Transcript กระบวนการผลิต

การจัดการที่ย่ งั ยืน
ด้ านการผลิตและการดาเนินงาน
1
Responsibility
Balanced Scorecard
คู่แข่ ง
ที่มา : ดร.อาชว์ เตาลานนท์
การเงิน
กาไร
ลูกค้ า
กระบวน
การ
คู่ค้า
พนักงาน
ชุมชน
สังคม
สิ่งแวดล้ อม
พอประมาณ
2
INPUT
กระบวนการแปลงสภาพ
วัตถุดบิ
OUTPUT
สินค้ า
คน
เงิน
ธุรกิจของเรา
เครื่องมือ,เครื่องจักร
การจัดการ , ข้ อมูล
บริการ
ผลพลอยได้
ข้ อมูลย้ อนกลับ
การควบคุม
3
Environment
Ethic
Safety
Morale
Quality
Delivery
Efficiency
4
ความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้ อม
ความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ
มลพิษ ทางนา้ อากาศ เสียง กลิ่น ของเสีย ฯลฯ
5
สาเหตุ
การขยายตัวทางเศรษฐกิจอย่ างรวดเร็ว
การเปลี่ยนจากระบบเกษตรกรรมเป็ นอุตสาหกรรม
นาทรัพยากรธรรมชาติมาใช้ เป็ นวัตถุดบิ ในกระบวนการผลิต
ความจากัดของทรัพยากรธรรมชาติและความสามารถในการ
รองรับและบาบัดของเสียจากกระบวนการผลิต
การขาดความรับผิดชอบของผู้ประกอบการ
6
ผลิตภัณฑ์ สีเขียว
คือผลิตภัณฑ์ ท่ สี ่ งผลกระทบต่ อสิ่งแวดล้ อมน้ อย
ลดการปล่ อยสารเคมี หรือกากสารพิษออกสู่ส่ งิ แวดล้ อม
ประหยัดพลังงานและทรัพยากร ทัง้ ในระหว่ างการผลิต
การขนส่ ง และการใช้ งาน
ไม่ เป็ นภาระในการกาจัดหลังหมดอายุใช้ งานแล้ ว
ไม่ ก่อให้ เกิดขยะมากนัก
7
การออกแบบผลิตภัณฑ์ (Product Design)
โดยคานึงถึงปั จจัยต่ างๆ ดังนี ้
 ใช้ ทรั พยากรให้ ค้ ุมค่ า
 ออกแบบให้ เหมาะสมกับการใช้ งาน
 ออกแบบที่ทนทาน
 ใช้ การผลิตที่สะอาด ลดมลภาวะ
 พยายามใช้ วัสดุท่ ม
ี ีการนามาใช้ ใหม่ ได้
 หลีกเลี่ยงการใช้ สารพิษ
 ออกแบบที่ใช้ พลังงานที่ประหยัด
8
การออกแบบเชิงนิเวศเศรษฐกิจ(Eco-Design)
Economical Requirement
+
Ecology Requirement
การพัฒนาผลิตภัณฑ์ ให้ ส่งผลกระทบต่ อพลังงานและสิ่งแวดล้ อม
น้ อยที่สุด โดยหลักๆ จะมีการ
ออกแบบเพื่อประหยัดการใช้ ทรัพยากร
ออกแบบเพื่อประหยัดพลังงาน
ออกแบบเพื่อการรี ไซเคิล การนามาใช้ ใหม่
ออกแบบเพื่อการถอดออกที่ง่าย
ออกแบบเพื่อการบรรจุภณ
ั ฑ์ ท่ เี ป็ นมิตรต่ อสิ่งแวดล้ อม ฯลฯ
9
10
การประเมินวงจรชีวิตของผลิตภัณฑ์
(Life Cycle Assessment : LCA)
คือ การประเมินผลกระทบที่เกิดขึน้ จริงและสิ่งที่อาจจะ
เกิดขึน้ ต่ อสิ่งแวดล้ อมทัง้ ที่มีชีวิต และไม่ มีชีวิต ตัง้ แต่
ขัน้ ตอนการได้ มาซึ่งวัตถุดบิ ที่ใช้ ในการผลิต กระบวนการ
ผลิต บรรจุภณ
ั ฑ์ การจัดเก็บ กระบวนการทางการตลาด
การขนส่ ง การใช้ และการซ่ อม การเลิกใช้ การทิง้ และ
ทาลาย
11
โครงสร้ างของขัน้ ตอน LCA
12
ฉลากเขียว
(GREEN LABEL or ECO LABEL)
คือ ฉลากที่ให้ แก่ ผลิตภัณฑ์ ท่ มี ีคุณภาพ และมีผลกระทบต่ อสิ่ง
แวดล้ อมน้ อยกว่ า เมื่อนามาเปรี ยบเทียบกับผลิตภัณฑ์ ท่ ีทาหน้ าที่
อย่ างเดียวกัน ฉลากเพื่ออนุรักษ์ ส่ งิ แวดล้ อม ลักษณะอื่นๆ เช่ น
Green Dot
Eco-Label
GMOs (Genetically Modified Organisms)
FSC (Forest Stewardship Council)
Green Label
13
เครื่ องหมายฉลากเขียว
เป็ นเครื่องหมายสื่อถึงความเป็ นหนึ่งเดียวกัน
ของมนุษย์ ประกอบด้ วย รูปหน้ าเด็กกาลังยิม้
รูปนก ต้ นไม้ และโลก
ซึ่งเป็ นสื่อให้ ตระหนักว่ า การช่ วยกันอนุรักษ์
สิ่งแวดล้ อมในวันนีเ้ ท่ ากับช่ วยให้ ลูกหลานของ
เราได้ อาศัยอยู่ในโลกอย่ างมีความสุขตลอดไป
14
ประโยชน์ ของฉลากเขียว
ช่ วยป้องกันรั กษาทรั พยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้ อม ลดมลพิษ
โดยรวมภายในประเทศ ทาให้ มีการพัฒนาอย่ างยั่งยืน
ทาให้ ผ้ ูบริโภคทราบว่ าผลิตภัณฑ์ นัน้ เน้ นคุณค่ าของสิ่งแวดล้ อม
ผลักดันให้ ผ้ ูผลิตใช้ วธิ ีการผลิตที่มีผลกระทบต่ อสิ่งแวดล้ อมน้ อย
เป็ นทางเลือกให้ ผ้ ูบริโภคในการเลือกซือ้ สินค้ าที่เป็ นมิตรกับ
สิ่งแวดล้ อม
สร้ างความแตกต่ างในผลิตภัณฑ์ และเป็ นเครื่ องมือในการแข่ งขัน
สร้ างกาไรในระยะยาวให้ ผ้ ูผลิต
15
16
ประเภทต่ างๆ ของผลิตภัณฑ์ ฉลากเขียว






กระดาษชาระ กระดาษสานักงาน
หลอดไฟฟลูออเรสเซนซ์
ตู้เย็น เครื่ องปรั บอากาศ มอเตอร์
คอมพิวเตอร์ เครื่ องซักผ้ า เครื่ อง
ถ่ ายเอกสาร
ก๊ อกนา้ อุปกรณ์ ในห้ องนา้ ชักโครก
ผลิตภัณฑ์ ท่ ีทาจากยางพารา จากผ้ า
จากพลาสติกใช้ แล้ ว






สีทาบ้ าน ถ่ านไฟฉาย
สเปรย์ นา้ ยาทาความสะอาด
นา้ ยาล้ างจาน สบู่ แชมพู
ฉนวนกันความร้ อน
เครื่ องเรื อนโลหะ
นา้ มันหล่ อลื่น
ฯลฯ
17
การจัดการด้านสิ่งแวดล้อมในกระบวนการผลิต
สิ่งนาเข้ า
Input
วัตถุดบิ





วัตถุดิบ/ชิ ้นส่วน
สารเคมี
แรงงาน/พลังงาน
ทรัพยากรธรรมชาติ
วัสดุที่นากลับมาใช้
ใหม่
การแปลงสภาพ
Transformation
การผลิต/การดาเนินงาน
 การใช้ เครื่ องจักรเทคโนโลยี
 การใช้ ที่ดิน
 การซ่อมบารุ ง
สิ่งนาออก
Output
ผลิตภัณฑ์



ผลิตภัณฑ์หลัก
ผลพลอยได้
วัสดุนากลับมาใช้
ของเสีย



น ้าเสีย
ของเสียอันตราย
การนากลับมาใช้ ใหม่
การปล่ อยมลพิษ
มลพิษทางอากาศ
 มลพิษทางน ้าและดิน
 เสียง ความร้ อน การ
สัน่ สะเทือน

18
วัตถุดบิ
อากาศที่ระบายออก
สารเคมี
นา้ /อากาศ
พลังงาน
หน่ วยการผลิต
ใช้ ซา้
หมุนเวียนใช้ ใหม่ ในกระบวนการอื่น
ผลิตภัณฑ์
ผลพลอยได้
(รวมของเสียสาหรับ
นากลับมาใช้ ใหม่ )
นา้ ทิง้
ของเสีย/สารเคมีท่ นี าไปกาจัด
วัสดุเหลือใช้
จาก Audit and Reduction Manual for Industrial Emission and Wastes, UNIDO
19
กระบวนการผลิต
1. ปั จจัยนาเข้ า ควรคานึงถึงการใช้ วัตถุดบิ และทรัพยากร
อย่ างประหยัด เช่ น ผลิตเฟอร์ นิเจอร์ ต้ องมีการใช้ ไม้ อย่ างประหยัด
และควรส่ งเสริมการปลูกป่ าทดแทน หรื อใช้ ทรั พยากรอื่นที่ทดแทนไม้
รวมทัง้ การคานึงถึงการนาวัสดุท่ ใี ช้ แล้ วนามาใช้ อีก
20
กระบวนการผลิต
2. การผลิตและการดาเนินงาน
- ใช้ เทคโนโลยีท่ เี หมาะสมและราคาถูก
- จัดสรรการใช้ พนื ้ ที่อย่ างเหมาะสม
- ใช้ หลักการผลิตที่สะอาด ลดผลกระทบด้ านสิ่งแวดล้ อม
- เมื่อมีของเสียจากการผลิตก็นากลับมาใช้ ใหม่ (Recycled Material)
21
กระบวนการผลิต
ควรมีการซ่ อมบารุ งโดยใช้ ระบบป้องกัน Preventive Maintenance
เป็ นการเพิ่มอายุการใช้ งานเครื่องจักรในการผลิตควรคานึงถึง
O การประหยัดพลังงาน
O การนาพลังงานมาใช้ ใหม่
O การประหยัดนา้
O การลดของเสีย
22
กระบวนการผลิต
3. สิ่งที่ออกมา (Output) สิ่งที่ออกมาของการผลิต คือ
ผลิตภัณฑ์ เช่ น ตู้เย็น ทีวี บะหมี่สาเร็จรู ป หรื อบริการ เช่ น
โรงแรม ร้ านอาหาร สปา ฯลฯ นอกจากผลิตภัณฑ์ ท่ผี ลิตได้ ยัง
มีของเสียต่ างๆ ได้ แก่
O นา้ เสีย
O ของเสียอันตราย
O ของเสียทั่วไป
23
จุดที่สามารถหาโอกาสในการลดของเสีย
ประเภทและลักษณะของวัตถุดบิ
 การรั บวัตถุดบ
ิ การตรวจสอบคุณภาพ/ปริมาณ
 การใช้ งาน และการเก็บรั กษาวัตถุดบ
ิ
 การขนส่ งวัตถุดบ
ิ ผลิตภัณฑ์ (ในรูปของแข็ง ของเหลว
ก๊ าซ) ในกระบวนการผลิต
 การควบคุมขัน
้ ตอน และกระบวนการผลิต
 การใช้ นา้ ล้ าง การชะ และการหล่ อเย็น
 การเก็บรั กษาผลิตภัณฑ์

24
ปลาสด
นา้ ล้ าง
เกลือ
ขวด/กล่ อง/ถัง
รับปลา
หมัก/กรอง
บรรจุ
จัดเก็บ
ของคัดทิง้
นา้ ทิง้ จากการล้ าง
กลิ่น/กาก/นา้ ทิง้
สินค้ าสูญเสีย
บรรจุภัณฑ์ เสียหาย
สินค้ าเสียหาย
นา้ ปลา
25
เทคโนโลยีสะอาด
Clean Technology : CT
กระบวนการผลิตที่มีการใช้ Input : วัตถุดบิ พลังงานและทรั พยากร
ธรรมชาติ ทรั พยากรมนุษย์ อย่ างมีประสิทธิภาพ
ให้ เปลี่ยนเป็ นของเสียน้ อยที่สุดหรื อไม่ มีเลย
เป็ นการลดมลพิษที่แหล่ งกาเนิด
การเปลี่ยน/ลดวัตถุดบิ การใช้ ซา้ (Reuse) และการนากลับมาใช้
ใหม่ (Recycle) ซึ่งจะช่ วยอนุรักษ์ ส่ งิ แวดล้ อม และลดต้ นทุนในการผลิต
26
แรงผลักดันของ CT
ระบบมาตรฐาน
ลูกค้ า
การลดต้ นทุน
พนักงาน
กฎหมาย
องค์ กรเอกชน
คุณภาพสิ่งแวดล้ อม
ที่มา : กรมโรงงานอุตสาหกรรม
พัฒนาประสิทธิภาพ
ภาคการเงิน
27
ลาดับการจัดการด้ านสิ่งแวดล้ อม
การลดของเสียให้ เหลือน้ อยที่สุด
การใช้ ซา้ /การนากลับมาใช้ ใหม่
Clean
Technology
การบาบัด
การทิง้
ทาลาย
28
3Rs
29
ตัวอย่ างการจัดการสิ่งแวดล้ อม
ระบบบาบัดนา้ เสียอุตสาหกรรมเกษตร
การบาบัดคราบนา้ มันในนา้ ทิง้ จากสถานีบริการด้ วยแบคทีเรี ยท้ องถิ่น
การกาจัดขยะชุมชนโดยผลิตก๊ าซชีวภาพและปุ๋ย
การกาจัดขยะโดยใช้ ใส้ เดือนดิน
เทคโนโลยีสะอาด (Cleaner production) ในโรงงานเยื่อกระดาษ
การสร้ างตะกอนจุลินทรี แบบเม็ดในระบบบาบัดนา้ เสียแบบไร้ อากาศ
ระบบบาบัดนา้ เสียจากอุตสาหกรรมฟอกย้ อมเพื่อการนานา้ กลับมาใช้ ใหม่
การปรับปรุ งคุณภาพอากาศที่ระบายออกจากปล่ องหม้ อไอนา้
30
Green Supply Chain
ผู้ขาย
วัตถุดบิ
การผลิต
การดาเนินงาน
สินค้ าคงคลัง
การกระจาย
สินค้ า
สินค้ าคงคลัง
ลูกค้ า
สินค้ าคงคลัง
31
เป้าหมายของ Supply Chain
ลดต้ นทุนรวมของสินค้ า โดยเลือกดาเนินกิจกรรมที่เน้ นความสามารถหลัก
ของธุรกิจ (Core Competency)
 เน้ นการกระจายต้ นทุนไปให้ กับการจัดจ้ างจากภายนอก(Outsourcing)
 เพิ่มศักยภาพ และขีดความสามารถในการแข่ งขัน (Core Competitiveness)
 เพิ่ม Productivity ในการผลิตและบริ การ โดยใช้ หลักการ Speed Delivery
 สร้ างพันธมิตรร่ วมในการดาเนินธุรกิจแบบ Win-Win Business
 สร้ างความพอใจให้ กับลูกค้ าอย่ างยั่งยืน
 เพิ่มมูลค่ าเพิ่มของสินค้ าและบริ การของแต่ ละกระบวนการในโซ่ อุปทาน

32
กระบวนการต่ างๆ ใน Supply Chain
1.
2.
3.
4.
5.
6.
กระบวนการบริการเสริมการตลาดและการจัดการลูกค้ าสัมพันธ์ (CRM)
การคาดคะเนยอดขาย (Sale Forecasting)
การวางแผนการผลิตและจาหน่ าย (Production & Distribution Planning)
การรับคาสั่งซือ้ (Full fill Order)
การจัดซือ้ จัดจ้ าง (Procurement)
การวางแผนการผลิตแบบ Real Time
33
กระบวนการต่ างๆ ใน Supply Chain
7.
8.
9.
10.
11.
12.
การบรรจุหบี ห่ อ (Packaging)
คลังสินค้ า (Warehouse) และการกระจายสินค้ า (Distribution)
ตัวแทนจัดจาหน่ ายสินค้ า (Sale Agent) หรือตัวแทนผู้ขาย
การจัดการด้ านเคลื่อนย้ ายและขนส่ ง (Moving & Transportation)
การจัดการความสัมพันธ์ ด้านอุปทาน หรือ SRM
การจัดการข้ อมูลข่ าวสาร,เทคโนโลยีสารสนเทศ
สาหรับด้ าน อุปสงค์ และอุปทาน
34
35
การจัดซือ้ จัดจ้ างที่เป็ นมิตรกับสิ่งแวดล้ อม
“Green Procurement” การจัดซือ้ จัดจ้ างสีเขียว
= คุณภาพ + ราคา + การส่ งมอบ + ปั จจัยสิ่งแวดล้ อม

พิจารณาตลอดทังวงจรชี
้
วิตของผลิตภัณฑ์

ช่วยทาให้ เกิดตลาดผลิตภัณฑ์สีเขียว

กระตุ้นให้ ผ้ ผู ลิตหันมาใส่ใจผลิตผลิตภัณฑ์ที่ลดผลกระทบต่อสิง่ แวดล้ อม

ผู้ผลิตแข่งขันกันปรับปรุงคุณภาพสินค้ า หรื อ บริการของตนเพื่อตอบสนองความ
ต้ องการของตลาด

เป็ นการสร้ างโอกาสให้ ผ้ บู ริโภคเข้ ามามีสว่ นร่วมในการรักษาสิง่ แวดล้ อมผ่านกลไก
ทางการตลาดจากการเลือกซื ้อผลิตภัณฑ์
36
จัดซือ้ ที่ดี ต้ องมี “8R”
 Right Item
 Right Quality
 Right Price
 Right Quantity
 Right Supplier
 Right Service
 Right Time
 Right Place
37
การจัดการสินค้ าคงคลัง
ปริมาณการจัดเก็บ : วัตถุดบิ งานระหว่ างทา สินค้ า
สาเร็จรู ป
 การเคลื่อนย้ ายสินค้ า : ยก หยิบ เคลื่อน เข็น ลาก
 วิธีการขนส่ งสินค้ า : รถบรรทุก มอเตอร์ ไซค์
 การบรรจุหบ
ี ห่ อ : กล่ อง ลัง ถุง
 การเก็บรั กษาสินค้ า : วางซ้ อนกันใน-นอกโกดัง ห้ องเย็น
 ข้ อมูลข่ าวสาร : รั บคาสั่งซือ
้ สั่งผลิต พยากรณ์ ยอดขาย

38
Green Policy ของกลุ่ม ปตท.
Green Plant
 Green Process
 Green People
 Green Product
 Green Project

39
โรงแรมบ้านท้องทราย
40
โครงการสีเขียว (Green Project)
41
42
43
ปั จจัยแห่ งความสาเร็จ
 คุณภาพตรงตามต้ องการ
 ผลิตจานวนเหมาะสม
 ต้ นทุนต่า
 การจัดซื ้อ/จัดหา
 ความรวดเร็ วในการจัดส่ง
 ความยืดหยุ่น
44
คุณภาพ (Quality)
คุณภาพที่สัมผัสได้ เช่ น ความสวยงาม นุ่มนวล กลิ่น รส เสียง
 สมรรถนะของสินค้ า เช่ น ความรวดเร็ว ความถูกต้ องแม่ นยา ความ
สม่าเสมอ
 ความทันสมัย
 ความคงทน
 บริการที่ให้ แก่ ลูกค้ า ความจริงใจ เอือ้ เฟื ้ อ ยิม้ แย้ มแจ่ มใส
 ภาพพจน์ ของสินค้ า หรือภาพพจน์ ของกิจการ
45
การควบคุมคุณภาพ
Feedforward
Quality Control
Concurrent Quality
Control
Feedback
Quality Control
46
ดัชนีช้ ีวัดความสาเร็จในการจัดการที่ยั ่งยนน
1. ด้ านเศรษฐกิจพอเพียง
O ความพึงพอใจของลูกค้ า
O ความพึงพอใจของผู้จัดจาหน่ าย
O ความพึงพอใจของพนักงาน
O ภาพลักษณ์ ของธุรกิจ
O อัตราการใช้ งานของโรงงาน
O ผลตอบแทนจากการลงทุน
O ความเสี่ยงของธุรกิจ
47
ดัชนีชีว้ ัดความสาเร็จในการจัดการที่ย่ งั ยืน
2.ด้ านสิ่งแวดล้ อม
O การใช้ ทรัพยากร
O มลภาวะ
O การปฏิบัตติ ามข้ อบังคับตามกฎหมาย
O อัตราของเสีย
3.ด้ านสังคม
O ความรับผิดชอบต่ อผลิตภัณฑ์ และบริการที่จะมีผลกระทบ
O ความรับผิดชอบต่ อสังคม
O การมีส่วนช่ วยเหลือพัฒนาสังคม/ชุมชน
48
ในแต่ละองค์กรมีกิจกรรมที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้ อมทังสิ
้ ้น
สาหรับองค์กรที่เป็ นผู้ผลิต นอกจากจะได้ สนิ ค้ าหรื อผลิตภัณฑ์แล้ ว
ในระหว่างกระบวนการผลิต อาจจะมีผลที่ไม่พงึ ประสงค์อื่น ๆ ตามมา
เช่น เสียง ฝุ่ น ของเสีย สารปนเปื อ้ น ฯลฯ
ถ้ าเป็ นองค์กรที่เป็ นผู้ให้ บริการก็จะอยูใ่ นรูปของการใช้ ทรัพยากรต่าง ๆ
อย่างไม่ค้ มุ ค่าและไม่มีประสิทธิภาพ
ซึง่ ล้ วนเป็ นผลกระทบต่อสิ่งแวดล้ อม หากมีการจัดการที่เหมาะสม
ก็จะสามารถควบคุม และลดผลกระทบเหล่านันได้
้ อย่างดี
49