Transcript GIS Is
GIS by ESRI GIS Day Geography Matters ! GIS by ESRI What Is GIS? คำนิยำมของ GIS = ระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ “เครื่องมือระบบคอมพิวเตอร์ ท่ สี ำมำรถแสดงรำยละเอียดใน รูปแบบหลำกหลำยขององค์ ประกอบภูมิประเทศเชื่อมโยงกับ ฐำนข้ อมูล ์์ เพื่อใช้ ประโยชน์ ในกำรวิเครำะห์ ควำมสัมพันธ์ ด้ ำนต่ ำงๆที่เป็ นอยู่หรือเกิดขึน้ ในภูมิศำสตร์ ท่ อี ยู่แวดล้ อมทุก ชีวิต” GIS by ESRI People GIS มีส่วนประกอบสำคัญ 5 ส่ วน Procedure GIS Hardware Data Software GIS is Smart Maps! GIS by ESRI People People หรือ บุคลำกร เป็ นองค์ ประกอบทีส่ ำคัญทีส่ ุ ดของ GIS เนื่องจำกถ้ ำ ขำดบุคลำกรก็จะไม่ มีกำรพัฒนำโปรแกรม อุปกรณ์ หรือข้ อมูลทีม่ ีคุณภำพ “ไม่ มบี ุคลำกร ไม่ มี GIS” GIS by ESRI Point Feature ตำแหน่ งพิกดั ทีไ่ ม่ มีขนำดและทิศทำง ข้ อมูลภูมศิ ำสตร์ แสดงตำมลักษณะภูมิ ประเทศและตำมขนำดมำตรำส่ วนของ แผนที่ ตัวอย่ ำงเช่ น บนแผนที่มำตรำส่ วน เล็ก อำจเห็นตำแหน่ งหมู่บ้ำนเป็ นเพียงจุด (Point) บนพืน้ ที่อำณำเขตจังหวัดที่เป็ นรูป หลำยเหลี่ยม (Polygon) เมื่อแผนที่มำตรำ ส่ วนใหญ่ ขึน้ สำมำรถแสดงรำยละเอียดได้ มำกขึน้ อำจเห็น รู ปหลำยเหลี่ยมของ ขอบเขตชุมชนเพิ่มจำกที่เดิมเป็ นเพียงจุด พิกัดตำแหน่ ง Data GIS by ESRI Line Feature มีระยะและทิศทำงระหว่ ำงจุดเริ่ มต้ น แนวทำง (Vector) และจุดสิ้นสุ ด ควำมกว้ ำง ไปยังจุด แต่ ไม่ มี a b ลำนำ้ เห็นเป็ นแนวเส้ นบนแผน ที่มำตรำส่ วนเล็ก เมื่อแผนที่มี มำตรำส่ วนใหญ่ ขึน้ อำจเห็น ควำมกว้ ำงของลำนำ้ เป็ นรู ป หลำยเหลี่ยม (Polygon) Data GIS by ESRI Polygon Feature มีระยะและทิศทำงระหว่ ำงจุดเริ่ มต้ น จุดแนวทำง (Vector) และจุดสิ้นสุ ด ทีป่ ระกอบกันเป็ นรูปหลำยเหลี่ยมมีขนำด พืน้ ที่ (Area) และเส้ นรอบรูป (Perimeter) b c a d บริเวณป่ ำไม้ มีขนำดที่สำมำรถ แสดงเป็ นรู ปหลำยเหลี่ยม (Polygon Feature) ได้ บนแผนที่ ระดับจังหวัด Data GIS by ESRI รูปแบบข้ อมูล (Data Model) Data ข้ อมูลแสดงตำแหน่ ง (Spatial data) ของระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ แบ่ งได้ เป็ น 2 ประเภทคือ Vector และ Raster Z Y Vector Data คือข้ อมูลที่ประกอบด้ วยจุด พิกัดทำงแนวรำบ (X,Y) และ/หรือ แนวดิ่ง (Z) หรือ Cartesian Coordinate System X3,y3,(z3) b a X1,y1,(z1) X2,y2,(z2) X1,y1,(z1) X X2,y2,(z2)b a X1,y1,(z1) d X3,y3,(z3) c X4,y4,(z4) GIS by ESRI Raster Data เป็ นข้ อมูลที่อยู่บนพิกัดรูปตำรำงแถวนอนและแถวตัง้ ควำมสำมำรถแสดงรำยละเอียดของข้ อมูลขึน้ อยู่กับขนำดของเซลล์ ณ จุดพิกัดที่ ประกอบขึน้ เป็ นฐำนข้ อมูลแสดงตำแหน่ งชุดนัน้ Raster Data มีข้อได้ เปรียบใน กำรใช้ ทรัพยำกรระบบคอมพิวเตอร์ ท่ มี ีประสิทธิภำพดีกว่ ำ ช่ วยให้ สำมำรถทำกำร วิเครำะห์ ได้ รวดเร็ว Raster Data อำจแปรรู ปมำจำกข้ อมูล Vector หรือแปรจำก Raster ไปเป็ น Vector แต่ เห็นได้ ว่ำจะมีควำมคลำดเคลื่อนเกิดขึน้ ระหว่ ำงกำรแปร รูปข้ อมูล Cell GIS by ESRI Image เป็ น Raster Data ประเภทหนึ่ง ซึ่งมีค่ำระบุสีของแต่ละพิกัดเซลล์ เมื่อ ได้ รับกำรแปลควำมหมำย (Interpretation) จำกกระบวนกำรวิเครำะห์ ด้วย คอมพิวเตอร์ ควำมหมำยจำกค่ ำสีเหล่ ำนีส้ ำมำรถนำไปสร้ ำงคุณสมบัตเิ ชิงอธิบำย (Attribute) สำหรับชัน้ ข้ อมูลได้ GIS by ESRI เมื่อข้ อมูล Spatial Feature ถูกสร้ ำงขึน้ ในระบบคอมพิวเตอร์ สำรสนเทศ ภูมศิ ำสตร์ ก็จะมีรำยละเอียดเฉพำะตัวของข้ อมูลนัน้ ๆเกิดขึน้ ด้ วย เช่ นหมำยเลข ประจำตัวข้ อมูล (Identification Number หรือ Record Number) ค่ ำจุดพิกัดใน ระนำบต่ ำงๆ องค์ ประกอบที่มีลักษณะเป็ นเส้ น (Line Feature) ก็จะมีจุดพิกัด เริ่มต้ น จุดพิกัดตำมแนว (Vector) และจุดสิน้ สุด รวมทัง้ ระยะทำงระหว่ ำงจุดพิกัด ต่ ำงๆ หรือที่เป็ นรูปหลำยเหลี่ยม (Polygon) ก็จะมีข้อมูลขนำดพืน้ ที่ (Area) และ เส้ นรอบรูป (Perimeter) ข้ อมูลเชิงอธิบำยเหล่ ำนีบ้ รรจุอยู่ในรู ปตำรำง ที่ระบุคุณสมบัติ Attribute เช่ น ตำรำงข้ อมูล ของหมู่บ้ำน อำจประกอบด้ วยรำยละเอียด กำยภำพต่ ำงๆ ที่ผ้ ูจัดทำข้ อมูลต้ องกำรระบุไว้ สำหรั บหมู่บ้ำนแห่ งนี ้ ID No. ชื่อ 1123บ้านกวางร้อง ประชากรชาย 442 หญิง 545 เด็ก พื้นที่ อาชีพหลัก โรงเรี ยน 235 3457 ทานา วัดกวางร้อง รายได้ประชากร 7500 GIS by ESRI Data สรุ ป: ข้ อมูลสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ ประกอบด้ วย ส่ วนพืน้ ฐำนหลัก 2 ส่ วนที่เชื่อมโยงกัน ส่ วนที่หนึ่ง Spatial Feature คือข้ อมูลแสดงตำแหน่ งองค์ ประกอบ ภูมศิ ำสตร์ ดังตัวอย่ ำงหญิงสำวในภำพ สมมติว่ำชื่อ อำรยำ Lincoln ขณะนี ้ เธออยู่ในที่ทำงำนซึ่งเป็ นบริษัทโฆษณำแห่ งหนึ่ง หมำยเลข 123 อำคำรไทยพำณิชย์ ถนนรั ชดำภิเษก กรุ งเทพ อยู่ ณ ประมำณจุด พิกัดที่ รุ้ ง xxx เหนือ, แวง xxx ตะวันออก ส่ วนที่สอง ข้ อมูลเชิงบรรยำย (Descriptive Data/ Attribute Data) เป็ น ข้ อมูลรำยละเอียดส่ วนตัวเกีย่ วกับหญิงสำวผู้นี้ ชื่อ นามสภุล เพศ นน. สูง วันเกิด สัญชาติ อารยา Lincoln หญิง 49 15717 กพ. 2522American เชื้อชาติ บิดา มารดา ไทย Greg Lincoln สมศรี สกุลนาม ให้ นักเรี ยนบรรยำยข้ อมูล Spatial และ Attribute ของตนเองให้ เพือ่ นฟัง การศึกษา M. BA GIS by ESRI Relational Database แปลตรงตำมคำว่ ำฐำนข้ อมูลเชื่อมโยงสัมพัทธ์ คือฐำนข้ อมูลที่มี attribute หรือ คุณสมบัตอิ ันหนึ่งหรือหลำยอันเป็ น ตัวร่ วมในกำรอ้ ำงอิง เช่ นตัวอย่ ำง ของหญิงสำวชื่อ อำรยำ Lincoln ชื่อ นามสภุล เพศ Greg Lincoln ชาย วันเกิด สัญชาติ เชื้อชาติ บิดา มารดา บุตร 4 มค. 2493American Tanzania Gus Lincoln Nada Swazi อำรยำ Lincoln อำรยำ Lincoln เป็ นที่ร้ ู จักในเครื อ ญำติพ่ นี ้ องฝ่ ำยมำรดำและบิดำ เธอ เป็ นตัวร่ วมซึ่งสำมำรถเชื่อมโยงไปถึง Attribute อื่นๆของบรรพบุรุษทัง้ สอง ฝ่ ำยของเธอจำกสำมประเทศ ในสอง ทวีปได้ ชื่อ นามสภุล เพศ วันเกิด สมศรี สกุลนาม หญิง 1 กย. 2497 สัญชาติ เชื้อชาติ ไทย ลาว บิดา มารดา บุตร ศักดิ์ สกุลนาม สี คา เวียงพัด อำรยำ Lincoln GIS by ESRI Data ควำมเชื่อมโยงระหว่ ำงข้ อมูลสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ ทงั ้ สองส่ วนมีสองลักษณะ 1) อยู่แยกจำกกันโดยมีตัวชี ้ (Pointer) ของโปรแกรม ทำหน้ ำที่เชื่อมโยง ดังในข้ อมูล ชุด GIS Day นีจ้ ะเห็นว่ ำข้ อมูลแต่ ละเรื่ องประกอบด้ วยแฟ้มคอมพิวเตอร์ หลำย ประเภท ESRI Shapefile, AutoCAD Compiled, SBN, SBX เป็ น กลุ่มแฟ้มข้ อมูลแสดง ตำแหน่ ง (Spatial Data) ข้ อมูลระบุคุณสมบัติ (Attribute Data) คือแฟ้มประเภท dBase 2) อีกวิธีหนึ่งคือกำรเก็บข้ อมูลระบุคุณสมบัติ (Attribute Data) และ ข้ อมูลแสดง ตำแหน่ ง (Spatial data) ไว้ ในตำรำงเดียวกัน ส่ วนของข้ อมูลแสดงตำแหน่ งมีช่ ือเรียกว่ ำ BLOB (Binary Large OBject) GIS by ESRI พจนำนุกรมข้ อมูล (Data Dictionary) คืออะไร? ข้ อมูลคอมพิวเตอร์ อยู่ในระบบตัวเลขฐำนสอง (Binary Number System) กำร สอบถำมและปฏิบตั กิ ำรที่เกี่ยวกับข้ อมูลที่เก็บอยู่บนระบบคอมพิวเตอร์ สำมำรถ ทำได้ สะดวก รวดเร็วและถูกต้ องมำกกว่ ำเมื่อใช้ ระบบรหัส (Codification) เป็ น ตัวเลขซึ่งสำมำรถอ้ ำงอิงเทียบค่ ำได้ จำกเอกสำรพจนำนุกรมข้ อมูล (Data Dictionary) ตัวอย่ ำงเช่ น เมื่อต้ องกำรให้ คอมพิวเตอร์ ค้นหำ ถนนทำงหลวงระหว่ ำงจังหวัดซึ่งมี รหัสเป็ นเลข 1 จะทำได้ สะดวกกว่ ำเมื่อเขียนเป็ นรูปสมกำรคำสั่ง (Expression) ROAD_TYPE = 1 แทนที่จะต้ องเขียนเต็มว่ ำ ROAD_TYPE = ถนนทางหลวง ระหว่ างจังหวัด ซึ่งนอกจำกต้ องเสียเวลำพิมพ์ ตัวอักษรมำกขึน้ โดยเพิ่มโอกำสกำร สะกดผิด หำกเป็ นฐำนข้ อมูลขนำดใหญ่ กย็ ่ อมจะใช้ เวลำในกำรค้ นหำมำกกว่ ำ ข้ อมูลระบุคุณสมบัตบิ ำงประเภทเช่ น ชื่อบุคคลหรือชื่อสถำนที่ จำเป็ นต้ องเก็บ เป็ นชุดของรหัสตัวเลขซึ่งแปลเทียบค่ ำเป็ นตัวอักษร (Alpha numeric character) GIS by ESRI Software คือโปรแกรมคอมพิวเตอร์ ทใี่ ช้ ในกำรจัดกำรข้ อมูลในระบบ GIS เช่ น – Arc/Info เป็ นโปรแกรมทีท่ ำงำนได้ ท้งั บนเครื่องทีม่ รี ะบบปฏิบตั ิกำร PC, UNIX, และ NT version – ArcView เป็ นโปรแกรมทีใ่ ช้ ในกำร Display ข้ อมูล ทั้งทีเ่ ป็ น Graphic และ ข้ อมูลเชิงบรรยำย โปรแกรมนีส้ ำมำรถใช้ ในกำรวิเครำะห์ เบือ้ งต้ นได้ – R2V เป็ นโปรแกรมทีใ่ ช้ ในกำรนำเข้ ำข้ อมูลโดยวิธีกำร Scan/ Vectorize – ERDAS เป็ นโปรแกรมทีใ่ ช้ ในกำรแปลและวิเครำะห์ ข้อมูล Raster – PAMAP เป็ นโปรแกรมทีใ่ ช้ งำนได้ กบั ข้ อมูล Vector GIS by ESRI Hardware เป็ นอุปกรณ์ ต่ำงๆทีใ่ ช้ กบั โปรแกรม GIS อุปกรณ์ นีร้ วมถึงอุปกรณ์ ที่ใช้ ในกำร นำเข้ ำ กำรประมวลผล และกำรแสดงผลข้ อมูล และผลิตผลลัพธ์ ของกำร ทำงำน เช่ น – Computer – Digitizer, Scanner, GPS – Plotter, Printer GIS by ESRI ขั้นตอนกำรทำงำน The Real World Software Tool Procedure GIS Database Graphic Data Attribute Data ในระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ ควำมถูกต้ องของข้ อมูลเป็ นสิ่ง สำคัญที่สุด เพรำะกำรวิเครำะห์ และ ตัดสินใจจำกข้ อมูลที่ผิดพลำด สำมำรถจะเป็ นผลเสียอย่ ำงใหญ่ หลวง แรงงำนควำมพยำยำมและ ค่ ำใช้ จ่ำยทุกอย่ ำงที่ลงทุนไป กลำยเป็ นควำมสูญเปล่ ำ กำรสร้ ำง ฐำนข้ อมูลที่ดีจงึ ต้ องมีขัน้ ตอนกำร ทำงำนที่ละเอียดถูกต้ อง เพื่อให้ เป็ นกำรประหยัดฐำนข้ อมูลควร ได้ รับกำรออกแบบโดยคำนึงถึง เป้ำหมำยให้ สำมำรถใช้ ร่วมกันได้ ในกิจกรรมหลำกหลำยของชุมชน GIS by ESRI กำรเก็บและสร้ ำงข้ อมูลสำหรั บระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ กำร Digitize แปลตำมควำมหมำยตรงตัวคือกำรทำให้ เป็ นตัวเลข เป็ นกำรแปร รูปลักษณะองค์ ประกอบต่ ำงๆบนแผนที่ ถนน แม่ นำ้ อำคำรบ้ ำนเรื อน ป่ ำ สวน ทุ่ง นำ และสิ่งต่ ำงๆที่ปรำกฏบนแผนที่ให้ เป็ นชุดของตัวเลขแสดงพิกัดซึ่งนำไปเข้ ำ กระบวนกำรโยงยึดกับพิกัดภูมศิ ำสตร์ ท่ ถี ูกต้ องตำมตำแหน่ งบนผิวโลก a X1,y1,(z1) X3,y3,(z3) b X2,y2,(z2) GIS by ESRI กำรเก็บและสร้ ำงข้ อมูลสำหรั บระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ ลำยเส้ นบนแผนที่สำมำรถนำเข้ ำโดยผ่ ำนเครื่อง Scan แล้ วใช้ โปรแกรมเปลี่ยนให้ เป็ นชุดตัวเลขแนวแสดงพิกัดภูมศิ ำสตร์ (Vectorization) เครื่อง Scan ยังสำมำรถ นำเข้ ำข้ อมูลในรูป Raster Data แล้ วปรับตำแหน่ งพิกัดอ้ ำงอิงภูมศิ ำสตร์ ให้ ถูกต้ อง เพื่อนำไปใช้ เป็ นส่ วนหนึ่งของฐำนข้ อมูลประกอบปฏิบตั กิ ำร หรื อเปลี่ยนรู ปข้ อมูล จำก Raster data ไปสู่ Vector data ด้ วยระบบ Software X2,y2,(z2) X3,y3,(z3) b c a X1,y1,(z1)d X4,y4,(z4) GIS by ESRI กำรเก็บและสร้ ำงข้ อมูลสำหรั บระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ ตำแหน่ งพิกัดภูมศิ ำสตร์ สำมำรถสำรวจโดยใช้ เครื่ อง GPS -Global Positioning System ซึ่งอำศัยสัญญำณจำกดำวเทียมในกำรกำหนดตำแหน่ งพิกัดบนผิวโลก ค่ ำ พิกัดจำก GPS สำมำรถนำเข้ ำสู่ระบบข้ อมูลสนเทศภูมศิ ำสตร์ ได้ โดยตรง X1,y1,(z1) GIS by ESRI กำรเก็บและสร้ ำงข้ อมูลสำหรั บระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ ข้ อมูลระบุคุณสมบัตริ ำยละเอียดขององค์ ประกอบภูมศิ ำสตร์ ต่ำงๆ (Attribute Data) ต้ องนำเข้ ำจำกตำรำงรำยกำรที่ได้ ทำกำรสำรวจมำหรือค้ นคว้ ำจำกแหล่ งที่มำของ ข้ อมูล ข้ อมูลตำรำงที่อยู่ในรูป Digital และมีตัวกำหนดอ้ ำงอิงร่ วมกับข้ อมูลตำแหน่ ง สำมำรถนำเข้ ำสู่ระบบได้ สะดวก GIS by ESRI GIS Tools เครื่ องมือวิเครำะห์ สำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ หวังเป็ นอย่ ำงยิ่งว่ ำนักเรี ยนจะเข้ ำใจว่ ำระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ ไม่ ได้ เป็ นเพียงกำร ทำแผนที่ด้วยคอมพิวเตอร์ ควำมสำมำรถสำคัญที่สุดของระบบสำรสนเทศภูมิศำสตร์ คือกำรจัดระเบียบข้ อมูลหลำกหลำยเพื่อสนับสนุนกำรวิเครำะห์ ตัดสินใจอย่ ำงสม เหตุผลที่สุด เพิ่มประสิทธิภำพของกำรใช้ ทรั พยำกรอันมีอยู่จำกัดของโลก ให้ ได้ ประโยชน์ สูงสุดสำหรับประชำกรส่ วนมำกที่สุดของสังคม ซอฟท์ แวร์ ArcExplorer แม้ จะมีควำมสำมำรถเหนือกว่ ำแผนที่กระดำษมำกแล้ วก็ตำม ยังเป็ นเพียงอุปกรณ์ เบือ้ งต้ นสำหรับงำน GIS ในกำรวิเครำะห์ ปัญหำที่สลับซับซ้ อนของสังคมมนุษย์ มี เครื่องมือสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ หลำยอย่ ำงที่สำมำรถช่ วยให้ กำรแก้ ปัญหำมี ประสิทธิภำพสูงขึน้ ตอบสนองเป้ำหมำยตรงควำมต้ องกำรมำกขึน้ บรรลุผลกำร พิจำรณำได้ รวดเร็วขึน้ ตลอดจนสำมำรถช่ วยในกำรติดตำมประเมินผลกำร ปฏิบตั งิ ำน หรือปรับแนวทำงกำรทำงำนให้ ได้ รับประโยชน์ สูงสุด กำรปฏิบตั งิ ำนใน ระบบสำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ สำมำรถใช้ เครื่ องมือวิเครำะห์ ต่อไปนี ้ โดยอำจใช้ ประกอบกันตำมลักษณะของปั ญหำและผลกำรปฏิบัตงิ ำนที่ต้องกำร GIS by ESRI Terrain Analysis กำรวิเครำะห์ ลักษณะภูมปิ ระเทศ กำรวิเครำะห์ ลักษณะภูมปิ ระเทศ (Terrain Analysis) เป็ นกำรคำนวณโดยอำศัย แบบจำลองคณิตศำสตร์ ลักษณะสูงต่ำของภูมปิ ระเทศ (Digital Elevation Model) ซึ่ง ประกอบด้ วย กำรคำนวณพืน้ ที่และปริมำตร (Area and Volume Calculation) กำรคำนวณพืน้ ที่ขององค์ ประกอบภูมศิ ำสตร์ รูปหลำยเหลี่ยมเป็ นควำมสำมำรถ พืน้ ฐำนของคอมพิวเตอร์ ปริมำตรกำรตัด (Cut) และกำรถม (Fill) คำนวณจำกพืน้ ที่ ฐำนระนำบคูณด้ วยควำมสูงต่ำของภูมปิ ระเทศ Cut Cut Fill GIS by ESRI Terrain Analysis กำรวิเครำะห์ ลักษณะภูมปิ ระเทศ กำรวิเครำะห์ มุมมอง (Visibility Analysis) พืน้ ผิวของภูมปิ ระเทศใน ทิศทำงต่ ำงๆจำก จุดสังเกตุกำรณ์ ท่ กี ำหนดตำแหน่ งพิกัดและระดับควำมสูง กำร วิเครำะห์ ประเภทนีใ้ ช้ สำหรับกำรเฝ้ำตรวจกำรทำงทหำร สังเกตุกำรณ์ ไฟป่ ำ หรือ กำรก่ อสร้ ำงถำวรวัตถุท่ อี ำจมีผลกระทบต่ อทัศนียภำพของชุมชน ตำแหน่ งสังเกตุกำรณ์ (X, Y, Z) พืน้ ผิวภูมิประเทศที่มองไม่ เห็น พืน้ ผิวภูมิประเทศที่มองเห็น GIS by ESRI Terrain Analysis กำรวิเครำะห์ ลักษณะภูมปิ ระเทศ วิเครำะห์ กำรไหลของนำ้ (Drainage Analysis) ผ่ ำนผิวดิน (Surface Sheet Flow) จำกที่สูงลงสู่ท่ ตี ่ำ V H % Slope = V / H x100 วิเครำะห์ ควำมลำดชันของพืน้ ที่ (Slope Analysis) พืน้ ที่มีควำมลำดชันมำกมักไม่ เหมำะสมสำหรับกำรพัฒนำ เนื่องจำกมีค่ำใช้ จ่ำยสูง และมีแนวโน้ มก่ อผลกระทบต่ อ สิ่งแวดล้ อม พืน้ ที่ลำดชันเชิงเขำมักเป็ นดินตืน้ ที่มีควำมอุดม สมบูรณ์ ต่ำ GIS by ESRI Terrain Analysis กำรวิเครำะห์ ลักษณะภูมปิ ระเทศ กำรคำนวณทิศทำงของภูมปิ ระเทศ (Slope Aspect) ว่ ำพืน้ ที่มีกำรลำด เอียงไปในทิศใด สำหรับบริเวณซีกโลกที่อยู่เหนือเส้ นศูนย์ สูตร พืน้ ที่ลำดเอียงสู่ ทิศใต้ จะมีโอกำสได้ รับแสงแดด (Insolation) มำกกว่ ำ ซึ่งช่ วยเร่ งกำรเจริญเติบโต ของพืชพรรณธัญญำหำร พิจำรณำกำรทอดเงำจำกลำแสงของดวงอำทิตย์ ท่ สี ่ องผิวโลก (Hillshade) ซึ่งสำมำรถกำหนดวัน เวลำที่ต้องกำรศึกษำ GIS by ESRI Data Interpretation กำรตีควำมหมำยของชัน้ ข้ อมูล เป็ นกำรแปลควำมหมำยจำก Attribute Data ของ ชัน้ ข้ อมูล เช่ น ประเมินศักยภำพทำงสินแร่ ธำตุ ของบริเวณต่ ำงๆด้ วยชนิดของประเภทธรณีวิทยำ หรือกำรประเมินศักยภำพกำรเพำะปลูกจำกข้ อมูล ชุดดิน SOIL_ID SERIES_NO PHYSICAL 2 24 ลาดชัน สู ง 3 2 ลาดชันเล็กน้อย-ปานกลาง 4 2 ลาดชันเล็กน้อย-ปานกลาง 5 6 ราบ-ค่อนข้างราบ 6 17 ราบเรี ยบ 7 3 ลาดชันปานกลาง-สู ง DEPTH ตื้น,หิ นโผล่ ลึก ลึก ลึก ลึก ตื้น-ค่อนข้างตื้น DESCRIPTIO เป็ นบริ เ วณที่เ ป็ นดินตื้น มีหินโผล่หรื อโขดหิ นล้วน มีเ นื้ อดินค่อนข้างหยาบถึงปานกลาง มีการระบายน้ าดี มีเ นื้ อดินค่อนข้างหยาบถึงปานกลาง มีการระบายน้ าดี มีเ นื้ อดินเป็ นดินร่ วน มีการระบายน้ าเลว มีเ นื้ อดินร่ วนถึงร่ วนปนทราย มีการระบายน้ าเลว อยูใ่ นเขตชลประทาน มีเ ศษหิ น กรวด ลูกรังปะปนในชั้นดิน การระบายน้ าดี-ค่อนข้างเลว FERTILE ต่ามาก ต่า ต่า ปานกลาง-ต่า ปานกลาง-ต่า ต่า GIS by ESRI Buffer ระยะรอบจำกองค์ ประกอบภูมศิ ำสตร์ ตัวอย่ ำงเช่ น กำรกำหนดระยะร่ นจำกแนวถนนเป็ นเขตควบคุมกำรก่ อสร้ ำง ระยะ ต่ อมำมักจะเกิดมีศักยภำพในกำรพัฒนำเนื่องจำกสำมำรถใช้ ประโยชน์ จำก สำธำรณูปโภคที่จัดไว้ ตำมแนวถนน เช่ น ไฟฟ้ำ ประปำ ระยะที่ห่ำงออกไปจะมี ค่ ำใช้ จ่ำยมำกขึน้ ลดควำมเหมำะสมสำหรับกำรพัฒนำเชิงพำณิชย์ อีกตัวอย่ ำงหนึ่ง เช่ น กำรกำหนดพืน้ ที่ในรัศมี 1 กิโลเมตรจำกที่ตัง้ หรือรัว้ โรงเรียนให้ เป็ นบริเวณ ปลอดแหล่ งอบำยมุข บริ เวณเหมำะสมสำหรั บกำรพัฒนำเชิงพำณิชย์ บริ เวณควบคุมกำรก่ อสร้ ำง บริ เวณควบคุมแหล่ งอบำยมุข รอบโรงเรี ยน ถนน GIS by ESRI Network Analysis กำรวิเครำะห์ ควำมสัมพันธ์ ระบบโครงข่ ำย ตัวอย่ ำงเช่ น กำรเลือกเส้ นทำงที่สะดวกที่สุดจำก จุดหนึ่งไปสู่เป้ำหมำยแห่ งเดียวหรื อหลำยแห่ งบน ระบบถนนของเมือง ควำมสำมำรถในกำร เดินทำงขึน้ อยู่กับสภำพถนนและปริมำณ กำรจรำจรที่มีผลต่ อควำมเร็วของยำนพำหนะ ระยะทำงยำวทำให้ ใช้ เชือ้ เพลิงและเวลำมำกขึน้ แต่ กำรจรำจรติดขัดบนระยะทำงสัน้ อำจใช้ เวลำ และสิน้ เปลืองเชือ้ เพลิงใกล้ เคียงกันหรื อแม้ แต่ มำกกว่ ำ คลังสิ นค้ ำ ร้ ำนค้ ำปลีก GIS by ESRI Overlay Analysis วิเครำะห์ ซ้อนทับองค์ ประกอบภูมศิ ำสตร์ เป็ นกำรนำองค์ ประกอบภูมศิ ำสตร์ มำซ้ อนทับให้ เกิดเป็ นองค์ ประกอบใหม่ เพื่อ ตอบคำถำมในกำรวิเครำะห์ ข้อมูล กำรซ้ อนทับรูปหลำยเหลี่ยม (Polygon Overlay) มี 3 ลักษณะคือ การซ้ อนทับรูปหลายเหลี่ยม แบบ UNION การซ้ อนทับรูปหลายเหลี่ยม แบบ INTERSECT การซ้ อนทับรูปหลายเหลี่ยม แบบ IDENTITY GIS by ESRI Overlay Analysis วิเครำะห์ ซ้อนทับองค์ ประกอบภูมศิ ำสตร์ ต่ ำงประเภท กำรซ้ อนทับจุดตำแหน่ งบนรูปหลำยเหลี่ยม (Point-in-Polygon Overlay) เช่ นกรณีต้องกำร ตอบคำถำมว่ ำบ่ อนำ้ อยู่ในเขตตำบลไหนบ้ ำง กำรซ้ อนทับแนวเส้ นบนรู ปหลำยเหลี่ยม (Line-in-Polygon Overlay) เช่ นต้ องกำรรู้ ควำมยำวถนนที่ตัดผ่ ำนเขตตำบลต่ ำงๆ GIS by ESRI GIS Modeling กำรทำแบบจำลองวิเครำะห์ สำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ Topography เป็ นกำรนำเอำข้ อมูลหลำยประเภทมำพิจำรณำร่ วมกัน เพื่อหำคำตอบที่มีเหตุผลสมบูรณ์ ขนึ ้ เช่ น กำรนำผลกำร ประเมินศักยภำพของข้ อมูลชุดดินมำซ้ อนทับกับข้ อมูล แหล่ งนำ้ และลักษณะควำมสูงชันของภูมปิ ระเทศเพื่อสรุ ป เป็ นแผนที่แสดงบริเวณเหมำะสมสำหรั บกำรเพำะปลูกพืช เศรษฐกิจ Streams Soils Rainfall Agricultural Suitability GIS by ESRI GIS Modeling กำรทำแบบจำลองวิเครำะห์ สำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ เป็ นกระบวนกำรประมวลเครื่องมือวิเครำะห์ หลำยชนิดเข้ ำด้ วยกัน โดยมีจุดประสงค์ เพื่อทดลองว่ ำอะไรจะเกิดขึน้ ภำยใต้ เงื่อนไขหรือสถำนะกำรณ์ ต่ำงๆ (What If Analysis) แบบจำลองกำรวิเครำะห์ มีส่วนประกอบหลัก 3 ส่ วน คือ ข้ อมูลเพื่อ วิเครำะห์ (Data), ปฏิบัตกิ ำรวิเครำะห์ (Function) หรือเครื่องมือกำรวิเครำะห์ ท่ ไี ด้ อธิบำยข้ ำงต้ น และข้ อมูลผลกำรวิเครำะห์ (Derivative Data) ซึ่งอำจนำไปใช้ เป็ น ข้ อมูลเพื่อวิเครำะห์ สำหรับปฏิบตั กิ ำรวิเครำะห์ ขัน้ ต่ อไป โดยจำนวนของประเภท ข้ อมูลที่นำมำใช้ ในกำรวิเครำะห์ ในแต่ ละขัน้ ตอน และจำนวนขัน้ ตอนกำรวิเครำะห์ จะขึน้ อยู่กับควำมสลับซับซ้ อนของปั ญหำ แบบจำลองกำรวิเครำะห์ ในระบบ สำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ สำมำรถที่จะเปลี่ยนแปลงค่ ำต่ ำงๆสำหรั บเปรี ยบเทียบ ประเมินผลในสถำนะกำรณ์ หลำกหลำยได้ สะดวก ตลอดจนสำมำรถบันทึกผลกำร วิเครำะห์ เพื่อสอบทำนหรือยืนยันสมมติฐำนกำรวิเครำะห์ กรณีต่ำงๆได้ GIS by ESRI GIS Modeling กำรทำแบบจำลองวิเครำะห์ สำรสนเทศภูมศิ ำสตร์ Data1 Function1 Derivative Data1 Data2 Function2 Derivative Data2 Function4 Derivative Data4 Data3 Function3 Derivative Data3 Data4 Function5 Data5 Derivative Data5 GIS by ESRI GIS is Intelligent Maps!