Transcript بخش سوم
به اهمیت هر یک از عناصر طرح کیفیت پی ببریدهای آزمایشگاه خود ،الگوی مناسبی از طرح
با توجه به شاخصهکیفیت به منظور کنترل فرآیندها طرحریزی نمایید.
افزارهای کنترل کیفیت آشنا شوید.
به منطق حاکم بر نرمهای طرح کیفیت را
اقدام اصالحی متناسب در برخورد با عدم انطباقاجرایی نمایید.
قیمت تمام شده هر آزمون
ها
در اختیار نداشتن اعداد کافی برای آنالیزها داده
شود)
اهمیت نتایج (مصرف دارو با گزارش ما مالیتور می
ها ،روش و آزمایشات در این بخش بحث Signal/Noiseدر
تنوع دستگاه
این بخش
ها
های کمتری نسبت به سایر بخش
با توجه به اینکه ما در این بخش با داده
بایست تاکید و
ها مواجه هستیم ،می
بایست نسبت به سایر بخش
مواجه هستیم ،می
کنترل بیشتری روی سایر عناطر طرح کیفیت ارائه گردد.
باشد.
ًتاکیداساسیبرمباحث Signal/Noiseدراینبخشمطرحمی
ضمنا
تاثیرات کارکنان ()M تاثیرات مواد ()M تاثیرات تجهیزات ()M تاثیرات مانیتورینگ و پایش ()Mهای انجام آزمایشات ()M
تاثیرات روش -تاثیرات محیط ()M
بر اساس تعریف طرح کیفیت ،پیشنهاد ذیل در رابطه با طرح کیفیت در
گردد:
شناسی ارائه می
بخش هورمون
-1کنترل کیفی داخلی
-2کنترل کیفی خارجی
-3برنامه اجرائی تضمین کیفیت بخش هورمون
مدارک
سوابق
(رادیو
ایمونواسی ،االیزا ،لومینومتر ،فلورومتر و سایر آناالیزرها) به هنگام نصب ،پس از
پذیری،
گیری ،تکرار
های دقت و صحت :شامل بالنک
سرویس و یا سیکل زمانی مشخص (آزمون
ها ،پایداری دمای انکوباتور ،انتقال ناخواسته
ها/بازوها /ریل
صحت عملکرد پروب
نمونه ،انتقال ناخواسته معرف ،بررسی صحت خوانش مقدار ،غلظت یا فعالیت آنالیت
مورد نظر ،شرایط دمایی دستگاه و محیط و همچنین شرایط رطوبت)
نکته :1تایید به صحت عملکرد دستگاه در مورد صحت خوانش مقدار ،غلظت یا فعالیت
آنالیت مورد نظر ممکن است توسط روش مرجع ،ماده مرجع ،سرم کنترل ،دو دستگاه
مختلف ویا مقایسه بین آزمایشگاهی انجام شود.
نکته :2تایید صحت عملکرد سایر تجهیزات با الزامات مربوط به هر تجهیز (نظیر
آنچه
به
عنوان
مثال
در
مورد
آناالیزرهای
شناسی
هورمون
بیان
شد)
شامل:
اتو،
-بررسی صحت خوانشگر االیزا
-بررسی خطی بودن خوانشگر االیزا
پذیری خوانشگر االیزا
پذیری سمپلر و تکرار
-بررسی تکرار
های مصرفی از نظر پلمپ بودن،
-2-1بررسی ظاهری کیت و کنترل
ها ،محتویات کیت و شرایط
تاریخ مصرف ،تغییر رنگ ،شفافیت ول
های قبلی
ظاهری با نمونه
Validation
Verification
های آزمایشگاهی از نظر وجود همولیز ،لیپمک،
-1-3بررسی نمونه
توانند در آزمون
ایکتریک ،فیبرین ،حباب هوا و مواردی که می
تداخل ایجاد نمایند و ثبت آن در موارد علل در نمونه
مرتبط با )PA
(تمامی مباحث
-4-1
کنترل
ماهیانه
رئدوم
برخی
از
پارامترهای
دستگاهی
و
محدوده مرجع در جوابدهی و انجام اقدام اصالحی در صورت بروز
مغایرت.
(تمامی مباحث مربوط به گزارش دهی)
نکته :گزارش دهی ،تمام فرآیند post analyzeنیست.
مثالً محدوده نرمال و باال به صورت روزانه و
-1-5استفاده همزمان از دو سطح نمونه کنترل
هایی که تعداد
رسم منحنی لوی جنینگ و بررسی و رعایت قوانین بر اساس وستگارد برای آزمون
بیشتری دارند ،نظیر T3و انجام و ثبت اقدامات اصالحی در مواردی که این قوانین نقض شده
است.
باشد
اطالعات آماری در این رابطه بسیار حائز اهمیت می
Mean
Median
Mode
Accurate
SD
CV
های کنترلیبر
بهقوانیناصولیطرحریزی گراف
های وست گارد
اساسمنحنی
وقوانینچندگانهوست گاردتوجهنمایید
-1-6قراردادنیکیادوسرمکنترلویکنمونهبیماراز Runقبلیدر
های باپریودتکرارکمتر،نظیر PTHوبررسیعددخواندهشدهبا
موردتست
محدودهسرمکنترل(دراینگونهمواردبهتراستعددخواندهشدهدربازه
میانگینو 1/4حدودباالوپایینمحدودهسرمکنترلقرارگیرد)
افزار
نرم
-1-7دلتاچکروزانهتمامینتایجغیرطبیعیهورمون :مقایسهنتایج
غیرطبیعیفعلیبانتایجقبلیموجوددرپروندهسوابقبیمار .اینامربه
گیرد.
منظورکشفخطاهایاتفاقیدرحوزهنتایجغیرطبیعیصورتمی
شود انجامدلتاچکباعالمتمشخصیدربرگهجوابدهی ثبتگردد.
توصیهمی
بهترینراهبرایآشکارسازی خطاهایقبلازآنالیز
Limit checks
ای قرارگرفتهکهبا
ها درمحدوده
آزمایشبیمارانیکهنتایجآن
شرایطفیزیولوژیکمنافات داردبایدازنظراحتمالاشتباهاتتایپی
مانندقراردادنممیزدرمحلاشتباه،بررسیگردد.
مقادیراینمحدودهبستگیبهمتدمورداستفادهدارد.
های بحران،هشدار،باالوپایینرنج
-1-8تکراربرخیازآزمایشاتکهدرمحدوده
اند ویابابالینبیماروسایرنتایجآزمایشگاهیویتطابق
گیری کیتقرائتشده
اندازه
ندارند( .آزمایشممکناستبررویهماننمونهویانمونهجدید،باهمانروش /کیت/
دستگاهویاروش /کیت /دستگاهیدیگرانجامشود)
ای
تکرارسرمکنترلهر 8ساعتیادرهر Runکاری 50نمونه
آزمونمضاعف
افزار
نرم
150 ……….
100
50
1
گیری ازآزمونمیانگینجامعه
-1-9تاییدنتایجقبلازچاپبهکمکبهره
بیماراندرهرRunکاری()Bull Method
العیار بین کار توسط
-1-10استفاده از نمونه ناشناخته معلوم
ریزی
مسئول فنی ،مسئول کنترل کیفی یا سوپروایزر به صورت برنامه
شده ،هدفمند و منظم
1-11
مقایسهمنحنیهاازنظرشیبوسیگنال(بهعنوانمثالOD
درمورداالیزا)
برحسبضرورتونیازدرحینکارخصوصادرزمانتعویضمحلولیاسرویسدستگاهیا
تغییراتمحیطیشدیددرآزمایشگاهودرصورتلزومکالیبراسیون
-1-12محاسبهخطایمجازآزمایشاتاصلیومقایسهآنباخطایمجازبیانشده
توسطمراجعذیصالحودرصورتلزومانجاماقداماصالحی
های اصلیدربخشهورموندرمورد
-1-13تعیینعدمقطعیتآنالیت
آزمایشاتاصلی
-1-14تعیینوکنترلمشخصاتعملکردیهرآزمایشباآنچهسازندهکیتبیاننمودهاست،
اندازی آزمایشویاتغییر
های تداخلیبههنگامراه
ازقبیلخطیبودن،حساسیتوواکنش
درنوعکیتویاپارامترهایدستگاه
2. Sensitivity
The minimum detectable concentraton of T3 was determined by adding three
standard deviations to the mean concentration values of replicated zero
standards. The minimum detectable does using a standard curve is 0. 1 ng/ml.
شناسي ()PM
-1-15نگهداري پیشگیرانه تجهیزات هورمون
هاي PMباید حداقلالزاماتسازندهتجهیز راداراباشد
برنامه
ًباتوجهبه Log Bookوگزارشسرویس بازنگري
هاي PMباید دائما
برنامه
باشد)
شود(Log Bookهايیكسان دلیل عدمتفهیم الزاماتآنبهكاربر مي
سازي آبمقطر
-1-16رعایت استانداردهاي كیفي درآماده
ها،كالیبراتورها
ها،سرمكنترل
مصرفي،استانداردها،معرف
هاي Washویژه هرتست
وبهویژه محلول
هاي قبلي كهدرآنها
هاي جدید ویا كیت
-1-17بررسي كیت
گذاري
تغییراتي توسطسازندهبیان شدهاستوتصدیق وصحه
آنها،مثالًاستفادهازكیت دیگر وباروشدیگر براي مقایسه
هاي برنامهارزیابي خارجي
-2-1استفادهازنمونه
هاي
شناسي موسساتارائهكنندهنمونه
كیفیت هورمون
كنترل كیفي خارجي
هاي مورداطمی
-2-2استفادهازنمونهسایر آزمایشگاه
هاي مشكوك یا مجهولاز
-2-3دریافت وارسالنمونه
هاي ریفرال ومعتبرنظیر ارسالنمونهباجوابمثبت
آزمایشگاه
اي نتایج مشكوك دربخشهورمونو
ضعیف (ارزیابي مقایسه
ایموئولوژي)
-3-1انجامممیزي براساسچك لیست اختصاصي هورمونتوسط
مسئولبخشسوپروایزر /مدیر كیفي درفواصلهرسهماه
تمامي مستنداتفني بهیك اندازهاهمیت دارندوممیزي هیچیك
ارجحیتي نسبتبهدیگري ندارد
-3-2ارزیابي صالحیت كاركنان بخشمتناسببانوعو
حجمكار
مهمترین منابعهستند،هوشمندهستند،پس
خطادارند
-3-3آموزشمستمركاركنان بخشبراساسنیازسنجي
نیازهایعمومیوتخصصیبراساسکاریکهفردقراراست
انجامدهداجرایآموزش،سادهوقابلفهم
-3-4ثبت موارد عدم انطباق به صورت روزانه
-3-4-1قبل از آنالیز همانند(حجم ناکافی نمونه -همولیز شدید نمونه -اشتباه در
پذیرش -جابجایی در اسم و کد ،ارسال نمونه معیوب از نمونه برداری نظیر ظرف آلوده
به دترژا و حجم ناکافی ،شرایط نامناسب نگهداری و انتقال)
3-4-2حین آنالیز همانند (جابجایی
نمونه سرم بر روی دستگاه از محلول نامناسب-
کالیبر نبودن دستگاه -استفاده از سینی واکنش آلوده ،استفاده از منحنی ذخیره
االیزا و عدم استفاده از کالیبراتورها /کنترل ها در هر ردیف کاری)
– 3-4-3پسازآنالیز(اشتباهدرثبتنتایجبیمار -جابجایینتایجبیماران– عدم
رجوعبهسوابقبیمارانویاعدممراجعهبهتستهایمرتبط،نداشتنکامنتهای
5-3ارزیابیتامینکنندگان(تولیدکننده،وارد
کننده،توزیعکننده) وهمینطورکنترلوپایششرایط
انتقالونگهداریکیتهابراساس GDPوGSP
تعریفشاخصهایارزیابیووزنهرشاخص