Transcript 7. การควบคุมคลังสินค้า

บทที่ 8 การควบคุม
สินค้าคงคลัง
ภาคการศึกษา 1/2552
อ.นัทธปราชญ ์ นันทิวฒ
ั น์กล
ุ
ประเด็นบทที่ 8
ิ ค ้า
- ปั ญหาคลังสน
ิ ค ้า
 - ความสาคัญของคลังสน
ิ ค ้า
 - ประเภทของคลังสน
ิ ค ้า
 - ปั จจัยทีม
่ ผ
ี ลต่อปั ญหาคลังสน
ิ ค ้า
 - ลักษณะของการจัดการคลังสน
ิ ค ้า
 - เทคนิคการแก ้ปั ญหาคลังสน

ิ ค ้า (warehouse) หมายถึง พืน
คลังสน
้ ทีภ
่ ายใน
อาคารถาวรหรือชวั่ คราวซงึ่ มีการออกแบบในการ
ิ ค ้าต่างๆ ทัง้ นี้
จัดเก็บรักษาปั จจัยการผลิตและสน
ั สว่ นอย่างเป็ น
จะมีการจัดแบ่งพืน
้ ทีอ
่ อกเป็ นสด
้ สดุภายในได ้อย่างมี
ระบบเพือ
่ ตอบสนองต่อใชพั
ิ ธิภาพสูงสุด
ประสท
ิ ค ้า(warehousing) หมายถึง การ
 กิจกรรมคลังสน
ปฏิบัตท
ิ เี่ กีย
่ วข ้องกับการรับ การเก็บรักษา และการ
ิ ค ้าต่างๆ
จ่ายปั จจัยการผลิตและสน
 การเก็บรักษา(Storage) หมายถึง การเก็บเอาไว ้
ิ ในคลังสน
ิ ค ้า
หรือการจัดวางทรัพย์สน

ิ ค ้า
ประเภทของคลังสน

ิ ค ้าสาเร็จรูป
คลังสน

ิ ค ้ากึง่ สาเร็จรูปหรือปั จจัยการผลิต
คลังสน
To
origin
al
Tier 2
supplie
rs
Tier 1
supplie
rs
supplie
rs
Focal
firm
Tier 1
custom
ers
To end
custom
ers
Product
Flow
1
To
ori
gin
al
sup
plie
r
Tier 2
custom
ers
2
1
1
1
n
1
n
n
1
2
2
n
n
คลังสินค้า
n
1
To
en
d
cus
to
me
rs
Stages
ผู บ
้ ริโภค
Interface
Customer/retailer
Cycles
Customer order cycle
ผู ค
้ า้ ปลีก
Retailer/wholesaler
Retailer order cycle
ผู ค
้ า้ ส่ง
Wholesaler/manufacturer
Wholesaler order cycle
ผู ผ
้ ลิต
manufacturer /tier 1 supplier
manufacturer order cycle
ซ ัพพลายเออร ์
1
tier 1 supplier / tier 2 supplier
tier 1 supplier order cycle
tier 2 supplier / original supplier
tier 2 supplier order cycle
ซ ัพพลายเออร ์
2
ซ ัพพลายเออร ์
ต้นทาง
โครงสร ้างบริษัท
คณะกรรมการ
บริหาร
บริษท
ั ไทยเพรซิเดนท ์ฟูดส ์ จำกัด (มหำชน) มำม่ำ
นายพิพ ัฒ พะเนียง
เวทย์
ั ร ัตนเจีย
นายสุชย
เจริญ
กรรมการ
ผูอ
้ านวยการ
กรรมการรอง
ผูอ
้ านวยการ
นางรวงทอง ธน
ี ล
ร ังสก
ุ
นางสาวประพิณ
ลาว ัณย์ประเสริฐ ์
นางสุมลร ัตน์ กมล
โชติ
นางสาวชูใจ อ ักษร
สม ัย
ผูจ
้ ัดการฝ่าย
ี ละ
บ ัญชแ
การเงิน
ผูจ
้ ัดการฝ่าย
ื้
จ ัดซอ
ผูจ
้ ัดการฝ่ายวิจ ัย
พ ัฒนา
และประก ันคุณภาพ
่ ยผูจ
ผูช
้ ว
้ ัดการ
ฝ่ายบริหาร
และธุรกิาร
คุณพจน์ พะเนียง
เวทย์
นายเพชร
พะเนียงเวทย์
นายพ ันธ์ พะเนียง
เวทย์
ั บุญ
นายวสนต์
ั ันธ์กจ
สมพ
ิ
ิ ค ้า
ความสาคัญของการคลังสน

ภายในองค์กร
ิ ค ้า
 สนับสนุนตลาดและการจาหน่ายสน
 สนับสนุนการผลิต
ิ ค ้าและปั จจัยการผลิต
 ลดต ้นทุนการจัดการสน

ภายนอกองค์กร
 ผู ้บริโภค
 Supplier
 Customer

สาคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ
 การประหยัดต่อขนาด
ิ ธิภาพของปั จจัย
 ประสท
การควบคุมสินค้าคงคลัง
 การจัดการอย่างเป็
นระบบในเรือ
่ งเกีย
่ วกับการ
(Inventory
control)
ิ ค ้า เพือ
ได ้มา มีไว ้และจ่ายไปของสน
่
ตอบสนองต่อความต ้องการของกิจการใน
ปั จจุบันและอนาคตได ้
ิ ค ้า
 การได ้มาของสน
ิ ค ้าทีไ่ ด ้มาจากการซอ
ื้
 สน
ิ ค ้าทีไ่ ด ้มาจากการผลิตของกิจการ
 สน

ิ ค ้าไป
การจ่ายสน
 ตอบสนองต่อภายในองค์กร
 ตอบสนองต่อภายนอกองค์กร
ิ ค ้า
ระบบการควบคุมสน

ิ ค ้า
วัตถุประสงค์การควบคุมสน
ั่ ซอ
ื้ แต่ละครัง้ หรือแต่ละคราว
 จานวนการสง
ั่ ซอ
ื้ แต่ละครัง้
 ระยะเวลาการสง

ระบบการควบคุมมี 3 ระบบใหญ่
 ระบบจากัดจานวน
(fixed order size)
 ระบบการจากัดเวลา (fixed order period)
 ระบบผสม (fixed system)
ระบบจากัดจานวน (fixed order
size)
ั่ ซอ
ื้ สน
ิ ค ้าแต่ละครัง้ ได ้กาหนดจานวนทีจ
 การสง
่ ะ
ื้ ไว ้ในจานวนคงทีเ่ ท่ากันหมดทุกครัง้ แต่
สงั่ ซอ
ื้ แต่ละครัง้ ไม่แน่นอน ขึน
ระยะเวลาทีส
่ งั่ ซอ
้ อยูก
่ บ
ั
inventory
ิ ค ้าในแต่
ความต ้องการสน
ละชว่ =งเวลา
Lead Time
ช่วงเวลาล่วงหน้า
่
จานวนการสังซ
(Order Quant
Q
่
่ อ้
ระดับทีจะสั
งซื
(Reorder Poin
R
0
L
T
time
Lead Time = ช่วงเวลาล่วงหน้า
inventory
่ อ้
จานวนการสังซื
(Order Quantity
Q
่
่ อ้
ระดบ
ั ทีจะสั
งซื
(Reorder Poi
R
สินค้าสารอง
(safety sto
S
0
L
T
time
ิ ค ้าคงคลังทัง้ หมด = Q หน่วย
จานวนสน
ิ ค ้าสารองขาดมือ = S หน่วย
 จานวนสน
ั่ ซอ
ื้ สน
ิ ค ้าในแต่ละครัง้ = Q - S
 จานวนการสง
หน่วย
ิ ค ้าสญ
ั ญาณเตือนการสงั่ ซอ
ื้ = R - S
 จานวนสน
หน่วย
ิ ค ้าทีจ
้ อขายก่อน =
 จานวนสน
่ ะถูกนาออกใชหรื
Q - R หน่วย

ระบบการจากัดเวลา (fixed order
period)

ิ ค ้าโดยใชระยะเวลาเป็
้
เป็ นการควบคุมสน
นขอบเขต
ื้ ซงึ่ จะกาหนดเวลาไว ้
ในการกาหนดการสงิ่ ซอ
ื้ แต่ละครัง้ อาจไม่
ตายตัว แต่จานวนการสงั่ ซอ
ิ ค ้า
แน่นอน ทัง้ นีข
้ น
ึ้ อยูก
่ บ
ั ความต ้องการสน
ระบบผสม (fixed system)

ิ ค ้าคงคลัง โดยใช ้
เป็ นการนาหลักการควบคุมสน
ื้
จานวนและระยะเวลาเป็ นเกณฑ์กาหนดการสงั่ ซอ
ิ ค ้าในแต่ละครัง้ ซงึ่ สามารถจาแนกได ้เป็ น 2
สน
ลักษณะคือ
 การยึดหลักระบบจากัดจานวนเป็ นหลัก
ดังนัน
้
ื้ จะไม่แน่นอน
ระยะเวลาซอ
 การยึดหลักระบบจากัดเวลาเป็ นหลัก ดังนั น
้ จานวนการ
ื้ จะไม่แน่นอน
สงั่ ซอ
ื้ ทีป
จานวนการสงั่ ซอ
่ ระหยัด (economic
ordering quantity : EOQ)

ื้ สน
ิ ค ้าทีม
หลักการ การแสวงหาการสงั่ ซอ
่ ี
ต ้นทุนตา่ ทีส
่ ด
ุ
ั่ ซอ
ื้
 ต ้นทุนการสง
(ordering cost) หรือ ต ้นทุนการ
ได ้มา (acquisition cost)
ิ ค ้า (carrying cost)
 ต ้นทุนการครอบครองสน
ิ ค ้า (factor product cost)
 ต ้นทุนสน

การหาผลเฉลย
้
 วิธเี สนกราฟ
 วิธต
ี าราง
 วิธท
ี างคณิตศาสตร์
ื้ (ordering cost) หรือ
ต ้นทุนการสงั่ ซอ
ต ้นทุนการได ้มา (Acquisition Cost) :
OR

ิ ค ้าและ
หมายถึง ค่าใชจ่้ ายต่างๆ ทีจ
่ ะทาให ้ได ้สน
บริการจากผู ้ผลิต(product)หรือปั จจัยการผลิตจาก
ผู ้ขายปั จจัยการผลิต (supplier) อาทิ ค่าขนสง่
ื้ ค่าเอกสาร ค่า
ค่าจ ้างแรงงานพนั กงานจัดซอ
ื่ สาร ค่าขนสง่ สน
ิ ค ้า
ติดต่อสอ
OR  f (Q )  ()
Q  OR 
Q  OR 
ิ ค ้า
ต ้นทุนการครอบครองสน
(Carrying Cost : CC)

ิ ค ้า
หมายถึง ค่าใชจ่้ ายทีเ่ กิดขึน
้ จากการเก็บรักษาสน
ื่ มราคาของสน
ิ ค ้าด ้วย อาทิ ค่า
ตลอดจนถึงค่าเสอ
ี หายของคลังสน
ิ ค ้า ค่า
สาธารณูปโภค ค่าความเสย
ิ ค ้า ค่าเสอ
ื่ มราคาสน
ิ ค ้า
พืน
้ ทีใ่ นการวางสน
CC  f (Q)  ( )
Q  CC 
Q  CC 
ิ ค ้า (factor product cost :
ต ้นทุนสน
FC )

ื้ มาทัง้ หมด
หมายถึง มูลค่าของปั จจัยการผลิตทีส
่ งั่ ซอ
FC  f (Q)  ( )
Q  FC 
Q  FC 
ต ้นทุนทัง้ หมด(Total Cost : TC)

ื้ สน
ิ ค ้า
หมายถึง ค่าใชจ่้ ายทัง้ หมดทีเ่ กิดขึน
้ ในการสงั่ ซอ
ิ ค ้า
ตลอดจนถึงค่าใชจ่้ ายในการเก็บรักษาภายในคลังสน
TC  f (Q)
TC  OR  CC  FC
ื้ (Order Quantity :
จานวนการสงั่ ซอ
OQ

ิ ค ้าทีส
ื้ ทัง้ หมดในหนึง่ ครัง้ ซงึ่ จะ
จานวนของสน
่ งั่ ซอ
ิ ค ้า(Demand) ในชว่ งระยะเวลา
ขึน
้ กับความต ้องการสน
หนึง่ ปี
D
OQ 
n
้ั
่ อที
้ ต้
่ อง
n คือ จานวนครงของการสั
งซื
ต้นทุน
้
ต้นทุนทังหมด
(TC)
ต้นทุนการครอบครอง
่ อ้ (OR
ต้นทุนการสังซื
0
Q (EOQ)
่ ้
จานวน
ิ ค ้า
ต ้นทุนการครอบครองสน
(Carrying Cost : CC)
ถ้า
D
OQ 
n
ิ ค ้า
จะได ้ต ้นทุนการครอบครองสน
(OQ ) x(CCh )
TCC 
R
่
่ อสิ
้ นค้า(Record Poin
R = ระดับทีจะสั
งซื
ื้ (ordering cost)
ต ้นทุนการสงั่ ซอ
ORh * n
TOR 
OQ
ิ ค ้าทีม
ดังนัน
้ การควบคุมคลังสน
่ ี
ิ ธิภาพ
ประสท

ิ ค ้าทีม
ิ ธิภาพจะต ้องมีต ้นทุน
การควบคุมคลังสน
่ ป
ี ระสท
ิ ค ้าตา่ ทีส
คลังสน
่ ด
ุ (TC min)
ณ TC(min) จะได้
่
ต้นทุนการครอบครอง เท่ากับ ต้นทุนการสังซ
TCC  TOR
OQxCCh ORx (n)

R
OQ
ORx (n) x( R )
OQ 2 
CCh
OQ 
ORx (n) x( R)
CCh
ื้
จานวนการสงั่ ซอ
50
100
200 หน่วย
ื้
จานวนครั ง้ ทีส
่ งั่ ซอ
24
12
6 ครั ง้
ิ ค ้าคงคลัง
จานวนสน
25
50
10 หน่วย
2,400
1,200
600 บาท
150
300
600 บาท
2,550
12,000.00
14,550.00
1,500
12,000
13,500
1,200 บาท
12,000
13,200
ื้ ต่อครั ง้
ต ้นทุนการสงั่ ซอ
ต ้นทุนในการครอบครองต่อครั ง้
ิ ค ้าคงคลังต่อครั ง้
ต ้นทุนของสน
วิธก
ี ารทางคณิตศาสตร์

เป้ าหมาย Min Cost
TC  OR  FC  CC
TC  f (Q)  h(Q)  g (Q)
frist order
sec ond order
dTC d OR d FC d CC



0
dQ
dQ
dQ
dQ
d 2TC d 2 OR d 2 FC d 2 CC



2
2
2
dQ
dQ
dQ
dQ 2
ตัวอย่าง

ิ ค ้า X ของบริษัททัง้
บริษัทประมาณการยอดขายสน
ิ้ อยากทราบว่าบริษัท
ปี เท่ากับ 100,000 ชน
ิ ค ้าอย่างไรในระยะเวลาหนึง่ ปี
จะต ้องจัดการคลังสน
ิ ธิภาพสูงสุด โดยพบว่า
จึงจะมีประสท
ั่ ซอ
ื้ คิดเป็ นร ้อยละ
 ต ้นทุนการสง
0.5 ของราคาปั จจัย
การผลิต
ิ ค ้าสามารถเก็บสน
ิ ค ้าได ้เต็มที่ 50,000 ชน
ิ้ ต่อ
 คลังสน
ิ้ เท่ากับร ้อยละ 0.5 ของราคา
เดือน โดยมีต ้นทุนต่อชน
ปั จจัยการผลิต
 Supplier สามารถตอบสนองปั จจัยการผลิตไม่ได ้ทันที
ิ ค ้าที่
จึงต ้องสารองปั จจัยการผลิตไว ้ร ้อยละ 25 ของสน
การบ ้าน

ถ ้ากาหนดให ้
OR  250  2Qa2  Qb2
FC  100  Qa Qb  Qa2  2Qb2
CC  50  Q  2Q
2
a



2
b
ื้ สน
ิ ค ้าอย่างไรจึงจะมีต ้นทุนคลังสน
ิ ค ้า
จงหาว่าจะสงั่ ซอ
ตา่ สุด โดยหาว่า CC , OR และ FC เท่ากับเท่าไร
ิ ค ้าเข ้าคลังสน
ิ ค ้าเลยจะมีต ้นทุนเท่ากับ
ถ ้าไม่มก
ี ารสงั่ สน
ิ ค ้านีบ
ิ ค ้าได ้เต็มทีเ่ ท่ากับเท่าไร
คลังสน
้ รรจุสน