Transcript ดาวน์โหลดเอกสารเพิ่มเติม

สภาวะโลกร้ อนกับสุขภาพ
และการเฝ้ าระวัง
รศ.ดร.นพ.พงศ์ เทพ วิวรรธนะเดช
LL.B., M.D., Ph.D.
ภาควิชาเวชศาสตร์ ชุมชน คณะแพทยศาสตร์
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เชียงใหม่ 50200
E-mail: [email protected]
สาเหตุ
 เกิดจากก๊าซเรือนกระจก ได้ แก่ ก๊าซคาร์ บอนไดออกไซด์ (CO2)
ก๊าซมีเธน (CH4) ก๊าซไนตรัสออกไซด์ (N2O) ก๊าซไฮโดรฟลูโร
คาร์ บอน (HFCS) ก๊าซคลอโรฟลูออโรคาร์ บอน (CFCS) และ
ก๊าซซัลเฟอร์ เฮกซ่ าฟลูออไรด์ (SF6 )
สาเหตุ
 ก๊ าซคาร์ บอนไดออกไซด์ ปริมาณครึ่งหนึ่ง เกิดจากการตัด
ไม้ ทาลายป่ า
 การผลิต กระแสไฟฟ้าขนาด 100 วัตต์ เป็ นเวลา 10 ชั่ วโมง
ต้ องใช้ ถ่านหินหนัก ครึ่งกิโลกรัม ซึ่งจะปล่ อยก๊ าซ
คาร์ บอนไดออกไซด์ ออกสู่ บรรยากาศ มีปริมาณเพิม่ ขึน้ ถึง
เกือบ 3 เท่ า หรือ 1.4 กิโลกรัม
 ในการขับขีย
่ านพาหนะ จะมีก๊าซออกมา 10 กิโลกรัม ต่ อ
เชื้อเพลิง 4 ลิตร
ผลกระทบของสภาวะโลกร้ อน
ผลโดยตรง
 การตายจากคลื่นความร้อน (Heat stroke) และ “โดมความร้อนในเขตเมือง
(Urban heat island)”
 คลื่นความร้อนก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนทางระบบการหายใจและหัวใจ
ผลกระทบของสภาวะโลกร้ อน
ผลโดยอ้ อม
ก่อให้เกิดความแปรปรวนต่อระบบนิเวศ ทาให้เกิดภาวะทุพโภชนาการ
เพิม่ ระดับสารมลพิษในอากาศ
ทาให้เกิดน้ าท่วมเป็ นผลให้เกิดโรคติดต่อที่นาโดยน้ า (Water-borne diseases)
โรคที่นาโดยแมลงมีการระบาดมากขึ้น เช่น ไข้เลือดออก มาลาเรี ย ฯลฯ
ปั ญหาสุ ขภาพจิตที่เกิดจากภัยพิบตั ิทางธรรมชาติ รวมถึงความเครี ยดจากการ
ต้องอพยพหรื อย้ายถิ่นฐาน
แผนภาพสรุปผลกระทบด้ านสุ ขภาพจากภาวะโลกร้ อน
ภาพเปรี ยบเทียบ
ปริ มาณหิ มะบน
ยอดเขาคิลิมนั จาโร
ในปี ค.ศ. ๑๙๗๐
(บน) และปี ค.ศ.
๒๐๐๐ (ล่าง)
สมุทรปราการเป็ นจังหวัดที่ได้รับผลกระทบจากปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งรุ นแรงที่สุดในประเทศไทย โดย
ในระยะเวลา ๓๘ ปี ที่ผา่ นมา มีพ้ืนที่ถูกกัดเซาะหายไป ๑๑,๑๐๔ ไร่ ทั้งนี้หน่วยศึกษาพิบตั ิภยั และข้อสนเทศ
เชิงพื้นที่ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ระบุวา่ พื้นที่ชายฝั่งสมุทรปราการจะถูกกัดเซาะอีกประมาณ ๓๗,๖๕๗ ไร่
ในอีก ๒๐ ปี ข้างหน้า ในภาพคือวัดขุนสมุทราวาส อ. พระสมุทรเจดีย ์ ซึ่งได้รับผลกระทบจากการกัดเซาะ
ของน้ าทะเล
ผลกระทบของสภาวะโลกร้ อน
องค์ การสหประชาชาติ ได้ ประมาณการว่ า อุณหภูมิของโลก จะสู งขึน้
โดยเฉลีย่ 2-4 oC ส่ งผลให้ ระดับนา้ ทะเลสู งขึน้ 20-50 cm. ในเวลาอีก 1050 ปี นับจากปัจจุบัน
 ในทีป
่ ระชุ มองค์ การอนามัยโลก และ London School of Hygiene and
Tropical Medicine (วิทยาลัยศึกษาด้ านสุ ขอนามัยและ
เวชศาสตร์ เขตร้ อนของอังกฤษ) แถลงว่ า ในแต่ ละปี ประชาชนราว
160,000 คนเสี ยชีวติ เพราะได้ รับผลกระทบจากภาวะโลกร้ อน ตั้งแต่ โรค
มาลาเรีย ไปจนถึงการขาดแคลนสุ ขอนามัยทีด่ ี และตัวเลขผู้เสียชีวติ นี้
อาจเพิม่ ขึน้ เกือบสองเท่ าตัวในอีก 17 ปี ข้ างหน้ า

การเฝ้ าระวังผลกระทบด้ านสุขภาพ
การเฝ้ าระวัง
“การเฝ้ าคมุ เหตุการณ์ ด้านสุขภาพใน
ประชากรอย่ างเป็ นระบบและต่ อเนื่อง
เพือ่ ผลในการป้ องกันและควบคมุ ภาวะ
สิ่งคกุ คามในสิ่งแวดล้ อมทีม่ ีความ
เกีย่ วข้ องกับโรค”
วัตถุประสงค์ ของระบบเฝ้ าระวัง
 รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับบริ บทที่จะทาการเฝ้ าระวัง
 พัฒนาเครื่ องมือที่เป็ นมาตรฐานที่ช่วยให้สามารถเปรี ยบเทียบ
การเปลี่ยนแปลงตามเวลา (temporal) และสถานที่ (spatial) ได้
 ป้ องกันโรคหรื อปั ญหาก่อนที่โรคหรื อปั ญหานั้นจะเกิด
 ช่วยในการวางแผนด้านบริ การและจัดลาดับความสาคัญของ
ปัญหา
 ทานายภาระของโรคที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต
 กากับและประเมินผลโครงการที่ดาเนิ นการแก้ปัญหา
ขั้นตอนการเฝ้ าระวัง
รวบรวมข้ อมูลการเกิดโรค
 จัดหมวดหมู่และวิเคราะห์ ข้อมูล
 รายงานผลการวิเคราะห์ แก่ ผ้ ูทเี่ กีย
่ วข้ อง
 ดาเนินการแก้ ไขสาเหตุเพือ
่ ป้ องกันการเกิดซ้า

การรวบรวมข้ อมูล



ประกอบด้ วย 2 ฐานข้ อมูลคือ ข้ อมูลด้ านสิ่ งแวดล้ อม
และสุ ขภาพ
ข้ อมูลด้ านสิ่ งแวดล้ อม ได้ แก่ อุณหภูมิ ร่ วมกับข้ อมูลทาง
อุตุนิยมวิทยาอืน่ ๆ ข้ อมูลระดับสารมลพิษ
ข้ อมูลด้ านสุ ขภาพ ได้ แก่ โรคนาโดยยุง โรคระบบการ
หายใจและหัวใจ โรคระบบทางเดินอาหาร โรคทางจิต
เวช ฯลฯ
การจัดหมวดหมู่และวิเคราะห์ ข้อมูล
ควรมีการวิเคราะห์ แยกตามพืน้ ที่ เวลา และกลุ่ม
เสี่ ยง
 การหาความสั มพันธ์ กบ
ั อุณหภูมิ อาจใช้
การศึกษาแบบอนุกรมเวลา หรือเชิงนิเวศวิทยา
(เปรียบเทียบเชิงพืน้ ที่และเวลา)

Ecological Study: เปรียบเทียบหลายกลุ่ม
ตัวอย่ าง การศึกษาความสั มพันธ์ ระหว่ างความ
กระด้ างของนา้ และอัตราตายจากโรคหัวใจ
และหลอดเลือดในสหราชอาณาจักร
Ecological Study: เปรียบเทียบหลายกลุ่ม
อัตราตาย
(Mean SMR)
ความกระด้ าง (mmol/l )
47
33
จานวนเมือง (แห่ ง)
22
14
Source: Pocock SJ, et al. Brit Med J 1980,280:1243
19
20
43
36
การรายงานผลการวิเคราะห์ แก่ ผู้ทเี่ กีย่ วข้ อง
ควรมีการรายงานอย่ างสม่าเสมอ
 ผู้ทเี่ กีย
่ วข้ องได้ แก่ ภาคประชาชนและหน่ วยงาน
รัฐ

การดาเนินการแก้ ไข

ควรดาเนินการตามลาดับความสาคัญของปัญหา
สุ ขภาพร่ วมกับผลกระทบด้ านอืน่ ๆ จากภาวะ
โลกร้ อนตามพืน้ ทีแ่ ละกลุ่มเสี่ ยง