Transcript 1.DiversityinDHS18May201311-12pptx02557

เครือข่ ายสุ ขภาพระดับอาเภอ
District Health System (DHS)
คือการทางานร่ วมกันของ
รพช. + สสอ. + รพสต. + อปท.+ประชาสั งคม
โดยมีเป้ าหมายเดียวกันคือทาให้ ประชาชนและชุ มชนสามารถพึง่ ตนเองได้ และไม่ ทอดทิง้ กัน
โดยมีเครือข่ ายบริการปฐมภูมทิ มี่ ีคุณภาพ และได้ รับความไว้ วางใจจากประชาชน
สุขภาวะ เป้ าหมายไปให้ถึง
Begin with the end in mind
Goal
1. ชุมชนไม่ทอดท้ ิ งกัน
2. พึง่ ตนเองได้ในความเจ็บป่ วยทีพ่ บบ่อย
3. โรคเรื้อรังสาคัญ เบาหวาน ความดัน
โลหิตสูง สามารถควบคุม และดูแลได้
ในชุมชน
4. มีความเข้มแข็ง ของการควบคุมโรค
ในท้องถิน่ เช่น ไข้เลือดออก และโรค
ไม่ติดต่อ
5. ผูส้ งู อายุ ผูท้ ีต่ ้องพึง่ พา สามารถได้รบั
การดูแล ได้ในชุมชน และทีบ่ ้าน
6. เกิดการสร้างสุขภาวะของชุมชน โดย
ความเข้มแข็งของชุมชน มีภมู ิ ค้มุ กัน
 ปฐมภูมิไม่ใช่ สอ. หรื อ รพ. แต่ปฐมภูมิคือ ทั้งเครือข่ าย
 เป็ นจุดยุทธศาสตร์ เพื่อสร้าง district health system
 มีทรัพยากรเพียงพอ
 มีบุคลากรครบทุกด้าน
 องค์ความรู ้
 เป็ นระบบที่ พี่เลี้ยง น้องเลี้ยง เรี ยนรู ้ร่วมกันทั้งเครื อข่าย
หลักการปฐมภูมิ
เข้าถึงง่าย, ต่อเนือ่ ง, รอบด้าน, ประสานงาน, ชุมชนมีส่วนร่วม
งาน
เชิงรุก
ความรูท้ างการแพทย์
เวชศาสตร์ครอบครัว
องค์รวม, ผูป้ ่ วย, ครอบครัว
แนวคิดในการพัฒนาระบบส ุขภาพ
โดยให้ความสาคัญกับระบบส ุขภาพระดับอาเภอ
ในฐานะจ ุดคานงัดของการพัฒนา
การด ูแลที่จาเป็นตาม
บริบทของพื้นที่
การจัดการทรัพยากร
ภายในเครือข่าย
การมีสว่ นร่วม
ปัญหาร่วม
แบบบูรณาการ
วิสยั ทัศน์รว่ ม
การทางานเป็ นทีมของ
เครือข่ายส ุขภาพอาเภอ
2°, 3° care
District Health
System
Development
(DHSD)
- Individual care
- Home care
- Community care
Health
*แนวทางการพัฒนา District Health System (DHS)
1.การบริหารจ ัดการ
สุขภาพเป็นเอกภาพ
ระด ับอาเภอ (Unity
District Health
Team)
5. ประชาชนและภาคีมส
ี ว่ น
ร่วมในการจ ัดการปัญหา
สุขภาพ (Partnerships)
DHS
4. การสร้างคุณค่า
และคุณภาพก ับ
เครือข่ายบริการปฐม
ภูม ิ (Appreciation
& Quality)
2. การบริหาร
ทร ัพยากรร่วมก ัน
(Resouce
Sharing)
3.การบริการปฐมภูม ิ
ทีจ
่ าเป็น (Essential
Care)
Essential care
1. ผูส้ งู อายุ ผูท้ ี่ต้องพึ่งพา สามารถได้รบั การดูแล ได้ในชุมชน และที่ บ้าน
2. โรคเรือ้ รัง (เบาหวาน ความดันสูง ไขมันในเลือดสูง โรคหัวใจ หืด
ถุงลมปอดโป่ งพอง วัณโรคปอด เอดส์ โรคไต โรคตับ มะเร็ง)
3. มีความเข้มแข็ง ของการควบคุมโรค ในท้องถิ่น เช่น ไข้เลือดออก และโรคไม่
ติดต่อ
4 . งานส่งเสริมสุขภาพ - ป้ องกันโรค - ควบคุมโรค - คัดกรองโรค
อนามัยสิ่งแวดล้อม อนามัยแม่และเด็ก อาชีวอนามัย
5. ระบบการแพทย์ฉุกเฉิน
6. สุขภาพฟัน
7. โรคจิตเวช - สุขภาพจิต
8. ผูพ้ ิ การ
( อัมพาต เบาหวานถูกตัดเท้า แผลเรือ้ รัง)
9. เด็กเล็ก วัยรุ่น วัยทางาน ผูส้ งู อายุ ผูด้ ้อยโอกาส คนยากคนจน
10. ผูป้ ่ วยระยะท้าย
ร่วมกันแลกเปลีย่ น
เรียนรู ้ (CBL)
คุณภำพ
บริกำร
ประสำน
สำยสัมพันธ์
นำสูพ่ ฒั นำ
ระบบบริกำร
กำรบริหำรจัดกำรแบบแนวรำบ - ภำคี เครือข่ำย
ให้เกียรติ เคำรพกัน ส่งเสริมกำรมีสว่ นร่วม
เครือข่ำยสุขภำพอำเภอ (DHS)
Specialist แพทย์เฉพำะทำง
Provincial Hospital รพท. /รพศ.
เอกภำพ ของภำคีเครือข่ำยสุขภำพอำเภอ
รพ.ชุมชน - สสอ.-รพ.สต.-อปท.- ชุมชน
Other
Sectors
CBL รบฐ.
Essential
Cares
Common Goal ร่ วมคิด
ร่วม
Common Action ร่ วมทา
Common Learning ร่ วมเรียนรู้
Action
Research / R2R
Clinical Outcomes
• Morbidity
อัตรำป่ วย
• Mortality
อัตรำตำย
• Quality of Life คุณภำพชีวิต
Self
Care
ภำคส่วน
อืน่ ๆ
SRM
Psychosocial
Outcomes
• Value
คุณค่ำ
• Satisfaction ควำมพอใจ
• Happiness ควำมสุข
Essential
DHS)
เอกภำพ DHS
Cares
Provincial Hospital รพท. /รพศ.
Specialist แพทย์เฉพำะทำง
1. ส่งเสริม - ป้ องกัน
• แนวคิด - นโยบำย
2. แม่และเด็ก เอกภำพ ของภำคีเครือข่ำยสุขภำพอำเภอ
• โครงสร้ำง
3. ระบบแพทย์ฉุกรพ.ชุ
เฉิ นมชน - สสอ.-รพ.สต.-อปท.- ชุมชน
• แบ่งปันทรัพยำกร
Other
4. เจ็บป่ วยเล็กน้อย
(Resources Sectors
CBL รบฐ.
5. สุขภำพฟัน
Common Goal ร่วมคิด
ภำคส่วน
Sharing)
ร่วม ร่วมทำ
Common Action
6. โรคเรื้อรัง
Self • พัฒนำกำลังคนอืน่ ๆ
Common Learning ร่วม
7. จิตEssential
เวช - สุขภำพจิต
SRM อมูล
เรียนรู ้
Car • ระบบข้
Action
8. ผูพ้ กิ Cares
ำร
e • ระบบสนับสนุ น
Research / R2R
9. ผูป้ ่ วยระยะท้ำย
• กำรจัดกำรแนวใหม่
10. กลุม่ เสีย่ งสูง
New
Psychosocial
Clinical Outcomes
Management
(เด็
ก
เล็
ก
วั
ย
รุ
่
น
Outcomes
• Morbidity
อัตรำป่ วย
(Partnership
&
•
Value
คุ
ณ
ค่
ำ
ผู•ส้ Mortality
ูงอำยุ คนจน
อัตรำตำย
Networking)
• Satisfaction ควำมพอใจ
• Quality
of Life คุณภำพชีวิต
คนทุกข์ยำก)
• Happiness ควำมสุข
เครือข่ำยสุขภำพอำเภอ (
•สร้ำงแนวทำง
โรงพยำบำล
มำตรฐำน
HOSPITAL CARE
•ฝึ กอบรม
•นิ เทศงำน ระบบกำรสนับสนุ น
•สนับสนุ น
•ระบบส่งต่อ
หน่ วยบริกำรปฐมภูมิ
•ระบบข้อมูล
PRIMARY CARE
บริกำรเชิงรุก
ควบคุมโรคระบำด
สร้ำงเสริมสุขภำพในชุมชน/
โรงเรียน/สถำนประกอบกำร
อนำมัย สิง่ แวดล้อม
กำรดูแล ผูป้ ่ วย ที่บำ้ น
กำรดูแลสุขภำพตนเอง
รักษำโรคซับซ้อน
บริกำรแบบ(1A 4Cs)
- ใกล้บำ้ นใกล้ใจ
- ต่อเนื่ อง
- ผสมผสำน&องค์รวม
- ประสำนทุกส่วน
- ชุมชนมีสว่ นร่วม
ท้องถิ่น - ชุมชน
อปท.
องค์กรชุมชน
หมอพื้นบ้ำน
วัด โรงเรียน
หน่ วยรำชกำร
ผูน้ ำชุมชน
องค์กรพัฒนำ
อสม.
SELF-CARE
ระบบสุขภำพอำเภอ (DHS)
แบบบูรณำกำร
DHS
ปั ญหาร่วม
- Unity district health
team
- Resource sharing
- Community
participation
- Appreciation
Essential Care
D&D
L&G
• Do
&Development
• Learning &
Growth
1.ชุมชนไม่ทอดทิ้ งกัน
2.พึง่ ตนเองได้ในความเจ็บป่ วยทีพ่ บบ่อย
3.โรคเรื้อรังสาคัญ เบาหวาน ความดันโลหิ ต
สูง สามารถควบคุม และดูแลได้ในชุมชน
4.มีความเข้มแข็ง ของการควบคุมโรค ใน
ท้องถิ น่ เช่น ไข้เลือดออก และโรคไม่ติดต่อ
5.ผูส้ งู อายุ ผูท้ ีต่ ้องพึง่ พา สามารถได้รบั การ
ดูแล ได้ในชุมชน และทีบ่ า้ น
6.เกิ ดการสร้างสุขภาวะของชุมชน โดย
ความเข้มแข็งของชุมชน มีภมู ิ ค้มุ กัน
อ.ประเวศ วะสี
การตอบสนอง
- นโยบาย
- ความต้องการของประชาชน
- ความต้องการของหน่วยงาน
- ความต้องการของภาคีเครือข่าย
อำเภอสุขภำวะ
ปั จจุบนั
อนาคต??
จินตภาพ
อำเภอสุขภำวะ
Do
&Development
จัดทัพ
Learning &
Growth
บนพื้นฐานความพร้อม ความ
ต้องการของพื้นฐาน
DHS
National
policy
สุขภาวะ
Local
policy

-กระทรวงสาธารณสุข กาหนดเครือข่ายสุขภาพอาเภอ (district health
system)เป็ นยุทธศาสตร์และตัวชี้วดั ของกระทรวง โดยเน้นให้มีการทางานร่วมกันของ
ผอ.รพ. กับสาธารณสุขอาเภอ และการทางานของจนท.สารณสุขร่วมกับองค์กรปกครอง
ท้องถิน่ และชุมชน ซึง่ มีการกาหนดให้ทุกอาเภอมีการแก้ปัญหาตามบริบท และส่งเสริมให้ใช้
ระบบ พบส. โดยให้พช่ี ่วยน้อง น้องช่วยพี่ พีน่ อ้ งช่วยกัน
ตัวชี้วดั DHS จานวน 2 ข้อ
ข้ อที่ 1
ขั้นการพัฒนา
ประเมินตนเอง (self assessment) ตามแบบฟอร์ ม (บันได 5 ขั้น) จะมีหัวข้ อย่ อย 5 ประเด็น คือ
•คณะกรรมการระดับอาเภอ (Unity District Health Team)
•การให้ คุณค่ าการทางาน(Appreciation)
•การพัฒนาและจัดสรรทรัพยากร ( Knowledge, CBL, FM)
•การดูแลสุ ขภาพตามบริบททีจ
่ าเป็ น (Essential care)
•การมีส่วนร่ วมของเครือข่ ายและชุ มชน(Community participation)
การวัดผล
วัดจากความก้าวหน้ า โดยเมื่อสิ้นปี งบประมาณมีความก้าวหน้ าเพิม่ ขึน้ อย่ างน้ อย 1 ขั้น ของเนือ้ หา หรืออย่ าง
น้ อยระดับ 3 ในแต่ ละหัวข้ อย่ อยขึน้ ไป
5 ขัน้
ขัน้ ที่ 5
5.5 ชุมชนและเครือข่ำยมีกำรกำหนดนโยบำยสำธำรณะด้ ำนกำรจัดกำรสุขภำพ
5.4 มีกำรขยำยผลประเด็นสุขภำพอื่น หรือมสำมำรถเป็ นแบบอย่ำงที่ดี
5.3 กำรพัฒนำบุคลำกรเชื่อมโยงกำรดูแลมิติทำงจิตใจและจิตวิญญำณ
5.2 เจ้ ำหน้ ำที่และทีมงำนรู้สกึ มีคณ
ุ ค่ำในตัวเองและงำนทีท่ ำ
5.1 คณะกรรมกำรเครือข่ำยสุขภำพมีกำรประเมินเพื่อวำงแผนพัฒนำอย่ำงต่อเนื่อง
4.5 ชุมชนและเครื อข่ายมีแผนการบริ หารจัดการสุ ขภาพชุมชน พร้อมมีส่วนร่ วมรับผิดชอบ ร่ วมตรวจสอบผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
4.4 มีการติดตามประเมินผลการพัฒนาและการแก้ปัญหา
4.3 มีแผนพัฒนาบุคลากรเชื่ อมโยงกระบวนการเรี ยนรู ้สู่การปฏิบตั ิงานประจา นาไปสู่ การสร้างสรรค์นวัตกรรม
4.2 บุคคลอื่นเห็นคุณค่าและชื่ นชมเจ้าหน้าที่หรื อทีมงาน
4.1 คณะกรรมการสามารถดาเนิ นงานอย่างได้อย่างเป็ นรู ปธรรม (ตัวอย่าง โครงการต่างๆ)
3.5 ชุมชนและเครื อข่ายมีส่วนร่ วมในการคิดวางแผน จัดการระบบสุ ขภาพชุมชน ร่ วมกัน และมีผลลัพธ์เกิดขึ้นเป็ นรู ปธรรม
3.4 มีการพัฒนาและแก้ปัญหาตามบริ บท หรื อ การดูแลสุ ขภาพที่จาเป็ นของประชาชน(Essential care)
3.3 มีแผนพัฒนาบุคลากรเชื่ อมโยงกระบวนการเรี ยนรู ้สู่การปฏิบตั ิงานประจา
3.2 เจ้าหน้าที่หรื อทีมงานมีความพึงพอใจในงานและผลลัพธ์ของงานที่เกิดขึ้น
3.1 คณะกรรมการมีการใช้ขอ้ มูลในการวางแผนยุทธศาสตร์และแผนปฏิบตั ิการ
2.5 ชุมชนและเครื อข่ายมีส่วนร่ วมในการทากิจกรรมด้านสุ ขภาพ และอปท. ชุมชนสนับสนุนงบประมาณ( Resource sharing)
2.4 มีการวิเคราะห์ขอ้ มูลและ ปญหาตามบริ บทพื้นที่ หรื อการดูแลสุ ขภาพที่จาเป็ นของประชาชน (Essential care)
2.3 มีแผนพัฒนาบุคลากรที่เน้นการพัฒนาองค์ความรู้ (Knowledge, CBL, FM) และทักษะ (Skill)
2.2 เจ้าหน้าที่หรื อทีมงานนาข้อมูลของพื้นที่มาวิเคราะห์และแก้ไขปั ญหา
2.1 คณะกรรมการมีการประชุมอย่างสม่าเสมอพร้อมหลักฐานการบันทึก
1.5 ชุมชนและเครื อข่ายมีส่วนร่ วมในการทากิจกรรมด้านสุ ขภาพ
1.4 มีการรวบรวมข้อมูลและปัญหาสุขภาพของพื้นที่
1.3 มีการพัฒนาบุคลากรตามความต้องการของบุคคลหรื อหน่วยงานส่ งเข้ารับการอบรมตามแผนจังหวัด/กระทรวง
1.2 เจ้าหน้าที่หรื อทีมงาน ทางานตามที่ได้รับมอบหมาย
1.1 มีคาสัง่ แต่งตั้งคณะกรรมการบริ หารจัดการเครื อข่ายสุ ขภาพระดับอาเภอ พร้อมกาหนดบทบาทหน้าที่ชดั เจน (Unity District Health Team)
ขัน้ ที่ 4
ขัน้ ที่ 3
ขัน้ ที่ 2
ขัน้ ที่ 1
ข้อที่ 2
่ และชุมชน
 หนึง่ อาเภอหนึง่ ประเด็นสุขภาพเพือ่ แก้ไขปั ญหาตามบริบทโดยการมีส่วนร่วมของท้องถิน
One District One Project (ODOP)
่ง
 โดยทีมสุขภาพระดับอาเภอคัดเลือกปั ญหาสุขภาพตามกลุ่มวัยหรือเชิงประเด็นอย่างน้อย 1 เรือ
ร่วมกับทีม สานักงานสาธารณสุขจังหวัด และกาหนดตัวชี้วดั ร่วมกันตามความเหมาะสม เพื่อติดตาม
ความก้าวหน้าและความสาเร็จของโครงการ ทัง้ นี้ตอ้ งทางานตามปั ญหาของพื้นทีใ่ นรูปแบบของเครือข่าย
สุขภาพระดับอาเภออย่างเป็ นรูปธรรม

นโยบายที่พฒ
ั นาจากระดับปฏิบตั ิการ (Bottom-up policy)
 เป็นการพัฒนาที่เกิดจากการทางานในพื้นที่จริง (Practice and policy link)
 เริม
่ ต้นการพัฒนาด้วยเทคนิค INN model คือ แต่ละแห่งมีความสาเร็จส่วนตัว แล้ว
รวมตัวกันเพื่อต่อยอด ผลักดัน
ความสาคัญ คือ เป็ นการฉีกขนบการพัฒนานโยบายที่มกั เป็ น top-down
และ เกิดจากแนวคิดที่ไม่สมั พันธ์กบั พื้นฐานสุขภาพจริง หากโครงการนีส้ ามารถ
ประสบความสาเร็จในการผลักดันนโยบาย ก็อาจจะเปิ ดโอกาสให้ คนทางานใน
ระดับภูมภิ าคสามารถเข้ามามีบทบาทพัฒนานโยบายได้
•สร้ำงแนวทำง
โรงพยำบำล
มำตรฐำน
HOSPITAL CARE
•ฝึ กอบรม
•นิ เทศงำน ระบบกำรสนับสนุ น
•สนับสนุ น
•ระบบส่งต่อ
หน่ วยบริกำรปฐมภูมิ
•ระบบข้อมูล
PRIMARY CARE
รักษำโรคซับซ้อน
บริกำรแบบ(1A 4Cs)
- ใกล้บำ้ นใกล้ใจ
- ต่อเนื่ อง
- ผสมผสำน&องค์รวม
- ประสำนทุกส่วน
- ชุมชนมีสว่ นร่วม
บริก•ำรเชิสร้งรุำกงแนวทำงมำตรฐำน : คู่มือ CPG
เครื
อ
ข่
ำ
ยชุ
ม
ชน
•
ฝึ
ก
อบรม
:
กำรจั
ด
กำรเรี
ย
นโดยใช้
บ
ริ
บ
ทเป็
น
ฐำน
(CBL)
ควบคุมโรคระบำด
กำรดูแล ผูป้ ่ วย ที่บำ้ น อบต.
หน่ วยรำชกำร
เรียนในสิ
สร้ำงเสริมสุข“ภำพในชุ
มชน/ง่ ที่ทำ ทำในสิง่ ที่เรียน”
องค์กรชุมชน ผูน้ ำชุมชน
้
•
นิ
เ
ทศงำน
:
พี
เ
่
ลี
ย
ง
(coach)
โรงเรียน/สถำนประกอบกำร
หมอพื้นบ้ำน องค์กรพัฒนำ
อนำมั
สิง่ แวดล้อบมสนุ น : กำลังคน ทรัพยำกร กำรปรึ
• ยระบบสนั
ษำ ยน อสม.
วัดกโรงเรี
กำรดูแลสุขภำพตนเอง
• ระบบส่งต่อ 2 ทำง
SELF-CARE
• ระบบข้อมูล ที่เชื่อมโยง
ระบบสุขภำพอำเภอแบบบูรณำกำร
• ร่วมคิด ร่วมทกิำ จกรรมหลั
ร่วมเรียนรูก ้(ได้เห็น ได้ทำ ทำได้)
กำรเรี-ยนโดยใช้
รพ. เป็ นฐำน
• ที
มรพช.
ทีมรพ.สต.
กำรเรียนโดยใช้
• ที
มรพ.สต.
- อปท.-สถำนบริ
ชุมชนกำร (บริบท) ของผูเ้ รียนเป็ นฐำน:
• เรียนในสิง่ ทีกำรนิ
่ทำ เททศเพื
ำในสิอ่ ให้
ง่ ทีเ่เกิรีดยกำรเรี
น ยนรู ้
กำรเรี
กำรที่อยู่ในชุมชน :
• เรียนรู
้ พัยฒนโดยใช้
นำคนสถำนบริ
พัฒนำงำน
สถำนี
อ
นำมั
ย
/PCU
/CMU
/
รพ.สต.
อย่ำงต่อเนื่ อง
 กำรเรียนรูใ้ นชุมชน : กำรเยี่ยมบ้ำน กำรทำงำนชุมชน
ตำมภำระงำนใหม่ๆ
•
•
•
ภาคประชาชน
ภาคการเมือง
* ทุนทางสั งคม
* ชุมชนไมใช
่ ่ ภาชนะ
วางเปล
า่
่
* เป็ นระบบทีเ่ ชือ
่ มโยง
* โครงสรางองค
กรชุ
ม
้
์
ทุกเรือ
่ ง
มี
ผลตอ
่
สุข
ภาวะ
•
•
Self care
ชุมชนไมทอดทิ
ง้ กัน
่
•
Community participation
สิ่ งที่ได้ รับนอกเหนือจากการถอดบทเรียนที่ช่วยสร้ างแรงบันดาลใจให้ กับทุกคน
ภาพเขียนของ
อจ.นายแพทย์ บุญยงค์ วงศ์ รักมิตร
ครู ผ้ ูนาแห่ งแดนน่ าน
อธิบายภาพ
ภาพพระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยู่หัว พระองค์ ทรง
ประทับนั่งทีพ่ นื้ แล้ วทรงกางแผนที่บนพืน้ ดิน
สมเด็จพระเทพฯทรงประทับนั่งด้ านหลัง
ประชาชนในพืน้ ทีก่ น็ ั่งใกล้ ๆกับทั้ง 2 พระองค์
เพือ่ ถวายข้ อมูลให้ พระองค์ ทรงทราบ
ท่ าน นพ.บุญยงค์ ท่ านอธิบายความหมาย
ของภาพว่ า “องค์ พระบาทสมเด็จพระเจ้ าอยู่หัว
พระองค์ ท่านเปรียบเสมือนฟ้ า ยังลงมานั่ง
ประทับทีพ่ นื้ ติดดิน แล้ วตัวเราหล๊ ะเป็ นฟ้ าได้
หรือไม่ ผมว่ าเป็ นได้ อย่ างมากก็แค่ ยอดไม้ แล้ ว
ทาไมเราถึงเข้ าใกล้ ประชาชนไม่ ได้