Transcript doğal unsurlar - Egitimcininadresi.com

DERS: Sosyal Bilgiler
SINIF:4
SÜRE:40’+40’
ÜNİTE: Yaşadığımız Yer
ÖĞRENME ALANI: İnsanlar, Yerler ve Çevreler
KULLANILACAK KAVRAMLAR: Çevre, beşeri ortam, doğal ortam
KAZANIM:
1- Çevresinde gördüğü doğal ve beşerî unsurları ayırt eder.
2- Efsane, destan, öykü, türkü ve şiirlerden yararlanarak yaşadığı yerin
coğrafi özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulunur.
DOĞRUDAN VERİLECEK BECERİ
Öğrencilerin yakın çevrelerini tüm unsurlarıyla birlikte tanımaları
sağlanacaktır.
TEMEL BECERİLER: gözlem, mekanı algılama.
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
Şirineyi çok seviyorum.
Onun gönlünü kazanmak
için ona bir hediye vermeliyim.
www.egitimcininadresi.com
Şirine fotoğrafları çok sever. Ona bir fotoğraf
albümü hediye edebilirim.
www.egitimcininadresi.com
Şirin Baba bana yardım et!
Beşeri Unsurlar
Doğal Unsurlar
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
Şirin Baba fotoğrafları doğal unsurlar ve beşeri unsurlar olarak
grupladı. Peki bunlar ne anlama geliyor, niçin böyle bir ayrım
yaptı?
www.egitimcininadresi.com
Beşeri Unsur; insanlar tarafından
Doğal
Unsur; doğrultusunda
doğada kendiliğinden var olan
ihtiyaçlar
insan müdahalesi
olmayan unsurlardır.
oluşturulan
unsurlardır.
www.egitimcininadresi.com
Peki çocuklar etrafımızda hangi
doğal unsurlar vardır?
www.egitimcininadresi.com
akarsu
dağ
orman
www.egitimcininadresi.com
ada
yarımada
ova
göl
www.egitimcininadresi.com
Peki çocuklar bu doğal unsurların ne demek
olduklarını biliyor musunuz?
www.egitimcininadresi.com
Dağ; çevresine göre daha yüksek
olan kaya kütleleridir.
Akarsu; yeraltında veya yeryüzünde akış
halindeki sular.
Ada; etrafı sularla çevrili kara
parçası.
Orman; ağaç toplulukları.
www.egitimcininadresi.com
Yarımada; sadece üç tarafı sularla çevrili
kara parçası.
Göl; karaların içinde oluşmuş büyük su
birikintileri.
Ova; çevresine göre alçakta kalmış
düz araziler.
www.egitimcininadresi.com
Peki çocuklar etrafımızda hangi
beşeri faktörler vardır?
www.egitimcininadresi.com
şehirler
barajlar
köprüler
www.egitimcininadresi.com
evler
yollar
tüneller
www.egitimcininadresi.com
gökdelenler
Acaba bunların dışında
etrafımızda hangi doğal ve beşeri
unsurlar var?
www.egitimcininadresi.com
Doğal Unsurlar
www.egitimcininadresi.com
Beşeri Unsurlar
Doğal unsur olarak kabul ettiğimiz ormanlar insanlar
tarafından da oluşturulmakta bu durumda ormanlar nasıl doğal
unsur oluyor?
www.egitimcininadresi.com
Peki bu doğal ve beşeri
Unsurlar insan hayatını
nasıl etkiliyor?
www.egitimcininadresi.com
Doğal unsurlar, başta insanlar olmak üzere bütün canlılar için hayati önem taşır.
İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler hayatlarını bu unsurlar sayesinde devam ettirirler. Doğal
unsurlar arasından canlılar için vaz geçilmez olanları toprak, su ve havadır.
Beşeri unsurlar da insanların daha rahat yaşamaları için hayatlarını kolaylaştırır.
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
Etkinlik zamanı
www.egitimcininadresi.com
Sınıf dört gruba ayrılır. Her grup kendisine verilen kavramla ilgili
akrostiş şiir yazar.
1. grup: orman
2. grup: akarsu
3. grup: şehir
4. grup: köprü
www.egitimcininadresi.com
Daha önceleri de insanlar böyle çevrelerinde
olup biten şeylerle ilgili şiirler, türküler,
masallar ve efsaneler yazmışlar.
www.egitimcininadresi.com
Arkadaşlar peki niçin insanlar bu olaylarla ilgili
şiir, türkü, masal ve efsane yazmış olabilirler?
www.egitimcininadresi.com
Geçmişte insanlar doğada meydana gelen
değişimlerden etkilenmişler. Çevrelerinde
gördüklerini yazıya aktarmışlardır; dağlar,
ovalar, denizler, mevsimler…
www.egitimcininadresi.com
Bakalım yazılan diğer şiirler de bizim
şiirlerimiz kadar güzel mi?
www.egitimcininadresi.com
Yurdumuz Türkiye
Türkiye güzel yurdum
Canım sana fedadır.
Kıyıları dağları
Tarihte hep masaldır.
Marmara Karadeniz
Ege ile Akdeniz
Sınırları korumak
İçin emrindeyiz.
Karadeniz ılıktır
Her mevsim yağmur yağar
Doğu’da kışlar soğuk
Üstelik kar da var.
Akdeniz ve Ege’de
Yazlar sıcak ve kurak.
Kışlar ılık ve yağışlı
Paltoyu artık bırak.
Türkiye'de her zaman
Dört mevsim, dört iklim var.
İsteyen suda yüzer,
İsteyen kayak yapar.
www.egitimcininadresi.com
Çocuklar siz beni yormayın. Bana bu şiire göre Türkiye’nin
özelliklerinin neler olduğunu söyleyin.
www.egitimcininadresi.com
Marmara
Marmara bölgesinde
Her türlü sanayi var
İnsanla ürünlerle Doluyor fabrikalar
Tarım ve hayvancılık
Çağdaş yolla yapılır
Her türlü mal ve hizmet
Üretilip satılır.
Çanakkale destandır
Hiçbir zaman geçilmez
Boğazların değeri
Dünyalarla ölçülmez
Balıkesir ve Bursa
Ergene ovaları
Sebze, meyve doludur
Trakya bölgesinde
Istıranca Dağları
Uludağ’da yapılır
Çoğu kış sporları.
Türkiye’nin en zengin
İstanbul, İzmit, Bursa
Balıkesir, Edirne
Tarihle bir yaştadır
Muhteşem Selimiye
Marmara, Büyükada
Bahçeleri bağları.
bölgesidir burası
Doludur fabrikalarla
İstanbul’u Bursa’sı
Turistin uğrak yeri
Gelibolu’da yatar
Türk’ün Mehmetçikleri.
www.egitimcininadresi.com
ŞAVŞAT
Etrafı çevrilmiş çimenli dağlar,
Dağların eteği yemyeşil bağlar,
Sol taraftan gelir, Şen ırmak çağlar,
Katmer katmer açar gülü Şavşat’ın
Cenneti andırır ilk baharı yazı,
Göllerde ötüşür ördeği kazı
Şairleri çoktur çalınır sazı,
Öztürkçe konuşur dili Şavşat’ın.
Caddeler muntazam, sokaklar geniş,
Üzüm, incir, elma var her bir yer yemiş.
İnanmazsan eğer gözle gör tanış,
Yalnız işlemiyor yolu Şavşat’ın.
Buğdayı ilkbahar, güzden ekilir,
Sümbül verir dalga dalga bükülür,
Güvercinler etrafına dökülür,
İşte hep nasırlı eli Şavşat’ın.
Haziran 20’de dağa göçerler,
Yaylalarda soğuk sular içerler,
Kız gelini elvan nakış biçerler,
Ferah ferah eser yeli Şavşat’ın.
www.egitimcininadresi.com
Dağlar dağlar viran dağlar
Yüzüm güler kalbim ağlar
Yüreğimden kanlar damlar
Yüksek yüksek tepelere
Ev kurmasınlar
Aşrı aşrı memlekete
Kız vermesinler
Evreşe yolları dar dar
Bana bakma benim yarim var
www.egitimcininadresi.com
ILGAZ
Ilgaz Anadolu’nun
Sen yüce bir dağısın.
Baharla yeryüzünde
O cennetin bağısın.
Yalçın kayalıkları
Göklere yükseliyor.
Senin dumanlı başın
Bulutları deliyor.
Yükseklerden akıyor
Ne güzel berrak sular,
Eteklerinde otlar
Sürülerle kuzular.
Bu türküde Ilgaz dağının hangi özellikleri anlatılıyor?
www.egitimcininadresi.com
SARI KIZ
Delikanlının biri güzeller güzeli bir kıza aşık olmuş. Kız,
evlenme şartı olarak, delikanlıdan gücünü ispatlamasını istemiş.
Bu şarta göre delikanlı sırtına yüklenen tuz çuvallarını taşımak
zorundadır. Delikanlının sırtına tuz çuvalları yüklenmiş.
Yamaçtan tırmanırken çuvallar dengesini kaybetmiş ve delikanlı
yuvarlanarak göle düşmüş. Tuzlar ıslandıkça çuvallar ağırlaşmış
ve delikanlıyı suyun derinliklerine çekmiş. Köy halkı bu acıya
sebebiyet verdiği için kıza öfkelenmişler. Ona yumurtalar
atmışlar. Sarı Kız adı da buradan kalmış.
www.egitimcininadresi.com
Öfkeleri yatışmayan köylüler babasına giderek kızını şikayet etmişler ve onu yok etmesini
istemişler. Babası yumurtalara bulanmış kızını alıp tepeye çıkmış. Kızını öldürmeden önce abdest
alıp namaz kılmak isteyen baba kızından su bulmasını istemiş. Kız delikanlının boğulduğu gölün
suyundan getirmiş. Su tuzlu olduğu için babası yeniden tatlı su bulup getirmesini istemiş. Bunun
üzerine kız ayağını yere vurmuş, o anda yerden bir kaynak suyu fışkırmaya başlamış. Durumu
gören babası kızının ermiş olduğunu anlamış ve onu öldürmekten vazgeçmiş. Kimsenin zararı
dokunmasın diye de suyun etrafını taş duvarla çevirmiş.
www.egitimcininadresi.com
Kaz dağlarının zirvesindeki bu kaynak, bugün hala yörede şifalı olarak bilinmektedir. Ayrıca hem
Sarıkız’ın, hem de babasının öldükleri yerler kutsal sayılmaktadır. Babasının öldüğü ve bugün kabrinin
bulunduğu kabul edilen yere Kartaltepe veya Babatepe; Sarıkız’ın kabrinin olduğu tepeye ise Sarıkız
Tepesi adı verilmektedir. Bu tepelerin ermiş bir kız ile babasına izafe edilmesi ise elbette ki eski Türk
inanışlarındaki dağ kültünün bir yansımasıdır.
www.egitimcininadresi.com
Kazdağı’nın zirvesinde bulunan Sarıkız’ın kabri bugün de
yöre halkı tarafından ziyaret edilmektedir. Her yıl 14-16
Temmuz tarihleri arasında Akçay’da yapılan Zeytin
Festivali’nde Sarıkız da temsil edilmektedir. Ayrıca Sarıkız’ın
kabri başında herkesin dileğini yazabildiği büyük bir dilek
defteri bulunmaktadır.
www.egitimcininadresi.com
Peki çocuklar sizin de büyüklerinizden duyduğunuz
böyle efsane veya türküler var mı?
www.egitimcininadresi.com
Haydi bizde sınıfımızı anlatan bir şiir yazalım.
S……………………..
I………………………
N…………………....
I………………………
F……………………...
I………………………
M…………………….
www.egitimcininadresi.com
Neler öğrendik
www.egitimcininadresi.com
Otoyol – apartman – dağ – orman – akarsu – çocuk parkı – baraj
gölü – su kanalı – demiryolu – otobüs – uçak – ova – mağara –
istasyon – deniz – hastane – tepe – dolmuş durağı
DOĞAL UNSURLAR
BEŞERİ UNSURLAR
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
……………….
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………….
www.egitimcininadresi.com
Aşağıdaki kutucuklara yukarıda yazdığınız doğal ve beşeri
unsurlardan birinin resmini çiziniz
www.egitimcininadresi.com
Doğal ve beşeri faktörler arasında ne gibi farklar vardır?
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
………………......
www.egitimcininadresi.com
İnsanlar ve diğer canlılar doğal unsurlar mı, beşeri unsurlar mı
olmadan yaşayamaz?
www.egitimcininadresi.com
1-Aşağıdakilerden hangisi doğal çevreye örnek değildir?
. şehir ve köyler
. Ormanlar
. millî parklar
. akarsu yatakları
2- "insanların etkileri ile değişerek oluşan yeni
çevreye..............................denir." ifadesini aşağıdakilerden hangisi anlamlı tamamlar?
. doğal çevre
. yeni çevre
. beşeri çevre
.Lunapark
3-"Keskin ve dik yamaçlarla çevresinden ayrılan toprak parçasına...........denir.
Yurdumuzun en yüksek dağı........................dır." ifadesinde boş bırakılan yerleri aşağıdakilerden hangi
seçenek doğru tamamlar?
. dağ - Erciyes Dağı
. dağ - Ağrı Dağı
. göl - Nemrut Dağı
. plato - Hasan Dağı
www.egitimcininadresi.com
4-Yaşamımızı sürdürebilmek için gerekli ihtiyaçlarımızı aşağıdakilerden hangisi ile karşılarız?
)Yakın çevreden
)Arkadaşlardan
)Marketten
)Komşulardan
5- Sosyal Bilgiler dersinde öğretmen öğrencilerine yurdumuzdaki doğal unsurlara örnek
vermelerini istemiştir.
Öğrencilerden bazıları şu örnekleri vermiştir:
Mert: Dağlar
Sinan: Göller, denizler
Suna: Ormanlar
Deniz: Boğaziçi Köprüsü
Öğretmenin sorduğu soruya öğrencilerden hangisi yanlış örnek vermiştir?
)Mert
)Deniz
)Sinan
) Suna
www.egitimcininadresi.com
6-İnsanlar çeşitli ihtiyaçlarını çevrelerinde yer alan kaynaklardan
sağlarlar.
Aşağıdakilerden hangisi buna örnek gösterilemez?
Ağaçlardan mobilya elde etmek
Akarsu önlerine barajlar yapmak
Toprağı işleyerek ürün elde etmek
Toprak üzerine bina inşa etmek
www.egitimcininadresi.com
MÜNAZARA
www.egitimcininadresi.com
Yurdumuzun batısında
Bak ege bölgesi var.
Denize dik olarak
Uzanır tüm dağlar.
EGE
İzmir liman kentidir,
Dünyalara açılan.
Aydın ile Denizli
Fabrikalarla dolan.
Kışlar ılık ve yağışlı
Ilımandır iklimi.
Gördes’in meşhurdur
Halısıyla kilimi.
Menteşe, Aydın, Murat
Yunt ve Bey dağları var.
Dağların arasında
Bulunur tüm ovalar.
Yemyeşildir her taraf
Çoktur koylar, körfezler.
Turistin uğrak yeridir
Tarihi harabeler.
Büyük, Küçük Menderes
Gediz ova ve nehir.
Her türlü meyve, sebze
Bölgede üretilir.
Tarihin akan sesi.
Aliağa’da vardır
Petrol rafinerisi.
Bergama, Milet, Selçuk
www.egitimcininadresi.com
Yukarıda yazan şiire göre;
1- Ege Bölgesi Türkiye’nin
neresindedir?
2- Ege Bölgesi’nin iklimi nasıldır?
3- Ege Bölgesinde hangi dağlar ve nehirler vardır?
www.egitimcininadresi.com
Haydi bizde Çanakkale’yi
anlatan bir akrostiş yazalım.
Ç……………………………
A………………………….
N………………………….
A………………………….
K………………………….
K………………………….
A………………………….
L…………………………..
E……………………………
www.egitimcininadresi.com
toprak
güneş
ev
ay
fabrika
……..
hava
baraj
Gök cisimleri
yapılar
………
Doğal unsurlar
…………
…………
Trafik lambası
Çevremizdeki varlıklar
Beşeri unsurlar
su
canlılar
deniz
Diğer nesneler
akarsu
……..
taşıtlar
bitki
hayvan
otomobil
…..............
Elektrik
direği
tren
………
www.egitimcininadresi.com
yıldız, göl, insan, gemi, çöp kovası,
okul, köprü
uçak
Yandaki resimleri doğal unsur
ve beşeri unsur olarak sınıflandırın. Altlarına yazınız.
...................................
...................................
…………………………………
……………………………….
...................................
…………………………………
www.egitimcininadresi.com
1
12
T
13 K Ö P R Ü
N 8
11 Ş E H İ
L
9
5
G
Ö
10
B 4 Y OL
A DA
B
6
İ
R R
A I 2 O R MA N
J M V
A
7 AK AR S U
14
D
3 DA Ğ
E
N
İ
15T A Y F U N K I Z I L K U R T
1- Karaların içindeki büyük su birikintileridir.
2- Ağaç toplulukları.
3- Türkiye'deki en yüksek ………… Ağrı’dır.
4- İnsanların, taşıtları bir yerden bir yere gitmek için kullandıkları doğrultu..
www.egitimcininadresi.com
5- Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili bir
……………… dır.
6- Geniş düzlük.
7- Yeraltı veya Yeryüzündeki hareketli sular.
8- Etrafı sularla çevrili kara.
9- Akarsuların önüne kurulan büyük set.
10- İnsanların barınmak için yaptıkları yapıların
tamamına verilen ad.
11- Toplu halde yaşayan insanların bulunduğu
yerleşme.
12- Yer altından açılan yol.
13- Herhangi bir sebeple birbirinden ayrılmış iki
yakayı birbirine bağlayan yapı.
14- Karaların etrafını çevreleyen büyük su
kütleleri.
15- Sunumu hazırlayan ve sunan.
Bunları Yapabilirim
evet
1
2
3
Doğal unsur ve beşeri unsur kavramlarının anlamlarını
açıklayabilirim.
Çevremdeki doğal ve beşeri unsurlara örnekler
verebilirim.
Yaşadığım yerin coğrafi özelliklerini anlatan efsane,
destan, öykü, türkü ve şiire örnek verebilirim.
www.egitimcininadresi.com
kısmen
hayır
Türkiye’nin en uzun akarsuyu Kızılırmak'tır.
www.egitimcininadresi.com
Türkiye’nin en yüksek dağı Ağrı Dağı’dır.
www.egitimcininadresi.com
Türkiye’nin en büyük gölü Van Gölü’dür.
www.egitimcininadresi.com
Türkiye’ye bağlı en büyük ada Gökçeada’dır.
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com
www.egitimcininadresi.com