Transcript Ноён Жичанг Лай , Ноён Жичанг Лай, Санхүүгийн бүтэцийг

НИЙЛҮҮЛЭЛТИЙН СҮЛЖЭЭНИЙ ШИНЭ
АРГА ХЭРЭГСЛҮҮД, САНХҮҮЖИЛТ
Жинчан Лай
Үйл ажиллагаа хариуцсан захирал, Санхүүгийн
дэд бүтэц, санхүүжилт болон зах зээл хариуцсан
дарга, Зүүн Ази & Номхон далайн бүс нутаг
2014 оны 12-р сарын 15-ны өдөр
Улаанбаатар
Нийлүүлэлтийн сүлжээний жишээ
Будааны үйлдвэрлэл
Эх сурвалж: Дэлхийн банк Камбодж
1
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Зээлдүүлэгчид нийлүүлэлтийн сүлжээг хэрхэн хардаг
вэ?
Нийлүүлэлтийн сүлжээ урт (нэмүү өртөг шингэсэн
байдал); үе шат бүрийн нэмүү өртөг
Оролцогч талууд хэн вэ? Хэдэн оролцогч байна?
Тэдгээрийн сүлжээтэй хамааралтай байдал
Сүлжээний засаглал: Сүлжээ манлайлагчийн давуу тал;
эрсдэл ба ашгийн хуваарилалт
сүлжээний өрсөлдөх чадвар – үр ашиг, хамтын хичээл
зүтгэл, найдвартай ба шинийг санаачилсан байдал –
зах зээлийг эзэлсэн байдал
Нийгмийн капиталын давуу тал
Бодлого, зохицуулалт болон системийн эрсдэлд эмзэг
байдал
Байгаль орчин, аюулгүй байдал ба нийгмийн хариуцлагын
2
төлөөх
үүрэг амлалт
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Харилцан хамаарал нь зээлдүүлэгчид чухал байж болно
Орчин үед үйлдвэрлэлийг нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээнд
оролцогч талуудын хамтын ажиллагаагаар ихэвчлэн хийж байна
Бараа бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээний хөдөлгөөн нь авлага
болон бараа материалын дансанд өөрчлөлт оруулж байна
Нийлүүлэгчид, боловсруулагчид, худалдан авагчид болон
үйлчилгээ үзүүлэгчдэд санхүүжилт хийхийн тулд эдгээр данс
(болон холбогдох мэдээлэл)-ыг хөшүүргэдэн ашиглаж болно
Санхүүжилтийн энэ давуу тал нь нийгмийн капиталыг
нэмэгдүүлж, сүлжээний үр ашигт байдал болон өрсөлдөх
чадварыг сайжруулдаг
Мэдээллийн үр ашиг сайжирч, шинэчлэлийн явц хурдасч,
төлбөр тооцооны механизм зохион байгуулалттай болсоноор
гүйлгээний зардлыг бууруулна
3
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний
санхүүжилтийн системийн жишээ
Шувууны аж ахуй
4
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Яагаад нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилт
гэж?
Зээлдүүлэгч байгууллагууд нь сүлжээнд давуу талын бүтэц,
мэдээллийн механизм байхыг хүсдэг.
Тэд бараа бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээний
хуваарилалттай холбоотой “бусад хүмүүсийн сүлжээ”-г
хөшүүрэг болгон ашиглах сонирхолтой байдаг
Энэ нь ...харилцагчдыг илүү “баттай” болгодог
Мөн ... жижиг зээлдэгчдээр дамжуулж ихээхэн эрсдлийг
томоохон нийлүүлэгч, худалдан авагчдад шилжүүлдэг
Идэвхитэй нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээ (нэмүү өртгийн
сүлжээ) бүхий санхүүжилтийн зах зээл нь дараах зүйлсээс
хамаарна
 Байгаль орчныг дэмжих (Зээлдүүлэгчид үүнийг хийж чадах уу?)
 Эрсдэл, ашгийн тэнцүү хувь хэмжээ (Юунаас зайлсхийх уу?
Зээлдүүлэгчид нэг буюу түүнээс дээш үр ашиг авч чадах уу?)
5
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Яагаад нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилт
гэж?
Нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилт нь авлага
болон бараа материалынн санхүүжилтийг зохион
байгуулах чухал арга юм (зарим тоног төхөөрөмжийн
санхүүжилтийн хувьд түрээслүүлэгчид нь эрсдэл хуваах,
эргүүлэн худалдан авах зохицуулалт бүхий онцгой
брэндийн тоног төхөөрөмжийг түрээслүүлдэг) – Хөдлөх
хөрөнгийн санхүүжилтийг бүхэлд нь
“Хөдлөх хөрөнгийн санхүүжилт” гэдэг нь агуулгын
ойлголт бөгөөд хөдлөх хөрөнгөөр баталгаажсан төрөл
бүрийн зээлд зориулсан олон бизнес, брэндүүд байдаг
Нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилт нь эдгээр
бизнесийн нэрийн нэг юм
6
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилтэнд хэн
оролцдог вэ?
7
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилтийн зар
сурталчилгааны жишээ
8
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилтийн
танилцуулах өрөөний жишээ (I)
9
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний санхүүжилтийн
жишээ (II)
2013 онд “Win-Win Chain” гэсэн нэртэйгээр банк
нэвтрүүлсэн :
10
 Ирээдүйн бараа материалын санхүүжилт: Зээлдүүлэгч нь
худалдан авалтын зорилгоор зээлдэгчийн бараа материалд
хяналт тавьдаг
 Бараа материалын эрхийг барьцаалсан зээл: WHR, тээврийн
баримт бичигт үндэслэнэ.
 Бараа материал барьцаалсан зээл: Бараа материалыг
барьцаанд тавина
 Авлагын дансны санхүүжилт: Авлагын дансны барьцаа юмуу
авлагын дансны факторинг дээр үндэслэнэ
 Хил дамнасан төлбөрийн санхүүжилт: Нэг багц дээр
боловсруулах, санхүүжүүлэх
 Олон улсын баталгаат санхүүжилт: Зээлийн нэмэгдэлтэй
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
уялдана
Зээлдүүлэгчид хэрхэн өсч дэвждэг вэ?
Үе шат I: Нийлүүлэлтийн сүлжээнд оролцогч талуудад дангаар нь
зээл олгоно; заримдаа харилцагчид нь өөрсдийн нийлүүлэгч юмуу
худалдан авагчийг зээлдүүлэгчид харилцагч болгохын тулд
танилцуулна
Үе шат II: Нийлүүлэлтийн (нэмүү үнэ цэнийн) сүлжээнд
харилцагчдыг зохион байгуулах, хөшүүрэг зөв ашиглах
туршлага/харилцаа; нөлөөллийг үнэлэх, бүтэц гаргах, эрсдлийг
дамжуулах ба удирдан зохион байгуулахад сүлжээний мэдээллийг
системтэй ашиглах
Үе шат III: Зээлийн бус бараа бүтээгдэхүүн, ажил үйлчилгээг
идэвхитэй дэмжих; бусад тоглогчдын бүтээгдэхүүнийг төлбөртэй
хуваарилахад сүлжээний харилцааг ашиглах
Үе шат IV: Харилцагч бүрт зориулсан оновчтой шийдэл бүхий
интернетэд суурилсан платформд бүх талуудыг зохион байгуулах;
мэдээлэл, ажил үйлчилгээ болон санхүүжилтийг дижиталжуулах
11
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Хөдөө аж ахуйн нийлүүлэлтийн гинжин сүлжээний
санхүүжилтийн хувьд юу онцлог вэ?
Системийн эрсдэл; даатгалын хэрэгцээ шаардлага
Мөнгөн урсгалын тэгш бус хэв хандлага
Нийлүүлэгчид, онлайн бараа үйлчилгээ борлуулдаг
компани/худалдан авагч болон засгийн газар нь зээлийн үндсэн
хэрэглэгчид. Зөвхөн санхүүгийн байгууллага биш.
сүлжээний гол оролцогчид нь ихэвчлэн хувь хүмүүс, айл өрх
байдаг
Зээлдүүлэгч болон сүлжээний манлайлагчдад тэдэнд хүрэх “зам”
хэрэгтэй, тэр зам нь холбоод, нөхөрлөл, хамтарсан үүрэгтэй
зээлдэгч бүлгүүд, гуравдагч талын сүлжээ зэрэг байж болно.
Албан ёсны барьцааны гэрээгүй байж болно
Жижиг харилцагчдад хүрэхийн тулд төлбөрийн болон бэлэн
мөнгөний удирдлагын механизм тус болж болно.
12
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Тоглогчдын шинэ эрин үе
Э-платформ нэмэгдэх:
 Авлагын данс болон WR-ийг дижиталжуулах
 Нэмүү үнэ цэнийн сүлжээний ил тод болон харагдах байдал нь
технологийн хамт нилээд сайжирч, шинэ санаа бүхий бүтцийг
бий болгосон
 Төлбөрийн үйлчилгээ үзүүлэгчид нэвтэрч орно – “бэлэн мөнгөний
урьдчилгаа” өгөх зөв тогтолцоо
Э-арилжааны тоглогчид эрс нэмэгдэх:
 Уламжлалт арилжааны банкуудтай харьцуулахад мэдээлэл
болон шинэ санаа дээр э-арилжааны тоглогчдын давуу тал юу
вэ?
 Э-арилжааны тоглогч нь зээлдэгч, эсвэл барьцаа тавигч этгээд
болохын хувьд ямар “хяналт”, “хараа”-н дор байх вэ?
 Хамгийн хялбар бүтээгдэхүүний жишээ: Санхүүгийн компани нь
нийлүүлэгчийн авлагыг ашиглаж толгой компанийг дансны
зээлдэгчээр татан оролцуулж зээл олгодог
13
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Онлайн нийлүүлэлтийн сүлжээний санхүүжилтийн
системийн жишээ
14
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Тоглогчдын шинэ эрин үе
Кейс
А групп нь хоёр том онлайн худалдааны платформ бүхий э-арилжааны томоохон
тоглогч.
Тус
групп
саяхан
платформ
ашиглагч
ЖДҮ-ийн
нийлүүлэгч/борлуулагчиддаа голчлон зээл олгохын тулд санхүүгийн чиглэлийн
охин компаниа байгуулсан. Зээл нь барьцаагүй байна. 2014 оны 8-р сар гэхэд
хагас сая орчим ЖДҮ-үүдэд зээлийн дэмжлэг үзүүлжээ.
Онлайн худалдааны төлбөрийн процесс: худалдан авагч нь захиалга өгнө 
дэлгүүр захиалгыг авч, барааг хүргэнэ  Худалдан авалтын мөнгө худалдан
авагчийн онлайн түрийвчнээс А группын хяналтанд байгаа эскроу данс руу орно
 Худалдан авагч барааг шаардлага хангасан түвшинд хүлээн авсанаа
баталсаны дараа, эсвэл худалдан авалт хийснээс хойш 7 хоногийн дотор тус
мөнгө автоматаар эскроу данснаас худалдагчийн онлайн түрийвчинд орно.
Мөн А групп өөрийн платформ дээрх дэлгүүрийг хасах, хаах эрхтэй байх бөгөөд
зээлдэгчийн дансыг шууд дебитлэж болно.
Асуултууд: А группын өгсөн зээлийн шинж чанар ямар байна вэ? Барьцаатай
зээл үү? Энэ нь нийлүүлэлтийн сүлжээний санхүүжилт уу (хөдлөх хөрөнгийн
зээл үү)?
15
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Монголд хэрхэн хэрэгжиж болох вэ?
Монгол улс хөгжсөн зах зээлээс хэр хол байна вэ?
“Хатуу хяналт”-тай зарим уламжлалт зээл өнөөдөр
байсаар байна
Томоохон хөгжлийн ажилд барьцаат хэлцлийн
шинэчлэл хэрэгтэй байна– Хувийн хэвшил (ялангуяа
ЖДҮ-үүд барьцаагүй зээл авч болох уу? Зээл өгөхдөө үл
хөдлөх хөрөнгө дээр тулгуурлаж болох уу?
Бусад гол үзүүлэлтүүд:
 Мэдлэг дээшлүүлэх, сургах
 Засгийн газрын дэмжлэг туслалцаа (дахин санхүүжилт, даатгалын
санхүүжилт, э-платформын боломж)
 Таатай зээлийн зах зээл, төлбөрийн системийн зохицуулалт
 Дэмжлэг үзүүлэх үйлчилгээг хөгжүүлэх
16
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Баярлалаа!
The views and judgments of this presentation are those of the author. The conclusions and
judgments contained herein should not be attributed to and do not necessarily reflect the views of
IFC, or its management and Board of Directors, or the countries they represent. The author, by
means of this document, is not rendering any professional advice or service, and shall not be
responsible for any loss sustained by any person who relies on this presentation as a substitute
for professional advice or service.
17
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
ХАА-н бизнес - ОУСК-ийн стратегийн гол
зорилтуудын нэг
Дараах байдлаар бид ХАА-н бизнесийг
дэмжих болно
•
Бүтээмж болон үр ашгийг сайжруулах:
Үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, хаягдлыг бууруулан
ашгийг сайжруулснаар хүнсний аюулгүй байдалд
анхаарлаа төвлөрүүлнэ
•
Бүгдийг хамарсан хөгжлийг дэмжих: жижиг бизнес
эрхлэгчид, эмэгтэйчүүд, хүнс тэжээл болон эрсдлийн
менежментэд анхаарлаа төвлөрүүлнэ
•
Байгаль орчин ба нийгмийн тулхтай байдлыг
дэмжиж, салбарын ирээдүйд байгаль орчинд
үзүүлэх сөрөг үр дагавруудыг бууруулна
18
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
Зургаан салбаруудын асуудлуудыг авч үзнэ
Жижиг фермерүүд
Ус
Глобал усжуулалтын хөтөлбөрт
нэмэр хандив оруулах
(жишээлбэл, үрнүүд)
Газар
Хариуцлагатай ХАА-н хөрөнгө
оруулалтын зарчим
Африкын гибрид хөрөнгө оруулалтууд
Украйн /Бразил
Амьтны гаралтай уураг
Өртөг нэмэх бүрэн сүлжээний
нөлөөллийг бууруулах
(жиш:.тэжээлийн үр ашиг)
Далайн хоол
19
Бүгдийг багтаасан хангамжийн
сүлжээнүүд
Хүнсний аюулгүй байдлын
глобал хөтөлбөр (GAFSP)
Сууриншил
Хүсний аюулгүй
боловсруулалт & үр ашигтай
хангамжийн сүлжээнүүд
Хүнсний үнэ худалдаж авахад
боломжийн байх
Хүнс тэжээл &
Инновац
Хүнсний түүхий эд хольц
Баяжуулсан хүнс ба ундаа
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
ХАА-норуулалтын
бизнесийг
санхүүжүүлэх
Хөрөнгө
үйлчилгээнүүд
ОУСК-ийн хандлага
• Хувьцаа худалдан авч хөрөнгө оруулах болон урт хугацааны зээл олгох
• Зээлийн хэсэгчилсэн баталгаа гаргах болон эрсдлийг хуваах замаар баталгаа гаргах
• Корпорац байгуулах / нэгдэх
Шууд санхүүжилт: Компаний болон төслийн
санхүүжилт
Шууд бус санхүүжүүлэлт: Худалдааны
компаниуд болон санхүүгийн байгууллагууд
• ХАА-н фирмүүдийг шууд санхүүжүүлэх
• Салбарын лидерүүдтэй урт хугацааны түншлэл
байгуулах
• Компаний засаглал, байгаль орчин болон
нийгмийн тулхтай байдлын хамгийн сайн
практикуудыг дэмжих
• Фермерүүд болон борлуулалтын компаниудыг
дэмжсэн хөтөлбөрүүд хэрэгжүүлэх
• ОУСК-ийн санхүүжүүлэлтийн багцуудад нэмүү өртөг
нэмсэн зөвлөх үйлчилгээ үзүүлэх
• Тухайн салбарт чухал боловч ОУСК-аас шууд
санхүүжүүлэхэд хэт жижигдэх жижиг фермүүд,
бизнесүүдийн хамралтыг өргөжүүлэх
• Зуучлагчдын орон нутгийн зах зээлийн мэдлэгт
(дурмууд, бизнесийн тогтсон заншил болон
хэрэглэгч/нийлүүлэгчийн нэр хүнд) тулгуурлах
• Зуучлагчдаар дамжуулан эцсийн хэрэглэгчдэд
санхүүгийн болон зөвлөх үйлчилгээнүүд хүргэх
• Зуучлагчдаар дамжуулан тулхтай байдлын хамгийн
сайн практикуудыг боловсруулан дэмжих
Зөвлөх үйлчилгээнүүд
• Фермерүүд, жижиг бизнесүүд, нийлүүлэлтийн сүлжээний хэлхээ холбоо дэд бүтцийг бэхжүүлэх
• Тоо ба чанарын шаардлагуудыг хангахад нь фермерүүдэд туслах замаар орон нутгийн ханган
нийлүүлэлтийн зах зээлийн хөгжлийг дэмжих
• Компаний засаглал болон бизнесийн ил тод байдлын стандартуудыг сайжруулах
• Эко-стандартууд боловсруулалт болон ойлголтыг дэмжих
20
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,
2013 оны 6 сарын 30-ны байдлаарх 6 тэрбум долларын төрөлжсөн багц
ОУСК-ийн ХАА-н бизнесийн багц
БҮС НУТГААР ЗАДЛАХ ЗАДАРГАА
21
ДЭД САЛБАРААР ЗАДРАХ ЗАДАРГАА
Insert Logo(s) on Interior Slide Master,