Transcript نقش کمیته حسابرسی شرکت ها درشفافیت اطلاعات

1
‫‪ ‬ارزش و نیاز به حسابرسان چه مستقل و چه داخلی امروزه بر‬
‫هیچکس پوشیده نیست‪.‬‬
‫‪ ‬قضاوت حرفه ای حسابرسان در عملیات تجاری و یا خدماتی شرکت‬
‫ها و یا ساختار های دیگر یک نوع اعتماد و اطمینان به‬
‫گزارشات مالی آنها در یک اقتصاد وسیع تر و یا حتی بین‬
‫المللی ایجاد کرده است‪.‬‬
‫‪ ‬مشاوره حرفه ای حسابرسان‪ ،‬عملیات روزمره این شرکت ها را‬
‫بهبود بخشیده‪ ،‬و ارزش های افزوده ای به آنها داده است‪.‬‬
‫همچنان همگی بر این عقیده هستند که حسابرسان ارزش ها و‬
‫مزایای نامشهود دیگری از جمله بهبود بخشیدن به سیستم های‬
‫مالی‪،‬‬
‫عملیاتی‬
‫و‬
‫جلوگیری‬
‫از‬
‫تقلبات‬
‫ایجاد‬
‫کرده‬
‫تا‬
‫نقطه‬
‫ولی ما باز هم بر این باور هستیم که حرفه حسابداری و حسابرسی‬
‫چه‬
‫مستقل‬
‫بهبودبخشی‬
‫و‬
‫چه‬
‫داخلی‬
‫نیازی‬
‫بیشتر‬
‫به‬
‫این خدمات و ارزش ها بخصوص‬
‫شناسایی‪،‬‬
‫ترویج‬
‫و‬
‫در این دوران عدم‬
‫اعتماد و اطمینان اقتصاد کنونی دارد‪.‬‬
‫شکی نیست ارزش های حرفه ای حسابرسان رابطه بسیار نزدیکی با‬
‫کیفیت حرفه ای و کاری آنها دارد‪.‬‬
‫اگر کیفیت کاری و حرفه ای آنها پائین آید ارزش حرفه ای آنان‬
‫نیز کاهش می یابد و بالعکس خدمات ارائه شده با کیفیت باالتر‪،‬‬
‫ارزش های حرفه ای بیشتری به این گروه به ارمغان می آورد‪.‬‬
‫نقش کمیته های حسابرسی در باال بردن ارزش ها و کیفیت کارائی‬
‫حسابرسان کلیدی است‪.‬‬
‫هیات مدیره و کمیته های حسابرسی در تدوین و طراحی یک سیاست‬
‫نظارتی‬
‫برای‬
‫اطمینان‬
‫در‬
‫اجرای‬
‫فعالیت‬
‫های‬
‫کلیدی‬
‫و‬
‫اصلی‬
‫سازمان و برقراری و تقویت خطوط شفاف و روشن مسئولیت ها و‬
‫پاسخگوئی در سراسر سازمان نیاز به داشتن حسابرسان مستقل و‬
‫داخلی و با کیفیت می باشند‪.‬‬
‫در ایران نیز همانند کشورهای پیشرفته نقش اینگونه کمیته های‬
‫حسابرسی را در مورد نظارت بر استقالل حرفه ای حسابرسان‪ ،‬کار‬
‫‪5‬‬
‫کمیته های حسابرسی یک نقش کلیدی در تقاطع مدیریت‪ ،‬حسابرسان‬
‫مستقل‪ ،‬حسابرسان داخلی و دیگر اعضای هیات مدیره ایفا می‬
‫کنند‪.‬‬
‫گسترش رسوائی های مالی جدید‪ ،‬قوانین و مقررات پی در پی ارکان‬
‫مختلف دولتی از جمله بورس و غیره ‪،‬مسئولیت های جدیدی را بر‬
‫عهده کمیته حسابرسی قرار داده است‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫امروزه براحتی می توان اثرات منفی رسوائی های جدید را با‬
‫اعتماد سازی و اطمینان بخشی حسابرسان مستقل و یا داخلی را‬
‫احساس کرد‪.‬این عدم اعتماد را می توان در زیر خالصه کرد‪:‬‬
‫‪7‬‬
‫نظام راهبری به عنوان فرآیندی است که توسط هیات مدیره و به‬
‫منظور تفویض اختیارات‪ ،‬هدایت در راستای دستیابی به هدف های‬
‫سازمان تدوین می شود‪.‬‬
‫نظام راهبری‪ ،‬مسئولیت نهایی هیات مدیره است‪.‬این مسئولیت‬
‫همواره توسط کمیته های منتخب هیات مدیره مانند کمیته حسابرسی‬
‫انجام می شود‪.‬‬
‫نقش سنتی کمیته حسابرسی بیشتر در زمینه نظارت‪ ،‬مشاوره و‬
‫توصیه به مدیران در انتخاب و تصویب حسابرسان مستقل بوده‪.‬‬
‫ولی امروزه این کمیته وظایف و مسئولیت های بیشتری را به عهده‬
‫‪8‬‬
‫‪ ‬امروزه‬
‫کمیته‬
‫های‬
‫حسابرسی‬
‫با‬
‫به‬
‫عهده‬
‫گرفتن‬
‫وظایف‬
‫و‬
‫مسئولیت های جدید سعی در ایفای این وظایف با ایجاد محیطی‬
‫با اطمینان و اعتماد‪ ،‬در نقش مدیریت‪ ،‬کارآمدی حسابرسان‬
‫داخلی‪ ،‬استقالل و صالحیت حسابرسان مستقل دارند‪.‬‬
‫‪ ‬اطمینان یابی از مسئولیت کسانی که در ایجاد گزارش های مالی‬
‫و آنهایی که در طراحی‪ ،‬بکاربری و نگاهداری کنترل های داخلی‬
‫بهره گرفته اند تا مطمئن شوند که به نقش اساسی خود واقف می‬
‫باشند‪.‬‬
‫‪ ‬بکارگیری و یا استفاده از نظرات حرفه ای حسابرسان مستقل و‬
‫یا داخلی و مشاورت کارشناسان برون و یا درون سازمانی‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫این اضافه گویی نیست که بحران های جدید مالی و اقتصادی‪،‬‬
‫رسوائی های کنونی و نوسانات اقتصادی متعاقب آن منجر به بی‬
‫ثباتی و عدم اطمینان به عملیات شرکتی شده است بار سنگین تری‬
‫بر روی شانه های اعضا کمیته حسابرسی گذاشته است‪.‬‬
‫امروزه سازمان ها و شرکت ها وقتی که با مسائل مختلف و پیچیده‬
‫ای مواجه می شوند‪ ،‬روی به کمیته حسابرسی کرده و از آنها کمک‬
‫می خواهند‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫به طور کلی وظایف کمیته حسابرسی عالوه بر نظارت بر یک سری‬
‫عملیات حسابرسی و تخمینی های حسابداری و در میان وظایف دیگر‬
‫می بایست‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫‪ ‬از دیگر وظایف کمیته حسابرسی‪ ،‬ارزیابی فرآیند و عملکرد‬
‫حسابرسان مستقل و داخلی می باشد و اینکه حسابرسان داخلی و‬
‫مستقل متمم یکدیگر باشند‪.‬البته در مواقعی و بسته به موقعیت‬
‫شرکت حسابرسان مستقل می توانند از حسابرسان داخلی برای‬
‫تسریع عملیات حسابرسی کمک بگیرند‪.‬‬
‫‪ ‬کمیته حسابرسی باید بر عملکرد حسابرسان داخلی نظارت داشته‬
‫و بتوانند تعیین نمایند که آیا عملیات حسابرسان داخلی بر‬
‫طبق استاندارد های مورد قبول انجمن حسابرسان داخلی بوده و‬
‫آیا کیفیت عملیات آنها هر چند مدتی توسط کارشناسان حرفه ای‬
‫‪12‬‬
‫ارزیابی شده است‪.‬‬
‫حسابرسی داخلی ‪ ،‬یک فعالیت مستقل و بی طرفانه اطمینان بخش و‬
‫مشاوره ایست که به منظور ایجاد ارزش افزوده و بهبود عملکرد‬
‫یک سازمان ‪ ،‬طراحی و اجرا می شود‪.‬حسابرسی داخلی‪ ،‬سازمان را‬
‫در دستیابی به هدف هایش از طریق برقراری رویکردی سیستماتیک و‬
‫نظام مند برای ارزیابی و بهبود اثر بخشی فرآیند های مدیریت‬
‫ریسک‪ ،‬کنترل و نظام راهبری یاری می دهد‪.‬‬
‫این استاندارد حسابرسی‪ ،‬واحد حسابرسی داخلی را ملزم می سازد‬
‫تا ارزیابی ها و پیشنهاد های مناسب خود را در ارتباط با‬
‫بهبود و گسترش فرآیند نظام راهبری و در اجرای هدف های خود در‬
‫موارد زیر تهیه و گزارش نماید‪.‬‬
‫•‬
‫ارتقا و اعتالی مناسب فرهنگ اخالق و ارزش های درون سازمان‬
‫•‬
‫حصول اطمینان از عملکرد موثر و کارآمد سازمانی مدیریت و‬
‫پاسخگوئی‬
‫‪13‬‬
‫ارتباط و انتقال اطالعات مربوط به ریسک ها و کنترل به رده‬
‫•‬
‫چگونه کمیته حسابرسی می تواند مطمئن شود که تمامی قوانین و‬
‫مقررات و استاندارد های الزم را می داند و آنها را دنبال می‬
‫نماید؟‬
‫آیا بر این عقیده هستید که کیفیت واحد حسابرسی داخلی به صورت‬
‫برون سازمانی ارزیابی شود؟‬
‫آیا‬
‫بر این عقیده هستید که کمیته حسابرسی و دیگر اعضای هیات‬
‫مدیره باید دسترسی به مرجع مستقل حقوقی ‪ ،‬حسابداری و حسابرسی‬
‫مستقل را داشته باشند؟‬
‫‪14‬‬
‫طنین صدای مدیریت پیامی است که توسط مدیران ارشد سازمان به‬
‫صورتی داده می شود که حدود انتظارات خود از کارمندان را بیان‬
‫نموده‪ ،‬تا آنها آئین رفتاری و اخالقی سازمان خود را به درستی‬
‫رعایت کنند‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫عملیات حسابرسی داخلی باید طراحی‪ ،‬پیاده سازی و اثر بخشی‬
‫اهداف اخالقی و عملیات مربوطه سازمان را ارزیابی نمایند‪.‬‬
‫‪16‬‬
17
‫•‬
‫شما چگونه می توانید این اطمینان را بدست آورید که کارکنان‬
‫سازمان قابل اعتماد می باشند؟‬
‫•‬
‫چگونه می توانید ارزیابی نمایید که سازمان شما در یک محیط‬
‫سالم و با فرهنگ اخالقی مناسب فعالیت می کند؟‬
‫•‬
‫معیارهای سازمانی در مورد تقلب و حوادث غیر اخالقی چگونه‬
‫عمل می نماید؟‬
‫•‬
‫آموزش های رفتاری حرفه چگونه انجام میگیرد و تا چه حد قوی‬
‫و مناسب است؟‬
‫• چگونه سیستم های گزارشگری شما فعالیت کرده و گزارشات‬
‫رسیدگی می شود؟‬
‫‪18‬‬
‫بعضی از عوامل مربوط به شفافیت را می توان به صورت زیر خالصه‬
‫کرد‪:‬‬
‫‪ ‬به صورتی نوشته شده باشد که در حد فهم خوانندگان و استفاده‬
‫کنندگان آن باشد‪.‬‬
‫‪ ‬قابل اعتماد بوده‪ ،‬صحیح و بدرستی تدوین شده باشد‪.‬‬
‫‪19‬‬
‫با کاملیت و تمامیت کافی و قابل مقایسه با اطالعات مشابه‬
‫‪‬‬
‫•‬
‫چگونه می توانید مطمئن شوید که گزارشات مالی سازمان تحت‬
‫نظارت شما از شفافیت کامل برخوردار بوده؟‬
‫•‬
‫آیا این گزارشات چه درون و‬
‫یا برون سازمانی به صورت کامل‪،‬‬
‫مناسب‪ ،‬مرتبط و قابل استفاده ذی نفعان تدوین و انتشار‬
‫یافته است؟‬
‫•‬
‫آیا ذی نفعان شناخته شده و یا نشده سازمان شناسایی شده و‬
‫مسئولیت آنها به شخص و یا اداره ای واگذار گردیده است؟‬
‫‪20‬‬
‫استاندارد‬
‫‪2120‬‬
‫انجمن‬
‫حسابرسان‬
‫داخلی‬
‫با‬
‫عنوان‬
‫مدیریت ریسک مقرر می دارد که عملیات حسابرسی داخلی‬
‫باید شامل ارزیابی اثربخشی فرآیند های مدیریت ریسک‬
‫و کمک به بهبود و گسترش آن باشد‪.‬‬
‫از جمله نقش های کلیدی حسابرسی داخلی حصول اطمینان‬
‫از کارکرد فرآیند های مدیریت ریسک‪ ،‬ارزیابی صحیح و‬
‫گزارشگری شفاف از ریسک های کلیدی می باشد‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫"استاندارد ‪ 2010‬انجمن حسابرسان داخلی با عنوان برنامه ریزی‬
‫وضعیت ها مقرر می دارد که حسابرسی داخلی باید برنامه های‬
‫مبتنی بر ریسک را به منظور تعیین اولویت های فعالیت های‬
‫حسابرسی داخلی مناسب‪ ،‬سازگار با هدف های سازمان تعیین‬
‫نماید‪".‬‬
‫‪22‬‬
‫‪ o‬شما چگونه و بر چه ضوابطی می توانید اطمینان حاصل کنید که‬
‫ریسک های موجود در سازمان را به درستی شناسایی و مدیریت‬
‫کرده اید؟‬
‫‪ o‬آیا ریسک های موجود و مربوط به برنامه ریزی‪ ،‬عملیاتی و‬
‫گزارشگری به درستی ارزیابی‪ ،‬تطابق و مدیریت شده است و‬
‫فرآیندهای مدیریت ریسک اثربخشی می باشد؟‬
‫‪ o‬آیا مسئولیت مدیریت ریسک در سازمان شما به عهده اشخاصی است‬
‫که دارای مهارت حرفه ای الزم را دارا می باشند؟‬
‫‪23‬‬
‫‪ ‬هدف از یک نظام صحیح راهبری فناوری اطالعات به این معنا است‬
‫که فناوری اطالعات سازمان با فعالیت ها و تحقق منابع بیشتر‬
‫پیش بینی شده سازمان همسو و هم جهت باشد‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫‪ ‬هیات مدیره و مدیریت ارشد سازمان صاحبان اصلی راهبری‬
‫‪ ‬چگونه می توانید اطمینان حاصل کنید که ریسک های موجود در‬
‫سیستم های فناوری اطالعات سازمان شناسایی‪ ،‬ارزیابی و مدیریت‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت عدم اطمینان از تخصص حسابرسان داخلی‪ ،‬آیا شما‬
‫‪25‬‬
‫در هر نظام راهبری قوی و کارآمد می بایست یک برنامه موثر‬
‫مدیریت ریسک تقلب وجود داشته باشد‪.‬در مقابله با ریسک های‬
‫تقلب برنامه های موثر اخالقی‪ ،‬تجاری و ایجاد کنترل های صحیح‬
‫به عنوان مبنایی برای پیشگیری‪،‬یابندگی و بازدارندگی تقلب و‬
‫فعالیت های محرمانه عمل نماید‪.‬‬
‫هیات مدیره در تعیین و تنظیم ‪ ،‬لحن و آهنگ سطح باالی سازمان‬
‫نقش عمده ای را دارد و بسیاری از مسئولیت های نظارت بر‬
‫عملیات متقلبانه ممکن است توسط کمیته حسابرسی انجام گردد‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫•‬
‫آیا شناخت شما از سیاست های سازمان در روش های مرتبط با‬
‫یابندگی ‪ ،‬پیشگیری و بازدارندگی تقلب و سایر فعالیت های‬
‫محرمانه سازمان کافی می باشد‪.‬‬
‫•‬
‫آیا ریسک های مربوط به تقلب به درستی مدیریت شده و کنترل‬
‫های کافی و موثر در پیشگیری و باز دارندگی آن وجود دارد‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫•‬
‫آیا‬
‫گزارشات‬
‫اطالعات‬
‫مربوط‬
‫به‬
‫رویدادهای‬
‫تقلب‬
‫و‬
‫وضعیت‬
‫رسیدگی به آن و اقدامات انضباطی به درستی و با شفافیت کامل‬
‫در اختیار کمیته حسابرسی قرار گرفته است‪.‬‬
‫•‬
‫آیا واحد حسابرسی داخلی توانایی کامل برای کشف‪ ،‬بازدارندگی‬
‫و پیشگیری تقلب و سایر عملیات محرمانه را دارا می باشد‪.‬‬
‫•‬
‫آیا مدیریت به کارکنان سازمان آموزش های الزم در شناخت صحیح‬
‫و بموقع از اعمال متقلبانه و نشانه های قرمز تقلب در‬
‫پیشگیری و بازدارندگی آن را داده است‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫‪ ‬کمیته حسابرسی عالوه بر نقش نظارتی خود در مورد تمامیت و‬
‫درستی گزارشات مالی و یادداشت های توضیحی همراه صورتهای‬
‫مالی و دیگر عملیات مالی شرکت و دیگر گزارشات داخلی به‬
‫خصوص گزارشات حسابرسان داخلی نقش ارزیابی حسابرسان داخلی و‬
‫مستقل را نیز به عهده دارند‪.‬‬
‫‪ ‬عملیات حسابرسان مستقل‪ ،‬باید تحت قوانین و بیانه های موجود‬
‫سازمان حسابرسی و یا دیگر سازمان های مشابه انجام گردد‪ ،‬در‬
‫صورتی که عملیات حسابرسان داخلی دارای چنین محدودیت هایی‬
‫نبوده است‪ .‬رعایت بیانیه های سازمان حسابرسی داوطلبانه‬
‫بوده و به ندرت سازمان و یا شرکتی دارای دستورالعمل و خط‬
‫مشی به خصوص خارجی از آن چه که در دایره حسابرسی داخلی‬
‫تدوین‬
‫‪29‬‬
‫شده‬
‫باشد‬
‫بود‬
‫مگر‬
‫منشور‬
‫حسابرسی‬
‫که‬
‫توسط‬
‫کمیته‬
‫در ارزیابی حسابرسان مستقل کمیته حسابرسی باید از صالحیت حرفه‬
‫ای‪ ،‬استقالل و بی طرفی اطمینان حاصل کرده و تعیین نمایند که‬
‫حسابرسان در انجام عملیات حسابرسی خود از مراقبت های حرفه ای‬
‫الزم برخوردار بوده و طبق‬
‫بیانه های مورد قبول حسابرسان‬
‫عملیات حسابرسی را انجام داده باشند‪.‬‬
‫در ارزیابی حسابرسان داخلی‪ ،‬کمیته حسابرسی باید تعیین نماید‬
‫که آیاعملیات حسابرسی در سازمان موثر بوده و محدود به اهداف‬
‫سازمانی قرار گرفته باشد و دیگر این که آیا عملیات آن‬
‫ها در‬
‫چهارچوب توصیه های انجمن بین المللی حسابرسان داخلی و دیگر‬
‫‪30‬‬
‫‪ ‬آیا گزارشات حسابرسان مستقل در مورد اطمینان بخشی عملیات و‬
‫گزارشات سازمان در حد حرفه ای برای شما قابل درک می باشد؟‬
‫‪ ‬چگونه می توانید عملیات حسابرسی خود را ارزیابی نموده و‬
‫بتوانید نظریات خود را در مورد موثر بودن این عملیات به‬
‫هیات مدیره ابالغ نمایید؟‬
‫‪31‬‬
‫‪ ‬آیا کیفیت حرفه ای حسابرسان داخلی شما هرچند مدت توسط‬
‫نهادهای حرفه ای بی طرف و یا توسط حسابرسان داخلی دیگر‬
‫ارزیابی می شوند؟‬
‫‪32‬‬
‫یکی دیگر از وظایف کمیته حسابرسی دادن دستورات شفاف در مورد‬
‫برنامه ریزی حسابرسان داخلی بر مبنای ریسک سازمان بوده و از‬
‫حسابرسان داخلی بخواهند که به صورت سیستماتیک عملیات حسابرسی‬
‫خود را در برنامه های کوتاه مدت و بلند مدت طراحی و برای‬
‫تصویب به کمیته حسابرسی ارسال نمایند‪.‬‬
‫کمیته حسابرسی باید از محدودیت ها و مشکالت حسابرسان داخلی‬
‫باخبر بوده و شرایطی به وجود آورد که مدیران از مسئولیت‬
‫مشاوره ای حسابرسان داخلی منتفع شوند و بتوانند با یکدیگر به‬
‫راحتی در مشکالت سازمانی تبادل نظر کرده و در رفع شکاف های‬
‫‪33‬‬
‫شما چگونه می توانید ارتباط رئیس حسابرسی داخلی با دیگر‬
‫اعضای مدیریت سازمان را بهبود ببخشید‪.‬‬
‫چگونه می توانید اطمینان یابید که عملیات حسابرسی داخلی به‬
‫صورت حرفه ای انجام می شود و آن ها دارای استقالل کامل ذهنی و‬
‫عملی می باشند‪.‬‬
‫شما چگونه می توانید کمک نمایید تا مدیران سازمان به اهمیت‬
‫وجود حسابرسی مستقل پی برده و بتوانند به راحتی و بدون ترسی‬
‫از حسابرسان توصیه های مشورتی در بهبود اهداف شرکت دریافت‬
‫نمایند‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫در اثر قوانین و مقررات بین المللی و یا کشوری از جمله‬
‫سازمان بورس و یا بانک مرکزی مقرر شده که حداقل‪ ،‬یک عضو‬
‫کمیته‬
‫حسابرسی‬
‫داخلی‬
‫تخصص‬
‫کافی‬
‫در‬
‫مورد‬
‫مالی‬
‫مسائل‬
‫و‬
‫حسابداری داشته باشد‪.‬‬
‫قوانین مختلف جزئیات این تخصص را به صورتهای گوناگون تعریف و‬
‫ضوابط آن را بیان کرده اند‪.‬‬
‫در حالی که دانش مالی و حسابداری حداقل یکی از اعضا کمیته‬
‫حسابرسی بسیار مهم است ولی البته این به این معنا نیست که‬
‫اعضا این کمیته باید حسابرس و یا حسابدار بوده باشند‪.‬‬
‫داشتن‬
‫‪35‬‬
‫دانش‬
‫مالی‬
‫و‬
‫حسابداری‬
‫بیشتر‬
‫بر‬
‫این‬
‫است‬
‫که‬
‫کمیته‬
‫‪ ‬آیا با بیانیه های مختلف سازمان حسابرسی و یا ارکان حرفه‬
‫ای دیگر آشنایی دارند؟‬
‫‪ ‬آیا‬
‫واقف‬
‫هستند‬
‫که‬
‫حسابداران‬
‫و‬
‫مدیران‬
‫مالی‬
‫چگونه‬
‫می‬
‫توانند با تغییر و درستکاری در اصل تطابق درامد و هزینه ها‬
‫و دیگر رویدادهای مالی تغییراتی در سودآوری شرکت و گزارش‬
‫‪36‬‬
‫های مالی بدهند؟‬
‫‪ ‬آیا به این گونه قوانین و قواعد مورد قبول و روشهای تخمینی‬
‫حسابداری آشنا هستید؟‬
‫‪37‬‬
38
39