Transcript Норм, норматив part II

Стандарт, нэгжийн зардлыг төсөвлөлтөнд
оновчтойгоор ашиглах нь
ДБ-ны MSTAP төслийн зөвлөх
Б.НАНЗАДДОРЖ
2012.04.02
Төсвийн тухай хуулийн 11.1.3-д “төсвийн зарлагын норм,
норматив болон төсвийн байгууллагын бүтцийн болон орон
тооны жишиг хязгаар тогтоох”–ыг Сангийн сайдын бүрэн
эрхэд оруулсан нь норм, нормативын чухлыг харуулсан хэрэг
юм.
• Төсвийн зарлагын норм, норматив гэдэг нь үндсэн үзүүлэлтийн
нэгжид ногдох төсвийн зарлагын төлөвлөлт, төсвийн хязгаар
тогтооход мөрдөх зардал /өртөг/ санхүүжилтийн дундаж хэмжээ
юм.
• Төсвийн зарлагын норм гэдэг нь нэгж үзүүлэлтэд ногдох төсвийн
зарлагын нэг зүйлийн зардлын хэмжээ.
• Төсвийн зарлагын норматив гэдэг нь нэлээд өргөн утгаар
хэрэглэгдэнэ. Төсвийн зарлагын эдийн засгийн ангилалаас
нэлээдийг багтаасан нэгж үзүүлэлтэд ногдох зардлын хэмжээ юм.
Энэ үзүүлэлтийг мөн орон тооны хязгаар тогтооход хэрэглэдэг.
Нормыг дотор нь хэд хэд ангилан үздэг:
• Нэгжийн норм
• Томсгосон норм
• Технологийн норм
• Хөдөлмөрийн норм
• Хэрэглээний норм
• Илчлэгийн стандарт
Эдгээр нормууд нь төсвийн байгууллагын зарлагын
төсвийг төлөвлөхөд ашиглагдаж байна. Норм,
нормативыг
тогтоохдоо
маш
ойлгомжтой,
тооцоолоход хялбар байхаар тогтоох шаардлагатай.
•
•
•
•
•
Хөрөнгийг үр ашигтай хуваарилахад норматив
тусалдаггүй
Норматив нь дундаж өртөг учраас дүн шинжилгээнд
ашиглагдах боломжгүй
Оновчтой тогтоогоогүй нормативын улмаас төсвийн
санхүүжилтийн гажуудал гарах
Төсвийн эрх захирагчидын удирдлагын бодлого,
стратеги буюу үр ашигтай байдалд тавих хяналт
сулардаг
Эдийн засгийн ангилал бүрт зарлагын норм тогтоовол
байгууллагын эрх хэмжээ хэт явцуу болгодог
Норм, норматив нь шинэчлэгдэх шаардлагатай.Дараах
хүчин зүйлүүд нөлөөлнө. Үүнд:
• Зах зээлийн үнийн өсөлт
• Үндсэн үзүүлэлтүүдийн өөрчлөлт
• Гарцыг бий болгодог үйл ажиллагаануудын гүйцэтгэл
(удирдлагын стратеги, түүний биелэлт)
• Тусгайлсан үйлчилгээ буюу үйл ажиллагааны бүтэц
• Санхүүгийн бус хүчин зүйл / улс төрийн шийдэл/
• Нэгж үзүүлэлтэд ногдох зардлын норм, нормативыг шинэчлэн
чанарын үзүүлэлтэд ногдох хэлбэрээр тогтоох
• Норм, нормативыг шинэчлэхэд эдийн засгийн ангилал хооронд
шилжүүлэн зарцуулах эрхийг мөрдөх зарчим баримтлах
Төсвийн тухай хуулийн 56.4-д заасан орон нутгийн төсвийн
суурь зарлагыг тооцох аргачлал, төсвийн нормативыг
тогтоох заалтын дагуу орон нутгийн төсвийн суурь
зарлагын норматив тогтоох талаар ажиллаж байна.
Үүний тулд:
• Орон нутгийн шинж чанараар аймгуудыг бүсчилэх
• Нийслэлээс алслагдсан байдлыг нормативт оруулах
• Төрийн үйлчилгээг хүн амд хүргэх учраас хүн амын тоотой
уялдуулах
• Одоо мөрдөж байгаа технологийн нормыг хэвээр мөрдөх
• Орон нутгийн төрийн захиргааны байгууллагын орон тооны
норматив тогтоох
•
•
•
•
•
Баруун 5 аймагт: Баян-Өлгий, Увс, Ховд, Завхан, ГовьАлтай орно. Бүсийн төв нь Ховд аймаг.
Эдгээр аймгууд Улаанбаатараас 1023-1700 км хол,
эрчим хүчний хангамж ойролцоо, хүйтний улирал ижил,
өндөр уулын бүсийн аймгууд
Шатахуун зарцуулалтын нэмэгдэлд хамрагддаг
Цаашид алслагдсан бүсэд хамрагдах магадлал өндөр
байдлыг харгалзан Ховд аймгийн онцлогоор тооцож
судалгааг хийж байна
Эдгээр аймгийн сумдын ЗДТГ-ын орон тоог
Мөнххайрхан, Дөргөн сумын жишгээр тогтоохоор
судалгааны ажил хийгдэж байна.
•
•
•
•
Төвийн бүсэд хамрагдах Хөвсгөл, Архангай, Баянхонгор,
Булган, Өвөрхангай, Төв, Сэлэнгэ, Дархан-уул, Орхон,
Хэнтий аймгууд хамрагдана.
Төвийн эрчим хүчний системд холбогдсон,алслалтын
хэмжээ ойролцоо, халаалтын хугацаа адилхан, зам, тээвэр
сайн хөгжсөн,хүн амын суурьшил ойролцоо, үнийн
түвшин ойролцоо зэргийг харгалзсан.
Судалгаанд Сэлэнгийг хамруулсан нь томоохон суурин
олонтой, хүн амын нягтаршил ихтэйг харгалзан
Зүүнхараа, Шаамар сумын ЗДТГ-ын орон тооны жишгийг
харгалзахаар тооцож байна.
Гэхдээ аймаг бүрийн онцлог, нутаг дэвсгэр, хүн амын тоог
харгалзан үзнэ.
•
•
•
•
Говийн болон хээрийн бүсийн Өмнөговь, Дундговь,
Дорноговь, Сүхбаатар, Дорнод аймаг хамрагдана.
Хүйтний улирлын хугацаа адилхан, алслалт
ойролцоо, хүн амын нягтаршил ойролцоо,
цахилгаан, дулааны эрчим хүчний хангамж нь
зарим аймгууд цахилгаан станцаас хангагддаг.
Эдгээр аймгийн жишиг болгон Өмнөговь аймаг ба
Хүрмэн, Номгон сумыг жишиг болгон тооцоо
хийгдэж байна.
Гэхдээ аймаг бүрийн онцлог, нутаг дэвсгэр, хүн
амын тоог харгалзан үзнэ.
•
•
Улаанбаатар, дүүргүүдийн төсвийн суурь зарлагын
нормативыг тусад нь тогтоох шаардлагатай.
Хүн ам ихээр суурьшсан, алслалтын дүүрэгтэй,
үнийн түвшин бага, нэгж байгууллага, агентлагууд
олон байдаг, Цахилгаан дулааны эрчим хүчний
хангамж жигд зэрэг байдлыг харгалзана.
•
•
•
•
•
•
Уурын зуух, ердийн пийшинд хүйтний улиралд хэрэглэх
түлшний нормыг үнийн түвшингээр үржүүлж тооцох.
100км-д зарцуулах шатахууны нормыг машины марк бүрээр
хэрэглэх шатахууны хэмжээг нэг литер шатахууны үнээр,
явах км-ийн хэмжээг тооцохдоо гүйцэтгэлийг үндэслэх.
Цалингийн санг орон тооны тогтоосон нормативыг мөрдөж
буй цалингийн сүлжээгээр.
Үйлчилгээний ажилтын хөдөлмөрийн нормыг хэвээр мөрдөж
орон тоог тогтооно.
НДШ-ийн хэмжээг хуулинд заасан хувиар.
Цахилгаан, дулааны эрчим хүчний болон усны хэрэгцээг
Төсвийн бодлогын газрын сүлжээнд байгаа хэрэглээний
хэмжээг аймаг бүрийн үнийн түвшингээр тооцох.
•
•
•
•
Албан томилолтын зардлын хэмжээг орон нутгийн
алслалт, төсвийн гүйцэтгэлийн хэмжээг харгалзан норм
тогтооно.
Эм, хоолны зардлын хэмжээг хүүхдийн цэцэрлэг, дотуур
байр, эмнэлгийн байгууллагын ангилалаар шинэчлэн
тогтооно.
Хүүхдийн хоолны илчлэгийн хэмжээг хэвээр мөрдөж
үзүүлсэн
үйлчилгээний
үндсэн
үзүүлэлтийн
төлөвлөгөөг харгалзан нийт зардлыг тогтооно.
Эмнэлэг, сургуулийн дотоор байр, цэцэрлэгийн
хүүхдийн цагаан хэрэглэл, зөөлөн эдлэлийн хэрэглээний
одоо тогтоосон нэр төрлийн хагсаалтыг хэвээр мөрдөж,
зах зээлийн үнийн дүнгээр тооцож төлөвлөх.
•
Дээр дурьдсанаас бусад зардлын хэмжээг төрийн
захиргааны байгууллагын хувьд тухайн оны 7 дугаар
сарын 1-д байгаа хүн амын тоог үндэслэн нэг төрийн
албан хаагчид ногдох хүн амын тоог харгалзан тогтоох.
•
Жишээлбэл Баянхонгор аймаг 19 сумтай сум бүрт 12
төрийн албан хаагч, аймгийн төвд 65 төрийн албан
хаагч байгаа гэвэл 293 төрийн албан хаагч байна. Аймаг
нийт 86753 хүн амтай гэвэл нэг төрийн албан хаагчид
296 хүн ногдож байна. Тэгвэл бусад зардлын дүнг 296
хүнд ногдуулж тогтоох санал оруулж байна.
•
Төсвийн норм, норматив тогтоох асуудал зөвхөн
урсгал зардлын хэмжээнд хийгдэх болно.
Жишээ авч үзье: Төсвийн суурь зарлага
•
86753:296=293
•
87753:296=296
296*14336,1=4243485.6
87753:280=313
313*14336.1=4487199.3
87753:306=286
286*14336.1=4100124.6
Энэ бол энгийн бөгөөд хялбар, ойлгомжтой юм
гэж үзлээ
•
•
•
•
зардал 4200464.5мянтөг:293=14336.1
•
•
•
Эрүүл мэндийн салбарын гол үзүүлэлт болон нэг
эмчлүүлэгчид ногдох бусад зардлын норматив гэж
тогтоох саналтай байна.
Үүний тулд Эрүүл мэндийн салбарын эмнэлгийн
шатлал, үйлчилгээний хүрээний асуудлыг статистик
мэдээнд оруулж гаргадаг ба төлөвлөж сурах
хэрэгтэй байна.
Урьдчилан сэргийлэх тарилгын асуудал нь хүн
амын нас, тоотой уялдаж төлөвлөдөг учраас тусдаа
төлөвлөгдөх ёстой.
•
•
•
•
Дээр дурьдсанаас бусад зардлын хэмжээг нэг бүлэгт
ногдох зардлын хэмжээгээр тогтоох
Боловсролын салбарын хичээлийн жил, төсвийн
жилээс өөр байдаг учраас сурагчдын дундаж тоог
үнэн зөв тогтоох /батлагдсан томъёо бий/
Багшийн ажлын ачаалал, танхимын хүрэлцээг
харгалзан тогтоосон анги дүүргэлтийн хэмжээ байгааг
үндэслэх
Хамгийн чухал нь боловсролын байгууллагын
статистик мэдээллийг сайжруулах шаардлагатай
•
•
Энэ удаагийн төсвийн норм, норматив тогтоох
асуудал зөвхөн урсгал зардлын хэмжээнд хийгдэх
болно.
Төрийн захиргааны байгууллагын орон тооны
нормативын хувьд “Монгол улсын засаг захиргаа,
нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай”
хууль болон Удирдлыг академиас хийж байгаа
үнэлгээ, төрийн албан хаагчийн ажлын давхардлыг
багасгах, хүн амын тоог харгалзан шинэчлэн
тогтоох зарчим баримталж байна.
Үнэтэй санал гаргана гэдэгт найдаж байна...
АЙМГУУДЫН НЭГЖИЙН ҮНИЙН СУДАЛГАА / 2012 оны байдлаар/
/төгрөгөөр/
№
Аймгийн нэр
Буудлын
1 тн
1 м куб
хөлс
нүүрс
мод
1 квт
Халаалт
цахил
м куб
Цэвэр
Бохир
ус
Шатахуун
ус
А-80
А-92
хүнсний бүтээгдэхүүн
Дизел
мах
төмс
ногоо
будаа
гурил
1
Архангай
30000
120000
33300
97
1703
1574
1574
1410
1720
1740
4300
800
1050
1700
680
2
Баян-Өлгий
15000
70000
55000
99
1430
1650
2310
1600
2000
2000
5500
600
1200
1800
540
3
Баянхонгор
25000
52000
55000
97
1650
1400
1100
1610
1890
1940
5300
700
1200
1600
850
4
Булган
15000
70000
31000
97
990
3223
1700
1470
1770
1810
6000
850
1200
1800
850
5
Говь-Алтай
50000
127000
110000
108
1980
2750
2750
1800
2100
2060
5200
700
1200
1800
900
6
Дорнод
25000
12000
50000
88
527
1700
1700
1560
1840
1900
6500
500
1500
1200
680
7
Дорноговь
35000
66000
120000
97
957
790
790
1524
1716
1891
5600
1000
2500
1600
900
8
Дундговь
15000
30000
0
97
1235
6600
5600
1490
1810
1970
4700
1000
900
1730
850
9
Завхан
60000
90000
80000
80
400
1000
1000
1670
1920
1920
5500
900
1410
1600
800
10
Өвөрхангай
20000
22000
60000
97
931
1650
715
1580
1870
1900
5700
800
850
1700
800
11
Өмнөговь
25000
16000
95000
103
726
3000
3000
1620
1850
1870
5500
1200
1300
1800
1100
12
Сүхбаатар
25000
14400
66000
80
1200
4800
4400
1600
1920
1960
4500
900
1000
1600
900
13
Сэлэнгэ
40000
45000
40000
97
1302
1890
3340
1490
1790
1840
6500
600
800
1700
700
14
Төв
20000
85000
90000
97
1485
2090
1672
1330
1630
1650
4500
792
925
1774
783
15
Увс
35500
90100
59000
99
1430
2650
3034
1650
2050
1950
6500
800
900
1850
1100
16
Ховд
30000
100000
100000
90
1350
548
876
1705
2065
2055
4800
550
700
1700
600
17
Хөвсгөл
14000
64200
17100
98
1430
2214
2214
1724
2061
2068
4340
1067
1420
2010
744
18
Хэнтий
20000
21000
55000
97
1100
3600
2600
1500
1850
1950
5500
900
900
1700
750
19
Дархан
15000
62500
47000
97
1155
1247
1430
1514
1795
1743
2281
1563
800
1800
738
20
Орхон
35000
55000
38000
97
380
1128
363
1450
1700
1800
6200
900
1200
1700
1000
21
Улаанбаатар
23100
61900
33400
95
679
1314
547
1430
1680
1780
6100
1051
1000
1930
903
22
Говьсүмбэр
15000
17200
40000
88
950
850
705
1460
1770
1810
4700
900
900
1700
850
587600
1291300
1274800
2095
24990
47668
43420
34187
40797
41607
1E+05
19073
24855
37794
18018
26709
58695
57945
95.2
1136
2167
1974
1554
1854
1891
5260
867
1130
1718
819
улсын дундаж
АЙМГУУДЫН ХҮҮХДИЙН ЦЭЦЭРЛЭГ, ДОТУУР БАЙРНЫ ХООЛНЫ ЗАРДАЛ
№
Аймгийн нэр
Цэцэрлэгт хамрагдсан
хүүхэд
Хүүхэд өдрийн тоо
үүнээс хоолны зардал
Дотуур байранд суудаг
нийт хүүхэд
үүнээс хоолны зардал
цэцэрлэг
2010
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
Архангай
5501
2011
2010
5354
1242000
2011
1343700
2010
575957.8
2011
575603.9
2798
Баян-Өлгий
3,835
3,890
664,930
681,280
715,802.7
712,135.0
Баянхонгор
4,512
4,726
493,589
512,935
542,945.7
564,228.2
Булган
2,244
2,376
385,850
400,610
380,313.1
411,698.1
Говь-Алтай
2,428
2,687
409,316
489,405
450,247.1
538,345.7
Дорнод
2,945
3,160
605,760
657,408
913,929.3
552,725.8
Дорноговь
2,197
2,712
456,000
515,280
375,819.0
412,191.3
Дундговь
3,225
3,351
323,953
395,876
353,979.8
391,725.4
Завхан
3,089
5,186
578,270
980,154
622,372.2
773,356.3
Өвөрхангай
5,936
6,095
573,056
570,914
630,361.8
628,005.4
Өмнөговь
2,704
2,772
516,464
529,452
370,085.0
386,580.4
Сүхбаатар
2,126
2,338
403,940
444,220
525,555.4
431,765.0
Сэлэнгэ
6,653
7,031
728,801
783,283
749,430.3
874,420.0
5,707
1,050,462
1,078,623
652,089.2
608,412.6
Төв
5,558
15
Увс
3,001
5,654
540,180
1,017,720
615,795.3
577,342.0
16
Ховд
3,317
3,321
630,225
625,571
717,054.4
696,104.0
17
Хөвсгөл
8,515
8,725
1,160,367
1,245,559
951,491.9
964,720.2
5,048
426,805
552,806
590,298.1
622,449.6
3,572
625,200
655,004
687,720.1
720,504.8
18
Хэнтий
4,112
19
Дархан
3,178
20
Орхон
21
Улаанбаатар
22
Говьсүмбэр
ДҮН
2010
2011
2010
2857
600138.5
2011
977408.8
2011
дотуур байр
2011
0.428
1.396
4,575
4,917
952,118.2
1,588,286.0
1.045
1.318
2,188
1,976
458,853.4
698,464.1
1.100
1.443
1,873
1,778
378,406.2
613,733.8
1.028
1.409
1.100
1.380
2,283
2,096
456,630.0
708,663.0
1,305
1,278
265,897.9
389,192.0
0.841
1.243
905
828
206,419.5
336,539.7
0.800
1.659
0.990
1.514
0.789
1.255
1.100
1.568
1,009
1,714
1,001
254,425.0
1,624
2,813
384,576.9
2,408
588,377.0
371,260.9
499,461.5
925,002.8
1,178
1,075
290,487.2
417,360.6
0.730
1.585
1,176
1,118
248,320.0
416,281.9
0.972
1.520
1,361
1,254
308,018.8
475,733.5
1.116
1.548
1,762
1,780
371,432.0
622,671.0
0.564
1.428
0.567
1.511
1.113
1.194
0.775
1.513
1.126
1.503
1.100
1.053
3,429
2,115
3,252
641,829.7
2,295
4,338
1,422
429,405.8
3,934
963,066.4
1,348
579
256,224.9
528
92,487.7
1,204,121.6
671,335.3
1,458,558.5
496,229.4
136,241.5
4780
5170
497120
539370
647372.8
700192.0
127
154
39071.0
42970.3
1.298
1.139
46974
52999
6635317
7981719
6564791.3
7720916.4
495
701
78203.4
163422.7
0.967
0.952
550
585
99000
105300
119433.6
112464
130
155
20190.5
50063.2
1.068
1.318
127380
142459
19046605
22106190
18752846
19975886
39574.9
38357
8284579.98
13263002.01
0.904
1.411
АЙМГУУДЫН ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН САЛБАРЫН ҮНДСЭН ҮЗҮҮЛЭЛТ
№
Урьдчилан сэргийлэх эмнэлэгт хэвтэгсдийн
тоо
Аймгийн нэр тарилгад хамрагдагсад
нийт ор хоног
Үүнээс эмийн зардал
хоолны зардал
эм
1
2
3
4
5
хоол
2010
2011
2010
2011
2010
2011
2010
2011
2010
2011
Архангай
25520
25845
22645
21199
175923
165481
481984.1
538161.2
209545.4
177299.7
3.252
1.071
Баян-Өлгий
25131
23553
20151
19139
168507
148436
613761.1
843731.3
266925.6
266924.9
5.684
1.798
Баянхонгор
7040
8228
6941
6915
53520
52266
206339.4
214350.7
89217.7
88738.0
4.101
1.698
93
97
13110
13090
107069
104876
407475.2
502934.8
163233.9
163239.5
4.796
1.557
13326
12537
12627
97999
99093
159109.1
204451.2
164210.5
657340.6
Булган
2011
2011
Говь-Алтай
8669
2.063
6.634
6
Дорнод
19680
20473
15317
16543
127093
136038
619551.1
746989.4
215875.5
240106.5
5.491
1.765
7
Дорноговь
5669
8790
12095
11717
89721
86778
334266.2
446396.5
150152.5
163852.5
5.144
1.888
8
Дундговь
7639
7290
9694
9129
78599
75611
361293.6
368414.8
122120.3
124879.3
4.873
1.652
9
Завхан
10844
10523
15859
14312
134448
121783
597488.2
667248.4
219362.0
229343.3
5.479
1.883
10
Өвөрхангай
19010
18266
20220
18396
160976
150000
686200.8
1047577.6
264627.8
264627.8
6.984
1.764
11
Өмнөговь
9967
11203
9169
9346
64827
64965
305659.0
389368.1
122899.4
115075.9
5.994
1.771
Сүхбаатар
1192
1195
11985
12123
101253
99464
152810.2
410922.3
57782.1
80359.1
4.131
0.808
Сэлэнгэ
15524
17732
10786
10346
76967
74065
305592.4
350141.2
137967.0
126344.3
4.727
1.706
Төв
6685
5932
15258
15034
122785
123377
404011.0
538687.2
175979.7
210579.7
4.366
1.707
Увс
6774
7524
18070
18581
126162
132823
509462.9
643010.8
211061.5
201071.4
4.841
1.514
Ховд
23055
27437
19314
19033
148541
138557
724760.5
847595.0
157401.8
173876.1
6.117
1.255
Хөвсгөл
14417
14552
22920
22120
158237
150193
616778.1
838539.2
244267.9
245467.4
5.583
1.634
Хэнтий
11349
10257
15171
14995
119484
115585
579086.4
678877.7
220025.2
237486.1
5.873
2.055
43970
41238
41227
323787
316003
887965.0
963146.6
154299.2
186605.4
3.048
0.591
53686
17146
17934
142973
148475
1218618.3
1001648.1
198771.7
198771.7
6.746
1.339
12
13
14
15
16
17
18
19
Дархан
46139
20
Орхон
13269
21
Улаанбаатар
22
Говьсүмбэр
ДҮН
173358
134970
77957
79337
543948
612924
3643614.0
4656441.0
827557.0
1071231.0
7.597
1.748
4014
6943
4699
4519
37639
36090
142574.0
173066.0
48903.0
48903.0
4.795
1.355
5.415
1.672
455038
#####
412282
407662
#######
########
13958400.6
17071699.1
4422186.7
5272123.2
МОНГОЛ УЛСЫН АВТО ЗАМЫН СҮЛЖЭЭНИЙ АТЛАС ҮНДЭСЛЭН УЛСЫН ХЭМЖЭЭНИЙ СУМЫН ДУНДАЖ БА АЙМГИЙН
ДУНДАЖ КИЛОМЕТРИЙН ХЭМЖЭЭНИЙ ТООЦОО
Аймгийн нэр
Аймгийн төвөөс сумдын алслалтыг авто замын сүлжээгээр тооцвол / км/
Архангай
35
26
123
221
160
122
157
218
207
161
59
124
96
Баян-Өлгий
78
164
281
85
45
27
68
108
50
6
86
105
70
Баянхонгор
29
24
239
276
269
214
236
181
141
102
122
80
237
183
224
93
17
Булган
136
223
109
42
101
22
68
137
126
76
139
170
136
96
60
85
210
Говь-Алтай
224
190
93
195
108
88
135
333
191
141
202
196
214
145
79
47
83
Дорнод
113
193
167
64
134
181
240
55
345
322
145
48
126
Дорноговь
93
166
82
158
162
230
134
56
100
136
126
151
Дундговь
114
213
72
107
143
71
182
42
52
81
134
Завхан
233
230
181
216
164
167
271
258
210
228
Өвөрхангай
201
101
174
134
73
58
34
98
46
Өмнөговь
211
96
55
25
249
158
108
234
Сүхбаатар
63
139
105
171
202
167
131
170
229
17
49
129
212
Төв
81
246
192
51
261
Увс
174
135
161
357
Ховд
213
86
61
Хөвсгөл
103
134
Хэнтий
124
142
Сэлэнгэ
162
83
25
40
Сумын
дүн
тоо
дундаж
УБ--аас
км
аймаг
2241
18
125
477
1173
13
90
1709
3069
19
162
639
1936
17
114
336
2750
18
153
1037
10
2143
14
153
661
212
46
1852
14
132
450
96
85
150
1542
14
110
275
185
79
124
58
126
133
92
40
3665
23
159
1023
137
86
130
94
109
87
74
92
89
1817
18
101
431
210
328
95
104
141
126
2140
14
153
575
77
142
43
203
48
1491
12
124
565
167
197
80
24
102
150
61
118
88
62
154
186
147
246
2588
20
129
321
231
175
183
131
226
199
222
138
206
171
144
111
122
194
108
4062
27
150
43
139
99
82
61
30
163
266
109
36
155
177
113
226
193
2676
18
149
1417
32
61
36
144
340
187
383
318
146
23
98
146
233
2507
16
157
1487
177
68
123
46
63
115
158
166
220
47
107
187
141
59
3117
23
136
779
98
27
101
189
176
152
105
201
258
131
21
130
143
99
2097
16
131
338
125
222
Км
244
158
86
199
148
130
226
63
158
83
260
108
113
148
30
14
278
76
141
112
131
Дархан
0
223
Орхон
0
373
Улаанбаатар
0
Говьсүмбэр
Дүн
24
34
58
2
29
223
42924
316
136
637
СУРГАЛТЫН ТӨЛӨВЛӨГӨӨГ ХЭРЭГЖҮҮЛЭХЭД ШААРДАГДАХ БАГШ
Анги
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11 дундаж
Долоо хоногт заах цаг
22
22
22
24
25
30
33
35
35
35
35
318
Хичээллэх 7 хоног
32
34
34
34
34
35
35
35
35
35
35
34
Шаардлагатай багш
1.16
1.16
1.16
1.26
1.32
1.58
1.74
1.84
1.84
1.84
1.84
1.52
Нийт бүлэг
1687
1716
2125
1862
1729
0
1660
2415
1769
1358
1198
17519
Шаардлагатай нийт багш
1957
1991
2465
2346
2282
0
2888
4444
3255
2499
2204
26331
22*32=704
19*32=608
704:608= 1.16
318*34=10812
19*11=209
209*34=7106
10812:7106=1.52
Сумын эмнэлгийн стандарт мөрдөлт
Зэрэглэл
эмнэлгийн
эмчийн
тоо
тоо
стандарт
стандарт
стандартаас
түвшинд
доогуур
1-р зэрэг
28
4
7
3
25
2-р зэрэг
68
2
3
25
43
3-р зэрэг
178
2
1
178
сум дунд
37
5
8
2
35
СУМДЫН ҮНДСЭН ҮЗҮҮЛЭЛТ АЙМГААР /2012оны 3 сарын байдлаар/
№
Аймгийн нэр
Аймгаас
Сумын
Хүн
Малын
алслалт
тоо
ам
тоо
ИТХ -ын
ЗДТГ-ын
үүнээс
орон тоо
орон тоо
ТАХ
Багийн
Суудлын
Аймгаас алс
Нэг ТАХ-д
орон тоо
машин
дундаж км
ногдох хүн ам
1
Архангай
2369
19
91469
2805307
45
496
152
83
19
123.7
602
2
Баян-Өлгий
1226
14
89374
1302786
26
254
152
93
30
86.6
588
3
Баянхонгор
3238
20
81508
2237774
60
419
197
119
44
160.9
414
4
Булган
2081
17
58483
2293231
32
362
362
75
36
121.4
162
5
Говь-Алтай
2808
18
55490
1613335
36
320
274
101
37
155.0
203
6
Дорнод
1909
14
74051
1030653
31
350
234
86
37
135.4
316
7
Дорноговь
1802
14
60450
1207381
31
283
215
60
24
127.7
281
8
Дундговь
1674
15
45048
1348685
39
334
235
66
46
110.6
192
9
Завхан
4062
24
70843
2006120
49
428
208
120
48
168.3
341
10
Өвөрхангай
1893
19
112224
1126356
57
316
282
121
38
98.6
398
11
Өмнөговь
2124
15
53891
1223459
31
241
204
74
35
140.6
264
12
Сүхбаатар
1840
13
55028
2081404
28
192
113
67
28
140.5
487
13
Сэлэнгэ
2164
17
103913
1255794
39
334
235
134
64
126.3
442
14
Төв
3954
27
88277
2921140
54
485
311
100
62
145.4
284
15
Увс
2755
19
74448
1831833
39
380
288
111
41
144.0
259
16
Ховд
2507
17
82333
1771287
36
329
213
108
36
146.5
387
17
Хөвсгөл
3364
24
126515
3315515
49
463
387
126
44
139.2
327
18
Хэнтий
2770
22
73917
2378498
35
369
241
90
24
124.9
307
19
Дархан
154
4
93137
256810
12
93
88
67
9
37.5
1058
20
Орхон
21
Улаанбаатар
22
30
2
89364
168336
10
133
51
77
8
14.0
1752
285
9
1206610
278919
112
723
561
608
43
30.7
2151
Говьсүмбэр
63
3
15056
189651
6
56
45
17
6
20.0
335
ДҮН
45072
346
2801429
34644274
857
7360
5048
2503
759
129.3
555
8097
100128
2.5
21
15
7
2
ДУНДАЖ
130
555
АЙМАГ, СУМДЫГ ХҮН АМЫН ТООГООР АНГИЛСАН ХҮСНЭГТ
№
Аймгийн нэр
аймгийн төв
ангилал-1
ангилал-2
онцгой-1
онцгой-2
Замын- үүд 14473
хүн ам
1
Архангай
20338 2400-3100
3101-6000
2
Баян-Өлгий
30197 2700-3800
3801-8000
3
Баянхонгор
28219 1700-3100
3101-5000
4
Булган
12450 1300-3100
3101-5000
5
Говь-Алтай
17915 1800-3100
6
Дорнод
41619 1700-3300
7
Дорноговь
21175 1300-3500
Замын- үүд 14473
8
Дундговь
13405 1500-3000
Эрдэнэдалай 6020
9
Завхан
15669 1500-3100
3101-6000
Тосонцэнгэл 8494
Тосонцэнгэл 8494
10
Өвөрхангай
28838 2200-3400
3401-7000
Хархорин 12613
Хархорин 12613
11
Өмнөговь
19396 1300-3100
3101-4100
12
Сүхбаатар
17037 1500-3100
3101-4600
13
Сэлэнгэ
22958 1800-4300
4301-6400
Мандал 25379
Мандал 25379
14
Төв
15295 1200-3700
3701-7000
15
Увс
25015 1700-2400
2401-4500
16
Ховд
27538 2200-3200
3201-4500
Булган 9266
Булган 9266
17
Хөвсгөл
37471 1600-3200
3201-6000
18
Хэнтий
19511 1000-3000
3001-3600
Бор-Өндөр 9228
Бор-Өндөр 9228
19
Дархан
75494
3400-5900
Шарынгол 8431
Шарынгол 8431
20
Орхон
86335
3000-3100
21
Улаанбаатар
22
Говьсүмбэр
27100-33000
11102 1000-3100
119000-283000
Багахангай 3727
Анхаарал тавьсанд баярлалаа