Transcript ระบบประสาท

ระบบประสาท
( Nervous
System )
Nervous System
Central Nervous System : CNS
Peripheral Nervous System : PNS
ระบบประสาทส่วนกลาง
ระบบประสาทรอบนอก
Brain
Spinal cord
Somatic Nervous
System
ไขสันหลัง
Autonomic Nervous
System
ระบบประสาทโซมาติก
ระบบประสาทอัตโนมัติ
Sympathetic
Parasympathetic
ระบบประสาทส่วนกลาง
(Central Nervous System :
CNS)
ส่ วนประกอบของระบบประสาทส่ วนกลาง
Peripheral Nervous System
: PNS
ระบบประสาทรอบนอก
ส่วนประกอบของระบบประสาทรอบนอก
ปมประสาท (ganglion) คือ
กลุมเซลล
ประสาทที
อ
่ ยูนอกระบบ
่
่
์
ประสาทส่วนกลาง
 เส้นประสาทสมอง (cranial
nerve) 12 คู่
 เส้นประสาทไขสั น
หลัง (spinal nerve) 31 คู่
สมอง(Brain)
สมองเป็ นอวัยวะทีส
่ าคัญและซับซ้อน
ทีส
่ ุดของระบบประสาทมีคลืน
่ หรือรอย
หยัก (convolution) มากเพือ
่ เพิม
่ พืน
้ ที่
ในการคิดและการจาสมองแบงเป็
่ น2
ชัเชลล
น
้ คือประสาท
์
ชัน
้ นอกมีเนื้อสี เทา(gray matter )เป็ นทีร่ วมของตัวเซลล ์
ประสาทและ axon ชนิด ไมมี
่ ไมอีลน
ิ หุ้ม (non-myelin
่ เยือ
sheath)
ชัน
้ ในมีสีขาว(white matter) เป็ นสารพวกไขมัน ตัว
เซลลประสาทมี
myelin sheath หุ้ม(ทาให้เห็ นเป็ นสี ขาว)
์
โครงสรางของสมอง
้
สมอง(Brain)
สมองส่วนหน้า
(forebrain)
• Olfactory bulb
ทาหน้าทีเ่ กีย
่ วกับการดม
กลิน
่
สมองส่วนนี้ของคนไม่
เจริญมาก จึงรับกลิน
่ ได้
ไมดี
่
• Cerebrum
มีเซลลประสาทมาก
ความฉลาด
์
ของคนขึน
้ อยูกั
่ บจานวนเซลล ์
สมอง ทาหน้าทีเ่ กีย
่ วกับความคิด
ความจา เชาวน์
ปัญญา ศูนยกลางควบคุมการ
สมองส่วนหน้า
(forebrain)
• Thalamus
ทาหน้าทีเ่ ป็ นศูนยรวบรวม
์
กระแสประสาททีผ
่ านเข
าออก
่
้
และแยกกระแสประสาทไปยัง
สมองทีเ่ กีย
่ วกับกระแสประสาท
นั้น
• Hypothalamus
มีขนาดเล็ก มีสาคัญในการ
ควบคุมขบวนการตางๆของ
่
รางกาย
ควบคุมการทางาน
่
พืน
้ ฐานของรางกาย
่
สมองส่วนกลาง
(midbrain)
• เป็ นสมองส่วนทีเ่ ล็ก
• มีหน้าทีถ
่ ายทอดกระแส
่
ประสาทจาก
สมองส่วนทายไปยั
ง
้
cerebrum
• Optic lobe
ทาหน้าทีค
่ วบคุมการเคลือ
่ นไหวของนัยนตา
ทาให้ลูก
์
นัยนตากลอกไปมาได
ควบคุ
มการปิ ดเปิ ดของรูมานตาใน
้
่
์
เวลาทีม
่ แ
ี่ สงสวางเข
ามากและน
่
้
้ อย
สมองส่วนหลัง
(hindbrain)
• สมองส่วนหลัง รวมกัน
เรียกวา่ ก้านสมอง
( Brain stem)
• ภายในจะมีกลุมเซลล
และใย
่
์
ประสาท ทาหน้าทีเ่ ป็ นศูนย ์
ควบคุมการมีสติสัมปชัญญะ
ควบคุมการนอนหลับ การ
หลัง่ นายอย
่
สมองส่วนหลัง
(hindbrain)
• Pons
• Cerebellum
– เป็ นทางผานของกระแส
– ประกอบดวยเนื
้อเยือ
่ 2
่
้
ประสาทระหวาง
ชัน
้ ชัน
้ นอกเรียกวา่
่
Cerebrum กับ
cortex มีสีเทา ชัน
้ ในมีสี
Cerebellum และ
ขาว
Cerebellum กับ ไขสั น
– ทาหน้าทีค
่ วบคุม
หลัง
เคลือ
่ นไหวและการทรง
– ควบคุมการเคลือ
่ นไหวของ
ตัวของรางกาย
่
ใบหน้า ควบคุมการ
หายใจ การเคีย
้ ว หลัง่
น้าลาย
• Medulla oblongata
– ติดกับไขสั นหลัง
ไขสั นหลัง(Spinal
cord)
มีความยาวประมาณ 45 cm
มีหน้าที3
่ ประการคือ
1) ทาหน้าทีส
่ ่ งผานกระแส
่
ประสาทจากหน่วยรับ
ความรูสึ้ กไปสู่สมอง
2) ทาหน้าทีส
่ ่ งผานกระแส
่
ประสาทจากสมองไปสู่
หน่วยปฏิบต
ั งิ าน
3) เป็ นศูนยรี์ เฟล็กซ ์
ไขสั นหลัง(Spinal
cord)
แบงออกเป็
น 2 ส่วน
่
คือ
1.ส่วนทีเ่ ป็ นสี เทา
(gray matter)
2.ส่วนทีเ่ ป็ นสี ขาว
(white matter)
ไขสั นหลัง
เนื้อสี เทา (gray
matter) แก้
– เป็ นทีอ
่ ยูของเซลล
่
์
ประสาทและ
ใยประสาททีไ่ มมี
่
เนื้อสี ขาว (white
เยือ
่ ไมอีลน
ิ หุ้ม
– มีช่องกลวงตรงกลาง matter )
– มีเฉพาะใยประสาททีม
่ ี
ไขสั นหลัง
เยือ
่ ไมอีลน
ิ หุ้ม
(central canal) เป็ น
– ทาหน้าทีเ่ ป็ นทางผาน
ทีอ
่ ยูของ
่
่
ของกระแสประสาท
เซลลประสาท
์
(neuron/ nerve
cell)
ประกอบด้ วย ตัวเซลล์ และ ใยประสาท
 ตัวเซลล ์ (Cell
body/soma) ภายในมีนว
ิ เคลียส
และออรแกเนลล
อื
่
์
์ น
 Cell process คือส่วนทีย
่ น
ื่ ออกเป็ นแขนง
จากตัวเซลล ์
 node of Ranvier
1. dendrite นากระแสประสาทเขาสู
ว
้ เป็่ ตันบริ
เวณทีไ่ มมี
เยือ
่
่
เซลล ์
ไมอีลน
ิ หุ้ม
2. axon นากระแสประสาทออกจากตัว
ชนิดของเซลล ์
ประสาท
เซลล์ ประสาทขัว้ เดียว
แบงตามจ
านวน
่
แขนงทีแ
่ ยกออก
จากตัวเซลล ์
เซลล์ ประสาท 2 ขัว้
มี 1 แอกซอน และหลายเด
มี 1 แอกซอน และ 1 เดนไดรท ์
พบได้ที่เยือ่ บุโพรงจมูก และเรตินา
ชนิดของเซลลประสาท
์
แบงตามหน
่
้ าที่
ชนิดของเซลล ์
ประสาท
motor neuron
sensory
neuron
association neuron
เซลลประสาทสั
่ งการ ทาหน้าที่
์
นากระแสประสาทออกจากไขสั นหลัง
ส่งไปยังหน่วยปฏิบต
ั งิ าน เช่น
กลามเนื
้อแขนขา ซึง่ อยูห
น
้
่ างไกลไขสั
่
หลังมาก จึงมีใยประสาทแอกซอนยาว
กวาเดนไดรต
่
์ อาจยาวถึง 1 เมตร
เซลลประสาทรั
บความรูสึ้ ก ทาหน้าที่
์
รับกระแสความรูสึ้ กส่งเขาสู
้ ่ สมองและไข
สั นหลัง แลวถ
้ ายทอดกระแสประสาท
่
ไปยังเซลลประสาทสั
่ งการ อาจผาน
์
่
เซลลประสานงานหรื
อไมผ
ได ้
์
่ านก็
่
เซลลประสาทประสานงาน
ทาหน้าที่
์
การทางานของระบบ
ประสาท
การรับรูและการตอบสนอง
้
ระบบประสาทโซมาติก
(Somatic Nervous
System : SNS)
2.4
• เป็ นระบบทีอ
่ ยูใต
่ ้
อานาจจิตใจ
• ไดแก
้ ่ เส้นประสาท
สมอง
(cranial nerves)
จานวน 12 คู่
ในบางครั
ง้ ระบบประสาท
และเส
้ นประสาทไข
โซมาติ
่ ยู่
สั นหลังกมีการทางานทีอ
นอกอ
านาจจิ
ตใจก็ได้
(spinal
nerves)
คื
การตอบสนองของ
จอ
านวน
31 คู่
กล
ามเนื
้อลายทีสึไ่ กมต่ ตาง
อง
้
้
เพียงแตน
าส
งกระแสประสาทจากอวั
ย
วะรั
บ
ความรู
่
่
้
่
ผ
านสมอง
(ปฏิ
ก
ร
ิ
ย
ิ
า
ๆ ผานเข
าไขสั
นหลัง และไขสั นหลั่ งส่งกระแสประสาท
่
้
reflex)
นาคาสั่ งออกไปยังอวัยวะหรือกลามเนื
้อ
้
Reflex
Action
เป็ นการตอบสนองตอสิ
างรวดเร็
ว
่ ่ งเราอย
้
่
อาศั ยเซลลประสาท
3 เซลล ์
์
การกระตุกขาอันเกิดจากการหดตัวของ
กลามเนื
้อขา ซึ่งเป็ นกลามเนื
้อลาย เป็ นการ
้
้
=>
กริ ย
ิ าสะท
บ
ตอบสนองสิ่ งเราในเวลาสั
้ นๆปฏิโดยไม
ผ
้
้
่ านสมอง
่ อนกลั
กิรย
ิ าดังกลาวเรี
ยกวา่ รีเฟล็กซแอกชั
น (reflex
่
์
action)
3
2
Reflex
Action
4
5
1
รีเฟล็jerk)
กซเมื
่ เดินไปเตะกอนหิ
น
รีเฟล็กซแอกชั
นทีห
่ วั เขา่ (knee
์ อ
้
์
ระบบประสาทอัตโนมัต(ิ Autonomic Nervous
System : ANS)
เป็ นระบบประสาททีค
่ วบคุมการทางานของอวัยวะภายใน
โดยควบคุมกลามเนื
้อเรียบ และกลามเนื
้อหัวใจ เป็ น
้
้
การควบคุมทีไ่ มอยู
านาจจิตใจ (involuntary)
่ ในอ
่
การทางานของระบบประสาทซิมพาเทติกกับระบบ
ประสาทพาราซิมพาเทติกจะควบคุมการทางานของ
อวัยวะภายในให้ทางานตรงกันขาม
้
เนื้อเยือ
่ / อวัยวะ
parasympathetic
sympathetic
1. หัวใจ
2. มานตา
่
3. หลอดลม
4. หลอดเลือด
5. ความดันโลหิต
6. ทางเดินอาหาร
เตนช
้ ้าและเบา
ขยายเล็กน้อย
หดเล็ก
หด
ตา่ ลง
เคลือ
่ นไหวดีขน
ึ้ และทางานดี
ขึน
้
เตนแรงและเร็
ว
้
หดเล็กน้อย
ขยาย
ขยายตัว
สูงขึน
้
เคลือ
่ นไหวช้าและทางานลดลง
7. ตอมเหงื
อ
่
่
8. อุณหภูมริ างกาย
่
เหงือ
่ ออกน้อยลง
ลดลง
เหงือ
่ ออกมาก
เพิม
่ ขึน
้
9. กระเพาะปัสสาวะ
10. มดลูก
หดตัว
การบีบตัวเพิม
่ ขึน
้
ยืดออก
การบีบตัวลดลง
เปรียบเทียบวงจรระบบประสาทโซมาติกกับวงจร
ระบบประสาทอัตโนมัต ิ
Nervous System : AN
Somatic Nervous System :Autonomic
SNS
วงจรประสาทของระบบ
ประสาทอัตโนมัต ิ ประกอบดวย
5 หน่วย
้
เหมือนกับระบบประสาทโซมาติก เพียงแตระบบ
่
ประสาทอัตโนมัตม
ิ เี ซลลประสาทสั
่ งการ 2 เซลล ์ แต่
์
ไมมี
่ เซลลประสาทประสานงาน
์
Nervous System
Somatic Nervous System Autonomic
: SNS
ตารางเปรียบเทียบการทางานของระบบ
ประสาทโซมาติก (SNS)
กับระบบประสาทอัตโนมัต ิ (ANS)
3.
อวัยวะรับสั มผัส
ดวงตากับการรับภาพ
o ลูกตามีกลามเนื
้อ 6
้
มัด ทาหน้าทีก
่ ลอก
ลูกตาไปมา
o ลูกตาประกอบดวย
้
เนื้อเยือ
่ ผนังหุ้มลูกตา
3 ชัน
้
1. ชัน
้ นอก
(sclera)
2. ชัน
้ กลาง
(choroid)
3. ชัน
้ ใน
กลไกการ
มองเห็ น
1. Rod cell
ทางานไดดี
้ ขณะแสงสลัว
ภายในเรตินามีความไวตอแสง
่
มากเนื่องจาก เรตินา
ประกอบดวยเซลล
รั์ บแสง 2
้
cell
ชนิด2. Cone
ไดแก
้ ดี่ ขณะความเขมแสงสูง
ทางานได
้
้
บอกความแตกตางของสี
่
 เยือ
่ หุ้มเซลลรู์ ปแทงจะมี
่
สารสี มวงแดงชื
อ
่ โรดอปซิน
่
(rhodopsin) อยู่ สารนี้
ประกอบดวย
opsin รวม
้
กับ retinol ซึง่ ไวตอแสง
่
 ถามี
้ แสง=> retinol จะไม่
เกาะกับ opsin ทาให้
กระแสประสาทส่งไปตาม
เส้นประสาทสมองคูที
่ ่ 2
ให้แปลเป็ นภาพ
โครงสรางภายในของหู
้
ทอยู
่ สเตเซียนทาหน้าที่
อะไร?
= ปรับความดันระหวาง
่
หูตอนกลาง และ
1. ใบหู (pinna)
2. รูหู
3. เยือ
่ แกวหู
(Ear drum)
้
4. ทอยู
่ สเตเซียน
(Eustachian tube)
5. กระดูกค้อน(Malleus)
6. กระดูกทัง่ (Incus)
7. กระดูกโกลน(Stapes)
8. คอเคลีย(Cochlea)
9. เส้นประสาทคูที
่ ่
การทางานของ
หู
หู รับความรูสึ้ กเกีย
่ วกับได้
ยินเสี ยงและการทรงตัว
แบงออก
3 ส่วนคือ
่
 หูชน
้ั นอกมีใบหู ช่วยรับ
เสี ยงรูหู และแกวหู
้ ช่วยนา
เสี ยงเขาไปและส
งหู
้
่ งตอไปยั
่
ชัน
้ กลาง
 หูชน
้ั กลางมีกระดูก 3
ชิ
้ คือกระดู
กค้อน ,ทัง่ และ
น
หูชน
้ั ในประกอบด
วย
้
โกลน
่ ยเข
าไปยั
โคเคลีช
ย่ วยส
เป็่ งคลื
นอวัน
วะรั
้ บเสี ยงง
หู
ชน
้ั ใน เซอรคิ
และเซมิ
์ วลารแคแนล
์
(semicircular
canal)
ช่วย
เมือ
่ คลืน
่ เสี ยงผานเข
าไปจนถึ
ง
คอเคลี
ย
ก็
จะท
าให
่
้
้
ในการทรงตั
ว บเสี ยงใหสง
ของเหลวภายในสั่ นสะเทือน กระตุ
นอวั
ย
วะรั
้
้ ่
สั ญญาณ ไปตามเส้นประสาทรับฟัง คูที
่ ส่ง
่ ่ 8 เพือ
จมูกกับการดมกลิน
่
• ภายในโพรงจมูก มีเซลลประสาทรั
บ
์
กลิน
่ (olfactory neuron)
• เซลลประสาทรั
บกลิน
่ คือ เส้นสมองคูที
่ ่
์
1
• สมองส่วน Cerebrum เกีย
่ วของกั
บการ
้
ดมกลิน
่
ลิน
้ กับการรับรส
ดานบนของผิ
วลิน
้ มีป่ มลิ
ุ น
้ (papilla) ตุมรั
้
่ บรส
(test bud) ซึง่ มีเซลลรั์ บรส (gustatory cell) ตอ
่
กับใยประสาททาหน้าทีร่ บ
ั รส ส่งไปตาม
เส้นประสาทสมองคูที
่ ่ 7 และ 9
ผิวหนังกับการรับ
ความรูสึ้ ก
มีหน่วยรับ
ความรูสึ้ กไวทีต
่ อ
่
การกระตุนใน
้
ระดับตาง
ๆ
่
ของผิวหนัง
แตละบริ
เวณมี
่
ปลายประสาทรับ
ความรูสึ้ กอยู่
หนาแน่นตางกั
น
่