Transcript هپاتیت ویروسی

‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬
‫موضوع‪:‬‬
‫‪‬انواع هپاتیت‪،‬اپیدمیولوژی و‬
‫روش های تشخیص‬
‫آزمایشگاهی‬
‫‪ ‬هپاتیت (به انگلیسی‪ )Hepatitis :‬به معنی التهاب در‬
‫پارانشیم کبد است و به دالیل مختلفی میتواند ایجاد شود‬
‫که بعضی از آنها قابل سرایت هستند و برخی مسری‬
‫نیستند‪ .‬از عواملی که ایجاد هپاتیت میکنند میتوان به‬
‫افراط در مصرف الکل‪ ،‬اثر برخی داروها‪ ،‬آلودگی به‬
‫باکتری و همچنین ویروس اشاره نمود‪ .‬هپاتیت ویروسی‬
‫منجر به عفونت کبدی میگردد‪ .‬عامل بیماری هپاتیت‬
‫ویرال (ویروسی) یک ویروس است و در ابتدا میتواند‬
‫مثل یک سرماخوردگی بروز نماید؛‬
‫‪ ‬بیماری مزمن هپاتیت "‪ "C‬بر عکس سرماخوردگی‬
‫معمولی به دلیل از کار افتادن کبد و مشکل بودن درمان‬
‫میتواند حیات بیمار را تهدید کند‪ .‬بیشتر مبتالیان به‬
‫هپاتیت از نوع ‪ C‬و ‪ B‬عالئمی ندارد‪ .‬برخی از این‬
‫بیماران عالئم سرشتی عفونت ویروسی را نشان میدهند‬
‫از قبیل خستگی‪ ،‬دل درد‪ ،‬درد عضالنی و تهوع و بی‬
‫اشتهایی‪ ،‬ولی در موارد پیشرفته عالئم نارسایی کبدی‬
‫بروز میکند که شامل تورم شکم‪ ،‬اندامها‪ ،‬یرقان و‬
‫خونریزیهای گوارشی و ‪ ...‬است‪.‬‬
‫‪ ‬در ایران بالغ بر ‪ ۳٪‬افراد آلوده به این ویروس میباشند‪.‬‬
‫حدود ‪ ۷۵‬الی ‪ ۸۰‬درصد از افرادی که تازه به این‬
‫ویروس مبتال شدهاند‪ ،‬دچار پیشرفت و مزمن شدن این‬
‫بیماری شده و از بین آنها نیز ‪ 60‬الی ‪ ۷۰‬درصد به‬
‫بیماریهای مزمن کبدی دچار میشوند‪ .‬از بین افراد‬
‫حدود ‪ ۵‬الی ‪ ۲۰‬درصد به سیروز کبدی مبتال شده و ‪۱‬‬
‫الی ‪ ۵‬درصد آنان بر اثر بیماری سیروز کبدی و یا‬
‫سرطان کبد میمیرند‪.‬‬
‫انواع هپاتیت ویروسی‬
‫‪ ‬در حال حاضر ‪ ۸‬نوع ازاین ویروس شناخته شدهاست‪.‬‬
‫‪ ‬هپاتیت نوع ‪A‬‬
‫‪ ‬هپاتیت نوع ‪B‬‬
‫‪ ‬هپاتیت نوع ‪C‬‬
‫‪ ‬هپاتیت نوع ‪( D‬همیشه همراه با نوع ‪)B‬‬
‫‪ ‬هپاتیت نوع ‪E‬‬
‫‪ ‬هپاتیت نوع ‪F‬‬
‫‪ ‬هپاتیت نوع ‪G‬‬
‫‪ ‬در حال حاضر ‪ ۱۰‬تا ‪ ۱۵‬درصد افراد در هیچکدام از این دستهها قرار‬
‫نمیگیرند به همین دلیل میشود انتظار ویروس نوع ‪ H‬را نیز داشت‪.‬‬
‫هپاتیت ‪A‬‬
‫‪‬‬
‫هپاتیت ‪ A‬یک بیماری ویروسی است که از طریق آب و غذای آلوده منتقل‬
‫می شود‪ .‬این بیماری معموال خود به خود بهبود یافته و عوارض دراز مدت‬
‫کبدی ندارد وبنام هپاتیت عفونی نامیده می شود‪ .‬توسط دهان و مدفوع انتقال‬
‫می یابد‪ .‬دوره کمون آن تقریبا ‪ ۱‬ماهه است‪ .‬بیماری مزمن کبدی ایجاد نمی‬
‫کند و به ندرت کشنده است و هیچ نشانه آنتی ژنی با دیگر ویروسهای کبدی‬
‫ندارد‪ .‬انسان و میمون میزبانهای طبیعی این ویروس هستند‪ .‬با استفاده از‬
‫گیرنده های سطح سلولهای کبدی وارد سلول می شود‪ .‬از طریق دستگاه‬
‫گوارش فرد را آلوده می کند‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬عامل این بیماري ویروس هپاتیت ‪ A‬ميباشد كه در كبد تكثیر یافته و از‬
‫طریق مدفوع دفع ميشود‪.‬این ویروس از خانواده پیکورنا ویروسها و جنس‬
‫هپاتویروس است‪.‬‬
‫چگونگی انتشار ویروس‬
‫‪‬‬
‫معموالً از طریق خوردن آب و غذایي كه قبالً با مدفوع بیمار آلوده شدهاند‪،‬‬
‫منتقل ميشود‪ .‬در اكثر نقاط دنیا این بیماري از طریق نوشیدن آب آلوده‬
‫منتقل ميشود (به دلیل نقص در سیستم آب و فاضالب) اما از طریق خوردن‬
‫میوه و سبزیجات خام (كه با آب آلوده آبیاری شده و شسته نشده باشند) و یا‬
‫غذاهایي كه كامالً پخته نشده باشند نیز منتقل ميشود‪.‬آلودگی به این ویروس‬
‫در سرتاسرجهان انتشار دارد‪.‬حمالت هپاتیت ‪ A‬در خانواده ها وتجمعات آنها‬
‫‪ ،‬کمپهای تابستانی ‪ ،‬مراکز مراقبت روزانه و مهدکودک ها ‪ ،‬بخش های‬
‫مراقبت ویژه و در تجمعات نظامی دیده می شود و مهم ترین راه انتقال از‬
‫طریق مدفوعی–دهانی است ‪.‬‬
‫برخی گروه های در معرض خطر‬
‫بیماریزایی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫از طریق دستگاه گوارش فرد را آلوده می کند‪ .‬ویروس پس ازخورده شدن و عبور از‬
‫سلولهای پوشاننده روده و ورود به خون ‪ ،‬به سمت سلولهای کبدی رفته در آنجا شروع به‬
‫تکثیر می کند و سپس از طریق ترشحات صفرا به روده بزرگ ترشح شده و یا از مدفوع‬
‫دفع می شود ویروس به مقادیر زیاد در مدفوع وجود دارد و می تواند سبب آلودگی دیگران‬
‫شود ‪.‬‬
‫در سلولهای اوروفارنکس و اپیتلیال روده تکثیر پیدا می کند‪ .‬به دنبال ضایعات سلولهای‬
‫کبدی یرقان ظاهر می شود ‪.‬این ویروس از طریق صفرا وارد روده و مدفوع می شود و از‬
‫‪ ۱۰‬روز قبل از ظهور عالیم و ایجاد آنتی بادی در مدفوع وجود دارد و از طریق مدفوع‬
‫منتشر می شود‪ .‬عالیم بالینی آن شامل خستگی ‪ ,‬بی اشتهای ‪ ,‬ضعف ‪ ,‬تهوع ‪ ,‬شکم درد‬
‫‪ ,‬یرقان ‪ ,‬تیره شدن رنگ ادرار است و این بیماری در افراد بالغ شدید تر از از کودکان‬
‫است‪ .‬در کودکان اغلب بدون جلب توجه سپری می شود و در اکثر موارد بهبودی کامل‬
‫حاصل می شود‪ .‬حداکثر شیوع این بیماری بین سنین ‪ ۳۰‬تا ‪ ۱۵‬است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫دوره نهفتگی بیماری یا فاصله ورود ویروس به بدن تا ظهور عالئم ‪10-50‬‬
‫روز است ( متوسط ‪ 25‬روز ) شروع بیماری به طور ناگهانی و در حدود‬
‫‪24‬ساعت پس از ورود ویروس به بدن است ‪.‬‬
‫در بالغین شدت بروز عالئم زردی نسبت به کودکان بیشتر است ‪ ،‬تب بیش‬
‫از‪ 38‬درجه شایع است و زردی که در نتیجه صدمه به سلولهای کبدی‬
‫عارض می شود حدوداً چهار هفته پس از تماس با ویروس شروع می شود‬
‫و همراه با آن آنزیم های کبدی نیز افزایش می یابند سپس بدلیل مقابله سیستم‬
‫ایمنی بدن با عفونت ویروسی در طول مدت ‪2‬تا ‪3‬هفته عالئم کاهش می یابد‬
‫و ویروس از خون پاک می گردد ‪ .‬آلودگی با این ویروس عفونت مزمن‬
‫ندارد و بهبودی کامل در بیشتراز ‪ %98‬موارد مشاهده می شود‪.‬‬
‫پیشگیری و کنترل ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫واکسن غیر فعال شده ویروس هپاتیت ‪ A‬وجود دارد‪ .‬این واکسن بی خطر و مؤثر است که‬
‫البته برای سنین باالتر از ‪2‬سال توصیه می شود‪.‬‬
‫رعایت نکات بهداشتی‪ ،‬نقش اساسی در پیشگیری از انتشار ویروس هپاتیت ‪ A‬درجریان‬
‫مرحله حاد بیماری دارد مانند‪:‬‬
‫شستشوی دست ‪،‬‬
‫استفاده از ظرف غذای یکبار مصرف ‪،‬‬
‫استفاده از وایتکس (بارقت ‪ 1‬به ‪ )10‬برای امور بهداشتی‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫این ویروس از طریق خون و سرنگ آلوده منتقل نمی شود و عمدتا ً از طریق خوراکی وراه‬
‫مدفوعی دهانی منتقل می شود از این جهت باید مراقبتهای ویژه ای را در رابطه با بیماران‬
‫هپاتیت ‪ A‬و مواد دفعی آنها اعمال کرد‪ .‬جوشاندن وسایل آلوده شخص بیمار به مدت ‪ 5‬دقیقه‬
‫در آب جوش و حرارت دادن غذا به مدت ‪1‬دقیقه تا دمای بیش از ‪ 85‬درجه سانتی گراد (‬
‫‪ 180‬درجه فارنهایت ) از جمله این موارد است ‪.‬‬
‫درمان‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫این نوع هپاتیت درمان اختصاصی و داروئی ندارد وخود محدود شونده است البته دریافت‬
‫ایمونوگلوبولین بخصوص اگر از پالسمای شخص بالغ طبیعی تهیه شده باشد موجب بروز‬
‫حفاظت غیر فعال در ‪ 90%‬از کسانی می شود که درمدت ‪ 1-2‬هفته بعداز تماس با هپاتیت‬
‫‪ A‬ایمنوگلبولین را دریافت کرده باشند‪.‬‬
‫اكثراً هپاتیت ‪ A‬خودبهخود بهبود ميیابد و احتیاجي به درمان ندارد‪ .‬استراحت در منزل و‬
‫خوردن غذاهاي مناسب و نوشیدن مقدار كافي آب‪ ،‬ميتواند به روند بهبودي كمك نماید‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ویروس هپاتیت ‪ A‬معموالً باعث درگیري كبد به مدت طوالني نميشود و بیش از ‪%99‬‬
‫بیماران بهبود ميیابند‪ .‬درموارد نادري بیماري پیشرونده كبد منجر به نارسایی برقآسای‬
‫(فولمیننت) كبد ميشود كه ممكن است منجر به مرگ شده و یا نیاز به دریافت پیوند كبد‬
‫باشد‪.‬‬
‫تشخیص آزمایشگاهی‬
‫‪‬‬
‫تشخیص عفونت با هپاتیت ‪ A‬عمدتا ً براساس فاصله زمانی که این عالئم‬
‫طول می کشد و نتایج بدست آمده از تست هائی است که فعالیت غیر طبیعی‬
‫کبد را نشان می دهند (نظیر آالنین ترانسفراز وبیلی روبین ) که به همراه‬
‫یافته های بالینی تشخیص بیماری را مسجل می کند‪.‬استفاده از تست الیزا‬
‫جهت اندازه گیری تیتر آنتی بادی علیه ویروس و تشخیص نوع آن در‬
‫مراحل مختلف بیماری الزامی است ‪.‬‬
‫‪: Anti-HAV‬به روش االیزا‬
‫‪‬‬
‫این تست برای تشخیص عفونت با ویروس هپاتیت‪ (HAV) A‬یا برای ارزیابی نیاز یا پاسخ به واکسن هپاتیت‬
‫‪A‬؛ اگر فرد عالئم عفونت با ‪ HAV‬دارد (تب‪ ،‬خستگی‪ ،‬از دست دادن اشتها‪ ،‬تهوع‪ ،‬استفراغ‪ ،‬درد شکم‪ ،‬ادرار‬
‫تیره و‪ /‬یا مدفوع کم رنگ‪ ،‬درد مفاصل‪ ،‬زردی)‪ ،‬و‪ /‬یا در معرض آن قرار گرفته است؛ اگر فرد مبتال به بیماری‬
‫مزمن کبدی است؛ یا اگر فرد واکسن ‪ HAV‬دریافت كرده است‪ ،‬درخواست مي شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫این تست برای کمک به تشخیص عفونت کبد ناشي از ویروس هپاتیت )‪A (HAV‬استفاده می شود‪ .‬علل مختلفی از‬
‫هپاتیت و عالئم همراه وجود دارد‪ ،‬بنابراین‪ ،‬این تست برای تعیین این كه عالئم به دلیل هپاتیت ‪ A‬هستند‪ ،‬استفاده‬
‫می شود‪ .‬دو آزمایش وجود دارد كه براي تشخیص دو نوع مختلف آنتی بادی هاي هپاتیت ‪ A‬استفاده می شوند‪.‬‬
‫‪IgM‬هپاتیت‪ ، A‬اولین آنتی بادی تولید شده توسط بدن در زمان مواجهه با هپاتیت ‪ A‬است‪ .‬تست ‪ IgM‬هپاتیت ‪A‬‬
‫برای غربالگري تشخیص زودهنگام عفونت و برای تشخیص بیماری در بیماران داراي شواهد هپاتیت حاد استفاده‬
‫مي شود‪ .‬این آنتی بادی به طور معمول ‪ 2‬تا ‪ 3‬هفته پس از اولین آلودگي‪ ،‬توسعه یافته و برای حدود ‪ 2‬تا ‪ 6‬ماه‬
‫باقی مي ماند‪.‬‬
‫آنتی بادی های ‪ IgG‬هپاتیت‪ ، A‬در عرض ‪ 1‬تا ‪ 2‬هفته پس از آنتی بادی ‪ IgM‬تولید می شوند و معموال برای‬
‫بقیه عمر باقی می مانند و بدن را در مقابل عفونت بیشتر توسط همین ویروس محافظت مي كنند‪ .‬هیچ آزمایش‬
‫خاصي برای آنتی بادی های ‪ IgG‬هپاتیت ‪ A‬وجود ندارد؛ تست آنتی بادی تام (که هردو آنتی بادی ‪ IgM‬و ‪IgG‬‬
‫را تشخیص مي دهد) هر دو عفونت فعلی و قبلی با هپاتیت ‪ A‬را شناسایي مي كند و پس از دریافت واکسن‬
‫هپاتیت ‪ A‬نیز مثبت خواهد شد‪.‬‬
‫هپاتیت ‪B‬‬
‫هپاتیت ‪B‬بوسیله ‪HBV‬بوجود میآید‪.‬‬
‫این ویروس در خون ‪ ،‬منی و مایعات واژینال وجود دارد و از طریق تماس جنسی ‪،‬‬
‫وسایل آلوده تزریق دارو منتقل میشود‪ .‬زنان باردار آلوده میتوانند از طریق جفت یا‬
‫در موقع زایمان ‪ ،‬ویروس را منتقل کنند‪ .‬هپاتیت ‪B‬منتقل شده از مادر به نوزاد در‬
‫موقع تولد میتواند به دو شکل مزمن و حاد دیده شود‪ .‬مزمن یعنی دستگاه ایمنی بدن تا‬
‫‪ 6‬ماه نمیتواند ویروس را شناسایی و نابود کند‪ ،‬در حالی که ویروس برای ماهها و‬
‫سالها در کبد باقی مانده و به فعالیت و تکثیر ادامه میدهد‬
‫این باعث سرطان کبد و آسیب آن میشود‪ .‬کمتر از ‪ 10‬درصد بزرگساالن بیماری را‬
‫به شکل مزمن نشان میدهند‪ ،‬در حالی که این رقم در کودکانی که در موقع تولد آلوده‬
‫شدهاند به ‪ 90‬درصد و در نوجوانان به ‪ 25 - 30‬درصد میرسد‪ .‬خطر ابتال به‬
‫ویروس در بزرگساالن بستگی به سالمتی دستگاه ایمنی دارد‪ .‬برای مثال افرادی که‬
‫دستگاه ایمنی آنها به دالیلی مانند پیوند عضو ‪ ،‬دیالیز و مشکالت کلیوی ‪ ،‬شیمیوتراپی‬
‫و ایدز تضعیف شده است بیشتر از افراد سالم مبتال میشوند‪.‬‬
‫نشانههای بیماری‪:‬‬
‫‪ 30 - 40‬درصد افراد آلوده شده عالمت خاصی را نشان نمیدهند‪ .‬معموال عالیم‬
‫حدود ‪ 4 - 6‬هفته بعد از ورود ویروس بروز میکند‪ .‬مانند هپاتیت ‪A‬افراد آلوده‬
‫شده با ویروس هپاتت ‪B‬حاد احساس بیماری میکنند و قادر به انجام کاری نیستند‪.‬‬
‫کمتر از یک درصد افراد آلوده این بیماری را به شکل خیلی شدید و سریع نشان‬
‫میدهند که منجر به از کار افتادن کبد و مرگ میشود‪.‬دوره کمون بیماری از‬
‫‪6‬هفته تا ‪6‬ماه است‪.‬‬
‫اگر دستگاه ایمنی نتواند بیماری را تا ‪ 6‬ماه مراقبت کند‪ ،‬شخص عالیم هپاتیت‬
‫مزمن را نشان میدهد‪ .‬نشانههای هپاتیت مزمن مشابه هپاتیت حاد باشد‪ .‬معموال در‬
‫افرادی که چندین سال مبتال به بیماری هستند گروهی از عالیم اضافی را نشان‬
‫میدهند‪ .‬این عالیم شامل کهیر ‪ ،‬جوشهای پوستی ‪ ،‬آرتریت ‪ ،‬سوزش یا مورمور‬
‫کردن در بازوها و پاها )‪(Polyneuropathy‬میباشد‪.‬‬
‫چگونگی تشخیص هپاتیت ‪B‬‬
‫‪‬‬
‫اولین راه تشخیص استفاده از آزمایش خون است که آنتی ژنها و آنتی بادیها که‬
‫بوسیله دستگاه ایمنی در مقابل ویروس ساخته میشود را مشخص میکند‪ .‬آزمایشهای‬
‫ضروری برای تشخیص آلودگی ‪ ،‬تشخیص آنتی ژن ‪(HBSAg‬آنتی ژن سطحی ‪B‬‬
‫) و دو آنتی بادی ‪(HBS‬آنتی بادی مربوط به آنتی ژن سطحی) و آنتی بادی ‪HBC‬‬
‫(آنتی بادی مربوط به آنتی ژن مرکزی ‪)B‬میباشد‪.‬‬
‫آزمایش بار ویروس ‪HBV‬‬
‫بوسیله آزمایش بار ویروسی میتوان تعداد ویروس را در خون مشخص کرد‪ .‬اگر‬
‫بار ویروسی بیشتر از صد هزار نمونه در میلیلیتر باشد نشان دهنده فعالیت ویروس‬
‫در کبد میباشد‪ .‬وقتی بار ویروس از این مقدار باالتر رود و آنزیمهای کبدی نیز‬
‫افزایش یابد درمان باید شروع شود‪ .‬اگر تعداد کمتر از این مقدار باشد و ‪HBe‬‬
‫‪Anti‬مثبت و ‪HBeAg‬منفی باشد باید دستگاه ایمنی را کنترل کرد‪ .‬در این حال نیز‬
‫ویروس میتواند منتقل شود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫آزمایش آنزیمی کبدی‬
‫آزمایش آنزیم کبدی میزان آنزیمهای کبد مانند آالنین آمینو ترانسفراز‬
‫)‪(ALT‬و آسپارتات آمینو ترانسفراز )‪(AST‬را مشخص میکند‪ .‬افزایش این‬
‫آنزیمها نشانه آسیب کبد است‪ .‬در هپاتیت حاد این آنزیمها افزایش پیدا میکند ولی‬
‫موقتی است و ندرتا مشکالت دراز مدت کبدی بوجود میآورد‪ .‬در هپاتیت مزمن‬
‫مقدار ‪ALT‬کبد به شکل دورهای یا دائمی افزایش مییابد و خطر آسیبهای کبدی‬
‫دراز مدت را افزایش میدهد‪.‬‬
‫بیوپسی کبد‬
‫این روشها میزان آسیب کبدی را مشخص نمیکنند به همین دلیل از بیوپسی کبد‬
‫استفاده میشود‪ .‬بیوپسی برای افرادی که بار ویروسی خیلی باالتر از صد هزار‬
‫دارند و آنزیمهای کبد در آنها افزایش پیدا کرده است استفاده میشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫درمان هپاتیت ‪B‬‬
‫فرد مبتال به نوع حاد بیماری احتیاج به درمان ندارد و میتواند با استراحت و قرصهای‬
‫ایبوپروفن و نوشیدن مایعات بیماری را تحت نظر قرار دهد‪ .‬درمان فقط برای افراد مبتال به‬
‫هپاتیت مزمن تجویز میشود‪ .‬هدف از درمان ‪ ،‬کاهش بار ویروسی و سطح آنزیمهای کبد‬
‫میباشد‪ .‬اگر آنتی ژنهای ‪HBSAg‬و ‪HBeAg‬از خون پاک شوند درمان متوقف میشود‪.‬‬
‫به طور کلی در عفونت هپاتیت ‪ ،B‬فقط افرادی که مبتال به هپاتیت مزمن میباشند‪ ،‬برای‬
‫درمان انتخاب میشوند‪ .‬اهداف درمانی عفونت مزمن هپاتیت ‪ B‬عبارتند از‪:‬‬
‫‪ -1‬سرکوب تکثیر ویروس در دراز مدت با هدف جلوگیری از پیشرفت آسیب کبدی‬
‫‪ -2‬محو ماندگار شاخصهای تکثیر فعال ویروسی (‪ HBeAg‬و ‪)HBV DNA‬‬
‫‪ -3‬بهبود بالینی‪ ،‬بیوشیمیایی و هیستولوژی کبد‬
‫پیشگیری‬
‫اهداف پیشگیری عبارتند از‪:‬گسیختن زنجیره انتقال‪،‬حفاظت از افراد پرخطر با‬
‫استفاده از ایمن سازی فعال(واکسن)و ایمن سازی غیر فعال‪.‬‬
‫پیشگیری از انتقال‪:‬‬
‫غربالگری مداوم خون دهندگان از نظر وجود آنتی ژن‬‫استفاده از سرنگها و سر سوزنهای یکبار مصرف و سیستم های تجویز‪IV‬بدون‬‫سرسوزن(آنژیوکت)‬
‫‪-‬رعایت بهداشت فردی‬
‫ایمن سازی فعال (واکسن هپاتیت ‪)B‬‬
‫دو نوع واکسن هپاتیت ‪B‬که محتوی ‪HBSAg‬میباشد در دسترس است‪ .‬واکسنهای‬
‫بدست آمده از پالسمای خون و واکسنهای نوترکیبی‪ .‬هر دو نوع واکسن حتی اگر‬
‫پس از تولد تلقیح شوند مطمئن ‪ ،‬ایمنیزا و اثر بخش هستند‪( .‬آنتی بادی مادری‬
‫تاثیری بر پاسخ به واکسن نمیگذارد) بیش از ‪ 90‬درصد کودکان حساس پس از‬
‫سه دوز واکسن ‪ ،‬آنتی بادی محافظت کننده را تولید میکنند و در اکثر مطالعاتی‬
‫که بر کودکان هم گروه برای بیش از ‪ 10‬سال انجام شده است اثر بخشی واکسن‬
‫جهت جلوگیری از حامل مزمن شدن از ‪ 90‬درصد تجاوز میکند‪.‬‬
‫ایمن سازی غیر فعال(ایمنوگلوبولین)‬
‫موارد کاربرد ویژه جهت واکسینه کردن با‪HBIG‬بعداز در معرض قرار گرفتن‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫‪-1‬تماس اتفاقی با خون آنتی ژن مثبت از طریق زیر پوستی(فرو رفتن سرسوزن)و یا‬
‫راه مخاطی(پاشیدن ترشحات به غشای مخاطی)‬
‫‪-2‬تماس جنسی با افراد آنتی ژن مثبت‬
‫‪-3‬تماس در طی دوران قبل از تولد«در طی ‪12‬ساعت بعد از تولد دریافت کند»‬
‫اپیدمیولوژی ویروس هپاتیت ‪:B‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫عفونت هپاتیت ‪ ،B‬معضلی بهداشتی در سراسر دنیا است و حدود ‪ 350‬میلیون نفر حامل‬
‫ویروس هپاتیت ‪ B‬در سراسر جهان وجود دارند؛ گرچه با توجه به واکسیناسیون نوزادان و‬
‫افراد پرخطر‪ ،‬شیوع درصدی (و نه عددی) بیماری در دنیا کاهش یافته است‪ .‬شیوع عفونت‬
‫مزمن هپاتیت ‪ B‬در نواحی مختلف دنیا متفاوت است؛ از این جهت به سه منطق با شیوع‬
‫باال‪ ،‬متوسط و پایین تقسیم میشوند‪:‬‬
‫‪ -1‬مناطق با شیوع پایین‪ ،‬شامل آمریکا‪ ،‬اروپای غربی‪ ،‬استرالیا و نیوزیلند که ‪ 1‬تا ‪2‬‬
‫درصد جمعیت آنها حامل مزمن هپاتیت ‪ B‬میباشند‪.‬‬
‫‪ -2‬مناطق با شیوع متوسط‪ ،‬شامل کشورهای واقع در نواحی مدیترانه‪ ،‬ژاپن‪ ،‬هند‪،‬‬
‫سنگاپور‪ ،‬خاورمیانه‪ ،‬آمریکای جنوبی و التین که ‪ 3‬تا ‪ 5‬درصد جمعیت این کشورها حامل‬
‫مزمن هپاتیت ‪ B‬میباشند‪.‬‬
‫‪ -3‬مناطق با شیوه باال‪ ،‬جنوب شرقی آسیا و آفریقا که ‪ 10‬تا ‪ 7‬درصد جمعیت آنها حامل‬
‫مزمن هپاتیت ‪ B‬میباشند‪.‬‬
‫برخی راه های انتقال‬
‫تشخیص آزمایشگاهی‬
‫‪‬‬
‫چندین تست مختلف وجود دارد که می توانند برای شناسایی عفونت فعلی یا‬
‫قبلی ‪ HBV‬مورد استفاده قرار گیرند‪ .‬برخی از این آزمایش ها‪ ،‬آنتی بادی‬
‫های تولید شده در پاسخ به عفونت ‪ HBV‬را شناسایی مي كنند؛ برخی از‬
‫آنها آنتی ژن های ویروسی را شناسایي می كنند‪ ،‬در حالی که بقیه‪DNA ،‬‬
‫ویروسی را تشخیص می دهند‪ .‬آنها را می توان برای غربالگری عفونت در‬
‫غیاب عالئم‪ ،‬برای تعیین حاد یا مزمن بودن عفونت‪ ،‬یا برای پایش عفونت‬
‫مزمن مورد استفاده قرار داد‪.‬‬
‫پروتئین آنتی ژن سطحی هپاتیت‪ (HBsAg) B‬که روی سطح ویروس قرار‬
‫دارد‪ ،‬در عفونت های حاد و مزمن ‪ HBV‬در خون وجود خواهد داشت‪.‬‬
‫اغلب برای غربالگري و تشخیص عفونت ‪ HBV‬استفاده می شود؛ اولین‬
‫شاخص هپاتیت ‪ B‬حاد است و اغلب مردم آلوده را قبل از ظهور عالئم‬
‫شناسایي می كند؛ در طول دوره بهبود‪ ،‬غیرقابل بازیابي در خون است؛ راه‬
‫اصلی برای شناسایی افراد مبتال به عفونت مزمن است‪.‬‬
‫‪HBsAg‬به روش االیزا‬
‫‪‬‬
‫این تست برای شناسایی‪ ،‬تشخیص و‪ /‬یا پي گیری روند عفونت با ویروس هپاتیت‪ ، B‬یا‬
‫برای تعیین اینکه آیا واکسن هپاتیت‪ ، B‬سطح دلخواه مصونیت را تولید کرده است؛ یا اگر‬
‫فرد عالئم عفونت هپاتیت ‪ B‬را دارد یا احتماال در معرض ویروس هپاتیت ‪ B‬قرار گرفته‬
‫است؛ اگر فرد مبتال به بیماری مزمن کبدی ناشي از برخی علل دیگر است؛ اگر فرد واکسن‬
‫هپاتیت ‪ B‬دریافت کرده است؛ اگر فرد در حال درمان ‪ HBV‬است‪ ،‬درخواست می شود‪.‬‬
‫برخی از دالیل ثانویه برای انجام تست عبارتند از‪ :‬غربالگری برای عفونت هپاتیت ‪ B‬در‬
‫جمعیت های در معرض خطر یا در اهداء کنندگان خون‪ ،‬برای تعیین حامل بودن فرد‪ ،‬برای‬
‫تشخیص عفونت قبلی (مصونیت بعدی) ‪ ،‬و تعیین افزایش مصونیت ناشی از واکسن‪.‬‬
‫گروه های زیر از نظر ‪ HBsAg‬مورد آزمایش قرار مي گیرند‪ :‬کارکنان مراكز بهداشتي‬
‫که از طریق بریدگی های تصادفی‪ ،‬فرورفتن سوزن در دست و غیره‪ ،‬منبع احتمالی عفونت‬
‫هستند؛ مردانی که رابطه جنسی با مردان دیگر دارند؛ افرادی که آنزیم های کبدی ‪(ALT‬‬
‫و )‪ AST‬باال بدون علت شناخته شده دارند؛ افراد با شرایط پزشکی خاص که نیاز است‬
‫سیستم ایمنی آنها سرکوب می شود؛ زنان باردار؛ افرادی که در تماس نزدیک با فرد آلوده‬
‫به‪ HBV‬هستند؛ افراد آلوده به‪HIV.‬‬
‫هپاتیت ‪C‬‬
‫‪ ‬هپاتیت سی (به انگلیسی‪ )Hepatitis C :‬نوعی عفونت‬
‫است که عمدتا ً کبد را تحت تأثیر قرار میدهد‪ .‬ویروس‬
‫هپاتیت سی (‪)HCV‬علت این بیماری است‪ .‬هپاتیت سی‬
‫اغلب هیچ عالئمی ندارد‪ ،‬اما عفونت مزمن موجب زخم‬
‫شدن کبد میشود‪ ،‬و پس از چند سال به سیروز کبد‬
‫میانجامد‪ .‬در بعضی موارد‪ ،‬افراد مبتال به سیروز کبد‬
‫همچنین دارای نارسایی کبد‪ ،‬سرطان کبد‪ ،‬و یا عروق‬
‫بسیار متورم مری و معده میباشند که این مورد آخر‬
‫میتواند منجر به خونریزی تا حد مرگ شود‪. .‬‬
‫‪ ‬افراد اغلب از طریق تماس خونی ناشی از استعمال درون وریدی‬
‫مواد مخدر‪ ،‬تجهیزات پزشکی ضد عفونی نشده‪ ،‬و تزریق خون‬
‫به هپاتیت سی مبتال میشوند‪ .‬به صورت تخمینی ‪ ۱۳۰‬تا ‪۱۷۰‬‬
‫میلیون نفر در سراسر جهان به هپاتیت سی مبتال هستند‪.‬‬
‫اینترفرون و ریباویرین داروهای استاندارد برای ‪ HCV‬هستند‪.‬‬
‫بین ‪ ۵۰٪‬تا ‪ ۸۰٪‬افرادی که با این داروها تحت معالجه قرار‬
‫میگیرند‪ ،‬درمان میشوند‪ .‬کسانی که به سیروز یا سرطان کبد‬
‫دچار میشوند‪ ،‬ممکن است به پیوند کبد نیاز پیدا کنند‪ ،‬ولی‬
‫ویروس اغلب پس از پیوند مجدداً عود میکند‪ .‬هیچ واکسنی برای‬
‫هپاتیت سی وجود ندارد‪.‬‬
‫عالیم و نشانه ها‬
‫‪ ‬هپاتیت سی تنها در ‪ ۱۵٪‬موارد به عالیم حاد منجر‬
‫میشود‪ .‬عالیم اغلب مالیم و نامشخص هستند‪ ،‬از جمله‬
‫کاهش اشتها‪ ،‬خستگی‪ ،‬تهوع‪ ،‬دردهای مفصلی یا‬
‫عضالنی‪ ،‬و کاهش وزن‪ .‬تنها موارد کمی از عفونت حاد‬
‫با زردی همراه است‪ .‬عفونت در ‪ ۱۰-۵۰٪‬افراد و بیش‬
‫از سایرین در بانوان جوان‪ ،‬بدون درمان بهبود مییابد‪.‬‬
‫عفونت مزمن‬
‫‪‬‬
‫حدود هشتاد درصد افرادی که در معرض این ویروس قرار میگیرند‪ ،‬به‬
‫عفونت مزمن دچار میشوند‪ .‬اکثر افراد در دهههای نخستین عفونت‪،‬‬
‫کمترین و یا هیچ عالئمی را تجربه نمیکنند‪،‬اگرچه هپاتیت سی مزمن‬
‫میتواند با خستگی همراه باشد‪ .‬هپاتیت سی در میان افرادی که برای چندین‬
‫سال به این بیماری مبتال بودهاند‪ ،‬علت اصلی سیروز کبد و سرطان کبد‬
‫است ‪.‬سیروز کبد در افرادی که همچنین به هپاتیت بی یا ‪ HIV‬مبتال بودهاند‪،‬‬
‫معتادان الکلی و مردان شایع تر است‪ .‬افرادی که به سیروز کبد مبتال‬
‫میشوند‪ ،‬با خطری ‪ ۲۰‬برابر بیشتر در ابتال به سرطان کبد مواجه هستند؛ با‬
‫میزان ‪ ۱-۳٪‬در سال‪ .‬در معتادان به الکل‪ ،‬خطر ابتال ‪ ۱۰۰‬برابر بیشتر‬
‫است‪ .‬هپاتیت سی علت ‪ ۲۷٪‬از موارد سیروز کبد و ‪ ۲۵٪‬از موارد سرطان‬
‫کبد است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ویروس هپاتیت سی یک ویروس ‪ RNA‬کوچک پوشینه دار تک زنجیرهای‬
‫مثبت است ‪.‬این ویروس عضو جنس "هپاسی ویروس" در خانواده ‘‘فالوی‬
‫ویریده’’ است‪ ۷HVC .‬ژنوتایپ اصلی دارد‪ .‬در ایاالت متحده آمریکا‪،‬‬
‫ژنوتایپ ‪ ۱‬در ‪ ۷۰٪‬موارد عامل بیماری است‪.‬‬
‫سرایت‬
‫راه اصلی سرایت بیماری در کشورهای توسعه یافته استعمال درون وریدی‬
‫مواد مخدر (‪)IDU‬است‪ .‬در کشورهای در حال توسعه‪ ،‬راههای اصلی‬
‫عبارتند از تزریق خون و شیوههای پزشکی غیر ایمن‪.‬انتقال خون نیز یکی‬
‫از راه های شایع انتقال است‪ HCV.‬در ‪8‬درصد اهدا کنندگان خون در جهان‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬تزریق خون‪ ،‬فراوردههای خونی‪ ،‬و پیوند اعضا بدون‬
‫آزمایش ‪ HCV‬ریسک باالی ابتال را ایجاد میکند‪.‬‬
‫خالکوبی با دو یا سه برابر خطر بیشتر هپاتیت سی‬
‫همراه است‪ .‬این میتواند به دلیل لوازم استریل نشده یا‬
‫آلودگی رنگهای استفاده شده باشد‪ .‬بین رفتار جنسی‬
‫پرخطر و هپاتیت سی نیز ارتباط نزدیکی وجود دارد‪.‬‬
‫انتقال هپاتیت سی از مادر مبتال به فرزند وی در کمتر از‬
‫‪ ۱۰٪‬بارداریها اتفاق میافتد‪.‬‬
‫تشخیص‬
‫‪ ‬آزمایشهای تشخیص هپاتیت سی عبارتند از‪ :‬آنتی بادی ‪،HCV‬‬
‫تست االیزا (‪ ،)ELISA‬وسترن بالت‪ HCV RNA ،‬کمی‪.‬‬
‫‪ ‬واکنش زنجیرهای پلی مراز (‪ ،)PCR‬میتواند ‪ HCV RNA‬را‬
‫یک تا دو هفته پس از ابتال شناسایی کند‪ ،‬در حالی که آنتی‬
‫بادیها ممکن است برای شکل گیری و نمایاندن خود به زمان‬
‫بسیار بیشتری نیاز داشته باشند‪ .‬آزمایش هپاتیت سی معموالً با‬
‫آزمایشهای خون آغاز میشود تا با استفاده از روش ایمونواسی‬
‫آنزیمی وجود پادتنها در ویروس هپاتیت سی تشخیص داده شوند‪.‬‬
‫اگر آزمایش مثبت باشد‪ ،‬برای تایید صحت ایمونواسی و به‬
‫منظور تعیین شدت بیماری آزمایشات بعدی انجام میشود‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ویروس هپاتیت سی در ‪ ۵۰‬تا ‪ ۸۰٪‬مبتالیان به این ویروس موجب بوجود‬
‫آمدن عفونت مزمن میشود‪ .‬حدود ‪ ۴۰‬تا ‪ ۸۰٪‬این عفونتها با درمان از‬
‫بین میروند‪ .‬افرادی که دچار هپاتیت سی مزمن هستند باید از مصرف الکل‬
‫و داروهایی که موجب تولید سم در کبد میشوند خودداری کنند‪ ،‬این افراد‬
‫همچنین باید برای هپاتیت آ و هپاتیت ب واکسینه شوند‪ .‬درمان فعلی این‬
‫بیماری ترکیبی است از پگ اینترفرون و داروی ضد ویروس ریباویرین که‬
‫بسته به نوع ویروس هپاتیت سی ‪ ۲۴‬تا ‪ ۴۸‬هفته به طول میانجامد‪ .‬آثار‬
‫بهبودی در ‪ ۵۰‬تا ‪ ۶۰٪‬افراد درمان شده قابل مشاهده است‪ .‬ترکیب‬
‫بوسپروویر یا تالپرویر با ریباویرین و پگ اینترفرون آلفا موجب بهبود‬
‫واکنش به ژنوتیپ ‪ ۱‬هپاتیت سی میشود‪.‬‬
‫اپیدمیولوژی‬
‫‪‬‬
‫بین ‪ ۱۳۰‬تا ‪ ۱۷۰‬میلیون نفر‪ ،‬یا ‪ ۳٪‬جمعیت جهان‪ ،‬با هپاتیت سی مزمن‬
‫زندگی میکنند‪ .‬هر ساله بین ‪ ۳‬تا ‪ ۴‬میلیون نفر به این ویروس آلوده‬
‫میشوند‪ ،‬و سالیانه بیش از ‪ ۳۵۰،۰۰۰‬نفر به خاطر بیماریهای مربوط به‬
‫هپاتیت سی میمیرند‪ .‬ترکیبی از مصرف ایدوکسوریدین (‪ )IDU‬و داروهای‬
‫تزریقی و یا تجهیزات پزشکی ضد عفونی نشده در قرن بیستم منجر به‬
‫افزایش قابل توجه این میزان شده است‪ .‬در ایاالت متحده حدود ‪ ۲٪‬از مردم‬
‫به هپاتیت سی مبتال هستند‪ ،‬و هر ساله بین ‪ ۳۵،۰۰۰‬تا ‪ ۱۸۵،۰۰۰‬نفر به‬
‫این بیماری مبتال میشوند‪ .‬کشورهایی که میزان آلودگی باالیی دارند شامل‬
‫مصر (‪ ،)۲۲٪‬پاکستان (‪ )۴٫۸٪‬و چین (‪ )۳۰،۲٪‬میباشند‬
‫برخی گروه های پرخطر درمعرض ابتال به هپاتیت ‪C‬‬
‫ها‬
‫هموفیلیك ها‬
‫جراحان‬
‫كاركنان آزمایشگاه‬
‫پرستاران‬
‫سایر ویروس های ایجاد کننده هپاتیت‬
‫ویروس هپاتیت ‪:D‬‬
‫‪ HDV‬به عامل هپاتیت دلتا شهرت دارد‪.‬ویروس‪ HDV‬باید وارد ‪ HBV‬شود تا‬
‫بتواند به کبد دسترسی پیدا کند وعفونی گردد‪.‬بیماران باید قبال ‪ HBV‬را در‬
‫خون خود داشته باشند یا عفونت بطور همزمان واقع شده باشد‪.‬شایعترین راه‬
‫انتقال از طریق خون آلوده است‪.‬آنتی ژن ‪ HDV‬چند روز پس از آلودگی با‬
‫روش ایمنواسی در خون قابل شناسایی می گردد‪.‬همچنین آنتی بادی کل و‬
‫‪ IgM‬ضد‪ HDV‬در اوایل بیماری قابل سنجش می باشند‪.‬افزایش مداوم این‬
‫آنتی بادی ها نشانه بیماری مزمن یا ناقل بودن بیمار است‪.‬‬
‫ویروس هپاتیت ‪:E‬‬
‫‪ HEV‬در گروه ویروس های با دوره کمون کوتاه قرار دارد‪.‬در حال حاضر‬
‫نیز هیچ آزمون روتین آنتی ژنی برای تشخیص سرمی دقیق این عامل‬
‫عفونی وجود ندارد‪.‬‬
‫‪‬تهیه کنندگان‪:‬‬
‫‪‬فرزانه رفیعی‬
‫‪‬سمیه میرزایی پور‬
‫‪‬خسته نباشید‬