Transcript Prawo pracy
Prawo pracy • Prawo pracy – gałąź prawa obejmująca ogół regulacji w zakresie stosunku pracy konkretnego pracownika i pracodawcy jako stron stosunku pracy oraz regulacji dotyczących organizacji pracodawców i pracowników, układów i sporów zbiorowych, a także partycypacji pracowniczej i dialogu w zbiorowych stosunkach pracy. Podstawowe pojęcia • Pracownik – osoba fizyczna zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, zobowiązana do wykonywania określonej pracy. • Pracodawca – osoba fizyczna lub osoba prawna, a także inna jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która spełniając pewne wymogi prawne i społeczne, zatrudnia pracowników. • Wynagrodzenie (płaca) – wypłaty pieniężne oraz wartość tzw. świadczeń w naturze (towary, materiały, usługi itp.) lub ekwiwalenty wypłacone pracownikom lub innym osobom fizycznym przez jednostkę za wykonaną na jej rzecz pracę. • Zatrudnienie– ogólna nazwa faktu zawarcia dowolnej formy umowy o świadczeniu pracy przez pracownika. • Umowa o pracę – dwustronne porozumienie pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, na podstawie którego pracownik zobowiązuje się do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy, a pracodawca zobowiązuje się do wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia. • Strajk – najostrzejsza forma sporu zbiorowego – najczęściej polega na dobrowolnym powstrzymaniu się od pracy przez protestujących. • Państwowa Inspekcja Pracy – organ nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Źródła prawa Źródła prawa pracy reguluje art. 9 kodeksu pracy. • kodeks pracy i akty wydane na jego podstawie • inne ustawy i akty wydane na ich podstawie określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców • postanowienia układów zbiorowych pracy • inne porozumienia zbiorowe, • regulaminy, statuty określających prawa i obowiązki stron stosunków pracy. Kodeks Pracy • Akt normatywny stanowiący zbiór przepisów regulujących prawa i obowiązki objęte stosunkiem pracy w odniesieniu do wszystkich pracowników, bez względu na podstawę prawną ich zatrudnienia oraz pracodawców. • Obecnie w Polsce obowiązuje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy Zgodnie z jego artykułem 1. – "Kodeks pracy określa prawa i obowiązki pracowników i pracodawców". Główne zasady wynikające z Kodeksu Pracy • każdy ma prawo do podjęcia pracy; • każdy ma swobodę nawiązywania stosunków pracy; • każdy ma prawo do wolności pracy, tzn. ma prawo do zerwania stosunku pracy; • pracodawca ma obowiązek poszanowania dóbr osobistych pracownika; • pracownicy powinni być traktowani równo; • nie wolno dyskryminować pracowników ze względu na rasę, płeć, wyznanie itp. • pracownik ma prawo do godziwego wynagrodzenia; • państwo ma obowiązek chronić uprawnienia pracowników, w oparciu o automatyzm prawny; • pracownicy i pracodawcy mają prawo tworzyć i przystępować do organizacji zawodowych; • pracownicy mają prawo do partycypacji w zarządzaniu firmą w zakresie spraw dotyczących ich osobiście. Zagrożenia w pracy • Mobbing -oznacza prześladowanie podwładnego lub współpracownika w miejscu pracy. Zazwyczaj ma na celu lub skutkuje: poniżeniem, ośmieszeniem, zaniżeniem samooceny lub wyeliminowaniem albo odizolowaniem pracownika od współpracowników. • Molestowanie - zachowanie naruszające godność osobistą poprzez natrętne i uporczywe naprzykrzanie się, najczęściej bliskie napastowaniu i nieakceptowane przez społeczeństwo. Wyróżnia się dwa rodzaje: psychiczne i fizyczne. • Seksizm– pogląd, że kobiety i mężczyźni nie są sobie równi lub że nie powinni posiadać równych praw. Zazwyczaj sprowadza się do „wiary w wyższość mężczyzn i wynikających z niej dyskryminujących zachowań wobec kobiet”. • Rasizm, dyskryminacja rasowa– zespół poglądów głoszących tezę o nierówności ludzi, a wynikająca z nich ideologia przyjmuje wyższość jednych ras nad innymi. • Ageizm– dyskryminacja ze względu na wiek. Najczęściej, choć nie zawsze, dotyczy problemów na rynku pracy (tak z jej znalezieniem jak i utrzymaniem). Widoczny jest także w lekceważącym traktowaniu osób starszych oraz braku oferty rozrywkowej i rekreacyjnej. Dotyka ludzi starych, postrzeganych jako niepotrzebnych. Gdy dyskryminacja odnosi się do ludzi młodych nazywana jest adultyzmem. Umowa o pracę • Jeden ze sposobów nawiązywania stosunku pracy. Czynność prawna polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę, w których pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie przez niego określonym, a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia. • Elementy umowy o pracę • data zawarcia umowy • określenie rodzaju umowy • określenie stron umowy • określenie rodzaju pracy • określenie czasu pracy • określenie wynagrodzenia • określenie miejsca pracy Rodzaje umów o pracę Umowy bezterminowe: • na czas nieokreślony Umowy terminowe: • na czas określony • na okres próbny • na czas wykonania określonej pracy • na zastępstwo Tryb rozwiązania umowy o pracę • za porozumieniem stron • za wypowiedzeniem • bez wypowiedzenia (tzw. dyscyplinarne) • po upływie terminu, na który została podpisana umowa • w momencie wykonania przez pracownika określonego zadania • w momencie powrotu pracownika do pracy (umowa na zastępstwo pracownika) Źródła • • • • https://www.google.pl/grafika www.wikipedia.pl Kodeks pracy Słownik wyrazów trudnych i obcych WSiP Wykonała: Anna Włodarczyk 2G