Transcript เอกสารประกอบการบรรยาย

การเตรียมความพร้ อมของกาลังคนเพือ่ รองรับการเคลือ่ นย้ ายแรงงานเสรี
และการเปิ ดเสรีด้านการค้ าสิ นค้ า 9 สาขาตามกรอบ
ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน
สุ วรรณา ตุลยวศินพงศ์
สถาบันวิจัยเพือ่ การพัฒนาประเทศไทย
31 สิ งหาคม 2554
ภาพรวมการนาเสนอ
1.ประชาเศรษฐกิจอาเซียนกับสาขาเร่ งรั ด
2.สถานการณ์ กาลังคนในภาคการผลิต
สินค้ า 9 สาขาเร่ งรัด
3.สถานการณ์ การเคลื่อนย้ ายแรงงานใน
อาเซียน
4.ข้ อตกลง AEC ที่เกี่ยวข้ องกับการ
เคลื่อนย้ ายแรงงานระหว่ างประเทศ
5.สรุ ปและข้ อเสนอแนะ
2
1.ประชาเศรษฐกิจอาเซียนกับสาขาเร่ งรัด
3
ประชาคมอาเซียน
ASEAN COMMUNITY
ASEAN
Security
Community
ASEAN
Socioculture
Community
ASEAN
Economic
Community
4
ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน
(ASEAN Economic Community : AEC)
เป้ าหมายหนึ่งของ AEC : มุ่งหวังให้
ประเทศสมาชิกอาเซียนกลายเป็ น
ตลาดและฐานการผลิตเดียวร่ วมกัน
(single market and single
production base) ภายในปี 2558
มีการเคลือ่ นย้ ายอย่ างเสรี
• สิ นค้ า
• บริการ
• การลงทุน
• เงินทุน
• แรงงานมีฝีมือ
5
การเปิ ดเสรีด้านการค้ าในสาขาเร่ งรัด 9 สาขา* ประกอบด้ วย
1.สินค้ าสุขภาพ (Health care sector)
2.ยานยนต์ (Automotive sector)
3.ผลิตภัณฑ์ ไม้ (Wood-based sector)
4.ผลิตภัณฑ์ ยาง (Rubber-based sector)
5. สิ่งทอ/เสือ้ ผ้ า (Textile & Clothing sector)
6. อิเล็กทรอนิกส์ (Electronics sector)
7. ผลิตภัณฑ์ เกษตร (Agro-processed sector)
8. สินค้ าประมง (Fisheries sector)
9. เทคโนโลยีสารสนเทศ (e-ASEAN sector (ICT equipment)
หมายเหตุ *สาขาเร่ งรั ด (priority sectors) ของอาเซียนมี 12 สาขา อีก 3 สาขาเป็ นภาคบริการ ได้ แก่
การบิน ท่ องเที่ยว โลจิสติกส์
6
ความกังวลในประเด็น
การเปิ ดเสรีด้านการเคลือ่ นย้ ายแรงงานฝี มือ
ประเทศที่มี
ค่ าตอบแทนต่า
• สมองไหล
• แย่ งงาน
ประเทศที่มี
ค่ าตอบแทนสูง
7
2.สถานการณ์ กาลังคนในการค้ าสิ นค้ า 9 สาขาเร่ งรัด
8
จานวนแรงงานในสาขาการผลิตสิ นค้ า 9 สาขาเร่ งรัด
1,600,000
1,400,000
1,200,000
1,000,000
800,000
600,000
400,000
200,000
-
7,016
ที่มา : การสารวจภาวะการทางานของประชากร สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ
9
ร้ อยละของแรงงานในสาขาการผลิตสิ นค้ า 9 สาขาเร่ งรัด
จาแนกตามระดับการศึกษา
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
ที่มา : การสารวจภาวะการทางานของประชากร สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ
10
จำนวนแรงงำนที่ต้องกำรและขำดแคลน* (คน)
อ ลกทรอนก
ลต
้
ำน นต
ลต
ำง
ลตอำ ำร
่งทอและ อ ้ำ
อ่น
805
3,332
2,010
3,711
2,733
6,550
7,502
11,989
ขำดแคลน
41,735
45,681
41,279
ต้องกำร
56,328
57,799
82,248
หมายเหตุ : * ขาดแคลน หมายถึงหาคนยาก หาคนไม่ ได้ ตงั ้ แต่ 6 เดือนขึน้ ไป
ที่มา : สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ. 2551. รายงานการสารวจความต้ องการแรงงานของสถานประกอบการ ปี 2551.11
จานวนแรงงานทีต่ ้ องการจาแนกตามตาแหน่ ง (คน)
ี
ื้ ผ ้า
อาชพ
ผลิตอาหาร สงิ่ ทอและเสอ
1. ผู ้บริหาร/ผู ้จัดการ
ต ้องการ
123
110
ขาดแ ล
100
93
ี ด ้า ต่างๆ
2. ผู ้ประกอบวิชาชพ
ต ้องการ
383
1,138
ขาดแ ล
257
955
3. ชา่ งเท ิ และปฏิบต
ั กิ ารด ้า เท ิ
ต ้องการ
1,337
1,349
ขาดแ ล
965
1,176
4. เสมีย /เจ ้าห ้าทีส
่ า ักงา
ต ้องการ
647
604
ขาดแ ล
294
407
5. พ ักงา บริการ/พ ักงา ขาย
ต ้องการ
345
151
ขาดแ ล
238
127
6. ผู ้ปฏิบต
ั งิ า ฝี มอ
ื ด ้า เกษตรและประมง
ต ้องการ
201
7
ขาดแ ล
47
้
7. ผู ้ปฏิบต
ั งิ า โดยใชฝี มอ
ื ใ ธุรกิจต่างๆ
ต ้องการ
12,752
32,766
ขาดแ ล
9,208
26,573
8. ผู ้ปฏิบต
ั งิ า ใ โรงงา
ต ้องการ
32,948
20,617
ขาดแ ล
25,151
15,720
9. พ ักงา
งา ทั่วไป
ต ้องการ
7,565
1,057
ขาดแ ล
5,476
629
ผลิตภัณฑ์ไม ้ ผลิตภัณฑ์ยาง อิเล็กทรอ ก
ิ ส์
ยา ย ต์
อื่ ๆ
-
184
176
7
7
37
28
435
292
45
26
176
126
184
77
384
157
3,320
2,164
38
16
635
437
146
88
400
168
9,220
2,586
53
14
361
309
49
31
133
48
1,794
829
15
11
270
10
26
6
21
13
1,348
902
40
40
-
-
-
57
66
1,144
498
943
806
270
144
1,514
1,005
16,459
9,155
681
392
5,862
3,847
991
347
3,889
1,270
40,859
20,386
1,695
1,013
3,556
1,790
1,660
105
172
44
8,782
4,909
12
ที่มา : สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ. 2551. รายงานการสารวจความต้ องการแรงงานของสถานประกอบการ ปี 2551.
ร้ อยละของแรงงานที่ต้องการจาแนกตามประสบการณ์ ใน
การทางาน (ปี ทีท่ างาน)
อ ลกทรอนก
ลต
้
ำน นต
ลต
-
ำง
-
ลตอำ ำร
≥
่งทอและ อ ้ำ
กำ นด
อ่น
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
ที่มา : สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ. 2551. รายงานการสารวจความต้ องการแรงงานของสถานประกอบการ ปี 2551.13
จานวนแรงงานที่ต้องการ จาแนกตามระดับการศึกษา
จำนวนคน
ำขำกำร ลตอำ ำร
60,000
48,785
50,000 36,920
40,000
30,000
20,000
1,670 1,935 797 1,194 760 1,224
10,000
0
0
204 1,589 2,986
ระด กำร ก ำ
14
ที่มา : สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ. 2551. รายงานการสารวจความต้ องการแรงงานของสถานประกอบการ ปี 2551.
จานวนแรงงานที่ต้องการ จาแนกตามระดับการศึกษา
จำนวนคน
ำขำ ่งทอและ อ ้ำ
48,201
60,000
50,000 38,569
40,000
30,000
20,000
583 942 256 421 2,051 2,380 1,384 1,384 2,838 4,471
10,000
0
ระด กำร ก ำ
ที่มา : สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ. 2551. รายงานการสารวจความต้ องการแรงงานของสถานประกอบการ ปี 2551.15
จำนวนคน
จานวนแรงงานที่ต้องการ จาแนกตามระดับการศึกษา
2,000
1,500
1,000
500
0
ำขำอ ลกทรอนก
1,782
1,067
485
117
81
156 115 313
0
0
8
14
ระด กำร ก ำ
ที่มา : สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ. 2551. รายงานการสารวจความต้ องการแรงงานของสถานประกอบการ ปี 2551.16
จานวนแรงงานที่ต้องการ จาแนกตามระดับการศึกษา
จำนวนคน
ำขำ ำน นต
4,000
3,000
2,000
1,000
0
3,435
1,964
1,680
542
222 411 260 643
0
0
29
96
ระด กำร ก ำ
ที่มา : สานักงานสถิตแิ ห่ งชาติ. 2551. รายงานการสารวจความต้ องการแรงงานของสถานประกอบการ ปี 2551.17
สรุปสถานการณ์ กาลังคนในการค้ าสิ นค้ า 9 สาขาเร่ งรัด
• อุตสาหกรรมทีม่ ีจานวนแรงงานมาก
– สิ่ งทอ/เสื้อผ้ า
– ผลิตภัณฑ์ เกษตร
– ผลิตภัณฑ์ ไม้
• คุณลักษณะของแรงงานส่ วนใหญ่ ใน 9 สาขาเร่ งรัด
– มีระดับการศึกษาไม่ สูงนัก
– เป็ นพนักงานระดับปฏิบัติ
• การสารวจความต้ องการจ้ างแรงงานจากทัศนะของนายจ้ าง (ไม่ เน้ นคนมี
ประสบการณ์ , จบมัธยม/ต่ากว่ า ก็ทางานได้ แล้ ว)  unskilled labor
18
3. สถานการณ์ การเคลือ่ นย้ ายแรงงานในอาเซียน
• จานวนแรงงานเคลื่อนย้ ายเข้ าออกของประเทศในอาซียน
• จานวนแรงงานเคลื่อนย้ ายเข้ าออกของแรงงานไทย
19
จานวนแรงงานเคลือ่ นย้ ายเข้ า-ออกของประเทศในอาซียน
(stock in 2010)
4,500,000
4,000,000
immigrants
3,500,000
emigrants
3,000,000
2,500,000
Net importers
Net exporters
2,000,000
1,500,000
1,000,000
500,000
-
Source : The World Bank. The Migration and Remittances Factbook 2011.
20
จานวนแรงงานอาเซียนทีไ่ ปทางานต่ างประเทศ จาแนกตามประเทศปลายทาง
(stock in 2010)
persons
4,500,000
others
United States
EU
ASEAN
4,000,000
3,500,000
3,000,000
2,500,000
2,000,000
1,500,000
1,000,000
500,000
-
Source : The World Bank. The Migration and Remittances Factbook 2011.
21
จานวนแรงงานเคลือ่ นย้ ายภายในอาเซียน (stock in 2010)
หน่ วย : คน
Destination
Source
Brunei Cambodia Indonesia Lao PDR Malaysia
Myanmar Philippines Singapore Thailand Vietnam ASEAN
Brunei
0
0
0
0
7,905
0
1,003
Cambodia
0
0
0
909
0
0
232
Indonesia
6,727
505
0
0 1,397,684
0
5,865
Lao PDR
0
1,235
0
0
0
0
0
Malaysia
81,576
816
0
0
0
0
394 1,060,628
Myanmar
0
247
0
143
17,034
0
415
Philippines
15,861
728
0
0
277,444
0
Singapore
3,033
581
0
0
103,318
Thailand
3,855
50
506
734
Vietnam
0
173,694
0
8,167
111,052
177,856
506
ASEAN
0
0
0
8,907
0 124,761
0
125,903
102,332
586
0 110,854
0 1,513,698
0
112,089
2,251
0 1,145,664
0 1,078,767
0 1,096,606
0
0
6,778
0
300,811
0
288
0
1,617
0
108,837
3,880
226
145
13,919
0
536
23,851
0
0
748
0
301
0
182,911
9,953 1,807,264
226
9,091 1,176,879 1,325,915
Source : The World Bank. The Migration and Remittances Factbook 2011.
536 4,619,277
22
ภาพรวมแรงงานต่ างด้ าวในไทย ปี 2010
จานวนแรงงานต่ างด้ าว
1,300,281 คน
เข้ าเมืองถูกกฎหมาย
344,686 คน
ตลอดชีพ
MOU
14,423 คน
236,569 คน
ทั่วไป
70,449 คน
BOI
23,245 คน
เข้ าเมืองผิดกฎหมาย
955,595 คน
ชนกลุ่มน้ อย
23,340 คน
มติครม.3 สัญชาติ 932,255 คน
Unknown=?
Skilled labor
ที่มา: สานักบริหารแรงงานต่ างด้ าว กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
23
ภาพรวมแรงงานต่ างด้ าวในไทย (ต่ อ)
• ในปี 2553 แรงงานต่ าวด้ าวทีไ่ ด้ รับอนุญาตให้ ทางานตามมติครม. 3
สั ญชาติ (พม่ า ลาว และกัมพูชา) ส่ วนใหญ่ ทางานกรรมกร
1,400,000
1,200,000
1,184,592
1,000,000
800,000
723,183
600,987
600,000
844,329
583,580
484,723
447,637
400,000
200,000
126,369
104,306
84,996
61,549
129,790
53,933
64,938
0
ที่มา: สานักบริหารแรงงานต่ างด้ าว กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
24
ภาพรวมแรงงานต่ างด้ าวในไทย (ต่ อ)
•
แรงงานต่ าวด้ าวที่ได้ รับอนุญาตให้ ทางานตามมติครม. 3 สัญชาติ (พม่ า ลาว และกัมพูชา) ในปี 2553 จาแนก
ตามประเภทของงานที่ทา
ประเภทกิจการ
งา กรรมกร
1.ประมงและต่อเ อ
ื่ งประมงทะเล
ั ว์
2.เกษตรและปศุสต
3.กิจการก่อสราง
้
4.กิจการต่อเ อ
ื่ งการเกษตร
ั ต
ั ว์ โรงฆ่าสต
ั ว์ ชาแหละ
5.ต่อเ อ
ื่ งปศส
6.กิการรีไชเ ิล
7.เหมืองแร่และเหมืองหิ
8.จาห ่ายผลิตภัณฑ์โลหะ
9.จาห ่ายอาหารและเ รืองดื
่
ม
่
10.ผลิตหรือจาห ่ายผลิตภัณฑ์จากดิ
11.ผลิตหรือจาห ่ายวัสดุกอ
่ สราง
้
12.แปรรูปหิ
ื้ ผาส
13.ผลิตหรือจาห ่ายเสอ
้ าเร็จรูป
14.ผลิตหรือจาห ่ายผลิตภัณฑ์พ ลาสติก
15.ผลิตหรือจาห ่ายผลิตภัณฑ์กระดาษ
16.ผลิตหรือจาห ่ายผลิตภัณฑ์อเิ ล็กทรอ ก
ิ ส์
17.ข ถ่ายส ิ
าทางบก
้
้ า ลังส ิ
า้
่
18. าส
้ ง
าปลี
้
ก แผงลอย
่ มรถ ลาง
19.อูซ
่ อ
้
อัดฉีด
ื้
20.สถา บ
ี ริการ ้ ามั แก็ส เชอเพลิง
ึ
21.สถา ศกษา มูล ธ
ิ ิ สมา ส สถา พยาบาล
22.การใหบริการต่
้
างๆ
งา รับใชใ้ บา้
23.ผูรั้ บใชใ้ บา้
รวม
รวม (
)
844329
130,767
171,857
148,211
59,106
5,775
11,954
1,224
14,000
49,472
5,231
15,359
1,220
66,870
20,139
3,314
4,149
7,577
38,521
5,550
3,971
1,045
79,017
87,926
87,926
932,255
ที่มา: สานักบริหารแรงงานต่ างด้ าว กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
ั ชาติ
รวม 3 สญ
พม่า
ลาว
741213
50290
120,812
1,425
149,333
11,048
129,353
5,812
53,633
1,836
5,228
362
9,725
854
1,187
25
11,745
1,521
39,863
7,269
4,866
238
12,991
1,208
1,035
37
61,211
4,520
17,376
1,826
2,856
297
3,626
231
6,321
216
32,900
4,000
4,517
752
3,041
706
923
83
68,671
6,024
71,771
12,502
71,771
12,502
812,984
62,792
กัมพูชา
52826
8,530
11,476
13,046
3,637
185
1,375
12
734
2,340
127
1,160
148
1,139
937
161
292
1,040
1,621
281
224
39
4,322
3,653
3,653
56,479
25
ภาพรวมแรงงานต่ างด้ าวในไทย (ต่ อ)
• จานวนแรงงานต่ างชาติทยี่ นื่ คาขอและได้ รับอนุญาตทางานในไทย (ม.9 ทั่วไป)
72,000
69,974
70,000
70,449
69,234
68,432
68,000
65,708
66,000
63,682
64,000
62,000
60,000
ที่มา: สานักบริหารแรงงานต่ างด้ าว กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
26
ผู้จัดการฝ่ ายผลิ ตและฝ่ ายปฏิบตั ิการด้ านต่ างๆ
ครู อาจารย์ ผู้ประกอบวิชาชีพด้ านการสอน
794 5,842 2,303 2,134 3,321 1,476 1,026 1,015
4,214
602 2,765 2,156
328 2,666
รวม
อืน
่ ๆ
ฝรั่งเศส
เกาหลี ใต้
ออสเตรเลี ย
ไต้ หวัน
อเมริกน
ั
อินเดีย
จีน
อังกฤษ
ญีป
่ ่น
ุ
อาชีพ
ฟิ ลิ ปปิ นส์
จานวนแรงงานต่ างชาติทไี่ ด้ รับอนุญาตทางานในไทยในปี 25523
จาแนกตามอาชีพ และสั ญชาติ
822
903 7,881 26,723
99
587
94
220 2,708 12,225
ประธานกรรมการ ผู้บริหารระดับสู ง
86 2,228 1,587 1,105 1,912
871 1,144
570
796
672 5,462 16,347
ผู้ประกอบอาชีพด้ านธุรกิจ บันเทิง กฎหมาย
690
502
264
363
186
752
94
164
237
88 1,395 4,045
ตัวแทนบริการธุรกิจ นายหน้ า
131
237
201
154
57
89
44
35
40
85 1,270 2,212
ช่ างเทคนิคด้ านวิศวกรรม คอมพิวเตอร์ อิเล็ กทรอนิกส์
69
343
90
363
142
47
126
42
82
15
397 1,647
ผู้จัดการทัว่ ไป
27
154
218
30
100
48
47
52
40
103
722 1,514
สถาปนิก วิศวกร
84
226
92
208
80
60
78
42
89
10
275 1,160
ผู้ให้ บริการส่ วนบุคคล แม่บ้าน พ่อครัว
37
171
41
122
177
28
38
26
60
60
462 1,185
เจ้ าหน้ าทีผ่ ู้ปฏิบตั ิงานสานักงาน บริการลู กค้ า
122
105
143
85
52
40
18
15
37
55
530 1,080
อาชีพอืน่ ๆ
192
372
199
376
194
192
163
74
97
85 1,113 2,865
รวม
6,446 10,782 7,903 7,096 6,549 6,269 2,877 2,622 2,394 2,296 22,215 71,003
ที่มา: สานักบริหารแรงงานต่ างด้ าว กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
27
จานวนแรงงานไทยที่ไปทางานต่ างประเทศ (คน)
180,000
160,846
160,000
140,000
139,667
161,917
161,852
147,711
125,474
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
0
ที่มา: สานักบริหารแรงงานไทยไปต่ างประเทศ กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
28
จานวนแรงงานไทยที่ไปทางานต่ างประเทศปี 2553
จาแนกตามประเทศปลายทาง
ที่มา: สานักบริหารแรงงานไทยไปต่ างประเทศ กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
29
จานวนแรงงานไทยทีเ่ ดินทางไปทางานต่ างประเทศ ปี 2553
จาแนกตามสาขาอาชีพ
477
920
1,062
2,675
4,097
5,911
12,943
13,815
27,353
56,221
ที่มา: สานักบริหารแรงงานไทยไปต่ างประเทศ กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน
สรุปสถานการณ์ การเคลือ่ นย้ ายแรงงานในภูมภิ าคอาเซียน
• มีการเคลือ่ นย้ ายแรงงานในอาเซียนอยู่แล้ ว
• การเคลือ่ นย้ ายแรงงานภายในภูมิภาคอาเซียนเป็ นการตอบสนองภาวะขาดแคลนแรงงาน
ในประเทศปลายทาง เช่ น
– ประเทศไทยมีแรงงานต่ างด้ าวจากประเทศเพือ่ นบ้ าน (ลาว พม่ า กัมพูชา) 1.3 ล้ าน
คน
– มาเลเซียมีแรงงานต่ างด้าวกว่ า 2 ล้ านคน ส่ วนใหญ่ มาจากอินโดนีเซีย และฟิ ลิปปิ นส์
– บูรไนและสิ งค์ โปร์ กม็ ีแรงงานต่ างด้ าวจากมาเลเซีย ฟิ ลิปปิ นส์ อินโดนีเซียและไทย
– แรงงานที่เคลือ่ นย้ ายในภูมิภาคส่ วนใหญ่ เป็ น unskilled labor ส่ วน
skilled labor จะผูกติดกับการลงทุนและทางานใน skill-intensive
industries (Manning and Sidorenko,2006)
31
4.ข้ อตกลง AEC ที่เกีย่ วข้ องกับการ
เคลือ่ นย้ ายแรงงานระหว่ างประเทศ
4.1 กรอบความ
ตกลงการค้ า
บริการอาเซียน
(AFAS)
4.2 ข้ อตกลงการ
ยอมรับร่ วม
(MRAs)
4.1 การเปิ ดเสรีการค้ าบริการใน AFAS (ASEAN Framework Agreement on
Services) คือ การลด/ยกเลิกกฎระเบียบที่เป็ นอุปสรรคต่ อการค้ าบริการในอาเซียน
Mode 1
Market access
Mode 2
Mode 3
Mode 4
National
treatment
ข้อจำกัด/อุปสรรคต่อกำรเข้ำสู่ตลำด
1. จำนวนผู้ให้บริกำร
2. มูลค่ำกำรให้บริกำร
3. ปริมำณของบริกำร
4. จำนวนของบุคคลที่ให้บริกำร
5. ประเภทของนิติบุคคล
6. สัดส่วนกำรถือหุ้นในนิติบุคคล
ตัวอย่ำงข้อจำกัดต่อกำรปฏิบตั ิ กบั ต่ำงชำติ
กฎหมำย/มำตรกำรที่รฐั ของประเทศภำคีมี
กำรใช้บงั คับ/ปฏิบตั ิ กบั ผู้ให้บริกำรต่ำงชำติ
แตกต่ำงกับผู้ให้บริกำรในชำติตน เช่น
กฎหมำยที่ดิน ข้อจำกัดด้ำนสัญชำติ ภำษี
สัดส่วนเงินกู้ต่อทุน ทุนขัน้ ตำ่ ในกำรนำเงิน
เข้ำมำประกอบธุรกิจในประเทศ เป็ นต้น
ทีม่ า: รณรงค์ พูลพิพฒ
ั น์ . Free Flow of Services. กรมเจรจาการค้ าระหว่ างประเทศ.
รูปแบบที่ 4
รูปแบบที่ 3
รูปแบบที่ 2
รูปแบบที่ 1
•Country
A
ประเทศ A
ประเทศ B
การให้บริการข้ามพรมแดน
ผู้ให้บริการ
ผู้ใช้บริการใน B
ผู้ใช้บริการเข้ามาใช้บริการใน A
ผู้ให้บริการ
ผู้ใช้บริการ
ผู้ใช้บริการ
เข้าไปตั้งบริษท
ั ทาธุรกิจ
ผู้ใช้บริการใน B
ผู้ให้บริการ
บุคลากรผู้บริการ
ข้ามเข้าไปให้บริการ
ผู้ใช้บริการใน B
ที่มา: รณรงค์ พูลพิพฒ
ั น์ . Free Flow of Services. กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ.
แนวทางการลดข้อจากัด
สาขาเร่งรัด:
-คอมพิวเตอร์
-โทรคมนาคม
-ธุรกิจท่องเที่ยว
-สุขภาพ
Equity participation
AEC
49%
70%
สาขาเร่งรัด:
- ไม่มีข้อจากัดการให้บริการ
ข้ามพรมแดน
- ทยอยให้ตา่ งชาติถือหุน
้
ได้ถงึ 70%
- ยกเลิกมาตรการที่เป็นอุปสรรคต่อ
บริการภายใต้หลักการ NT
- ให้คนต่างชาติเข้ามา
ทางานได้มากขึน
้
AEC
โลจิสติกส์
Equity participation
70%
สาขาอื่นๆ:
-วิชาชีพ
-ก่อสร้าง
-จัดจาหน่าย
-การศึกษา
-สิ่งแวดล้อม
-ขนส่ง
-อื่นๆ ทั้งหมด
Equity participation
AEC
49%
2008
51%
2010
2013
ทีม่ า: รณรงค์ พูลพิพฒ
ั น์ . Free Flow of Services. กรมเจรจาการค้ าระหว่ างประเทศ.
70%
2015
35
ผลของข้ อตกลง AFAS ต่ อการเคลือ่ นย้ ายแรงงาน
• จากตารางข้ อผูกพันทั่วไปภายใต้ ความตกลง AFAS ชุดที่ 7 ประเทศ
สมาชิกในอาเซียนส่ วนใหญ่ ไม่ ผูกพันการเคลื่อนย้ ายบุคลากร
ประเทศ
Mode 4
เงื่อนไขยกเว้ น (ระยะเวลาให้ พานักอยู่ได้ )
ไทย
ไม่ผกู พัน
-Business Visitor (90 วัน-1ปี )
-ผู้โอนย้ ายระหว่างบริษัทในเครื อที่ทางานอย่างน้ อย 1 ปี (1ปี -3ปี )
กัมพูชา
ไม่ผกู พัน
-Business Visitor (30-90 วัน)
-บุคคลระดับผู้บริหารเข้ ามาช่วยเหลือในการเริ่มตั ้งธุรกิจในกัมพูชา--ไม่มีข้อจากัด
-ผู้โอนย้ ายระหว่างบริษัทในเครื อที่ทางานอย่างน้ อย 1 ปี (2ปี -5ปี )
บูรไน
ไม่ผกู พัน
-ผู้โอนย้ ายระหว่างบริษัทในเครื อที่ทางานอย่างน้ อย 1 ปี (3ปี -5ปี )
มาเลเซีย
ไม่ผกู พัน
-Business Visitor (90 วัน)
-ผู้โอนย้ ายระหว่างบริษัทในเครื อ (ไม่เกิน 5ปี )
สิงคโปร์
ไม่ผกู พัน
-ผู้โอนย้ ายระหว่างบริษัทในเครื อที่ทางานอย่างน้ อย 1 ปี (2ปี -ไม่เกิน 8ปี )
อินโดนีเซีย
-Business Visitor (60-120 วัน)
-ผู้จดั การ/ผู้เชี่ยวชาญ ผ่าน economics need test (2ปี -ไม่เกิน 6 ปี )
36
ตารางข้ อผูกพันทัว่ ไปภายใต้ ความตกลง AFAS ชุ ดที่ 7 (ต่ อ)
ประเทศ Mode
เงื่อนไขยกเว้ น (ระยะเวลาให้ พานักอยู่ได้ )
4
ลาว
-ต่างชาติที่เข้ ามาทางานในลาวต้ องปฏิบตั ิตามกฎหมายส่งเสริ มการลงทุน
และกฎระเบียบการตรวจคนเข้ าเมือง
-การเข้ าเมือง+ระยะเวลาพานัก+กรณีจาเป็ นต้ องมีการจ้ างชาวต่างชาติ
ต้ องได้ รับอนุมตั ิจากหน่วยงานกากับดูแลของลาว
-บริ ษัทต่างชาติต้องยกระดับลูกจ้ างชาวลาว ให้ เข้ ารับการฝึ กอบรมทังใน
้
ลาว+ต่างประเทศ
เวียดนาม
-Business Visitor (90 วัน)
-บุคคลที่เข้ ามาในการเริ่ มตังธุ
้ รกิจในเวียดนาม (90 วัน)
-ผู้โอนย้ ายระหว่างบริ ษัทในเครื อที่ทางานอย่างน้ อย 1 ปี (ไม่เกิน 3ปี )
พม่า
-ระดับผู้จดั การพานักได้ ไม่เกิน 1 ปี ต่ออายุได้ ถ้าได้ รับอนุญาตจาก
หน่วยงานที่เกี่ยวข้ อง
-ธุรกิจต่างชาติและพนักงานต่างชาติต้องขอวีซา่ ธุรกิจ (70 วัน-ต่ออายุ37ได้ )
4.2 Mutual Recognition Arrangements : MRAs
• ตามปฏิญญาว่ าด้ วยความร่ วมมือในอาเซียน ฉบับที่ 2 (Bali Concord II)
ซึ่งเป็ นผลมาจากการประชุ มสุ ดยอดอาเซียน ครั้งที่ 9 เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม
2547 ณ เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย ได้ กาหนดให้ จัดทาข้ อตกลงยอมรับ
ร่ วมกัน (Mutual Recognition Arrangements : MRAs) ด้ าน
คุณสมบัตใิ นสาขาวิชาชีพหลัก เพือ่ อานวยความสะดวกในการเคลือ่ นย้ ายนัก
วิชาชีพ หรือแรงงานเชี่ยวชาญ หรือผู้มีความสามารถพิเศษของอาเซียนได้
อย่ างเสรี
• การเคลือ่ นย้ ายแรงงานเสรีดงั กล่ าว เป็ นการเคลือ่ นย้ ายเฉพาะแรงงานฝี มือ
และต้ องมีคุณสมบัตติ ามมาตรฐานทีก่ าหนด ไว้ ในข้ อตกลงยอมรับร่ วมกัน
(MRAs) ของอาเซียน
38
ปัจจุบันประเทศสมาชิกอาเซียนได้ จัดทาข้ อตกลงยอมรับร่ วมกัน
(MRAs) ด้ านคุณสมบัตใิ นสาขาวิชาชี พใน 8 สาขา
แพทย์
วิศวกร
ทันตแพทย์
สถาปนิก
พยาบาล
ช่ างสารวจ**
หมายเหตุ : *ไทยยังไม่ ได้ ลงนาม **เป็ นกรอบข้ อตกลง
นักบัญชี**
ท่ องเที่ยว*
39
วัตถุประสงค์ ของความตกลง MRAs
1. เพื่ออานวยความสะดวกในการเคลื่อนย้ ายบุคลากรวิชาชีพใน
อาเซียน
2. เพื่อแลกเปลี่ยนข้ อมูลการปฏิบัตทิ ่ เี ป็ นเลิศ (Best practices)
ในการสอนและฝึ กอบรมบุคลากรวิชาชีพ ร่ วมกันคิดค้ น
กระบวนการเพื่อนาไปสู่การสร้ างมาตรฐานและหลักเกณฑ์ การ
ยอมรับร่ วมกันสาหรับการดาเนินการตามข้ อตกลงฯ ทัง้ นีเ้ พื่อ
ร่ วมมือและเสริมสร้ างความสามารถในหมู่สมาชิกอาเซียน
40
กลไกหลักภายใต้ ความตกลง MRAs
1. ผู้มีอานาจกากับดูแลด้ านวิชาชีพ (Professional Regulatory Authority
: PRA)
– องค์ กรวิชาชีพที่เกี่ยวข้ องในประเทศผู้รับ ทาหน้ าที่พจิ ารณาคาขอและอนุญาตให้
ขึน้ ทะเบียนหรือยกเลิกทะเบียนบุคลากรที่ผ่านการรับรองมาตรฐานวิชาชีพ
– ติดตามตรวจสอบและประเมินการประกอบวิชาชีพของบุคลากรวิชาชีพต่ างด้ าวจด
ทะเบียน และทาให้ ม่ นั ใจว่ าได้ ปฏิบัตสิ อดคล้ องกับข้ อตกลงฯ
– รายงานต่ อองค์ กรท้ องถิ่นและระหว่ างประเทศที่เกี่ยวข้ องในเรื่องความคืบหน้ าการ
ดาเนินการตามข้ อตกลงฯ
– แลกเปลี่ยนข้ อมูลด้ านกฎหมาย ข้ อปฏิบตั ิ และความคืบหน้ าต่ างๆ ที่เกี่ยวกับการ
ประกอบวิชาชีพภายในภูมภิ าค โดยมีความมุ่งหวังในการปรั บให้ สอดคล้ องกันและ
เป็ นไปในแนวทางเดียวกับมาตรฐานในระดับภูมภิ าค และ/หรือ ระหว่ างประเทศ
2. คณะกรรมการกากับดูแล (Monitoring Committee
: MC)
 รับผิดชอบ
ด้ านการขึน้ ทะเบียนและออกใบอนุญาตแก่ บุคลากรวิชาชีพในประเทศแหล่ งกาเนิด
กลไกหลักภายใต้ ความตกลง MRAs (ต่ อ)
3. คณะกรรมการประสานงานด้ านวิชาชีพอาเซียน ประกอบด้ วยผู้แทน
คณะกรรมการกากับดูแล (PRA/MC) ของประเทศสมาชิกอาเซียนที่เข้ าร่ วม
– อานวยความสะดวกในการพัฒนาและคงไว้ ซ่ งึ ทะเบียนที่มีผลใช้ บังคับ
และน่ าเชื่อถือสาหรั บบุคลากรวิชาชีพอาเซียน
– ส่ งเสริมการยอมรั บบุคลากรวิชาชีพอาเซียน ว่ ามีความสามารถทาง
เทคนิคและวิชาชีพทั่วไปที่ทัดเทียมกับบุคลากรวิชาชีพที่ได้ ขนึ ้ ทะเบียน
หรื อได้ รับอนุญาตในประเทศแหล่ งกาเนิด
• ทัง้ นี ้ บุคลากรวิชาชีพมีสทิ ธิขออนุญาตต่ อองค์ กรกากับดูแลวิชาชีพในประเทศ
สมาชิกอาเซียนเพื่อประกอบวิชาชีพในประเทศนัน้ ได้ โดย บุคลากรอาเซียนที่ได้ รับ
อนุญาต จะได้ ขนึ ้ ทะเบียนเป็ นบุคลากรวิชาชีพต่ างด้ าวจดทะเบียน ซึ่งจะสามารถ
ประกอบวิชาชีพในประเทศนัน้ ๆ ได้ ภายใต้ เงื่อนไขว่ าต้ องปฏิบัตติ ามกฎระเบียบ
ภายในของประเทศนัน้ ๆ ด้ วย เช่ น การสอบ-การขอใบอนุญาตประกอบอาชีพ เป็ น
42
ต้ น
คุณสมบัต/ิ เงื่อนไขสาหรับผู้ทจี่ ะขึน้ ทะเบียนเป็ นบุคลากรวิชาชีพอาเซียน
วิชาชีพ
วิศวกร
องค์ กรกากับดูแลในไทย
สภาวิศวกร
คุณสมบัตขิ นึ ้ ทะเบียนตาม MRAs
• มีประสบการณ์ 7 ปี
• มีผลงานชัดเจน 2 ปี
• ต้ องทางานร่วมกับวิศวกรในประเทศปลายทาง
สภาสถาปนิก
•จบป.ตรี หลักสูตร 5 ปี
•มีประสบการณ์ 10 ปี ทางานต่อเนื่อง 5 ปี มีผลงานชัดเจน 2 ปี
•ทางานอิสระ/ร่วมกับสถาปนิกในประเทศปลายทาง
สภาวิศวกร
• มีประสบการณ์ 2 ปี
(ลงนามปี 2548)
สถาปนิก
(2550)
นักสารวจ
(2551)
43
คุณสมบัต/ิ เงือ่ นไขสาหรับผู้ทจี่ ะขึน้ ทะเบียนเป็ นบุคลากรวิชาชีพ
อาเซียน (ต่ อ)
วิชาชีพ
แพทย์
(2551)
ทันตแพทย์
(2551)
พยาบาล
องค์ กรกากับดูแลในไทย
แพทยสภา+ก.สาธารณสุข
คุณสมบัตขิ นึ ้ ทะเบียนตาม MRAs
• มีประสบการณ์ 5 ปี
ทันตแพทยสภา+ก.สาธารณสุข
• มีประสบการณ์ 5 ปี
สภาการพยาบาล
• มีประสบการณ์ 3 ปี
คกก.กากับดูแลการประกอบ
วิชาชีพบัญชี
คกก.บุคลากรวิชาชีพท่องเที่ยว
แห่งชาติ
•ประสบการณ์ตามประเทศผู้รับกาหนด
(2549)
นักบัญชี
(2551)
ท่องเที่ยว
(2552)
•ได้ มาตรฐานที่อาเซียนกาหนด
44
5. สรุปและข้ อเสนอแนะ
• “ตระหนัก” แต่ ไม่ “ตระหนก”
• ผลมีเฉพาะแรงงานวิชาชีพ/ผู้เชี่ยวชาญ แต่ ยงั ต้ องทาตามกฎระเบียบของ
ประเทศปลายทาง – ช่ วยรับรองคุณสมบัติ (มีต้นทุนเรื่องภาษา กฎระเบียบ
คุ้มรึเปล่ า?) แต่ ไม่ ช่วยลดเงือ่ นไขการเข้ าทางานในประเทศปลายทาง
• แนวโน้ มการเคลือ่ นย้ ายแรงงานฝี มือคงไม่ เปลีย่ นแปลงอย่ างมีนัยสาคัญจาก
การรวมเป็ นประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนในปี 2015
• ยังมีงานทีต่ ้ องเตรียมความพร้ อมต่ อไป
– แนวโน้ มกาลังงานแรงงานเข้ าสุ่ ตลาดน้ อยลง + Ageing society  พึง่ พา
แรงงานต่ างด้ าวเพิม่ ขึน้  การบริหารจัดการแรงงานต่ างด้ าว
– การยกระดับฝี มือแรงงาน เพิม่ labour productivity
– ข้ อมูลความต้ องการแรงงานที่ทันสมัยและเข้ าถึงง่ าย และการวางแผนกาลังเชิงรุกใน
ทุกระดับทั้งภาครัฐและเอกชน
45