقدالب‬
‫هدب از دعیین این ‪Perspective Plan‬بهدره‬
‫گون د دده ده د دداده ش د ددد‪ ،‬ام د ددا ای د ددن مهندس د ددان عم د دران‬
‫درغال د ددش کش د ددورهای جه د ددان جانش د ددین مهندس د ددان‬
‫بودند که بحث توسعه را پیش بردند‪.‬‬
‫عمران گردیدند‪.‬‬
‫طد ددرح شد ددد کد دده آنجد ددا موضد ددوع گزیند دده هد ددای مکد ددانی و وری بهیند دده از من د ددابع ب د ددود کد دده ب د درای نخس د ددتین ب د ددار‬
‫جارافی د دداوی مط د ددرح م د ددی گ د ددردد ک د دده در واق د ددع اول د ددین‬
‫توس د مهندس ددین مش دداور س ددتیران برنام دده آم ددایش‬
‫خاستگاه برنامه ریزی آمای ی بوده است‪.‬‬
‫بدده صددورت ی ددک برنامدده بنندم دددت در راسددتای ای دن‬
‫هدب تدوین گردید‪.‬‬
‫تاریخچه و رویکردهای مختنفی در امر برنامه ریزی در سطح کالن در ایران(بعد از انقالب)‬
‫شکل گیری تفکر‬
‫برنامه ریزی کالبدی‬
‫ه د د زمد ددان بد ددا طد ددرح مباحد ددث آمد ددایش‪ ،‬جر د ددان د گد ددري تحد ددت‬
‫عنددوان تفكددر برنام ده‌ر زي كالبدددي در تددار خ برنام ده‌ر زي ا دران‬
‫شد د د د ل مع‌گی د د ددرد‪ ،‬ب د د دده عب د د ددارت د گ د د ددر‪ ،‬در بخ د د ددش د گ د د ددري از‬
‫دسد ددتگاههاي برنامد ده‌ر زي شهرسد ددازان و برنامد ده‌ر زان كالبد دددي‬
‫بحددث ” طددرح جددامع “ ملددر را مطددرح نمودنددد‪ .‬ا ددن عددده بددر ا ددن‬
‫اعتقداد بودندد ده همانگونده ده ددي شدهر نيداز بده طدرح جددامع‬
‫دارد‪ ،‬ش ددور نی ددص نيازمن ددد ط ددرح ج ددامع در س ددطح مل ددر اس ددت ‌و‬
‫بددد ن ترتچددش چددالش جد دددي ميددان آمايشددگران‪ ،‬برنام ده‌ ‌ر زي‬
‫اقتصادي و برنامه‌ر زي كالبدي آغاز گرد دد‪ ،‬ده تدا نون هد‬
‫ادامه افته است‪.‬‬
‫‪ -1362‬آغاز مطالعات طرح پا ه آمايش‬
‫سرزمین اسالمع ا ران (تجربه دوم)‬
‫ً‬
‫در سال ‪ 1362‬انجام ا ن وظيفده مجدددا بدر اسداس اهدداب و‬
‫آرماده د دداي ن د ددام جمه د ددوري اس د ددالمع ا د د دران توسد د د س د ددازمان‬
‫برنامه و بودجه آغاز شد‪.‬‬
‫روش برنامد ده‌ر زي فآ ددارع آم ددايش س ددرزمین ب دده عن ددوان روش‬
‫جد ددد در م ددتن ن ددام برنام ددت ر ددزي ش ددور ت ي ددت ش ددد و كني دده‬
‫دستگاهاي اجرارع منزم به هم اريهاي الزم با سدازمان برنامده‬
‫و بودج د د دده در ادام د د دده مطالع د د ددات آم د د ددايش ش د د دددند ه د د د چن د د ددین‬
‫سد ددازمان برنامد دده و بودجد دده موظ د د بد دده تهيد دده طد ددرح تفآد دديلر‬
‫آمايش سرزمین گرد د‪.‬‬
‫همزمد د ددان بد د ددا انج د ددام مطالعد د ددات دوره دوم آم د ددايش سد د ددرزمین‬
‫مطالع د ددات د گ د ددري ب د ددا ه د دددا ت و م د ددد ر ت دفت د ددر برنام د ددتر زي‌‬
‫منطقه‌اي تحت عندوان مطالعدات توسدعه محدور شدرق انجدام‬
‫پ د رفت در ا ددن مطالع ددات اص ددول ل ددر توس ددعه و سياس د ها و‬
‫خ د م د ا‌هاي اجرارددع منطقدده شددرق شددور بدده و ددژه اسددتان‬
‫سچس د ددتان و بنوچس د ددتان در چه د ددارچوب ط د ددرح آم د ددايش ش د ددور‬
‫ترسد د ددي شد د ددده و نتد د ددا آن در سد د ددال ‪ 1367‬در شد د ددوراي عد د ددالر‬
‫شهر‌سد د د د د ددازي و معمد د د د د دداري و هي د د د د د د ت دولد د د د د ددت بد د د د د دده تصد د د د د ددو ش‬
‫رسيدمتاسفانه‬
‫‪ -1377‬آغاز مطالعات طرح پا ه‬
‫آمايش سرزمین (تجربه سوم)‬
‫و ژگع‌هاي عمده مطالعات ا ن مرحنه از آمايش سرزمین‪:‬‬
‫ً‬
‫برنامدده‬
‫اوال انجدام آن ز ددر ن در معاونددت اقتصدادي و همدداهنگع سدازمان ‌‬
‫وبودجدده مع‌باشددد‪ .‬ا ددن امددر باعددث ادغددام د دددگاه توسددعه اقتصددادي ب دا‬
‫توسددعه فآددارع شددده و محصددول آن ب دده صددورت ددي مقولدده راه ددردي‬
‫ارائه گرد ده است‪ .‬بر ا ن اساس است ه طرح پا ه آمايش سدر ‌زمین‬
‫مع‌تواند مبناي مناسبا براي تهيه برنامه درازمدت توسعه باشد‪.‬‬
‫ً‬
‫ثانيد د د ددا انجد د د ددام مطالعد د د ددات بد د د ددا همد د د دداهنگع‪ ،‬و مسد د د دداعدت‌هاي معاوند د د ددت‬
‫شهرسددازي وزارت مسددكن و سرشدداري از تفاوت‌هدداي اصددلر تجربدده اخیددر‬
‫با تجربه قبلر مع‌باشد ا ن امر س ش مع‌شود ه تا دو د دگاه آمدايش‬
‫سددرزمین و توسددعه كالبدددي بتواننددد بددا كددد گر تنفيددق شددوند‪ ،‬ب دده ا ددن‬
‫ترتچ ددش دده اول ددر ب دده درون ما دده و محت ددواي توس ددعه ب ددردازد و دوم ددع ب دده‬
‫نتيج ده‌گیري‌هاي كالب دددي و فیص ددع از آن اق دددام ن ددد‪ .‬ا ددن همج ددواري و‬
‫هم داري فرصدتا بدراي طراحدان آمددايش سدرزمین پدچش آورد تدا بتواننددد‬
‫درك بهتري از نيازهاي طرح كالبدي ملر داشته باشند‬