Transcript hadis - Webnode

3-B SINIFI


1- Söz, fiil,takrir,yaratılış veya huyla
ilgili bir vasıf olarak Hz Peygambere
izafe edilen her şeye denir.
2- Hz. Peygambere izafe edilen, söz,
fiil ve takrirlere denir.
HADİS VEYA SÜNNETİN UNSURLARININ ŞEMASI;
KAVLİ
FİİLİ
HADİS
(SÜNNET)
TAKRİRİ
SARİH
TAKRİRİ
VASFİ
ZIMNİ
TAKRİRİ
HILKİ
HULKİ

Hz. Peygamberin seçtiği ve Allah’ın ahkamıyla
amil olarak gittiği yoldur.

SÖZLÜ SÜNNET;Hz. Peygamberin din adına
söylediği sözlere denir.

FİİLİ SÜNNET; Hz. Peygamberin davranış ve
uygulamalarını anlatan sünnete denir.

TAKRİRİ (Sarih); Hz. Peygamberin bizatihi
yapmadığı ancak, gördüğü ve onayladığı
sünnettir.



ZIMNI TAKRİRİ;Hz. Peygamberin gördüğü ve
sükut ettiği olayları anlatan sünnettir.
HULKİ; Peygamberimizin herhangi bir huyunu
anlatan sünnet.
HILKİ; Hz. Peygamberin şemailine dair
bilgilerini anlatan hadislerdir.(Boyu,saçı...)




Hadis birbirinden farklı iki kısımdan oluşur.
1- SENED; Biri diğerinden nakletmek(almak)
şartıyla hadisi rivayet eden kişilerin
Resülullaha kadar sıralanan kısma denir.
2- METİN; Senedin kendisinde son bulduğu
sözlü kısımdır.
RAVİ; Senedde yer alan her şahsa ravi denir.

1- RESÜLULLAH S.A.V.

2- SAHABE; Hz Peygamberi görmüş, sohbetinde
bulunmuş müslüman kişilere denir.

3- TABİUN; Sahabeler zamanında yaşamış, onları
görmüş, müslüman kişilere denir.

4- ETBAUTTABİİN; Tabiunu görmüş,onları tanımış
müslümanlara denir.

5- ETBAU ETBAUTTABİİN; Etbauttabiin’i görmüş,
tanımış müslümanlara denir.
METİN; Senedin kendisinde son bulduğu sözlü
kısımdır.



1- Kur’an-daki anlatılan emir ve yasakları
teyid eder.
2- Kur’an-da bulunan fakat açıklanmayan
hükümleri açıklar.
3- Kur’an-da bulunmayan müstekil hükümler
koyar. (Eşek etinin haram oluşu gibi).



VAHİY; Kur’andır. Lafızı ve manasıyla vahiydir.
Lafzı ve manası vahiydir.
MELEKE-İ NÜBÜVVE (Nebevi akıl); Sünnet ve
Hadisler, vahyin bir tür meal ve methumun
niteliğinde ve peygamberin Nebevi akıl
melekesi neticesi olarak zımnen vahiydir.
BEŞERİ AKIL; Peygamberin, Peygamberlik
görevi haricindeki konularda beşeri aklını
kullanır. Bu noktada hata ihtimali
bulunmaktadır.Tecrübeye dayanır.



RİVAYET; Sulamak, taşımak,nakletmek.
(Rivayet ) ıstıla manası; Hadisin öğrenim ve
öğretimidir.
ADAB; (Edeb) kelimesinin çoğuludur. Her
hangi bir meslek guruplarının uyması ve
uygulaması gerekli manevi kaideler ve
tekniklerdir.

1- İyi niyetli olmalıdır (İhlas).

2- Hadisi ehlinden almaya çalışmalıdır.

3- Öğrendiği ile amel etmelidir.

4- Hocaya saygı göstermelidir.

5- Arkadaşlarına saygı göstermelidir.

6- Hadis usulüne önem vermelidir.

1- İyi niyet ve üstün ahlak sahibi olmalıdır.

2- Haddini bilmek yada ehliyete riayet.

3-Kendisinden daha ehil olana saygı göstermek

4- Karıştırma ihtimali belirince,Hadis rivayetini
ve okutmayı bırakmak.

5- Hadis’e ve Hadis meclislerine önem vermek.

6- Kitap yazmak ve diğer ilmi faaliyetlerde
bulunmak.










Hadis usulcüleri tahammül ve eda yollarını başlangıçtan bu
yana sekiz olarak belirlemişlerdir. Bu sekiz yolun öncelik
ve değer sıralamasında ittifak vardır.
Hadisin dindeki yerini, önemini idrak etmiş müslümanlar,
onun hangi yolla öğrenilmiş olduğunun tesbitine,fevkalade
önem vermiş ve bu öğrenim yollarını ayrı ayrı teknik
terimlerle ifadelendirmişlerdir.
Bunlar;
1- Sema
2-Kıraat
3-İcazet
4-Münavele
5-Kitabet
6-İ’lam
7-Vasiyet
8-Vicade


Hocanın, ezberinden veya yazılı bir metinden
okuyarak rivayette bulunması, öğrencinin,
hocadan direkt olarak, duyması ve rivayeti
almasıdır. En itibar edileni budur.
KIRAAT;
Hocanın huzurunda, talebe ezberinden veya
elin deki kitaptan hadis okur. Hocada
ezberinden veya elindeki nüshadan takip
ederek dinler.Gerektikçe düzeltme yapar. Bu
yolla öğrenci o hadisleri hocadan almış olur.


Hocanın, talebesine duyduklarını veya
kitaplarını rivayete izin vermesine denir.
MÜNAVELE;
Kendisinden nakl ve rivayet etmesi için
hocanın, öğrencisine bir kitap veya yazılı bir
metin vermesine denir.

Huzurunda bulunan veya bulunmayan bir
öğrenci için, hocanın kendi eliyle bir veya bir
kaç hadis yazıp veya yazdırıp vermesi veya
göndermesine denir.
İ’LAM;
 Hocanın icazetten söz etmeksizin belli bir
hadis veya hadis kitabı için sadece “Benim
rivayetim işte budur” diye açıklamada
bulunmasına denir.

Ölmek veya yolculuğa çıkmak üzere olan
hocanın, rivayet izninden söz etmeksizin
kitabını öğrencilerinden birine vasiyet
etmesidir.
VİCADE;
 Bir kimsenin yazma bir risale veya kitabı
bulması, ele geçirmesine denir.


Rivayetin sıfatı ifadesiyle, Hadislerin kelimesi,
kelimesine aynenmi yoksa mana ilemi rivayet
edilmiş olduğu kast edilmektedir.
Bilindiği gibi hadisler, hadis kitaplarına
geçinceye kadar iki şekilde rivayet edile
gelmiştir.

1- Lafzen

2- Manen


Hadislerin, Peygamberden duyulduğu gibi aynen
rivayet edilmesidir.
Peygamberimiz s.a.v. Şöyle buyuruyor: “Benden
bir hadis belleyipte, bellediği gibi başkalarına
ulaştıranın Allah c.c. yüzünü ağartsın.
MANEN RİVAYET;

Peygamberden öğrendikleri hadisleri daha sonra
lafızlarını hatırlayamayıp aynı manaya gelecek
başka lafızla rivayet etmektir. Bunun en büyük
şartı, manayı bozmamaktır. Bu şekilde hadis
rivayet etmek şartlara bağlanmıştır.







1- Hadisi manen rivayet edecek kişi,lafızların
manasını iyi bilmeli.
2- Değiştirilen lafızların müteradifleri (sinonim)
kullanılmalı.
3- Manen rivayet edilen Hadis,lafzıyla ibadet edilen
bir hadis olmamalıdır.
4- Hadis,sıfat hadisleri gibi müteşabih olmamalı.
5- Lafızları değiştirilen haber açıklık ve kapalılık
bakımından aynı seviyede olmalı.
6- Hadisin aslı ezberinde ise manen rivayeti caiz
olmaz.
7- Bazı alimler merfu hadisleri,manen rivayeti caiz
görmezler.






RAVİ; Nakleden, taşıyan ve ileten.
RAVİ; Hadis’i öğrenip eda terimlerinden
biriyle kendisinden sonrakilere nakleden
hadisçi.
Hadis’in sıhhatini tesbit edebilmek için,
Raviler bir çok halden tetkik edilmişlerdir.
Bunlardan başlıcaları;
1- ADALET.
2- ZABT.




Raviyi takvaya yönelten ve insanlık
değerlerine yakışmayan,hata ve
davranışlardan uzak tutan niteliklerdir.
Bunlar şunlardır;
A- MÜSLÜMAN OLMAK;Müslüman olmayanın
beyanına inanılmaz.Ravi,Hadisi rivayet ettiği
sırada müslüman olmalıdır.Duyduğu sırada
müslüman olması gerekmez.
B- BÜLUĞA ERMİŞ OLMALI;Bu sorumluluk
şartıdır.


D- TAKVA SAHİBİ OLMAK; Büyük günahlardan
kaçınmak,küçük günahlarda ısrar etmemek
anlamında bir takva sahibi olmak gereklidir.
E- MURUET; İnsani ve örfi meziyet ve
geleneklere sahip ve saygılı yaşamak da
Ravide aranan adalet vasfının belirtisidir.



Kısaca “bellemek” olan bu sıfat sayesinde,Ravi
duyduğunu duyduğu gibi rivayet
edebilecektir.
Zabt sahibi ravi’nin;
A- UYANIK OLMASI; Yani rivayet etmediği bir
hadis kendisine sunulup,”bunu sen rivayet
ettin” denilince,kabul eden kişi gafil ve dalgın
sayılır.Böylelerinden hadis alınmaz.Gaflet ve
dalgınlık zabta aykırıdır.


C- Kitaptan rivayet ediyorsa,kitabını iyi
koruması.
D- Mana ile rivayet ediyorsa, manayı bozacak
unsurları biliyor olması gereklidir.



Rivayeti, zabt sıfatıyla tanınan sika ravilerin
rivayetleriyle karşılaştırılır. Rivayetleri mana
yönüyle sika ravilerin rivayetleriyle genelde uyum
gösterirse böyle bir ravinin zabt sıfatına sahip
olduğu anlaşılır.
Ravileri adalet ve zabt yönünden tetkik edip
değerlendiren bilim dalına cehr ve tadil denir.
Ravide adalet ve zabt sıfatları birleşince o raviye
SİKA RAVİ denir ve hadisiyle amel etmek gerekli
olur.







Tabaka: kelimesi sözlükte, her hangi bir
vasıfta ortak olanlar anlamına gelir.
Hadis istilasında ise, yaş ve isnadda birbirine
benzeyen akran raviler gurubu demektir.
Tabaka’nın tayininde şu dört noktanın
bilinmesine ihtiyaç vardır;
1- Doğum
2- Vefaat
3- Öğrenciler
4- Hocalar




SAHABE; H.110
Müslüman olarak Rasülü Ekremi gören ve bu
iman ile yaşayıp ölen kimselere Sahabe denir.
TABİUN; H.180
Sahabeyi görenleri görenlerdir.

ETBAUTTABİİN; H.220
Bu nesil Mü’min olarak tabiilerle görüşüp
onlardan rivayette bulunanlardır.

ETBAU ETBAUTTABİİN; H.260

ETBAU ETBAU ETBAUTTABİİN; H.330





1- TEVATÜR YOLUYLA: Daha hayattayken
Cennetle müjdelenmiş olan 10 kişi bu yolla
bilinir.
2- ŞÖHRET YOLUYLA:
3- ŞEHADET YOLUYLA:Her hangi bir Tabiin
veya Sahabenin bir başkasının Sahabi
olduğunu söylemesi şehadettir.
4- İKRAR YOLUYLA: Bu, bir şahsın kendisinin
sahabi olduğunu söylemesidir.

Rivayet ettikleri Hadis sayısı bakımından
Sahabiler ikiye ayrılır;
1- MÜKSİRUN: 1000’den fazla hadis rivayet eden.
Muksirun’dan olduğu kabul edilen Sahabiler;
Ebu Hureyre.
Abdullah bin Ömer.
Aişe binti Ebu Bekir.
Abdullah bin Abbas.
Cabir b. Abdullah.
Ebu Said el Hudri.

2- MUKİLLUN: 1000’den az hadfis rivayet eden.








Tabiin’i üçe ayırmak mümkündür;
1-Büyük Tabiiler tabakası: (Sahabenin
büyüklerinden rivayet edenler)

2- Orta yaşlı Tabiiler: (Sahabe ve Tabiinden
hadis rivayet edenler.


3- Küçük (genç) Tabiiler tabakası: Bunlar Hz.
Peygamber zamanında küçük yaşta olan
Sahabilerden hadis rivayet edebilen ve uzunca
yaşayan Sahabilere,kendileri çocuk
yaşlarındayken kavuşabilenlerdir.






CERH; Sözlükte, elle aletle veya dille
yaralamak.
Istılahta ise; Adalet veya zabt sıfatını ibtal ve
ihlal edici bir kusur sebebiyle, raviyi tenkid ile
rivayetlerinin iyice tetkikini istemek demektir.
TA’DİL; Tezkiye etmek demektir.
Ravi’nin, adil ve zabit olduğuna hükmederek
rivayetlerinin sıhhatini ortaya koymaktır.
Cerh ve Ta’dil alimleri kendi aralarında üçe
ayrılır:
1- Müteşeddid 2- Mütesahil 3-Mütevassıt.

1- KİZBURRAVİ: Ravi’nin hadis rivayetinde
yalancılığı.

2- İTHAMU KİZBURRAVİ: Ravi’nin günlük
hayatında yalancılıkla itham edilmiş olması.

3- FISKURRAVİ: Ravi’nin günahkarlığı.

4- CEHALATÜRRAVİ: Ravi’nin tanınmaması.

5- BİDATÜRRAVİ; Ravi’nin bidat ehli olması.

1- KESRETÜL GALAT: Rivayette çok yanlış
yapması.

2- FARTULGAFLE: Ravi’nin aşırı gafil ve kapılgan
olması.

3- VEHM: Hadis’in,metin ve senedinde hata
yapması.

4- MUHALEFÜTÜSSİGAT: Güvenilir ravilere
muhalif rivayetlerde bulunması.

5- SÜİL HIFZ: Ravi’nin hafızasının pek iyi
olmaması.
MUADDEL SİGA
(GÜVENİLİR RAVİ)
MECRUH
HADİSLER
MAKBUL
MERDUD
TETKİKE TABİ
OLMAKSIZIN
MAKBUL
(MÜTEVATİR)
TETKİKE TABİ
OLARAK
MERDUD.
(ZAYIF)
TETKİK SONUCU
MAKBUL
TETKİKE TABİ
OLMAKSIZIN
MERDUD.
(UYDURMA)
SAHİH
HASEN




Aklın, yalan üzerinde birleşmelerini mümkün
görmediği,Raviler topluluğunun rivayet
ettiği,işitme ve görmeye dayalı hadislerdir.
MÜTEVATİR HADİS’İN ŞARTLARI;
1- Ravilerin,senedin başından sonuna kadar
yalan üzerinde birleşmeleri,adeten mümkün
olmayan bir topluluk tarafından rivayet
edilmesi.
2-Rivayetin, Aklen bilinen cinsten değil,
görme veya işitmeye dayalı olması.
LAFZEN
MÜTEVATİR





MÜTEVATİR HADİS’İN HÜKMÜ;
1- İnkar edilemez.
2- Amel etmek vacip olur.
3- Tetkik ve tenkid edilemez.
MANEN
MÜTEVATİR

Ahad Hadis: Ravi sayısı açısından, tevatür
şartlarına ulaşamamış,her hadis ahad hadistir.
SENED’İN MÜNTEHASI AÇISINDAN HADİS ÇEŞİTLERİ;
KUTSİ
HADİS
MERFU
HADİS
MEVKUF
HADİS
MAKTU
HADİS




Ayet olmamak kaydıyla, Hz. Peygamberin
“Allahü teala şöyle buyurmuştur” diyerek
Allah’a nisbet ve izafe ettiği Hadislerdir.
KUTSİ HADİS’İN ÖZELLİKLERİ;
1- Hz. Peygamber tarafından Allah’a izafe
edilmesi
2- Konuları genellikle Allahütealanın
sıfatlarıyla ilgili olması.






Söz, fiil, takriri, fıtri veya ahlaki, senede
muttasıl veya munkatı, Hz. Peygambere izafe
edilen Hadislerdir.
Merfu Hadis, bütün İslam bilginlerince delil
kabul edilmiştir.
MEVKUF HADİS;
Sahabilerin, söz, fiil ve takrirlerine dair,
muttasıl veya munkatığ haberlere denir.
MAKTU HADİS;
Her hangi bir tabii’ye izafe olunan söz, fiil, ve
takrirlere maktu hadis denir.
SIHHAT VE HÜKÜM AÇISINDAN HADİSLER;
SAHİH





HASEN
ZAYIF
SAHİH HADİS; Adalet ve zabt sahibi ravilerin,
Muttasıl senetle rivayet ettikleri Hadislerdir.
Bir Hadis’in sahih olabilmesi için:
1- Adalet ve zabt sahibi ravi tarafından rivayet
edilecek.
2- Senedi Muttasıl olacak.
SAHİH HADİS’İN HÜKMÜ; Sahih Hadis hüccettir ve
hükmü ile amel etmek vaciptir.




Zabtı biraz gevşek Ravi tarafından, senedi
muttasıl olarak rivayet edilen hadistir.
HASEN HADİS’İN HÜKMÜ; Makbuldur.
ZAYIF HADİS;
Sahih ve Hasen hadis şartlarını taşımayan
hadislerdir.
HADİSTE ZAYIFLIK SEBEPLERİ;
SENEDDEKİ KESİNTİ
RAVİNİN CERHİNİ
GEREKTİREN HALLER
SENEDDEKİ KESİNTİ SEBEBİYLE ZAYIF KABUL EDİLEN HADİSLER;
MÜRSEL
HADİS;
TABİİNİN SAHABEYİ ATLAYARAK HZ. PEYGAMBERE
İZAFE ETTİĞİ HADİSTİR.
MUNKATI
HADİS;
SENEDİ MUTTASIL OLMAYAN HADİSTİR.
MU’DAL
HADİS;
SENEDİN HER HANGİ BİR YERİNDE 2 VEYA DAHA
FAZLA RAVİNİN DÜŞTÜĞÜ HADİSTİR.
MUALLAK
HADİS;
SENEDİN BAŞ TARAFINDAN BİR VEYA BİR KAÇ
RAVİNİN DÜŞMESİ VEYA SENEDİN TAMAMEN
HAZF OLUNDUĞU HADİSTİR.
MÜDELLES
HADİS;
SENEDE DAHİL BİR RAVİNİN İSMİNİ ATLAYIP,
ORADA ÖYLE BİRİ YOKMUŞ İZLENİMİNİ VERECEK
ŞEKİLDE, SENEDİ SEVK ETMEKTİR.





1- MEVZU HADİS; Hz. Peygamber adına yalan
uydurmak ile (kizb) cerh edilmiş ravinin
rivayetine denir.
2- METRUK HADİS; Yalancılıkla itham edilmiş
ravinin, rivayetinde yalnız kaldığı hadislerdir.
3- MÜNKER HADİS; Zayıf bir ravinin, sika bir
raviye muhalif olarak rivayet ettiği hadistir.
4- MUALLEL HADİS; Görünürde sahih olmakla
beraber, sıhhati yok edecek gizli bir illet
taşıyan hadislere denir.
5- MÜDREC HADİS; Hadisten olmayan kelamın
hadise katılarak rivayet edilmiş hadistir.




7- MUZDARIB HADİS; Birden çok rivayeti
bulunduğu halde, birini diğerine tercih
edebilecek sebeb bulunamayan hadislerdir.
8- ŞAZ HADİS; Sika bir ravinin, diğer sika
ravilere muhalif olarak rivayet ettiği hadistir.
9- MUSAHHAT HADİS; Kelimelerin yazılışında
değişiklik yapılarak, kelimenin manasının
değiştirilerek rivayet edilen hadis.
10-MUHARRET HADİS; Kelimenin harekesinde
değişiklik yapılarak, rivayet edilen hadisler.






Hadis uydurma girişimlerinin başlangıcını, Hz.
Peygamber zamanına kadar götürmek
isteyenler varsada, çoğunluk Hz. Osmanın
şehid edilmesini takib eden olaylar sonucu
oluşan gurubların bu işi başlattıkları
görüşündedir.
HADİS UYDURMA GİRİŞİMİNİN SEBEPLERİ;
1-Gurub görüşünü savunma
2- İslam düşmanlığı
3- İslama hizmet etmek arzusu
4- Şahsi çıkar sağlama düşüncesi.



A- Uyduranların itirafı; Hadisi uyduranın itirafı.
B- İhbar; Hadis uyduranların, arkadaşlarının
veya yakın çevresinin ihbar etmesi.
C- Araştırma; Yapılan araştırma sonucu ortaya
çıkması.





A- Lafızlarda veya manada bozukluk;
Hadis
diye uydurulan sözün, dil kaideleri bakımından
bozuk içeriğinin Peygamber sözünde
bulunmayacak manasızlık ve ölçüsüzlük
taşıması, o sözün uydurma olduğuna bir
işarettir.
B- Güvenilir hadis kitaplarında bulunmaması;
Elde bulunan güvenilir hadis kitaplarında
olmaması.
C- Kur’ana ve sahih sünnete uygun olmaması;
Kur’ana ve sahih sünnete aykırı olması.